אלס קינד אין חדר האב איך זיך אייביג געוואונדערט און געהאט א שטארקע פארדרוס אויף דעם פסוק. היתכן איך כאפ טעגליך שווערע מלקות אינדערהיים פון מיין טאטע, אין חדר פונעם מלמד, און פון רוב קינדער אין מיין כיתה (אחוץ די צוויי אינגלעך וואס איך בין צומאל שטערקער ווען ס'געלונגט מיר). אייביג שטייט מושי, דער הויכער דיקער יתום, אין שפיץ, און ווען איך דערוואג זיך זיך אנצונעמען פאר מיך און צוריקשרייען 'גראבער' צו מושי נאכ'ן מיר אנמקל'ען די ביינער פאר גארנישט, האב איך געטון דאס ערגסטע? ס'הייסט, טשעפען א יתום???
הקיצור, דער פסוק דארף דאך פארשטאנען ווערן. איז דען נישט דא נאך מער וואונערעבל מענטשן ווי א יתום און אן אלמנה? בכלל, ווער טראכט אפי' זיי צו טשעפען אין דער ערשטער ארט? איז דען דא אזא זאך ווי א גלוסט זיי צו טשעפען, אז די תורה דארף זיי באזונדער ארויסהייבן פון דער גאנצער באפעלקערונג?
ווען איך בין עלטער געווארן, האב איך זיך בארייכערט מיטן אמת'ן פשט פונעם פסוק. די תורה איז געגעבן געווארן אין 1312 (BCE), אין די אנהייב פון דער אייזערנער עפאכע (Iron Age). אין יענע צייטן איז ציוויליזאציע נאך נישט געווען געהעריג אויסגעשטעלט, און קאניבאליזם איז געווען א געוויינטלעכע זאך אין א גרויסן טייל פון דער וועלט. רציחה איז געווען א נארמאלע זאך. אין אזא סביבה איז דער טאטע, דער ראש המשפחה, געווען דער איינציקער וואס האט געקענט באשיצן די פאמיליע. יעצט, ווען איינער האט געדארפט עסן אדער פראפערטי אדער סיי וואס, ווער זענען געווען די גרינגסטע צילן? די אלמנה און יתומים, וואס האבן נישט געהאט קיינער וואס זאל זיי באשיצן אדער זייער פארמעגן.
דערפאר שטייט יתום און אלמנה, און נישט יתום און אלמן, ווייל עס רעדט פון דער זעלבער משפחה. משא"כ ביי אן אלמן זענען די יתומים פונקט אזוי באשיצט ווי ביי אנדערע פאמיליעס.
אויב מ'וואלט געוואלט איבערפירן דעם פסוק אין היינטיגע צייטן, וואלט ער זיך געצילט אויף די ווייניגסט באשיצטע מענטשן אין געזעלשאפט. צום ביישפיל, אין די פאראייניגטע שטאַטן קען א מערדער אדער א רעפיסט זיין פארשפארט ביז זיין טויט, אדער אין איראן, LGB מענטשן ווערן נידון למיתה אן רחמנות. און אויף זיי דארף מען זיך די מערסטע דערבארעמען.
הקיצור, דער פסוק דארף דאך פארשטאנען ווערן. איז דען נישט דא נאך מער וואונערעבל מענטשן ווי א יתום און אן אלמנה? בכלל, ווער טראכט אפי' זיי צו טשעפען אין דער ערשטער ארט? איז דען דא אזא זאך ווי א גלוסט זיי צו טשעפען, אז די תורה דארף זיי באזונדער ארויסהייבן פון דער גאנצער באפעלקערונג?
ווען איך בין עלטער געווארן, האב איך זיך בארייכערט מיטן אמת'ן פשט פונעם פסוק. די תורה איז געגעבן געווארן אין 1312 (BCE), אין די אנהייב פון דער אייזערנער עפאכע (Iron Age). אין יענע צייטן איז ציוויליזאציע נאך נישט געווען געהעריג אויסגעשטעלט, און קאניבאליזם איז געווען א געוויינטלעכע זאך אין א גרויסן טייל פון דער וועלט. רציחה איז געווען א נארמאלע זאך. אין אזא סביבה איז דער טאטע, דער ראש המשפחה, געווען דער איינציקער וואס האט געקענט באשיצן די פאמיליע. יעצט, ווען איינער האט געדארפט עסן אדער פראפערטי אדער סיי וואס, ווער זענען געווען די גרינגסטע צילן? די אלמנה און יתומים, וואס האבן נישט געהאט קיינער וואס זאל זיי באשיצן אדער זייער פארמעגן.
דערפאר שטייט יתום און אלמנה, און נישט יתום און אלמן, ווייל עס רעדט פון דער זעלבער משפחה. משא"כ ביי אן אלמן זענען די יתומים פונקט אזוי באשיצט ווי ביי אנדערע פאמיליעס.
אויב מ'וואלט געוואלט איבערפירן דעם פסוק אין היינטיגע צייטן, וואלט ער זיך געצילט אויף די ווייניגסט באשיצטע מענטשן אין געזעלשאפט. צום ביישפיל, אין די פאראייניגטע שטאַטן קען א מערדער אדער א רעפיסט זיין פארשפארט ביז זיין טויט, אדער אין איראן, LGB מענטשן ווערן נידון למיתה אן רחמנות. און אויף זיי דארף מען זיך די מערסטע דערבארעמען.
לעצט רעדאגירט:
