קדושת יו"ט - היתר מאה רבנים

[1yes]

יעצט איז די אושפיזין פון היתר מאה רבנים, און איינע פון די סאטמער'ע רבי'ס איז זייער קעגן דעם, איז כדאי צו אריינקוקן אין די פרשה.

 

[1yes]

ווי באקאנט האט דער הייליגע קדושת יו"ט חתונה געהאט 2 מאל. בזיווג ראשון איז ער געווען אן איידעם רבי מנשה'לע (רובין) ראפשיצער בן הרה"ק רבי אשר ישעי' רובין אב"ד ואדמו"ר ראפשיץ. ליידער איז אריבער א לאנגע צייט און זיי האבן קיין קינדער נישט געהאט און דער הייליגע קדושת יו"ט האט חתונה געהאט בזיווג שני מיט א היתר מאה רבנים און ער איז געווען אן איידעם ביי רבי יואל אשכנזי אב"ד זלאטשוב, בן רבי משה דוד אשכנזי, טאלטשאווער רב זצ"ל.

דער גרויסע גאון רבי חיים ארי' כהנא, פון די דיינים אינעם שטאט סיגוט, באקאנט אלס די דברי גאונים, ער האט זיך געפארעט מיט די שאלה פונעם קדושת יו"ט און ארומגעשיקט די שאלה צו די גרויסע רבנים. וגופא דעובדא הכי הוי, לויט וויאזוי דער דברי גאונים האט עס געשריבן פאר די רבנים איבערגעזעצט לייכטערהייט אויף אידיש:

איש פלוני וואס איז נישט געהאלפן געווארן שוין 23 יאר מיט קיין קינדער, דהיינו נאך 9 יאר איז צו זיי געבוירן געווארן א בן זכר וואס איז ליידער אוועק נאך עטליכע חדשים, דאן איז אדורך נאך 9 יאר און זי האט פארלוירן, און במשך די צייט האבן זיי עוסק געווען אין פארשידענע רפואות און זי פלעגט האלטן אין איין זיצן און וויינען און שטארק מצער זיין איר מאן. נאך 5 יאר ווארטן און נישט געהאלפן ווערן מיט קינדער, און דער מאן, זעהענדיג אז ער ווערט עלטער און ער האט נאך נישט אויפגעשטעלט זיין אייגענע שטוב, האט איר געוואלט געבן א גט פטורין מיט כתובה געלט מיט תוס' און תכשיטין אבער זי האט נישט געוואלט נעמען. זייענדיג צאנזע חסידים זענען זיי געפארן צום הייליגן צאנזער רב, צו הערן און פאלגן וואס ער גייט זיי הייסן. דער הייליגער צאנזער רב האט מפשר געווען זיי זאלן נאך צו ווארטן נאך 1 און אהאלב יאר, אפשר וועלן זיי געהאלפן ווערן, און דער צאנזער רב האט געשריבן א שטר וואס דער מאן האט אונטערגעשריבן און די פרוי מיט 'מסירת קולמוס' מיט 2 עדות אז נאך איינס און אהאלב יאר אויב זיי ווערן נישט געהאלפן גייט די פרוי נעמען א גט, און זי גייט ווערן אסור אויפן מאן מיט א קונם. יעצט שטייענדיג נאך די באשטימטע צייט "טבת שנת תרל"ה" און זיי זענען נאכנישט געהאלפן געווארן, וויל דער מאן איר געבן א ג"פ מיט אסאך געלט, און זי וויל נישט נעמען. דער מאן טענה'ט אז זי איז אסור אויף אים מיט א נדר, און אזוי אויך איז שוין די פרוי אלט איבער 40 יאר און ער וויל נאך מקיים זיין פו"ר, אבער די פרוי וויל נישט נעמען קיין ג"פ, ע"כ וויל ער מ'זאל אים מתיר זיין צו גיבן א ג"פ בעל כרחה, אדער זאל מען אים מתיר זיין צו נעמען נאך א פרוי, וואס ביידע זענען אסור בחרם דרבינו גרשום. עד כאן תורף השאלה בקיצור.

קרעדיט באקאנטע ידען

 

[1yes]

עס האבן דן געווען אין די שאלה אלע לייבן בשעתו. פאלגענד איז א ליסטע פון די גאונים וואס איז באקאנט און האבן עס געשריבן אין זייערע תשובה ספרים, וואס איך געדענק יעצט אויפן מינוט:

• הגאון המהר"ם שי"ק - בשו"ת אבה"ע סימן ד' להיתר
• הגאון הערך ש"י רבי שלמה לייב טאבאק ז"ל דיין בסיגוט -בשו"ת תשורת ש"י סימן לאיסור
• הגאון הקול ארי' - בשו"ת סימן פ"ה להיתר
• הגאון הבית יצחק רבי יצחק שמעלקיס - בשו"ת חלק ב' יו"ד הל' נדרים סימן ס"ד לאיסור
• הגאון המהרש"ם מברעזאן - בשו"ת חלק ג' סימן לאיסור
• הגאון השאילת שלום רבי שלום טויבש - בשו"ת מהודורא תינינא סימן ס"ז לאיסור
• הגאון רבי יצחק אהרן איטינגא -בשו"ת מהרי"א הלוי סימן סו להיתר

קען זיין עס איז דא נאך וואס איך געדענק נישט אויפן מינוט.

‫קובץ שו"ת בענין היתר מאה רבנים אצל הקדושת יו"ט זי"ע‬‎ – Google Drive

קרעדיט באקאנטע ידען

 

[1yes]

לויט ווי איך האב מקבל געווען די מעשה, האט דער הייליגער דברי חיים געשטעלט א זמן אז אויב ביז דעמאלס וועלן זיי נישט געהאלפן ווערן זאל מען זיך גט'ן. פאר די הייליגע טעג איז דער קדושת יום טוב געקומען צום צאנזער רב פרעגן וועגן דעם גט, האט דער צאנזער רב געזאגט אז ער איז נישט מסכים בשום אופן ער זאל זיך גט'ן, איז דער קדושת יום טוב געגאנגען פרעגן זיין שוואגער הרה"ק מגארליץ וואס איז פשט דערפון, האט אים דער גארליצער געזאגט אז פאר די ימים נוראים קומט דער ראפשיצער רב צום הייליגן דברי חיים לערנען די סוד פון די תקיעות, און מן הסתם האט דער דברי חיים מורא צו זאגן ער זאל זיך גט'ן, אז דער ראפשיצער זאל נישט האבן אויף אים הקפדה און נישט קומען.

נאך די ימים טובים איז דער קדושת יו"ט נאכאמאל אריין צום צאנזער רב, האט דער צאנזער רב עס באשטעטיגט, איז די רביצין פון קדושת יו"ט געקומען שרייען צום צאנזער רב אז היתכן דאס טוט ער צו זיין רבי'ס א אייניקל, האט דער צאנזער רב מער נישט געוואלט אנפירן דעם היתר מאה רבנים, און געבעטן דעם הייליגן שינאווער רב ער זאל דאס מסדר זיין, ע"כ מה ששמעתי.

קרעדיט אלד וויליאמסבורג

 

[אפטימיסטיש]

א באנדע אקסן! איימיצער האט 'געזעהן' דעם קדושת יו"ט'ס היתר מאה רבנים??

טאמער מהר"א ווייזט עס נישט ביז 24 שעה איז סימן אז ס'איז נישטא (כלשונו) און ער ברויך זיך אפטראגן פון קרית יואל, אדער וועט מען טון וואס מ'האט צו טון....

 

[1yes]

חסידי סיגוט היו מספרים את הסיפור הבא.

האדמו"ר הגאון רבי חנניה יו"ט ליפא טייטלבוים זצ"ל, היה בזיווג ראשון חתנו של הצדיק ר' מנשה בן רבי אשר ישעיה מרופשיץ, אולם הוא לא זכה לצאצאים מאשתו במשך עשרים ושלש שנים. אי לכך תבע אותה לדין תורה אצל בעל "דברי חיים" מצנז, אשר הרב מסיגט היה אחד מחסידיו. האדמו"ר מצנז זצ"ל פסק שימתינו עוד שנה וחצי ואם הרבנית לא תזכה לפרי-בטן יהיה עליה לקבל גט. בתום תקופה זו מכיוון שלא ארע דבר עזבה הרבנית את בעלה וחזרה לפולין אל בית אביה. היא סירבה בעקשנות לקבל גט-פיטורין.

כל הרבנים והגאונים שבדור הסכימו שהרב טייטלבוים מסיגט ישא אשה אחרת, על סמך היתר-מאה-רבנים. למרות זאת, בעל "קדושת יום-טוב" רצה שהגט יגיע ליד אשתו, אפילו נגד רצונה, דבר שהוגדר כמשימה בלתי אפשרית. זאת, מכיוון שהרבנית, כבת תלמיד חכם, היתה מלומדת בתורה ובהלכות ונזהרה מאד מהפתעות, לא קיבלה בידה את הדואר, לא פתחה חבילות, וסירבה לקבל משלוח מנות ומתנות, ואת השמלות שהתופרת עשתה לה, בדקה על ידי משרתת, כדי לראות האם אין גט בבטנת השמלה.

אולם, למרות כל זאת, שני יהודים ממולחים ממרמורש "סידרו" אותה באופן דלהלן. בסביבה ידעו על הרבנית, כי בימות הקיץ הלוהטים היא יושבת בחצר בית אביה בכפר, בצל אילן וקוראת ספרים. שני יהודים מסיגט התלבשו בבגדי הכפריים הגויים הפולנים כרועי בקר והוליכו בכביש הראשי של הכפר עדר בהמות. בקרב ביתו של הרב הצדיק מרופשיץ הם ביימו קטטה ביניהם. שניהם התחילו להתווכח בקול גדול, לקלל בשפה הפולנית ולהרים יד איש על רעהו. הסיסכוך פרץ ביניהם, כביכול, בגלל ריב בעלות על בהמה אחת. כל אחד טען שהפרה שלו היא. דיירי הבתים התקבצו לרחוב לשמע הצעקות והשתדלו להשלים בין שני הרועים הפולנים. הרועים הראו לאנשים את המיסמכים (פספורט-בהמות) שהחזיקו בידם, אבל האנשים, רובם יהודים, לא ידעו ספר ולא הבינו מה כתוב בפולנית בניירות אלו. עד שאמרה אשה יהודיה: "בואו ונקרא לבתו של הרבי שלנו, הרבנית הצעירה, שהרי יודעת היא פולנית והיא תברר עם מי הצדק".
ברגע שהרבנית, אשתו של הרב טייטלבוים, נטלה את צרור המסמכים - אשר הגט שלה היה ביניהם - והלכה ד' אמות, צעקו שני היהודים ממרמורש: - מגורשת, מגורשת, מגורשת... והרבנית צנחה מתעלפת.

הרב הגאון מסיגט התחתן בזיווג שני עם בתו של הרב יואל אשכנזי, ונולדו לו שני בנים צדיקים "בעל "עצי חיים" מסיגט והצדיק רבי יואל טייטלבוים מסטמר זצ"ל.

קרעדיט דעת - לחובבי מדע וחכמה

 

[1yes]

עס איז געווען א שטיקל מחלוקת אין הלכה צווישן די צוויי דיינים, דער ערך ש"י און דער דברי גאונים

ווי באוואוסט האט דער קדושת יו"ט געהאט א פראבלעם מיט אן היתר מאה רבנים. דער דברי הגאונים איז געווען דער וואס האט געמאכט דעם היתר מאה רבנים, ער האט ארויסגעשיקט דעם היתר צו די רבנים, און זיי האבן אים משיב געווען להיתר. דער ערך ש"י האט אבער געהאלטן לאיסור. ער האט געשריבן א תשובה לאיסור, ס'איז געדרוקט אין תשורת ש"י, און דאס איז נאך געווען בחייו פון ייטב לב. דאט מיינט אבער נישט אז דער ערך ש"י האט געהאט עפעס קעגן קדושת יו"ט, ער איז אים נישט געווארן חס וחלילה קיין שונא, פון דעם היתר האט ער נאר נישט געהאלטן, ווי מען האט דאס געזען שפעטער אין די צייט פון קדושת יו"ט ווען עס איז געווען די מחלוקה אין סיגעט, האט זיך נאך עס אויסגעשטעלט פארקערט, דער דברי הגאונים איז געשטאנען אויף די זייט פון די כהנא'ס, ער איז דאך געווען פון די כהנא'נישע, ר' חיים לייב כהנא, און דער ערך ש"י איז געווען אויף די זייט פון קדושת יו"ט, דער בורר מצד דעם קדושת יו"ט איז געווען דער ערך ש"י, און מצד די פארקערטע זייט דער דברי הגאונים.

ביי די דין תורה איז געווען נאך א דיין אלס בורר, ר' פייבל פון בראדשין. אינמיטן דער דין תורה, האט ער זיך אנגערופן א ראי' צו זיין צד פון עפעס א ש"ך, רופט זיך אן דער ערך ש"י "עס איז נישטא אזא ש"ך". וואס הייסט עס איז נישטא? ער האט געהייסן מען זאל אים געבן א חושן משפט, און האט אנגעוויזן ווי עס שטייט דער ש"ך.

דער ערך ש"י טראכט, און הייסט ברענגן זיין חושן משפט פון דערהיים, מען האט אים געברענגט זיין חושן משפט, ער מישט אויף אויף דעם פלאץ אין חושן משפט, און עס איז טאקע נישט געשטאנען, איז מען געוואויר געווארן, אז כדי צו געוואונען די דין תורה האט מען געלאזט איבער דרוקן דעם באנד אין חושן משפט, און צוגעלייגט אפאר ווערטער... אזוי עס זאל משמע זיין ווי זיי.

קרעדיט אהרן טייטלבוים

 

[אשפא]

דער ערך ש"י האט געהאלטן אז די זיווג איז בחרם? קען איינער אריינקומען מיט דעטאלן?

 

[הרב את רבנו]

אויב אפילו אויף אזא היתר מאה רבנים, וואס זעט אויס אזוי פשוט להיתר, איז נאך אלץ געווען אזעלעכע חשובע מערערים, מה יענו אזובי קיר
מ'זעט ווי הארב די פריערדיגע האבן געהאלטן די זאך

 

[היילאו]

דאכט זיך אז די היתר מאה רבנים איז אפגעקויפט געווארען דורך אדמו"ר מליזענסק זצ"ל מאנסי וואס איז לעצטענס אוועק

 

[חוקר ודורש]

דאכט זיך אז די היתר מאה רבנים איז אפגעקויפט געווארען דורך אדמו"ר מליזענסק זצ"ל מאנסי וואס איז לעצטענס אוועק

Click to shrink...

אוי וויי, דאס הייסט אז אהרן ט"ב קען יא וויזן די היתר מאה רבנים און ער בלייבט אין קרית יואל
א שאנדע פאר די וועלט דאס.

 

[אנגעווארעמט]

דאכט זיך אז די היתר מאה רבנים איז אפגעקויפט געווארען דורך אדמו"ר מליזענסק זצ"ל מאנסי וואס איז לעצטענס אוועק

Click to shrink...

ער האט גראדע אויך געמאכט א היתר מאה רבנים

 

[אפטימיסטיש]

איימיצער האט אן אהנונג צו דער קדושת יו"ט האט למעשה חתונה געהאט על סמך דעם היתר מאה רבנים? אדער ער האט צום גגעבן א געט בעפארן חתונה האבן?

 

[אשפא]

חסידי סיגט היו מספרים את הסיפור הבא.

קרעדיט דעת - לחובבי מדע וחכמה

Click to shrink...

קען אריינקומען מיט נאך א מקור צו די מעשה? לויט ווי איך האב געהערט, איז די מעשה נישט געשטויגן.

 

[שיינע איד]

קען אריינקומען מיט נאך א מקור צו די מעשה? לויט ווי איך האב געהערט, איז די מעשה נישט געשטויגן.

Click to shrink...

עס וועט נישט זיין די ערשטע מעשה וואס חסידים פארקויפען און עס איז נישט געשטויגען

 

[בן עיר]

איימיצער האט אן אהנונג צו דער קדושת יו"ט האט למעשה חתונה געהאט על סמך דעם היתר מאה רבנים? אדער ער האט צום גגעבן א געט בעפארן חתונה האבן?

Click to shrink...

איך האב שוין געהערט 3 גירסאות 1 אז מהאט איר געגעבן די גט בע"כ נאך פאר די צווייטע חתונה 2 אז זי האט קיינמאל גענומען די גט
3 אז אפאר יאר נאך די צווייטע חתונה האט זי עס גענומען
גיי ווייס

 

[מר שושני]

איך האב שוין געהערט 3 גירסאות 1 אז מהאט איר געגעבן די גט בע"כ נאך פאר די צווייטע חתונה 2 אז זי האט קיינמאל גענומען די גט
3 אז אפאר יאר נאך די צווייטע חתונה האט זי עס גענומען
גיי ווייס

Click to shrink...

זוך אין קרעמל פון יענע צייט. וועסט זיכער טרעפן אזא גוטע 60 פעידזשעס מיט טענהרייען אהין און צוריק.

הגם ס'מיז נאך אלץ נישט זיי דו וועסט ארויסקומען קלאר וואס ס'האט באמת פאסירט.

 

[שיינע איד]

זוך אין קרעמל פון יענע צייט. וועסט זיכער טרעפן אזא גוטע 60 פעידזשעס מיט טענהרייען אהין און צוריק.

הגם ס'מיז נאך אלץ נישט זיי דו וועסט ארויסקומען קלאר וואס ס'האט באמת פאסירט.

Click to shrink...

די וועסט זיכער נישט ארויסקומען קלאר ווייל ביידע צדדים קען מען נישט גלייבען אין דערפאר הייסט עס history it’s his story דהיינו יעדער שרייבט לויט זיין אפטייטש פון א מעשה און ווען מען רעדט פון חסידים קען מען נישט גלייבען קיין איין ווארט

 

[אפענער]

תשובה ספרים וואס האבן בשעתו ארומגערעדט דערוועגן
תשורת ש"י סימן ר"ט
קול אריה סימן פ"ה
שאילת שלום מהדו"ת סימן ס"ז
שו"ת מהר"ם שיק אבן העזר סימן ד
שו"ת מהרי"א הלוי חלק א סימן ס"ו

 

[דאקטאר-ראבינער]

עס איז געווען א שטיקל מחלוקת אין הלכה צווישן די צוויי דיינים, דער ערך ש"י און דער דברי גאונים

ווי באוואוסט האט דער קדושת יו"ט געהאט א פראבלעם מיט אן היתר מאה רבנים. דער דברי הגאונים איז געווען דער וואס האט געמאכט דעם היתר מאה רבנים, ער האט ארויס געשיקט דעם היתר צו די רבנים, און זיי האבן אים משיב געווען להיתר. דער ערך ש"י האט אבער געהאלטן לאיסור, ער האט געשריבן א תשובה לאיסור, ס'איז געדרוקט אין תשורת ש"י, און דאס איז נאך געווען בחייו פון ייטב לב. דאט מיינט אבער נישט אז דער ערך ש"י האט געהאט עפעט קעגן קדושת יו"ט, ער איז אים נישט געווארן חס וחלילה קיין שונא, פון דעם היתר האט ער נאר נישט געהאלטן, ווי מען האט דאס געזען שפעטער אין די צייט פון קדושת יו"ט ווען עס איז געווען די מחלוקה אין סיגעט, האט זיך נאך עס אויסגעשטעלט פארקערט, דער דברי הגאונים איז געשטאנען אויף די זייט פון די כהנא'ס, ער איז דאך געווען פון די כהנא'נישע, ר׳ חיים לייב כהנא, און דער ערך ש"י איז געווען אויף די זייט פון קדושת יו"ט, דער בורר מצד דעם קדושת יו"ט איז געווען דער ערך ש"י, און מצד די פארקערטע זייט דער דברי הגאונים.

ביי די דין תורה איז געווען נאך א דיין אלס בורר, ר' פייבל פון בראדשין. אינמיטן דער דין תורה, האט ער זיך אנגערופן א ראי' צו זיין צד פון עפעס א ש"ך, רופט זיף אן דער ערך ש"י עס איז נישטא אזא ש"ך, וואט הייטט עסאיז נישטא? ער האט געהייסן מען זאל אים געבן א חושן משפט, און האט אנגעוויזן ווי עס שטייט דער ש"ך.

דער ערך ש"י טראכט, און הייסט ברענגן זיין חושן משפט פון דערהיים, מען האט אים געברענגט זיין חושן משפט, ער מישט אויף אויף דעם פלאץ אין חושן משפט, און עס איז טאקע נישט געשטאנען, איז מען געוואויר געווארן, אז כדי צו געוואונען די דין תורה האט מען געלאזט איבער דרוקן דעם באנד אין חושן משפט, און צוגעלייגט אפאר ווערטער... אזוי עס זאל משמע זיין ווי זיי.

קרעדיט אהרן טייטלבוים

Click to shrink...

ווער אימער האט באשאפן דעם מעשה איז אויסנאם קרעעיטיוו.
עס דערמאנט מיר פון א מעשה וואס איך האב געהערט פונעם ליובאוויטשער רבין ביי א פארברענגען. איך געדענק נישט די פרטים. אבער דער אונטערשטער שורה איז געווען עז ווען עפעס א רבי א נשיא האט עפעס געזאגט, האט זיך אויסגעמעקט און די גאנצע וועלט אין אלע ספרים דער ספעציפישער שורה, ווי אויך אלע ספרים וואס ברענגען דעם שורה. די איינציגסטע שאלה וואס איך האב געהאט אויף אים איז געווען וויאזוי ער האט זיך נישט אויסגעמעקט...