שלמה המלך האט ליב שווארצע פרויען
(דיסקלעימער: איך האב שטארק געקווענקלט ביים עפענען דעם שנירל, וואס צו שרייבן און ווי אזוי צו שרייבן. דעריבער, אויב האלט איינער אז די נושא איז נישט פאסיג, אדער אויב דער נוסח פונעם קעפל איז נישט פאסיג, זאל מען מיר ביטע מעלדן פריוואט, איך בין גרייט צו טוישן אדער אפילו אינגאנצן אראפנעמען דעם אשכול - אויב עס וועט זיין אסאך פארלאנגען דערפאר.)
אין תנ"ך ווערט פארגעשטעלט מיט א ברייטקייט דאס לעבן פון שלמה המלך, אריינגערעכנט זיין גרויס חכמה, זיין ברייטע עשירות און זיין אויסגעשפרייטע קעניגרייך, ווי אויך נאך זאכן. צווישן די זאכן וואס דער פסוק לייגט אראפ א גרויסע געוויכט דערויף, זענען די פרויען פון שלמה המלך. אבער טראצדעם וואס דער פסוק פארברייטערט עטוואס דעם שמועס דערין, לאזט דיר דער פסוק טראכטן אז נישט אלעס איז געשריבן געווארן. דער פסוק דערציילט אונז איבער טויזנט פרויען, וואס דריי הונדערט דערפון זענען געווען פלגשים, אבער דערפון ווייסן מיר בלויז געציילטע, ווער פונקטליך זיי זענען געווען. אפילו איבער די טאכטער פון פרעה, וואס ווערט דערמאנט עטליכע מאל במשך דאס לעבן פון שלמה המלך, און דער פסוק זאגט אונז קלאר אז שלמה האט איר שטארק ליב געהאט, איז נישט פארהאן קיין פונקטליכע פרטים איבער איר און וואס פונקטליך איר ראלע איז געווען אין דאס לעבן פון שלמה.
פארט, ווען מיר קוקן אריין אביסל איבער די פרויען פון שלמה המלך, געפינען מיר אז עפעס האט שלמה געהאט אן ענין דווקא אין שווארצע פרויען. קודם-כל קענען מיר זיך נישט פארהוילן פון פרעה'ס טאכטער, וועלכע איז לכאורה געווען א שווארצע מיידל, און איר האט שלמה ליב געהאט מער פון אלע אנדערע פרויען און ער האט איר געהאלטן חשוב און טייער. מען קען אסאך ארומרעדן איבער פרעה'ס טאכטער, אבער עס איז קלאר אז שלמה האט איר שטארק געגליכן און איר גאר שטארק ליב געהאט.
ווען מיר קוקן אין פסוק ווער עס זענען געווען די פרויען פון שלמה, געפינען מיר: "והמלך שלמה אהב נשים נכריות רבות... מואביות, עמוניות, אדומיות, צדוניות, חתיות" - בקיצור, א שיין חלק דערפון זענען זיכער געווען שווארצע פרויען... שלמה המלך האט זיי ליב געהאט, אזוי ווי דער פסוק אליין איז מעיד אויף שלמה המלך.
ווער רעדט נאך פון דער ראמאנטישע באזוך פון די קעניגן פון שבא. דא רעדט זיך לכאורה פון אן ערנסטע באזוך; א קלוגע קעניגן איז געקומען זיך איבערצייגן אין די חכמה פון שלמה המלך, וואס איז געווען מפורסם אין די גאנצע וועלט, זי האט געוואלט שמועסן מיט אים און ווערן אימפרעסט פון זיין חכמה. אנדערע ווילן לערנען אז זי האט געוואלט אנקניפן פאליטישע באציאונגען מיט שלמה המלך אין זיין מלוכה, אבער ווי אזוי עס זאל נאר זיין, האט עס געזאלט הייסן אן ערנסטע באזוך. אבער... זייענדיג אליין מיט שלמה המלך, פארברענגענדיג מיט אים, איז געשען וואס עס איז געשען... זי איז דאך א שיינע שווארצע, בא'חנ'ט אין די אויגן פון שלמה המלך. עס איז געגאנגען א טריט פאר א טריט, און זיי האבן זיך דערזען אינאיינעם אין איין בעט - דער גרויסער בארימטער קעניג, מיט די שיינע שווארצע שבא קעניגן, האבן זיך פארליבט, ונתן לה המלך את כל חפצה, און עס איז געשען וואס עס איז געשען...
מיר קענען זיך נישט פארהוילן פון די ווערטער פון חז"ל, וועלכע רעדן ארום פון די חידות וואס די שבא קעניגן האט פארגעשטעלט פאר שלמה המלך. דער פסוק דערציילט אונז אז זי האט אים געפרעגט חידות, אבער עס שטייט נישט דארט וועלכע חידות זי האט אים געפרעגט, דאס זענען אונז חז"ל מגלה און זיי דערציילן אונז יא. לויט חז"ל רעדט זיך עס פון ראמאנטישע חידות און שאלות, וואס די שווארצע קעניגן האט געפרעגט און שלמה האט דערויף געדארפט ענטפערן. ער האט געדארפט געסן צווישן א שורה פון קינדער אנגעטון אייניג, ווער פון זיי עס זענען מענער און ווער עס זענען פרויען. ער האט געדארפט אויסטרעפן צווישן א שורה קנעכט, ווער עס איז גע'מל'עט און ווער נישט. צווישן א שורה מיידלעך, ווער עס איז א בתולה און ווער עס איז א בעולה. נאך חידות וואס האבן קלאר צו טון מיט די סארט ענינים.
עס איז דעריבער גאנץ פארשטענדליך, ווי אזוי עס האט זיך פון די חידות אנטוויקלט א ליבע געשיכטע צווישן די צוויי. אבער וואס עס איז אונז נוגע, איז דער פאקט אז זי איז געווען א שווארצע, און דארט האט עס אויסגעקלאפט.
צום לעצט; מוזן מיר דערמאנען די ליבע ווערטער וואס שלמה המלך צייכנט אן אין שיר-השירים, "שחורה אני ונאוה". אויף וועלכע שיינע מיידל האט שלמה אויסגעדרוקט זיין שטארקע אהבה? - עס איז נישט קלאר, ווייל דער פסוק דערציילט דאס אונז נישט. אבער עפעס א שווארצע מיידל איז דארט געווען צווישן זיינע טויזנט ווייבער, אויף וועמען שלמה האט אויסגעדרוקט אויף איר אזעלכע הערליכע ווערטער, "שחורה אני ונאוה".
דעריבער, שלמה המלך - דער חכם מכל אדם, וואס אלע מעגליכקייטן זענען געווען אין זיינע הענט, איז מעיד און מיט זיין מויל און מיט זיינע מעשים, אז שווארצע פרויען זענען שיין. זיי האט ער ליב געהאט און זיי האט ער אויסגעקליבן פאר פרויען.
"שחורה אני ונאוה"!
(דיסקלעימער: איך האב שטארק געקווענקלט ביים עפענען דעם שנירל, וואס צו שרייבן און ווי אזוי צו שרייבן. דעריבער, אויב האלט איינער אז די נושא איז נישט פאסיג, אדער אויב דער נוסח פונעם קעפל איז נישט פאסיג, זאל מען מיר ביטע מעלדן פריוואט, איך בין גרייט צו טוישן אדער אפילו אינגאנצן אראפנעמען דעם אשכול - אויב עס וועט זיין אסאך פארלאנגען דערפאר.)
אין תנ"ך ווערט פארגעשטעלט מיט א ברייטקייט דאס לעבן פון שלמה המלך, אריינגערעכנט זיין גרויס חכמה, זיין ברייטע עשירות און זיין אויסגעשפרייטע קעניגרייך, ווי אויך נאך זאכן. צווישן די זאכן וואס דער פסוק לייגט אראפ א גרויסע געוויכט דערויף, זענען די פרויען פון שלמה המלך. אבער טראצדעם וואס דער פסוק פארברייטערט עטוואס דעם שמועס דערין, לאזט דיר דער פסוק טראכטן אז נישט אלעס איז געשריבן געווארן. דער פסוק דערציילט אונז איבער טויזנט פרויען, וואס דריי הונדערט דערפון זענען געווען פלגשים, אבער דערפון ווייסן מיר בלויז געציילטע, ווער פונקטליך זיי זענען געווען. אפילו איבער די טאכטער פון פרעה, וואס ווערט דערמאנט עטליכע מאל במשך דאס לעבן פון שלמה המלך, און דער פסוק זאגט אונז קלאר אז שלמה האט איר שטארק ליב געהאט, איז נישט פארהאן קיין פונקטליכע פרטים איבער איר און וואס פונקטליך איר ראלע איז געווען אין דאס לעבן פון שלמה.
פארט, ווען מיר קוקן אריין אביסל איבער די פרויען פון שלמה המלך, געפינען מיר אז עפעס האט שלמה געהאט אן ענין דווקא אין שווארצע פרויען. קודם-כל קענען מיר זיך נישט פארהוילן פון פרעה'ס טאכטער, וועלכע איז לכאורה געווען א שווארצע מיידל, און איר האט שלמה ליב געהאט מער פון אלע אנדערע פרויען און ער האט איר געהאלטן חשוב און טייער. מען קען אסאך ארומרעדן איבער פרעה'ס טאכטער, אבער עס איז קלאר אז שלמה האט איר שטארק געגליכן און איר גאר שטארק ליב געהאט.
ווען מיר קוקן אין פסוק ווער עס זענען געווען די פרויען פון שלמה, געפינען מיר: "והמלך שלמה אהב נשים נכריות רבות... מואביות, עמוניות, אדומיות, צדוניות, חתיות" - בקיצור, א שיין חלק דערפון זענען זיכער געווען שווארצע פרויען... שלמה המלך האט זיי ליב געהאט, אזוי ווי דער פסוק אליין איז מעיד אויף שלמה המלך.
ווער רעדט נאך פון דער ראמאנטישע באזוך פון די קעניגן פון שבא. דא רעדט זיך לכאורה פון אן ערנסטע באזוך; א קלוגע קעניגן איז געקומען זיך איבערצייגן אין די חכמה פון שלמה המלך, וואס איז געווען מפורסם אין די גאנצע וועלט, זי האט געוואלט שמועסן מיט אים און ווערן אימפרעסט פון זיין חכמה. אנדערע ווילן לערנען אז זי האט געוואלט אנקניפן פאליטישע באציאונגען מיט שלמה המלך אין זיין מלוכה, אבער ווי אזוי עס זאל נאר זיין, האט עס געזאלט הייסן אן ערנסטע באזוך. אבער... זייענדיג אליין מיט שלמה המלך, פארברענגענדיג מיט אים, איז געשען וואס עס איז געשען... זי איז דאך א שיינע שווארצע, בא'חנ'ט אין די אויגן פון שלמה המלך. עס איז געגאנגען א טריט פאר א טריט, און זיי האבן זיך דערזען אינאיינעם אין איין בעט - דער גרויסער בארימטער קעניג, מיט די שיינע שווארצע שבא קעניגן, האבן זיך פארליבט, ונתן לה המלך את כל חפצה, און עס איז געשען וואס עס איז געשען...
מיר קענען זיך נישט פארהוילן פון די ווערטער פון חז"ל, וועלכע רעדן ארום פון די חידות וואס די שבא קעניגן האט פארגעשטעלט פאר שלמה המלך. דער פסוק דערציילט אונז אז זי האט אים געפרעגט חידות, אבער עס שטייט נישט דארט וועלכע חידות זי האט אים געפרעגט, דאס זענען אונז חז"ל מגלה און זיי דערציילן אונז יא. לויט חז"ל רעדט זיך עס פון ראמאנטישע חידות און שאלות, וואס די שווארצע קעניגן האט געפרעגט און שלמה האט דערויף געדארפט ענטפערן. ער האט געדארפט געסן צווישן א שורה פון קינדער אנגעטון אייניג, ווער פון זיי עס זענען מענער און ווער עס זענען פרויען. ער האט געדארפט אויסטרעפן צווישן א שורה קנעכט, ווער עס איז גע'מל'עט און ווער נישט. צווישן א שורה מיידלעך, ווער עס איז א בתולה און ווער עס איז א בעולה. נאך חידות וואס האבן קלאר צו טון מיט די סארט ענינים.
עס איז דעריבער גאנץ פארשטענדליך, ווי אזוי עס האט זיך פון די חידות אנטוויקלט א ליבע געשיכטע צווישן די צוויי. אבער וואס עס איז אונז נוגע, איז דער פאקט אז זי איז געווען א שווארצע, און דארט האט עס אויסגעקלאפט.
צום לעצט; מוזן מיר דערמאנען די ליבע ווערטער וואס שלמה המלך צייכנט אן אין שיר-השירים, "שחורה אני ונאוה". אויף וועלכע שיינע מיידל האט שלמה אויסגעדרוקט זיין שטארקע אהבה? - עס איז נישט קלאר, ווייל דער פסוק דערציילט דאס אונז נישט. אבער עפעס א שווארצע מיידל איז דארט געווען צווישן זיינע טויזנט ווייבער, אויף וועמען שלמה האט אויסגעדרוקט אויף איר אזעלכע הערליכע ווערטער, "שחורה אני ונאוה".
דעריבער, שלמה המלך - דער חכם מכל אדם, וואס אלע מעגליכקייטן זענען געווען אין זיינע הענט, איז מעיד און מיט זיין מויל און מיט זיינע מעשים, אז שווארצע פרויען זענען שיין. זיי האט ער ליב געהאט און זיי האט ער אויסגעקליבן פאר פרויען.
"שחורה אני ונאוה"!
