- זיך איינגעשריבן
- אפר. 16, 2024
- מעסעדזשעס
- 194
- רעאקציע ראטע
- 969
{זייענדיג אז קאווע שטיבל האט זיך פארמאכט, וועל איך אי״ה ממשיך זיין מיין אשכול איבער דאס אז אונזער יקום וואס אונז קענען מיר איז מעגליך דאס אקטועלע גיהנום פון טעאלאגישע דאקטרינעס והמסתעף}
נאך אפאר געדאנקען כ׳האב געהאט געקלערט בנושא זו:
1). דאס אז חומר איסור איבוד לדעת איז כדי מ׳זאל טאקע אויספילן דעם גאנצן סענטענס בהעולם שהיא הגיהנום, קען גיין אין איינקלאנג מיט דעם אז מ׳כאפט נישט אז עוה״ז איז בעצם באמת דאס אקטועלע גיהנום. והיינו, ווייל ווי פיאָדאר דאָסטאָיעווסקי האט געזאגט, ״דאס בעסטע וועג צו פארמיידן דאס אז אַן ארעסטאנט זאל אנטלויפן, איז זיכער צו מאכן אז דער ארעסטאנט ווייסט ניטאמאל אז ער איז אין תפיסה.״ און די זעלבע זאך ביי דעם: אז מ׳כאפט ניטאמאל אז מ׳איז אין גיהנום, העולם שלנו, זוכט מען נישט צו אנטלויפן דערפון.
דאס דערמאנט פונעם באקאנטן מימרא, ״די גרעסטע טריק דער טייוול האט נאר אמאל געשפילט, איז צו מאכן מענטשן גלייבן אז ער עקזיסטירט נישט.״
2). לגבי די געדאנק דערין אז עס קען אויסקומען אז חרוב מאכן דאס גאנצע יקום כרגע איז א טוב, וויבאלד עס מאכט דאך חרוב דעם גיהנום, הא׳מיר געשמועסט צי לפי הלכה איז איסור רציחה אפילו על הכלל כולו ווייל עס איז כדי לקיים העולם, וואס אזוי האלט טאקע דער חינוך. אונז הא׳מיר אויך געשמועסט אז טאמער איז די וועלט די אקטועלע גיהנום האט דאס השלכות פאר די עטישקייט אראפצוברענגען קינדער דערויף. איז אינטרעסאנט אז דער חינוך זאגט ענליך לגבי האיסור לסרס (מצוה רצא) ווי ביי טעם איסור רציחה:
און דאס איז על אף אז עס איז דא ריסערטש וואס צייגט אז סירוס וואלט ווען געמאכט דעם מאן לעבן לענגער. (ועיין בליקוטי מוהר״ן תורה לו אות ו אז ״כתבו חכמי הרפואות שהסירוס רפואה למשוגע״. דר. ארטור גרין טענה׳ט אז דאס האט ער געשריבן מכח דעפּרעשאן.) ובכלל איז דאך מקור התענוג צו וועלכעס מ׳גלייכט צו תענוג עוה״ב, היפך הגיהנום, צו וועלכעס דער מענטש לעכצט, נאר אָן עני צער (עיין בברכות נח ע״ב), אט די תאות המשגל.
ובכלל, לגבי פארטיליגן את כל העולם כולו כרגע אז דאס איז א גוטס וויבאלד דאס פארטיליגט דעם גיהנום, איז עס נישט אזוי פשוט אז דאס איז א טוב. ווארום, מ׳פארטיליגט דערמיט מקום העונש והתיקון פון יוסטיץ וצדק, וואס דאס איז דאך נחוץ למען הטוב. (ואולי אז טאמער לאזט מען איבער די מאָלטיווערס על הכלל, וועלכעס איז קאָזעלי דיסקאנעקטעד פון אונזער יוּניווערס צוריק, דאן לאזט מען למעשה איבער עפעס במקום הגיהנום.)
3). מ׳קען זאגן אז דאס איז א רמז בהמשנה (סנהדרין פ״ח מ״ה) שינה לרשעים הנאה להן והנאה לעולם ע״ש. והיינו, ווייל אז א מענטש איז נידון געווארן צו זיין בהעולם, מיינט דאס אז ער איז באיזה דרגא א רשע שוין מקודם, וועלכער איז דערפאר נידון געווארן להיות בהגיהנום. וממילא ווען ער שלאפט, וואס דעמאלטס פיהלט ער נישט דאס וועלט בעצם און ער פיהלט זיך דאס בעסטע וכדברי אַרטור שׁאָפּענהאַוּער, איז דאס דאך א הנאה לו.
לעצט רעדאגירט:
