- זיך איינגעשריבן
- מאי 4, 2024
- מעסעדזשעס
- 760
- רעאקציע ראטע
- 3,050
מיינס אן ארטיקל פון ק"ש
זונטאג יולי 18, 2021
כ'זיץ דא אויף מיין קליינעם נידריגן אומבאקוועמען בענקל תשעה באב ביינאכט ביים ליינען די קינות, אין דעם בית המדרש הדומה למקדש מעט, מיט האלבע אויסגעלאשענע לעקטער. מיט מיין מויל זינג איך מיט די טרויעריגע איכה ניגון, ווען אין מיין הארץ ווינדערט מיך וויפיל נאך יארן גייט מען ברויכן אזוי זיצן אויף דער ערד?! איז דען נישט נאענט צו צוויי טויזענט יאר גענוג??
יא, אונז האבן געזינדיגט. דער בית המקדש איז חרוב געווארן, און מיר זענען פארטריבן געווארן פון אונזער לאנד, דורכגעגאנגען גלות'ן און גירושין, השמדות און חורבנות, מיר זענען אנטלאפן פון איין לאנד צום צווייטן. אבער וויפיל איז די שיעור??
די סיבה פונעם ערשטן חורבן בית המקדש, ווי חז"ל ברענגען, איז געווען די דריי עבירות, ע"ז, ג"ע, שפיכות דמים, און השבתת שמיטות. אין מדרש איכה ווערט געברענגט, אז דער באשעפער האט יא מוותר געווען אויף די ג' חמורות און נישט אויף מאיסת התורה (ביטול תורה). משא"כ די צווייטע ביהמ"ק איז חרוב געווארן וועגן שנאת חנם. (ס'מיינט נישט אז אז חוץ די פיר עבירות איז נישט געווען קיין שנאת חנם אדער אנדערע עבירות ווי למשל עיוות הדין, אבער דאס קען זיין גייט אויך אריין אין די עבירה פון שפיכת דמים).
די ערשטע גלות האט נאר אנגעהאלטן זיבעציג יאר, און דערנאך איז מען ארויפגעגאנגען קיין ארץ ישראל ברשות כורש, און מ'האט אנגעהויבן בויען דאס לאנד פון ניי. עס זענען טאקע געווען אסאך שטרויכלונגען פון די פעלקער ארום צו בויען דעם ביהמ"ק השני, אבער ווי מ'זעהט אין ספר עזרא און נחמי', למעשה נאך זיבעציג יאר גלות האט מען זיך צוריק געזעהן אין אונזער היימלאנד.
שטעלט זיך קשיא, גאט זיסער! פארוואס אזוי לאנג? פאר איין עבירה פון שנאת חנם ברויכן מיר אדורכגיין אזויפיל יארן גיהנם? ביזט גערעכט אז מיר האבן געזינדיגט, אבער פארוואס אזוי לאנג??
דער אמת איז אז ס'נישט מיין קשיא, דער בעל הקינות וואס האט מחבר געווען געווען איכה, ירמיהו הנביא, פרעגט שוין די קשיא:
לָ֤מָּה לָנֶ֨צַח֙ תִּשְׁכָּחֵ֔נוּ תַּֽעַזְבֵ֖נוּ לְאֹ֥רֶךְ יָמִֽים?
הֲשִׁיבֵ֨נוּ ה' אֵלֶ֨יךָ֙ וְֽנָשׁ֔וּבָה חַדֵּ֥שׁ יָמֵ֖ינוּ כְּקֶֽדֶם!
כִּ֚י אִם מָאֹ֣ס מְאַסְתָּ֔נוּ קָצַ֥פְתָּ עָלֵ֖ינוּ עַד מְאֹֽד!
די קינות איז געשריבן געווארן ביים ערשטן חורבן, וואס נאך בלויז זיבעציג יאר איז מען שוין געווען צוריק אין אונזער לאנד, וואס זאל אונז זאגן? כִּ֚י אִם מָאֹ֣ס מְאַסְתָּ֔נוּ קָצַ֥פְתָּ עָלֵ֖ינוּ עַד מְאֹֽד? דאס איז גאר ווייניג ארויסצוברענגען אונזער ווייטאג!
דעם שבת ביי שלש סעודות זעמער געזעצן מיט די משפחה, און מיין ב"ב האט זיך אנגערופן אינמיטן א שמועס אז נעקסטע יאר וועט משיח שוין אוודאי דא זיין, און מיר וועלן שוין זיין אין ארץ ישראל. פרעגט מיין זוהן זז"ג, וואס גייט זיך טוישן נעקסטע יאר פון היי יאר? פארוואס עפעס גייט מען נעקסטע יאר זיין אין ארץ ישראל מער פון היי יאר? אויב טוט מען גארנישט דערצו, וויאזוי זאלן זאכן געשען? ער פרעגט דאך זייער גוט!
האב איך א קנייטש געטוהן אין שטערן און געענפערט אזוי.
אז נעקסטע יאר גייט משיח קומען און גייט מיטברענגען מיט זיך א באנטש גאלדענע אדלערס, א ווייסע אייזל, און מ'גייט איינשפאנען דעם עולם פון אמעריקע, יוראפ, און אוסטראליע, ווי אויך פון די איבעריגע גלות לענדער. מ'גייט זיך הייבן אין די לופט, משיח גייט שפאנען פאראויס, און מ'גייט לאנדן אין ארץ ישראל. אויפן וועג גייט מען אויך אויפפיקן די פארלאזטע עשרת השבטים פון די אנדערע זייט סמבטיון, און ווען די פליענדיגע שטיינער גייען נאר זעהן ווי משיח'ס ווייסע אייזל'ס וויידל שאקעלט זיך, גייען זיי גלייך רוען פונקט ווי יום שכולו שבת, אלס לכבוד מלך המשיח וואס איז בבחינת מלכות בבחינת שבת!.
דאס איז א שיינע פאנטאזיע...
שכינה אומרת: שובה אלי ואשובה אליכם
פארוואס איז עס נישט געשעהן פאר א יאר, א יאר פריער, אדער אפילו נישט היי יאר? ווייל ס'גייט למעשה נישט געשעהן. מ'גייט נישט פליען אויף קיין גאלדענע אדלערס, משיח גייט נישט רייטן אויף קיין ווייסע אייזלען. די אלע חלומות און פאנטאזיעס איז שיין געווען אין די מיטל אלטער פאר די קליינע קינדער, בעת מ'האט זיי געלייגט שלאפן. די איינציגסטע וועג וויאזוי מיר גייען זיין צוריק אין אונזער היימלאנד ארץ ישראל, איז אז מיר גייען טוהן השתדלות דערצו אז מיר גייען זיך ציען קיין ארץ ישראל, אז מיר גייען זיך בענקען אויף למעשה, נישט סתם צו קלאגן מיט אפאר שיינע שטיקלעך פון פאעטישע קינות.
אויב גייען אונז נישט טוהן קיין השתדלות ווייל דא אין גלות איז פשוט באקוועמער, די פאמיליע וואוינט דא, די ביזנעס איז דא, די רבי וואוינט דא, מיט נאך פוילע תירוצים, דאן גייט מען שיינערהייט בלייבן אין גלות ביז גאט וועט שיקן זיינע מעסעדזשעס וואס ס'נישט אייביג צו בא'טעמ'ט.
פון קלאגן יעדעס יאר מיט א פרישקייט, זיך זעצן אויף די ערד און זינגן איכה מיט פאעטישע קינות וואס די גאונים און ראשונים האבן מייסד געווען, פון זינגען יעדן סדר נאכט אדער נעילת החג לשנה הבאה בירושלים הבנויה (צו אן דעם הבנויה, כל אחד ואחד כפי מנהג החצר שלו), גייען זיך זאכן נישט טוישן, דער לאנגער גלות וועט ווייטער זיין לאנג, און נאך לענגער. עס ליגט אין אונזער הענט צו מאכן א סוף דערצו.
כ'בין מקנא די אידן וואס זענען עולה קיין ארץ ישראל אויף צו בלייבן וואוינען דארט, די אידן וואס גייען טעגליך ארויף אויפן הר הבית (ביז וואו מ'מעג פארשטייט זיך), די וואס טוען טאג טעגליכע השתדלות פאר'ן אויפבלי פון אונזער היימלאנד ישראל, הלוואי ויהי חלקנו עמהם בקרוב ממש נאך פאר מ'גייט זינגען נעקסטע יו"ט לשנה הבאה בירושלים הבנויה. זאלן אונז שוין קענען זינגען דעם הלל הגדול, ונתן ארצם לנחלה כי לעולם חסדו, נחלה לישראל עבדו כי לעולם חסדו, און בקרוב זוכה זיין צו הערן די שיינע מוזיק און געזאנגען פון די לווים.
שִׁיר מִזְמוֹר לִבְנֵי קֹֽרַח׃
גָּדוֹל ה' וּמְהֻלָּל מְאֹד בְּעִיר אֱלֹקֵינוּ הַר קָדְשֽׁוֹ׃
יְפֵה נוֹף מְשׂוֹשׂ כָּל הָאָרֶץ הַר צִיּוֹן יַרְכְּתֵי צָפוֹן קִרְיַת מֶלֶךְ רָֽב׃
אֱלֹקִים בְּאַרְמְנוֹתֶיהָ נוֹדַע לְמִשְׂגָּֽב׃
כִּֽי הִנֵּה הַמְּלָכִים נֽוֹעֲדוּ עָבְרוּ יַחְדָּֽו׃
הֵמָּה רָאוּ כֵּן תָּמָהוּ נִבְֽהֲלוּ נֶחְפָּֽזוּ׃
רְעָדָה אֲחָזָתַם שָׁם חִיל כַּיּֽוֹלֵדָֽה׃
בְּרוּחַ קָדִים תְּשַׁבֵּר אֳנִיּוֹת תַּרְשִֽׁישׁ׃
כַּֽאֲשֶׁר שָׁמַעְנוּ כֵּן רָאִינוּ בְּעִיר ה' צְבָאוֹת בְּעִיר אֱלֹקֵינוּ אֱלֹקִים יְכוֹנְנֶהָ עַד עוֹלָם סֶֽלָה׃
דִּמִּינוּ אֱלֹקִים חַסְדֶּךָ בְּקֶרֶב הֵיכָלֶֽךָ׃
כְּשִׁמְךָ אֱלֹקִים כֵּן תְּהִלָּתְךָ עַל קַצְוֵי אֶרֶץ צֶדֶק מָלְאָה יְמִינֶֽךָ׃
יִשְׂמַח הַר צִיּוֹן תָּגֵלְנָה בְּנוֹת יְהוּדָה לְמַעַן מִשְׁפָּטֶֽיךָ׃
סֹבּוּ צִיּוֹן וְהַקִּיפוּהָ סִפְרוּ מִגְדָּלֶֽיהָ׃
שִׁיתוּ לִבְּכֶם לְֽחֵילָה פַּסְּגוּ אַרְמְנוֹתֶיהָ לְמַעַן תְּסַפְּרוּ לְדוֹר אַֽחֲרֽוֹן
כִּי זֶה אֱלֹקִים אֱלֹקֵינוּ עוֹלָם וָעֶד הוּא יְנַֽהֲגֵנוּ עַל מֽוּת׃
זונטאג יולי 18, 2021
כ'זיץ דא אויף מיין קליינעם נידריגן אומבאקוועמען בענקל תשעה באב ביינאכט ביים ליינען די קינות, אין דעם בית המדרש הדומה למקדש מעט, מיט האלבע אויסגעלאשענע לעקטער. מיט מיין מויל זינג איך מיט די טרויעריגע איכה ניגון, ווען אין מיין הארץ ווינדערט מיך וויפיל נאך יארן גייט מען ברויכן אזוי זיצן אויף דער ערד?! איז דען נישט נאענט צו צוויי טויזענט יאר גענוג??
יא, אונז האבן געזינדיגט. דער בית המקדש איז חרוב געווארן, און מיר זענען פארטריבן געווארן פון אונזער לאנד, דורכגעגאנגען גלות'ן און גירושין, השמדות און חורבנות, מיר זענען אנטלאפן פון איין לאנד צום צווייטן. אבער וויפיל איז די שיעור??
די סיבה פונעם ערשטן חורבן בית המקדש, ווי חז"ל ברענגען, איז געווען די דריי עבירות, ע"ז, ג"ע, שפיכות דמים, און השבתת שמיטות. אין מדרש איכה ווערט געברענגט, אז דער באשעפער האט יא מוותר געווען אויף די ג' חמורות און נישט אויף מאיסת התורה (ביטול תורה). משא"כ די צווייטע ביהמ"ק איז חרוב געווארן וועגן שנאת חנם. (ס'מיינט נישט אז אז חוץ די פיר עבירות איז נישט געווען קיין שנאת חנם אדער אנדערע עבירות ווי למשל עיוות הדין, אבער דאס קען זיין גייט אויך אריין אין די עבירה פון שפיכת דמים).
די ערשטע גלות האט נאר אנגעהאלטן זיבעציג יאר, און דערנאך איז מען ארויפגעגאנגען קיין ארץ ישראל ברשות כורש, און מ'האט אנגעהויבן בויען דאס לאנד פון ניי. עס זענען טאקע געווען אסאך שטרויכלונגען פון די פעלקער ארום צו בויען דעם ביהמ"ק השני, אבער ווי מ'זעהט אין ספר עזרא און נחמי', למעשה נאך זיבעציג יאר גלות האט מען זיך צוריק געזעהן אין אונזער היימלאנד.
שטעלט זיך קשיא, גאט זיסער! פארוואס אזוי לאנג? פאר איין עבירה פון שנאת חנם ברויכן מיר אדורכגיין אזויפיל יארן גיהנם? ביזט גערעכט אז מיר האבן געזינדיגט, אבער פארוואס אזוי לאנג??
דער אמת איז אז ס'נישט מיין קשיא, דער בעל הקינות וואס האט מחבר געווען געווען איכה, ירמיהו הנביא, פרעגט שוין די קשיא:
לָ֤מָּה לָנֶ֨צַח֙ תִּשְׁכָּחֵ֔נוּ תַּֽעַזְבֵ֖נוּ לְאֹ֥רֶךְ יָמִֽים?
הֲשִׁיבֵ֨נוּ ה' אֵלֶ֨יךָ֙ וְֽנָשׁ֔וּבָה חַדֵּ֥שׁ יָמֵ֖ינוּ כְּקֶֽדֶם!
כִּ֚י אִם מָאֹ֣ס מְאַסְתָּ֔נוּ קָצַ֥פְתָּ עָלֵ֖ינוּ עַד מְאֹֽד!
די קינות איז געשריבן געווארן ביים ערשטן חורבן, וואס נאך בלויז זיבעציג יאר איז מען שוין געווען צוריק אין אונזער לאנד, וואס זאל אונז זאגן? כִּ֚י אִם מָאֹ֣ס מְאַסְתָּ֔נוּ קָצַ֥פְתָּ עָלֵ֖ינוּ עַד מְאֹֽד? דאס איז גאר ווייניג ארויסצוברענגען אונזער ווייטאג!
דעם שבת ביי שלש סעודות זעמער געזעצן מיט די משפחה, און מיין ב"ב האט זיך אנגערופן אינמיטן א שמועס אז נעקסטע יאר וועט משיח שוין אוודאי דא זיין, און מיר וועלן שוין זיין אין ארץ ישראל. פרעגט מיין זוהן זז"ג, וואס גייט זיך טוישן נעקסטע יאר פון היי יאר? פארוואס עפעס גייט מען נעקסטע יאר זיין אין ארץ ישראל מער פון היי יאר? אויב טוט מען גארנישט דערצו, וויאזוי זאלן זאכן געשען? ער פרעגט דאך זייער גוט!
האב איך א קנייטש געטוהן אין שטערן און געענפערט אזוי.
אז נעקסטע יאר גייט משיח קומען און גייט מיטברענגען מיט זיך א באנטש גאלדענע אדלערס, א ווייסע אייזל, און מ'גייט איינשפאנען דעם עולם פון אמעריקע, יוראפ, און אוסטראליע, ווי אויך פון די איבעריגע גלות לענדער. מ'גייט זיך הייבן אין די לופט, משיח גייט שפאנען פאראויס, און מ'גייט לאנדן אין ארץ ישראל. אויפן וועג גייט מען אויך אויפפיקן די פארלאזטע עשרת השבטים פון די אנדערע זייט סמבטיון, און ווען די פליענדיגע שטיינער גייען נאר זעהן ווי משיח'ס ווייסע אייזל'ס וויידל שאקעלט זיך, גייען זיי גלייך רוען פונקט ווי יום שכולו שבת, אלס לכבוד מלך המשיח וואס איז בבחינת מלכות בבחינת שבת!.
דאס איז א שיינע פאנטאזיע...
שכינה אומרת: שובה אלי ואשובה אליכם
פארוואס איז עס נישט געשעהן פאר א יאר, א יאר פריער, אדער אפילו נישט היי יאר? ווייל ס'גייט למעשה נישט געשעהן. מ'גייט נישט פליען אויף קיין גאלדענע אדלערס, משיח גייט נישט רייטן אויף קיין ווייסע אייזלען. די אלע חלומות און פאנטאזיעס איז שיין געווען אין די מיטל אלטער פאר די קליינע קינדער, בעת מ'האט זיי געלייגט שלאפן. די איינציגסטע וועג וויאזוי מיר גייען זיין צוריק אין אונזער היימלאנד ארץ ישראל, איז אז מיר גייען טוהן השתדלות דערצו אז מיר גייען זיך ציען קיין ארץ ישראל, אז מיר גייען זיך בענקען אויף למעשה, נישט סתם צו קלאגן מיט אפאר שיינע שטיקלעך פון פאעטישע קינות.
אויב גייען אונז נישט טוהן קיין השתדלות ווייל דא אין גלות איז פשוט באקוועמער, די פאמיליע וואוינט דא, די ביזנעס איז דא, די רבי וואוינט דא, מיט נאך פוילע תירוצים, דאן גייט מען שיינערהייט בלייבן אין גלות ביז גאט וועט שיקן זיינע מעסעדזשעס וואס ס'נישט אייביג צו בא'טעמ'ט.
פון קלאגן יעדעס יאר מיט א פרישקייט, זיך זעצן אויף די ערד און זינגן איכה מיט פאעטישע קינות וואס די גאונים און ראשונים האבן מייסד געווען, פון זינגען יעדן סדר נאכט אדער נעילת החג לשנה הבאה בירושלים הבנויה (צו אן דעם הבנויה, כל אחד ואחד כפי מנהג החצר שלו), גייען זיך זאכן נישט טוישן, דער לאנגער גלות וועט ווייטער זיין לאנג, און נאך לענגער. עס ליגט אין אונזער הענט צו מאכן א סוף דערצו.
כ'בין מקנא די אידן וואס זענען עולה קיין ארץ ישראל אויף צו בלייבן וואוינען דארט, די אידן וואס גייען טעגליך ארויף אויפן הר הבית (ביז וואו מ'מעג פארשטייט זיך), די וואס טוען טאג טעגליכע השתדלות פאר'ן אויפבלי פון אונזער היימלאנד ישראל, הלוואי ויהי חלקנו עמהם בקרוב ממש נאך פאר מ'גייט זינגען נעקסטע יו"ט לשנה הבאה בירושלים הבנויה. זאלן אונז שוין קענען זינגען דעם הלל הגדול, ונתן ארצם לנחלה כי לעולם חסדו, נחלה לישראל עבדו כי לעולם חסדו, און בקרוב זוכה זיין צו הערן די שיינע מוזיק און געזאנגען פון די לווים.
שִׁיר מִזְמוֹר לִבְנֵי קֹֽרַח׃
גָּדוֹל ה' וּמְהֻלָּל מְאֹד בְּעִיר אֱלֹקֵינוּ הַר קָדְשֽׁוֹ׃
יְפֵה נוֹף מְשׂוֹשׂ כָּל הָאָרֶץ הַר צִיּוֹן יַרְכְּתֵי צָפוֹן קִרְיַת מֶלֶךְ רָֽב׃
אֱלֹקִים בְּאַרְמְנוֹתֶיהָ נוֹדַע לְמִשְׂגָּֽב׃
כִּֽי הִנֵּה הַמְּלָכִים נֽוֹעֲדוּ עָבְרוּ יַחְדָּֽו׃
הֵמָּה רָאוּ כֵּן תָּמָהוּ נִבְֽהֲלוּ נֶחְפָּֽזוּ׃
רְעָדָה אֲחָזָתַם שָׁם חִיל כַּיּֽוֹלֵדָֽה׃
בְּרוּחַ קָדִים תְּשַׁבֵּר אֳנִיּוֹת תַּרְשִֽׁישׁ׃
כַּֽאֲשֶׁר שָׁמַעְנוּ כֵּן רָאִינוּ בְּעִיר ה' צְבָאוֹת בְּעִיר אֱלֹקֵינוּ אֱלֹקִים יְכוֹנְנֶהָ עַד עוֹלָם סֶֽלָה׃
דִּמִּינוּ אֱלֹקִים חַסְדֶּךָ בְּקֶרֶב הֵיכָלֶֽךָ׃
כְּשִׁמְךָ אֱלֹקִים כֵּן תְּהִלָּתְךָ עַל קַצְוֵי אֶרֶץ צֶדֶק מָלְאָה יְמִינֶֽךָ׃
יִשְׂמַח הַר צִיּוֹן תָּגֵלְנָה בְּנוֹת יְהוּדָה לְמַעַן מִשְׁפָּטֶֽיךָ׃
סֹבּוּ צִיּוֹן וְהַקִּיפוּהָ סִפְרוּ מִגְדָּלֶֽיהָ׃
שִׁיתוּ לִבְּכֶם לְֽחֵילָה פַּסְּגוּ אַרְמְנוֹתֶיהָ לְמַעַן תְּסַפְּרוּ לְדוֹר אַֽחֲרֽוֹן
כִּי זֶה אֱלֹקִים אֱלֹקֵינוּ עוֹלָם וָעֶד הוּא יְנַֽהֲגֵנוּ עַל מֽוּת׃
