מיינע מחשבות ביי שמונה עשרה

[גאלדענע-פעדער]

ווען איך שטיי ביי שמונה עשרה אין שיל צווישן מענטשן וואס זענען אינגאנצן אינעווייניג פארטיפט אין זייערע תפילות, איך פרעג זיך וואס איז עס וואס א מענטש א אפיקורוס קען פילן ווען ער זאגט די זעלבע ווערטער וואס אלע קענען איך שטיי און איך זאג גאטס נעמען די נעמען וואס מען האט מיך געלערנט, יעדער וואלט ווען געטראכט אז איך זאל עס ווען מיינען אינגאנצן פון טיפעניש א רוף צו דעם איינציגער גאט דער גאט פון אברהם יצחק און יעקב.

אבער אין די שטילקייט פון שמונה עשרה ווען קיינער זעט נישט, מיינע אמתע מחשבות קען איך טראכטן עפעס אנדערש ווען איך רעד פון גאט איך פרעג זיך צי דער גאט וואס איך זאג איז דער איינציגער אפשר איז ער גאר איינער פון פילע די זעלבע תפילות וואס יעדער זאגט מיט א קאלטן קלארקייט אז ס איז דא בלויז איין גאט איך האב מער ווי איין געדאנק.

איך קען זיך דערלאזן אין מיינע מחשבות און פרעגן וואס אויב זענען דא אנדערע כוחות אנדערע געטער א מין פארשיידענע קרעפטן וואס מענטשן האבן אמאל געזען וואס אויב איז דער גאט וואס זיי באטראכטן ווי דער איינציגער גאר איינער צווישן אן עולם וואס איך קען זיך נישט פארשטעלן איך זאג די ווערטער ווי א צדיק, אבער מיינע מחשבות זענען ווי די מחשבות פון איינער וואס זוכט נאך

פאר יענעם איז די גאט וואס מען דאווענט צו דער גאט דיממקור פון אלעס, אבער ווען איך שטיי און איך טראכט פון אלע שיטות און געפילן וואס זענען ארום קען איך טראכטן פון אנדערע געטער און פארשידענע גייסטער א וועלט פול, באדייטונגען וואס גייען ווייטער פון דעם איינעם גאט.

פאר יענעם איז די תפילה א וועג צו דער איינציגקייט אבער פאר מיר אין דער שטילקייט פון שמונה עשרה קען איך פארציילן מיינע אייגענע מחשבות צו א גאנץ אנדער צוגאנג.

 

[נאמען]

ווען איך שטיי ביי שמונה עשרה אין שיל צווישן מענטשן וואס זענען אינגאנצן אינעווייניג פארטיפט אין זייערע תפילות, איך פרעג זיך וואס איז עס וואס א מענטש א אפיקורוס קען פילן ווען ער זאגט די זעלבע ווערטער וואס אלע קענען איך שטיי און איך זאג גאטס נעמען די נעמען וואס מען האט מיך געלערנט, יעדער וואלט ווען געטראכט אז איך זאל עס ווען מיינען אינגאנצן פון טיפעניש א רוף צו דעם איינציגער גאט דער גאט פון אברהם יצחק און יעקב.

אבער אין די שטילקייט פון שמונה עשרה ווען קיינער זעט נישט, מיינע אמתע מחשבות קען איך טראכטן עפעס אנדערש ווען איך רעד פון גאט איך פרעג זיך צי דער גאט וואס איך זאג איז דער איינציגער אפשר איז ער גאר איינער פון פילע די זעלבע תפילות וואס יעדער זאגט מיט א קאלטן קלארקייט אז ס איז דא בלויז איין גאט איך האב מער ווי איין געדאנק.

איך קען זיך דערלאזן אין מיינע מחשבות און פרעגן וואס אויב זענען דא אנדערע כוחות אנדערע געטער א מין פארשיידענע קרעפטן וואס מענטשן האבן אמאל געזען וואס אויב איז דער גאט וואס זיי באטראכטן ווי דער איינציגער גאר איינער צווישן אן עולם וואס איך קען זיך נישט פארשטעלן איך זאג די ווערטער ווי א צדיק, אבער מיינע מחשבות זענען ווי די מחשבות פון איינער וואס זוכט נאך

פאר יענעם איז די גאט וואס מען דאווענט צו דער גאט דיממקור פון אלעס, אבער ווען איך שטיי און איך טראכט פון אלע שיטות און געפילן וואס זענען ארום קען איך טראכטן פון אנדערע געטער און פארשידענע גייסטער א וועלט פול, באדייטונגען וואס גייען ווייטער פון דעם איינעם גאט.

פאר יענעם איז די תפילה א וועג צו דער איינציגקייט אבער פאר מיר אין דער שטילקייט פון שמונה עשרה קען איך פארציילן מיינע אייגענע מחשבות צו א גאנץ אנדער צוגאנג.

Click to shrink...

מיין מעסידש צו יעדע חרדי׳שע קינד:

ווארף נישט אוועק גאט. די חינוך אז גאט איז אין די מרחקים און מ׳דארף אים גיין זיכן איז שענדליך

דו ביזט עס! הער אויף דיך ארועפצו-ווארפן אין הימל אריין! די ווארט אויבערשטער איז כפירה רח״ל: ס׳שטייט אורייתא, קודשא ברוך הוא, וישראל חד הוא!

און ס׳שטייט לא בשמים הוא!

איך וויל נישט צונעמען פון קיינעם גאט, ווייל איך גלייב און גאט. נישט נאר איך גלייב אין גאט, איך בין עס. און דו ביזט אויך!

 

[מסתת הרים]

מיין מעסידש צו יעדע חרדי׳שע קינד:

ווארף נישט אוועק גאט. די חינוך אז גאט איז אין די מרחקים און מ׳דארף אים גיין זיכן איז שענדליך

דו ביזט עס! הער אויף דיך ארועפצו-ווארפן אין הימל אריין! די ווארט אויבערשטער איז כפירה רח״ל: ס׳שטייט אורייתא, קודשא ברוך הוא, וישראל חד הוא!

און ס׳שטייט לא בשמים הוא!

איך וויל נישט צונעמען פון קיינעם גאט, ווייל איך גלייב און גאט. נישט נאר איך גלייב אין גאט, איך בין עס. און דו ביזט אויך!

Click to shrink...

אמת לאמיתה, ממש.

דא האב איך געבעטן chat-gpt צו מיך געבן א summary פון ווי אזוי ר׳ קארל יונג האט אפגעלערנט גאט, ס׳איז בערך ריכטיג, און פארשטייט זיך נאר או איבערזיכט.

In Carl Jung's perspective, God symbolizes the collective unconscious, a shared reservoir of experiences and knowledge common to all humans. God, as an archetype, embodies our inherent drive towards wholeness and completeness, which we strive for through the integration of all aspects of our psyche. This process, known as individuation, represents the aspiration to become a unified, whole individual. In summary, God in Jung's view represents both the universal unconscious elements that connect all humanity and the archetypal goal of integrating our psyche to achieve psychological wholeness.

Click to shrink...

 

[Lio]

א חבר האט מיטגעטיילט מיט מיר די הערליכע ווארט:

וזאת הברכה אשר ברך משה איש האלוהים את בני ישראל לפני מותו.

ווען מ׳הייבט אן די פרשה, ווערט קלאר אז משה רבינו גיט זיינע לעצטע ברכות פאר כלל ישראל. אבער דא קומט זיך ארויס א טיפע קשיא: אויב גאט האט זיך אנטפלעקט פאר משה, פארוואס דווקא ער? פארוואס האט זיך גאט נישט געוויזן פאר גאנץ כלל ישראל, בפרט אין דעם לעטצטן מאמענט, ווען די תורה גייט זיך ענדיגן און כלל ישראל דארף אויפנעמען די תורה אלץ לעבנס ריכטונג וואס וועט זיי פירן פאר די צוקונפט?

אויב גאט איז דא פאר יעדער איד, און נישט בלויז פאר א יחיד, פארוואס איז דער ספעציפישער קשר נאר געווען פאר משה? פארוואס האט גאט נישט געגעבן זיין התגלות פאר אלע, אז יעדער איינער זאל קענען האבן דעם זעלבן נאנטן קשר צו אים? ווען משה גיט ברכות פאר כלל ישראל, וואלט נישט געווען דער ריכטיגער מאמענט אז גאט זאל זיך אנטפלעקן פאר גאנץ כלל ישראל?

כדי דאס צו ענטפערן דארף מען אפשר פארשטיין דעם טיפערן פשט פון "לא בשמים הוא". גאט איז נישט אייביג אין די הויכן, ער איז דא צווישן יעדן פון אונז, אין אונזערע הארץ און נשמה. אבער דא קומט די באוויסטע קשיא, אויב גאט איז דא און אזוי נאנט, פארוואס איז די התגלות געווען בלויז צו משה אליין? איז עס געווען א פריוואטע התגלות פאר משה ווי א אינדיווידואל, און נישט פאר די מאסן?

אפשר זענען די ברכות פון משה נישט סתם א וועג צו בענטשן, נאר א דערמאנונג אז נישט יעדער זעט גאט אויפן זעלבן וועג. יעדער האט זיין אייגענע שטרעבונג און וועג צו זוכן דעם אייבערשטן, און גאט'ס התגלות קען זיך באווייזן אין פארשידענע שיטות און פארשידענע פארמען.

 

[כספי]

דא האב איך געשריבן א ארטיקל אין ק"ש, איבער דאווענען.
קען זיין ס'וועט דיר זיין אינטרעסאנט.

 

[נאמען]

א חבר האט מיטגעטיילט מיט מיר די הערליכע ווארט:

וזאת הברכה אשר ברך משה איש האלוהים את בני ישראל לפני מותו.

ווען מ׳הייבט אן די פרשה, ווערט קלאר אז משה רבינו גיט זיינע לעצטע ברכות פאר כלל ישראל. אבער דא קומט זיך ארויס א טיפע קשיא: אויב גאט האט זיך אנטפלעקט פאר משה, פארוואס דווקא ער? פארוואס האט זיך גאט נישט געוויזן פאר גאנץ כלל ישראל, בפרט אין דעם לעטצטן מאמענט, ווען די תורה גייט זיך ענדיגן און כלל ישראל דארף אויפנעמען די תורה אלץ לעבנס ריכטונג וואס וועט זיי פירן פאר די צוקונפט?

אויב גאט איז דא פאר יעדער איד, און נישט בלויז פאר א יחיד, פארוואס איז דער ספעציפישער קשר נאר געווען פאר משה? פארוואס האט גאט נישט געגעבן זיין התגלות פאר אלע, אז יעדער איינער זאל קענען האבן דעם זעלבן נאנטן קשר צו אים? ווען משה גיט ברכות פאר כלל ישראל, וואלט נישט געווען דער ריכטיגער מאמענט אז גאט זאל זיך אנטפלעקן פאר גאנץ כלל ישראל?

כדי דאס צו ענטפערן דארף מען אפשר פארשטיין דעם טיפערן פשט פון "לא בשמים הוא". גאט איז נישט אייביג אין די הויכן, ער איז דא צווישן יעדן פון אונז, אין אונזערע הארץ און נשמה. אבער דא קומט די באוויסטע קשיא, אויב גאט איז דא און אזוי נאנט, פארוואס איז די התגלות געווען בלויז צו משה אליין? איז עס געווען א פריוואטע התגלות פאר משה ווי א אינדיווידואל, און נישט פאר די מאסן?

אפשר זענען די ברכות פון משה נישט סתם א וועג צו בענטשן, נאר א דערמאנונג אז נישט יעדער זעט גאט אויפן זעלבן וועג. יעדער האט זיין אייגענע שטרעבונג און וועג צו זוכן דעם אייבערשטן, און גאט'ס התגלות קען זיך באווייזן אין פארשידענע שיטות און פארשידענע פארמען.

Click to shrink...

 

[אנטוישטער יונגערמאן]

View attachment 902

Click to shrink...

I like that

 

[גאלדענע-פעדער]

דא האב איך געשריבן א ארטיקל אין ק"ש, איבער דאווענען.
קען זיין ס'וועט דיר זיין אינטרעסאנט.

Click to shrink...

באסט זייער שיין אראה גברענגט די אמת'ע געפילן פון אסאך פון אינז. זייער שיין באשריבן.

 

[גאלדענע-פעדער]

באסט זייער שיין אראה גברענגט די אמת'ע געפילן פון אסאך פון אינז. זייער שיין באשריבן.

Click to shrink...

ברענגסט*
אראף

 

[אנטוישטער יונגערמאן]

View attachment 902

Click to shrink...

איך האב זייער ליב ווען מענטשן דריקן זיך אפנהארציג אויס unapologetically און יעדער האט אנדערע וועגן זיך צו ספראווען מיט די טראומא פון spiritual abuse אין אונזער חינוך

Personally,
I love being an
אפיקורוס אין די monster באשעפער וואס מ׳האט מיר איינגערעדט אין מיין חסידישע מוסד.

איך גלייב אין א גוטע דערבארעמדיגע benevolent
״גאט״ וואס האט אונז אלע ליב פונקט אזויווי דו ביזט. ער איז נישט א bipolar אכזר און נארסיסיסט וואס גיסט אויס זיין צארן און מ׳דארף לעבן אין שרעק ווען ס׳וועט מיר באפאלן און like walking on eggshells

ס׳דערמאנט מיר פון ר׳ דן סגל׳ס ברודער ישראל סגל וועלכער איז נישט מער רעליגיעז און איינע פון זיינע פיל ביכער האט די סובטייטל:

ביום ברא אדם אלוהים
בדמות אדם עשה אותו

עס מאכט 100% sense to me
אז די וואס האבן created די vicious חרדישע באשעפער זענען אליין געווען גרויסע נארסאסיסטן און האבן זיך נישט געקענט פארשטעלן עפעס בעסער ווי זייערע אייגענע קראנקע געוואוינהייטן און עס ארויפגעפּאקט אויפ׳ן באשעפער

און אזוי נעבעך טראמאטיזירט מען יונגע קינדער און ערוואקסענע שוין א לאנגע צייט און ס׳פארפיינטעט אידישקייט ווייל זיי מיינען נעבעך אז זיין א חרדי מיינט צו זיין א איד. איך גלייב אז די חרדישע קולטור איז א חילול ה׳. ס׳איז אנטי שכל, אנטי גאט און אנטי תורה און אידישקייט

 

[גאלדענע-פעדער]

איך האב זייער ליב ווען מענטשן דריקן זיך אפנהארציג אויס unapologetically און יעדער האט אנדערע וועגן זיך צו ספראווען מיט די טראומא פון spiritual abuse אין אונזער חינוך

Personally,
I love being an
אפיקורוס אין די monster באשעפער וואס מ׳האט מיר איינגערעדט אין מיין חסידישע מוסד.

איך גלייב אין א גוטע דערבארעמדיגע benevolent
״גאט״ וואס האט אונז אלע ליב פונקט אזויווי דו ביזט. ער איז נישט א bipolar אכזר און נארסיסיסט וואס גיסט אויס זיין צארן און מ׳דארף לעבן אין שרעק ווען ס׳וועט מיר באפאלן און like walking on eggshells

ס׳דערמאנט מיר פון ר׳ דן סגל׳ס ברודער ישראל סגל וועלכער איז נישט מער רעליגיעז און איינע פון זיינע פיל ביכער האט די סובטייטל:

ביום ברא אדם אלוהים
בדמות אדם עשה אותו

עס מאכט 100% sense to me
אז די וואס האבן created די vicious חרדישע באשעפער זענען אליין געווען גרויסע נארסאסיסטן און האבן זיך נישט געקענט פארשטעלן עפעס בעסער ווי זייערע אייגענע קראנקע געוואוינהייטן און עס ארויפגעפּאקט אויפ׳ן באשעפער

און אזוי נעבעך טראמאטיזירט מען יונגע קינדער און ערוואקסענע שוין א לאנגע צייט און ס׳פארפיינטעט אידישקייט ווייל זיי מיינען נעבעך אז זיין א חרדי מיינט צו זיין א איד. איך גלייב אז די חרדישע קולטור איז א חילול ה׳. ס׳איז אנטי שכל, אנטי גאט און אנטי תורה און אידישקייט

Click to shrink...

אך גלייך זייער דיינע ווערטער, ס'ריזעמבלט וואס איך האלט שוין לאנג וועגן די גאט פון אינזער קולטור. כ'האב נישט צי לאנג צוריק געהערט דעם ווארט פון ישראל סגל ז"ל ס'איז מיר דאן שטארק געפאלן.

אגב, וואלט זיך לכאורה געשטעלט א קשיא אויף דעם פסוק פון הרב סגל ז"ל, פארוואס שטייט בצלם אדם עשה אלוקים, און נישט ברא? אפשר קען מען ענטפרען אז בשעת וואס אדם האט געמאכט אלוקים איז שוין דאן געווען א געשטאלט פון א מענטש און דער מען קען נישט באשאפן א זאך וואס איז שוין באשאפן געווארן.

 

[דער גאלדענער אדלער]

עס מאכט 100% sense to me
אז די וואס האבן created די vicious חרדישע באשעפער זענען אליין געווען גרויסע נארסאסיסטן און האבן זיך נישט געקענט פארשטעלן עפעס בעסער ווי זייערע אייגענע קראנקע געוואוינהייטן און עס ארויפגעפּאקט אויפ׳ן באשעפער

Click to shrink...

 

[שמעקעדיג]

איך גלייב אין א גוטע דערבארעמדיגע benevolent
״גאט״ וואס האט אונז אלע ליב פונקט אזויווי דו ביזט

Click to shrink...

סתם נייגעריג, ווי אזוי וועסטו פארענטפערן די אלע שוידערליכע זאכן, ווי יסורים, קרענק, טראגעדיעס וואס קומט פאר אויף דער וועלט?

 

[אנטוישטער יונגערמאן]

סתם נייגעריג, ווי אזוי וועסטו פארענטפערן די אלע שוידערליכע זאכן, ווי יסורים, קרענק, טראגעדיעס וואס קומט פאר אויף דער וועלט?

Click to shrink...

גוטע שאלה
מיר זענען נישט די ערשטע זיך צו מוטשען דערמיט

איך האב נישט קיין ענטפערס
און זיכער נישט קיין טענות אויף איינעם וואס גלייבט נישט (איך האב אסך יאר נישט געקענט זיך ערלויבן צו גלייבן מער בכלל און געווען אגנאסטיק)

דא זענען צוויי גורמים וואס האבן מיר געהאלפן טשעינדשן מיין מיינד (obviously: besides the most important first step כופר צו זיין אינ׳ם אכזר דעם חרדי׳שן באשעפער)

1. איך האב געווינען מער agency אין לעבן (נאך יארן פון effort און זיכן גוטע מדריכים אויף דעם, און אוודאי ערשט היילן אויף א somatic לעוועל פון די מענטל טראומא פון די חרדישע חינוך)
ווען איך האב באקומען מער מעגליכקייט צו מאכן גוטע טויש אין מיין לעבן האב איך מער נישט געפילט ווי אן אומבאהאלפענע victim און ממילא איז די באגריף פון א גוטע גאט מער נישט געווען אזא טריגער (איך מוז נאכאמאל מדגיש זיין, די תנאי איז 100% היילן ערשט אסך פון די טראומא, ווייל אן דעם האב איך קיינמאל נישט געהאט מנוחה)

2. איך האב איינגעזעהן אז מענטשן וואס גייען דורך ביטערע איבערלעבענישן, כאטש ס׳רעגט מיר אויף ביז׳ן זיבעטן ריפּ און איך קען עס נישט פארשטיין, פונדעסטוועגן זענען דא אזויפיל מעשיות וואס מענטשן פארציילן (אפילו אין די צווייטע וועלטס-קריג אין די סאמע ערגסטע איבערלעבענישן) אז זיי האבן געפילט אז אפילו אינמיטן דעם גיהנים האט זיי ארומגענומען א געוויסע protection & support
זיי האבן זיך נישט געפילט פארלאזט.

צוריק צו דיין שאלה, איך ווייס נישט פארוואס פּיין פעהלט אויס, אבער איך ווייס אז מענטשן דערציילן אז ס׳האט זיי געברענגט צו א דרגה פון פארשטיין און אויסגעלייטערטקייט פון שטותים (איך האב נישט די ריכטיגע ווערטער עס מסביר צו זיין) און כאטש זיי וואלטן נישט אויסגעוועהלט די יסורים, זענען זיי אבער בעסער געווארן because of it און שטארק מרויח געווען. (אוודאי זאגן זיי נישט אזא זאך בשעצ די וואונדן בלוטיגן. זיי קענען נאר זעהן די בענעפיט נאכדעם ווען זיי זענען אויסגעלייזט פון די ביטערקייט) דאס לעבן איז זיי רייכער געווארן און ברענגט זיי מער פארגעניגן א דאנק וואס זיי זענען דורך.

Again צוריק צום ערשטן פונקט: נישט אלעס וואס קוקט אויס פאר אונז מיט אונזער לאגיק ווי אומדערטרעגליך, איז exactly ווי מיר שטעלן זיך פאָר- אפשר פילט יענער פארלייכטערונג און א גלעט פון הימל אינמיטן זיינע שווארצטע איבערלעבענישן. איי וועסטו פרעגן: פארוואס פעהלט בכלל אויס די פּיין? קען דער כל יכול נישט געבן א מענטשן די אלע דערגרייכונגען אָן דעם? ווייסעך נישט קיין ענטפער (די משל פון פארדינטע ברויט קלעקט נישט אינגאנצן פאר מיר)

 

[גאלדענע-פעדער]

איך פארשטיי דיין נקודה, pain איז שווער צו פארשטיין, בפרט ווען מיר זענען אויפגעוואקסן מיט א בילד פון א א"ג גוטן גאט. אבער ווען מען היילט זיך פון טראומע, קען מען אננעמען אז מענטשן געפונען שטארקייט אין זייערע שווערסטע מאמענטן. ס׳איז נישט אייביג דא א קלארע ענטפער אויף pain, אבער ווען מען נעמט זיך אין די הענט, ווערט די גאט וואס איז געווען א טריגער, אביסל מער א מקור פון שטארקייט.

און דאס איז אויך פשט ווען מענטשען כאפן זיך אן אין א גאט ווען מען איז אין פיין,

 

[גאלדענע-פעדער]

זייער אן אינטערסאנטע זאך, ווען עס איז די הייליגסטע מאמענטן ביי אינז יודן, למשל יום כיפר ביי כל נדרי אדער ביי נעילה, ווען איך בין עולה לתורה, און ביי שמונה עשרה, טראכט איך אייביג אדער פון שווערע זינד, למשל נקיבות אד"ג. ס'גייט שוין אן יארן ביי מיר.

וואס פשט?

 

[גאלדענע-פעדער]

זייער אסאך פון אינזערע וואס ווידערשפעניגען און גאט פון די תורה, האבן אסאך העיט אויף גאט.
אין מיינע אויגן האט עס נישט קיין זינען, וויאזוי קען מען זיין אויפגערעגט און גאט ווען מען גלייבט נישט בכלל אין אים?
אויב גלייבסטו, דאן דארפסטו אנעמען אז עס איז געווען פאר דיין טובה.
אויב גלייבסטו נישט אין גאט, דאן ווי איז שייך זיך צי רעדן אויף א זאך וואס exist נישט?

 

[יענקל פאדראשיק]

זייער אן אינטערסאנטע זאך, ווען עס איז די הייליגסטע מאמענטן ביי אינז יודן, למשל יום כיפר ביי כל נדרי אדער ביי נעילה, ווען איך בין עולה לתורה, און ביי שמונה עשרה, טראכט איך אייביג אדער פון שווערע זינד, למשל נקיבות אד"ג. ס'גייט שוין אן יארן ביי מיר.

וואס פשט?

Click to shrink...

ווייל די זוכסט צו אנטלויפן דערפון!

 

[גאלדענע-פעדער]

ווייל די זוכסט צו אנטלויפן דערפון!

Click to shrink...

אינטערסאנט גראדע, ווייל קאן זיין אז וואס די זאגסט דא איז גאר אמת.

ווען איך געפון זיך אינטער די טלית און פרעפעל ווערטער וואס איך פארשטיי זיי בכלל נישט, זיך איך צי אנטלויפן פון דארט. אגב, רוב מאל זאג איך ניטאמאל די וינרטער, נאר ווען די ארימגע קיקן.

 

[כספי]

זייער אסאך פון אינזערע וואס ווידערשפעניגען און גאט פון די תורה, האבן אסאך העיט אויף גאט.
אין מיינע אויגן האט עס נישט קיין זינען, וויאזוי קען מען זיין אויפגערעגט און גאט ווען מען גלייבט נישט בכלל אין אים?
אויב גלייבסטו, דאן דארפסטו אנעמען אז עס איז געווען פאר דיין טובה.
אויב גלייבסטו נישט אין גאט, דאן ווי איז שייך זיך צי רעדן אויף א זאך וואס exist נישט?

Click to shrink...

כמו שכתבתי כאן, איז דא כמה וכמה מהלכים צו ג-ט ב"ה.
איינע פון זיי איז דורך העיט, זיך רעגן אויף ג-ט, ופשוט הוא.

אויף דיין אנדערע קושיא, זעט מען דאך אז מ'האט מתקן געווען צו ליינען עריות יום הקדוש נאכמיטאג, קען זיין טאקע פאר די סיבה.