ביטע באמערקן איך האב דאס אינישעלי געפאוסטעט אויף די סוב פארום "דת ואמונה - אפענע דיסקוסיעס" אבער צוליב די גאר גוטע פידבעק האב איך מחליט געווען עס צו מיטיילן מיטן אלגעמיינער ציבור דא. ליינט און האט הנאה!
די מעשה פון דער עקידה ציט זיך ארום דעם נסיון וואס השם האט געגעבן אברהם, צו טעסטן זיין גרייטקייט צו מקריב זיין זיין ליבן זון יצחק. אבער, די מעשה שטעלט אויף א געוואלדיגע קשיא. עס זענען פארהאנען צוויי וועגן ווי אברהם קען דורכגיין דעם נסיון:
1. אויב ער פאלגט השם'ס באפעל אן קיין אויפמערקזאמקייט צו קיין שום שטערונגען, אין דעם פאל אפילו א מלאך פון הימל.
2. אדער אויב השם זאל ווידער ערשיינען צו אברהם און צוריקנעמען זיין באפעל, אויף דעים זעלבן אויפן ווי ער האט אים פריער געהייסן.
אבער די השתלשלות גייט אויף א אנדערן וועג. אברהם גייט נישט אדורך מיט'ן באפעל, און השם ערשיינט אויך נישט צו צוריקנעמען דעם באפעל. דאס ברענגט די קשיא: פארוואס האלטן מיר אז אברהם איז דורכגעגאנגען דעם נסיון, ווען אין אמת'ן האט ער געטאן דעם היפוך און לכאורה געפעלט אין דעם נסיון?
עס איז אויך וויכטיג צו פארשטיין די קולטורעלע געוואונהייטן פון יענע צייטן. אין יענע תקופה זענען קינדער געווען באטראכט ווי אייגנטום פון זייערע עלטערן, און קינדער-קרבנות זענען געווען א טייל פון דער אלגעמיינער קולטור. אברהם איז געווען א טייל פון דער געזעלשאפט, און אפילו אויב ער האט געהאט די מאראלישע כחות זיך קעגנצושטעלן דער פראַקטיק, האט א דירעקטער באפעל פון השם אפשר נישט געווען אזוי שווער צו אננעמען אין ליכט פון יענע געוואונהייטן.
צו געבן א אנדערן קוק, קען מען באטראכטן א מעשה, וואו אייער באליבטער ערווארט פון אייך א מתנה, און איר האט צוויי אפציעס – א ביליגע און א טייערע. איר וואלט נאטירלעך אויסגעקליבן די טייערע מתנה כדי צו דערפרייען אייער באליבטער. איצט ווען דער באליבטער איז השם, און ער בעט אייך די טייערסטע זאך – אייער ליבער זון – וואלט מקיים זיין דעם באפעל געבראכט אייך גרויס פארגעניגן.
דעריבער איז דער טערמין "נסיון" נישט פאסיג דא. ענדערש איז עס א מתנה וואס השם האט געגעבן מיט'ן פאטענציעל פאר גרויס פארגעניגן אין דורכפירן דעם באפעל.
לאמיר יעצט אויספארשן א אנדערן צוגאנג צו דער מעשה. השם האט באשאפן די וועלט מיט'ן ציל יחוד – די אייניקייט פון גשמיות מיט השם. אברהם'ס נסיונות און זוכן צו דערגיין השם שטימען מיט דעם ציל פון דער וועלט – וואס איז צו פאראייניקן גשמיות מיט השם. כדי צו נעמען דעם קשר נאך העכער, האט אברהם געדארפט ווייזן א הויכע מדרגה פון יראת השם. השם שטעלט דעם נסיון און באפעלט אברהם צו מקריב זיין זיין זון. אבער השם'ס אמת'ע כוונה איז געווען אז אברהם זאל שטיין קעגן דעם באפעל. ״וויבאלד די אמת'ע יראת השם גייט ווייטער פון פשוט'ע פאלגזאמקייט, עס איבערשטייגט דעם באגריף פון פאלגזאמקייט״.
אברהם, דורכ'ן האבן א שטארקע אמונה אין השם, גייט אדורך מיט די צוגרייטונגען צו אויספירן דעם באפעל. אבער ווען דער מלאך קומט און רופט אברהם'ס נאמען צוויי מאל, הייבט זיך אברהם גלייך אויף און ענטפערט מיט גרייטקייט "הנני". און דורכ'ן טאן אזוי, נייגט זיך אברהם אפ פון השם'ס באפעל און ווערט ניצול פון דורכפאלן דעם אמת'ן נסיון פון השם. און ער גייט אדורך דעם אמת'ן נסיון, ווי ער באגרייפט די מאראלישער און עטישע פליכטן נישט צו טייטן א אומשולדיקן מענטש, אפילו לשם השם.
אין יענעם מאָמענט דערגרייכט אברהם די העכסטע מדרגה פון מאראל, וואס איז פאראייניגט מיט יראת השם. און דערפאר איז עס דער מלאך דער וואס האט אפגעהאלטן אברהם, און נישט השם אליין. ווייל אויב וואלט השם אליין צוריקגעצויגן דעים באפעל. וואלט עס צעשטערט דעם גאנצן ציל פון דעם נסיון.
שפעטער דערקלערט דער מלאך אז אברהם'ס אפזאג צו פאלגן איז א באווייז אז ער באזיצט אמת'ע יראת השם און מאראל. יראת השם אין דעם פאל איז נישט בלויז מורא פאר השם. עס איז א פנימיות'דיגע מידה וואס ארבעט אויף א סארט וועג ווי וואסער קען נישט זיך מישן מיט אויל. איינער מיט יראת השם קען נישט טאן קעגן מאראל, ווייל ער איז שטענדיג מאראליש וויסנד און געשיצט דורך מאראלישע חשבון הנפש.
די מעשה פון דער עקידה ציט זיך ארום דעם נסיון וואס השם האט געגעבן אברהם, צו טעסטן זיין גרייטקייט צו מקריב זיין זיין ליבן זון יצחק. אבער, די מעשה שטעלט אויף א געוואלדיגע קשיא. עס זענען פארהאנען צוויי וועגן ווי אברהם קען דורכגיין דעם נסיון:
1. אויב ער פאלגט השם'ס באפעל אן קיין אויפמערקזאמקייט צו קיין שום שטערונגען, אין דעם פאל אפילו א מלאך פון הימל.
2. אדער אויב השם זאל ווידער ערשיינען צו אברהם און צוריקנעמען זיין באפעל, אויף דעים זעלבן אויפן ווי ער האט אים פריער געהייסן.
אבער די השתלשלות גייט אויף א אנדערן וועג. אברהם גייט נישט אדורך מיט'ן באפעל, און השם ערשיינט אויך נישט צו צוריקנעמען דעם באפעל. דאס ברענגט די קשיא: פארוואס האלטן מיר אז אברהם איז דורכגעגאנגען דעם נסיון, ווען אין אמת'ן האט ער געטאן דעם היפוך און לכאורה געפעלט אין דעם נסיון?
עס איז אויך וויכטיג צו פארשטיין די קולטורעלע געוואונהייטן פון יענע צייטן. אין יענע תקופה זענען קינדער געווען באטראכט ווי אייגנטום פון זייערע עלטערן, און קינדער-קרבנות זענען געווען א טייל פון דער אלגעמיינער קולטור. אברהם איז געווען א טייל פון דער געזעלשאפט, און אפילו אויב ער האט געהאט די מאראלישע כחות זיך קעגנצושטעלן דער פראַקטיק, האט א דירעקטער באפעל פון השם אפשר נישט געווען אזוי שווער צו אננעמען אין ליכט פון יענע געוואונהייטן.
צו געבן א אנדערן קוק, קען מען באטראכטן א מעשה, וואו אייער באליבטער ערווארט פון אייך א מתנה, און איר האט צוויי אפציעס – א ביליגע און א טייערע. איר וואלט נאטירלעך אויסגעקליבן די טייערע מתנה כדי צו דערפרייען אייער באליבטער. איצט ווען דער באליבטער איז השם, און ער בעט אייך די טייערסטע זאך – אייער ליבער זון – וואלט מקיים זיין דעם באפעל געבראכט אייך גרויס פארגעניגן.
דעריבער איז דער טערמין "נסיון" נישט פאסיג דא. ענדערש איז עס א מתנה וואס השם האט געגעבן מיט'ן פאטענציעל פאר גרויס פארגעניגן אין דורכפירן דעם באפעל.
לאמיר יעצט אויספארשן א אנדערן צוגאנג צו דער מעשה. השם האט באשאפן די וועלט מיט'ן ציל יחוד – די אייניקייט פון גשמיות מיט השם. אברהם'ס נסיונות און זוכן צו דערגיין השם שטימען מיט דעם ציל פון דער וועלט – וואס איז צו פאראייניקן גשמיות מיט השם. כדי צו נעמען דעם קשר נאך העכער, האט אברהם געדארפט ווייזן א הויכע מדרגה פון יראת השם. השם שטעלט דעם נסיון און באפעלט אברהם צו מקריב זיין זיין זון. אבער השם'ס אמת'ע כוונה איז געווען אז אברהם זאל שטיין קעגן דעם באפעל. ״וויבאלד די אמת'ע יראת השם גייט ווייטער פון פשוט'ע פאלגזאמקייט, עס איבערשטייגט דעם באגריף פון פאלגזאמקייט״.
אברהם, דורכ'ן האבן א שטארקע אמונה אין השם, גייט אדורך מיט די צוגרייטונגען צו אויספירן דעם באפעל. אבער ווען דער מלאך קומט און רופט אברהם'ס נאמען צוויי מאל, הייבט זיך אברהם גלייך אויף און ענטפערט מיט גרייטקייט "הנני". און דורכ'ן טאן אזוי, נייגט זיך אברהם אפ פון השם'ס באפעל און ווערט ניצול פון דורכפאלן דעם אמת'ן נסיון פון השם. און ער גייט אדורך דעם אמת'ן נסיון, ווי ער באגרייפט די מאראלישער און עטישע פליכטן נישט צו טייטן א אומשולדיקן מענטש, אפילו לשם השם.
אין יענעם מאָמענט דערגרייכט אברהם די העכסטע מדרגה פון מאראל, וואס איז פאראייניגט מיט יראת השם. און דערפאר איז עס דער מלאך דער וואס האט אפגעהאלטן אברהם, און נישט השם אליין. ווייל אויב וואלט השם אליין צוריקגעצויגן דעים באפעל. וואלט עס צעשטערט דעם גאנצן ציל פון דעם נסיון.
שפעטער דערקלערט דער מלאך אז אברהם'ס אפזאג צו פאלגן איז א באווייז אז ער באזיצט אמת'ע יראת השם און מאראל. יראת השם אין דעם פאל איז נישט בלויז מורא פאר השם. עס איז א פנימיות'דיגע מידה וואס ארבעט אויף א סארט וועג ווי וואסער קען נישט זיך מישן מיט אויל. איינער מיט יראת השם קען נישט טאן קעגן מאראל, ווייל ער איז שטענדיג מאראליש וויסנד און געשיצט דורך מאראלישע חשבון הנפש.
כ'האב נישט געטראכט אויף אזוי ווייט! יתכן אז ס'וועט קומען אזא איינער ווי א רבי און ער וועט מסדר זיין קרעמל מיט עטליכע סדרים, פרקים, און משנה'ס. אט ממש אזוי ווי אונזער ששה סדרי משנה. דערנאך וועלן קומען חכמים ראשונים אחרונים, און דערנאך וועט קומען א נייער 
וכו'.