דער שרײבער מיט'ן פּען נאמען 'פארמעגליך' און זײן שילדערונג פון דער אהרן-ז"ל טט"ב פאליטיק (אָפּדײטעד)

[לאנגע לאקן]

אפילו אויב ס'איז אמת, טאר פאר די ארוינים זיכער נישט באדערן אז רויזא'לע האָט פארלוירן א קינד ווייל דאן וואלט דאס קינד געווען סאטמארע רבי היינט צוטאגס, נישט ר' אהרן. (ער וואלט שוין היינט געווען סאטמאר רבי פאר כמעט פיפציג יאר...) די זאליס קען עס אפשר באדערן ווייל אפשר וואלטן זיי באקומען עפעס מער לייטיש.....

Click to shrink...

מתתי' דייטש טענה'ט פארקערט... ער טענה'ט שטעל זיך פאר רוזא'לע האט א טאכטער, וואלט זי דען נישט גענומען אהרן פאר אן איידעם?...

 

[בן עזריה]

א שטארקע פראבלעם וואס שטעלט זיך ארויס אין מיינע אויגן פון פארמעגליך'ס גאר בייסיגע און פערזענליכע טשעפערייען אויף ר' אהרן, איז די פאקט אז היינט צוטאגס ווען ר''א איז עלטער געווארן האט ער זיך שוין רעלאטיוו היבש געטוישט. און ווען די אינגווארג ליינט די ארטיקלען גיט עס א אימעידזש ווי א נארישע פאשקעוויל אפילו אויף די אמתע פאקטן.
סתם אלס א קליינע משל, ער איז ביזי אומצאליגע מאל מיט ר' אהרן'ס דשעל פאות אינמיטן די שטערן... ר' אהרן מאכט שוין נישט די פיאות אזוי היינט צוטאגס, און איבערחזרן איינמאל און נאכאמאל דעי זעלבע טשעפע, אפילו אמאל איז עס געווען א געזונטע וויץ איז עס אבער היינט אומפארשטענדליך.
און דאס איז נאך די קלענסטע פראבלעם, די גאנצע מהלך פון אראפלייגן ר' אהרן ווי א קליין אומערוואקסן קינד וואס שטויסט און בלאזט, איינער וואס קען ר' אהרן בלויז פון היינט (יעדער וואס איז אינגער ווי דרייסיג יאר) וועט נישט געבן קיין דעקל פאר די גאנצע שילדערונג, אפילו אמאל האט עס געציפט די ארוינים אין זיבעטן ריפ.

ווען ער האלט זיך ווען איין, און דערציילט בלויז די פאקטן און היסטאריע, אפילו ליגנט, וואלט עס געווען היינט א הייסע ווערטפולע דאקומענט.

 

[טשאדעלע באדעלע]

אזױ װי כ'האב געזאגט אז כ'װעל הײלײטן דעם דאקומענט. דא האט איר די ערשטע 49 פײדזשעס פון דער דאקומענט מיט'ן נאמען 'פארמעגליך 1'.

איז נאכאמאל:
רױט איז פאר טעותים אין ספעלינג אדער מאדנע אױסדרוקן.
געל איז פאר מיאוסע טשעפערײען און
בלױ איז פאר זאצן און פאראגראפֿן װאס אדער לאזן זיך שװער גלײבן, אדער מוז נישט זײן װי-אזױ ער לײגט אראפ, אדער איז זיך סותר מיניה וביה, אדער איז װיכטיג פאר אַן אנדער ארט װי ער זאגט עפעס פארקערט אדער אומאײנשטימיג מיט דעם װאס ער זאגט דא.

דער אמת איז איך װאלט געדארפט לײגן קאממענטס אױף אלע בלױע אנצײכענונגען, פ"װ איך האלט עפעס שטימט נישט דארטן, אבער איך בין פּרעסד אין טײַם סאױ װעל איך אײך לאזן קאָננעקטן די דאָטס.

נאך 2 נקודות װאס איך האב אױפגעמערקט.

1, אז פון עמודים 24-26, בײ די מיטינג פון קהל (און שפעטער אינאװענט װען זײ זענען צוזאמען מיט ר' אהרן אריבער צום בירך אינדערהײם נעמען א ברכה), קוקט אױס װי א שטארקע אפהאלט צו ר' אהרן'ס װערן רב אין װיליאמסבורג איז געװען אז סײ ר' אהרן און סײ זײנע טובים אדער קהל'ס מענטשן אין קרית יואל, זענען נישט געװען באקװעם מיט זײן זיך מופן קײן װיליאמסבורג און ספענדן אזױפיהל צײט דארטן אין די פיוטשער. א תנאי װאס בערל פרד"מ האט זיך קלאר שטארק געשטעלט-אױף. די געלט װאס ר' אהרן האט זעהט אױס געפאדערט פארדעם איז אױך געװען א אישו פאר די װיליאמסבורגער קהל'ס לײט. אזױ לערן איך ארױס.

איז אױב איז אמת אז דער בירך האט אים דעמאלס נאך געגיבן די אפשען זיך צו װעלן צװישן װיליאמסבורג און קרית יואל, װי פארמעגליך טענה'ט, און ר' אהרן זאל װען אָננעמען און זיך טאקע מופן קײן װיליאמסבורג, װאלט ער מעגליך געװען הײנט די אײנציגסטע רבי פון סאטמאר!?

2, סתם זאג איך אז פון דער דאקומענט װאס איך האב עטעטשד, זענען פײדזש 41 ביז 49 די זאפטיגסטע [לײדער] אין טערמס אָף די טשעפערײען און ליצנותער װאס @פארמעגליך מאכט פון ר' אהרן'ס פערסאנאַליטי. גיבט א קוק.

זײט װיסן אז כ'האב מיך געיאגט, במילא איז די ארבעט דײקא נישט גרינטליך.

Click to shrink...

Wow, כהאף די האסט עפעס א פלאן ווי אזוי איין צי קעשן דייין ארבעט

 

[כספי]

נישט פארשטאנען וואס דו ווילסט

Click to shrink...

די וואס האבן געבאקן די מעשה, האבן נישט געוואוסט אז רוזא'לע האט נישט געהאט קיין קינדער פאר 20+ יאר.

 

[עמרם]

עס איז מערקווירדיג , אז דער סאטמאר רב , האט נישט אהנגינומען די פארשלאג פון סיגעט׳ער רב , די הלכה זאגט דאך קלאהר , אז אויב עס איז נישט דא קיין קינדער , נאך 10 יאהר , איז א חיוב לגרש ביז כפייה אויב ער וויל נישט.
נאר דעס איז פון די הלכות וואס כעין זה זאגט די גמרא ידעי רבנן ועברי אהא מילתא , מען קען נישט אריין רעדן אזוי סתם אין יענעמס לעבן און שלום בית, ממילא וואלט וועהן דער סיגעט׳ער רב , נישט גידארפט רעדן פון דעהם ,

עס איז באקאנט אז דער חת״ם סופר , האט נישט גיהאט קיין קינדער פון די ערשטע פרוי, מיט וועהם ער האט גיוואינט איבער 20 יאהר, ערשט נאך איהר פטירה האט ער גיהייראט די טאכטער , פון הגאון רבי עקיבא איגר ז״ל , זי איז גיוועהן א אלמנה , מיט קינדער און ער האט ער אויף גישטעלט מיט איהר די משפחות סופרים,
שרייבט דער חת״ם סופר , לגבי די ערשטע פרוי, אז כאטש זי האט נישט גיברענגט קיין קינדער , און על פי הלכה , וואלט ער וועהן גידארפט איהר גט׳ן , איז אבער לא עלתה על דעתו , ווייל זי איז גיוועהן עומדת לימינו מתחילה , צו העלפן ער זאל קענען אהנגיין מיט זיין תורה לערנען , האט ער נישט גיקענט אפילו קאנסידערן איהר צו באזייטיגן ,
ביי די סאטמאר רב איז מסתם אויך גיוועהן כעין זה , ער האט געפיהלט אז זי פרוי אלטא פיגא , האט גענוג געטהון פאר איהם , אז עס איז קעגן , מענטשליך, איהר אוועק צושיקן - מענטשליכקייט קומט פאר הלכה - דרך ארץ קודמת לתורה , זעהט אויס, מן השמים , האט מען גיוואלט אז די רבי׳סטיווע זאל צוריקומען, צו די תולדות פון אחיו הגדול - פון סאטמאר רב- בעל עצי חיים פון סיגעט .

Click to shrink...

אלעס קען זיין

אבער לויט ווי דערציילט איז זי געווען די גאר געטרייע רביצין הערשט נאכן קריג און ווייטער

פארדעם, זאגט מען האט זי נאכנישט אזוי גוט געקענט די רבי'שע מעשיות וכו'
(חוץ המעשה, אז איר שטיף טאכטער האט זיך דארט געדרייט און באדינט די טאטע - און זי איז געווען עלטער ווי איר און אויך איר שדכן...)

 

[קץ דוחק]

אגב, מען מעג זאגן ווער ס'איז געווען דער עכטער מענטש אונטער @פארמעגליך?

איך האב געהערט ס'איז געווען סיני טייטלבוים, א ברודער פון לייבוש. סיני ארבעט היינט פאר 'דער איד'.

אעפ"כ, לייביש זיין אינגערער ברודער, זאגט מען איז א בעסערע שרייבער. ער פלעגט ארויסגעבן די 'פנים אל פנים' צייטונג אלס רעאקציע צו שאולזאהן'ס 'פנים חדשות'. ער האט זיך אבער אפגעלאזט פון שרייבן. היינט ארבעט ער פאר א האלסייל לינען סוחר, עמיצער רייזמאן.

איך בין גערעכט געווען, ביידע האבן גוטע פיסקעס. סיני שרייבט אזוי ווי ער רעדט.. סיני איז אויך א גרויסע שלעגער פאר אהרן געווען. א זעקס פיסיגער, 350 פונטיגער בּוּלי. ביז משה 'דער' גבאי האט אים גענומען אויף זיין פייראָל.

לייביש פון דער אנדערער זייט, א קליינער שוואכיטשקער אבער מיט א גרויס מויל, איז געווען א גרויסע מכות-כאפער. לייביש האט מען שיער נישט דערהארגעט ביי די שמיני עצרת אומרוען.

 

[מלאכים]

אגב, מען מעג זאגן ווער ס'איז געווען דער עכטער מענטש אונטער @פארמעגליך?

איך האב געהערט ס'איז געווען סיני טייטלבוים, א ברודער פון לייבוש. סיני ארבעט היינט פאר 'דער איד'.

אעפ"כ, לייביש זיין עלטערע ברודער, זאגט מען איז א בעסערע שרייבער. ער פלעגט ארויסגעבן די 'פנים אל פנים' צייטונג אלס רעאקציע צו שאולזאהן'ס 'פנים חדשות'. ער האט זיך אבער אפגעלאזט פון שרייבן. היינט ארבעט ער פאר א האלסייל לינען סוחר, עמיצער רייזמאן.

איך בין גערעכט געווען, ביידע האבן גוטע פיסקעס. סיני שרייבט אזוי ווי ער רעדט.. סיני איז אויך א גרויסע שלעגער פאר אהרן געווען. א זעקס פיסיגער, 350 פונטיגער בּוּלי.

לייביש פון דער אנדערער זייט, א קליינער שוואכיטשקער אבער מיט א גרויס מויל, איז געווען גרויסע מכות-כאפער. לייביש האט מען שיער נישט דערהארגעט ביי די שמיני עצרת אומרוען.

Click to shrink...

א באקאנטע שמועה (ער לייקנט עס)
אבער סיני איז א מייסטער שרייבער א ריכטיגער דזשורנאליסט, א בארימטער היסטאריקער ער פלעגט ארויס געבן די צייטשריפט פאר ווער עס געדענקט נאך

 

[קץ דוחק]

איך געדענק די צייטשריפט. איך האב עס נישט געגליכן. ס'איז געווען אביסל אויפגעיורן. אָנגעבּלאזן אבער הויל פון אינווייניג.

 

[Billy]

אעפ"כ, לייביש זיין עלטערע ברודער,

Click to shrink...

יונגערער. סיני איז עלטער. סתם למען הפונקטליכקייט..

און יא, לייביש איז א גוטער שרייבער. מיר האבן זיך גוט פארסמאקעוועט מיט זיין פנים אל פנים אין דע גוד אלד דעיס...

 

[קץ דוחק]

יא איך האב געמיינט צושרייבן אינגערער. שוין פארראכטן.

 

[קץ דוחק]

דא האט איר נאך אפאר הײלײטעד סקרינשאָטס פון @פארמעגליך װאס װײזט זײן שמאָלער בליק בנוגע רביס און חסידים בשעת װען ער האט די זאכן געשריבן: חסידים נעמען אױטאמאטיש אָן די טבעיות פון זײער רעבין. ס'קומט אז חסידים זאלן אינגאנצן אװעקמאכן אַן אנדערן רעבין, עד כדי האלטן אים פאר א 'גארנישט', אױב האלט ער אנדערש פון אונזער רעבין. אזױ איז אײביג געװען אין חסידות; דאס דארף אפילו נישט זײן ארגאנאזירט, ס'איז אזױ אױטאמאטיש.

נאך זאגט ער: בעלזע רבי האט משנה געװען כדי מען זאל אים אנקוקן פאר א יש. סקװערע רבי האט דײקא נישט משנה געװען, אױך כדי מען זאל אים אנקוקן פאר א יש. דעריבער זענען אלע בעלזע חסידים קינדיש װײל זײער רבי איז נישט הײליג און איז א בײבי. סקװערער רעבין האלט מען פאר אַן איש פשוט און ער איז נישט פארהײליגט נאר בײ די מאדערנע אידן, בײ װעמען ער הײסט אפילו א קלוגער; אבער דערפאר רעדט מען נישט אױף אים אינערגעץ װײל ער האט זיך נישט פארטשעפעט מיט קײן אײן רבי.

ער רעדט נישט אין נאמען פון רובא ערנסטע חסידים העכער די 35-40 עלטערגאנג. ער רעדט פון די שמאלע קוק-װינקל פון היציגע בחורים און אינגעלײטלעך.

 

[אלס ווייסער]

די וואס האבן געבאקן די מעשה, האבן נישט געוואוסט אז רוזא'לע האט נישט געהאט קיין קינדער פאר 20+ יאר.

Click to shrink...

אויפוואקסנדיג אין סאטמאר איז וויפיל איך האב מיטגעהאלטן נישט געווען דאס "די" מעשה, נאר אן אנעקדאט, דאס אז מען האט איר אראפגעווארפן די טרעפ איז וואס איך בין אויפגעוואקסן מיט און דאס אז מען האט איר נישט אריינגעלאזט צו איר טאטן וועגן די העיליגע רעביצין איז נאכמער אנגענומען.

אויך איז באקאנט אז ביי איר לווי' האט דער רבי ז"ל גערעדט היפש פארעווע און עס הייסט אז אינמיטן די שבעה האט דער ברך משה זיך איינגעשפארט מיט זיין פעטער פאר א לאנגע צייט און אים אראפגעלייגט די גאנצע היסטאריע ווי מען האט איר גערודפט און אים פארדרייט איבער איר, פון דעמאלטס איז ער געווען ממש היסטעריש און זיך נישט געקענט בארואיגן פאר א לאנגע צייט.

ליידער זעט מען עס נאך היינט אין די אפענע וועלט אויך, די ארומיגע מענטשן ארום גרויסע רביס האבן אן אייזערנעם קאנטראל אויף אינפארמעישן, אפילו רביס וואס האבן מכלומרשט ליב זיך נאכצופרעגן אויף אלעם

 

[עבד ה']

לייביש פון האפער אן ארויני אין וואס איז געווען שמיני עצרת מיט אים?

 

[Mendy]

אגב, מען מעג זאגן ווער ס'איז געווען דער עכטער מענטש אונטער @פארמעגליך?

איך האב געהערט ס'איז געווען סיני טייטלבוים, א ברודער פון לייבוש. סיני ארבעט היינט פאר 'דער איד'.

Click to shrink...

לייבוש שרייבט היינט ווייטער פראו ארוינים - ווער ס'ווייסט ווייסט...

 

[עבד ה']

לייבוש שרייבט היינט ווייטער פראו ארוינים - ווער ס'ווייסט ווייסט...

Click to shrink...

ווי שרייבט ער?

 

[בן עזריה]

לייביש פון האפער אן ארויני אין וואס איז געווען שמיני עצרת מיט אים?

Click to shrink...

ער איז געווען עטליכע וואכן אין שפיטאל דערנאך. ועוד...

 

[ריבי]

ערשטע מאל איך הער אז מ'האט אים איינגערעדט אז זי איז נישט פרום

Click to shrink...

אלעס קען זיין

אבער לויט ווי דערציילט איז זי געווען די גאר געטרייע רביצין הערשט נאכן קריג און ווייטער

פארדעם, זאגט מען האט זי נאכנישט אזוי גוט געקענט די רבי'שע מעשיות וכו'
(חוץ המעשה, אז איר שטיף טאכטער האט זיך דארט געדרייט און באדינט די טאטע - און זי איז געווען עלטער ווי איר און אויך איר שדכן...)

Click to shrink...

א חידוש אז זי האט נישט גיקענט רעבי׳שע מעשיות , איהר פאטער איז דאך אויך גיוועהן עפעס א רבי דאכט זיך זי איז גיוועהן א גרויס מיוחסת פון תלמידי בעש״ט כפי השמועה , האט זי זיכער פארשטאנען די רבי׳שעינינים , און דער סאטמאר רב , איז דאך גיוועהן א פקח , ער האט געוואוסט אפצושאצן א פרוי יינגער פון איהם מיט באלד דריי צעהנדליג יאהר , אז זי האט חתונה גיהאט מיט איהם איז עס דאך גיוועהן א סעקריפייס , האט ער עס אפרישיעיטיט ,
דער סיגעט׳ער האט גירעדט שלא בדרי דאינשי, ער האט דען גידארפט אהנרייצן זיין פעטער אויף די פרוי , דעס איז ווראנג

 

[עמרם]

אגב, מען מעג זאגן ווער ס'איז געווען דער עכטער מענטש אונטער @פארמעגליך?

איך האב געהערט ס'איז געווען סיני טייטלבוים, א ברודער פון לייבוש. סיני ארבעט היינט פאר 'דער איד'.

אעפ"כ, לייביש זיין אינגערער ברודער, זאגט מען איז א בעסערע שרייבער. ער פלעגט ארויסגעבן די 'פנים אל פנים' צייטונג אלס רעאקציע צו שאולזאהן'ס 'פנים חדשות'. ער האט זיך אבער אפגעלאזט פון שרייבן. היינט ארבעט ער פאר א האלסייל לינען סוחר, עמיצער רייזמאן.

איך בין גערעכט געווען, ביידע האבן גוטע פיסקעס. סיני שרייבט אזוי ווי ער רעדט.. סיני איז אויך א גרויסע שלעגער פאר אהרן געווען. א זעקס פיסיגער, 350 פונטיגער בּוּלי. ביז משה 'דער' גבאי האט אים גענומען אויף זיין פייראָל.

לייביש פון דער אנדערער זייט, א קליינער שוואכיטשקער אבער מיט א גרויס מויל, איז געווען א גרויסע מכות-כאפער. לייביש האט מען שיער נישט דערהארגעט ביי די שמיני עצרת אומרוען.

Click to shrink...

בן?

 

[עמרם]

אויך איז באקאנט אז ביי איר לווי' האט דער רבי ז"ל גערעדט היפש פארעווע

Click to shrink...

לויט ווי די הויז בחורים האבן פארציילט איז דאס נישט ריכטיג

די רבי איז געווען זייער זייער צובראכן פון אנהייב

 

[ריבי]

דא האט איר נאך אפאר הײלײטעד סקרינשאָטס פון @פארמעגליך װאס װײזט זײן שמאָלער בליק בנוגע רביס און חסידים בשעת װען ער האט די זאכן געשריבן: חסידים נעמען אױטאמאטיש אָן די טבעיות פון זײער רעבין. ס'קומט אז חסידים זאלן אינגאנצן אװעקמאכן אַן אנדערן רעבין, עד כדי האלטן אים פאר א 'גארנישט', אױב האלט ער אנדערש פון אונזער רעבין. אזױ איז אײביג געװען אין חסידות; דאס דארף אפילו נישט זײן ארגאנאזירט, ס'איז אזױ אױטאמאטיש.

נאך זאגט ער: בעלזע רבי האט משנה געװען כדי מען זאל אים אנקוקן פאר א יש. סקװערע רבי האט דײקא נישט משנה געװען, אױך כדי מען זאל אים אנקוקן פאר א יש. דעריבער זענען אלע בעלזע חסידים קינדיש װײל זײער רבי איז נישט הײליג און איז א בײבי. סקװערער רעבין האלט מען פאר אַן איש פשוט און ער איז נישט פארהײליגט נאר בײ די מאדערנע אידן, בײ װעמען ער הײסט אפילו א קלוגער; אבער דערפאר רעדט מען נישט אױף אים אינערגעץ װײל ער האט זיך נישט פארטשעפעט מיט קײן אײן רבי.

ער רעדט נישט אין נאמען פון רובא ערנסטע חסידים העכער די 35-40 עלטערגאנג. ער רעדט פון די שמאלע קוק-װינקל פון היציגע בחורים און אינגעלײטלעך.

View attachment 8678

View attachment 8679
View attachment 8680
View attachment 8681

Click to shrink...

איז טאקע א שאד , אז לעת זקנתו , פון דעם סקווירא רבי , האט זיך אנטוויקלט די ״ סקווירא מייל״ פרשה , עס קען איהם דעמעדשן און די אימעדש פון זיין חסידות , עס שטייט דאך כל זמן שמזקינים דעתן מתיישבת ,מען זעהט עס נישט

דער בעלזער איז אהקעי , ער אליינס דארף א ישועה
אבער די חסידות וואס ער האט גיבויעט ,איז א פראכט פון שם ותפארת , ביי איהם האט גיזעהן אלהים יבקש את הנרדף , מבירא עמיקתא לאיגרא רמא.

אין סאטמאר זעהט מען אויך די סייעתא דשמיא פון א נרדף , רבי אהרן , לויט ווי משה גבאי , האט איהם מסדר גיוועהן , וואלט ער וועהן גידארפט צו מאפען אויף לאס אנדשעלעס , צו לעוו , למעשה איז ער גיווארן פון די ראש המדברים ביי כלל ישראל

גרויס סאטמאר ( ווי זיי רופן זיך) מיט די הנהגה רבי זלמן לייב ובניו , וואקסן אריין צוביסלעך אין די גרויסע שיך , זיי ווערן מער מסודר דבר יום ביומו מיט וואוקס אין רעספעקט , אבער דער אמאהליגער עזות און גאות פון די סאטמאר , איז אן עבר