- זיך איינגעשריבן
- מאי 16, 2024
- מעסעדזשעס
- 961
- רעאקציע ראטע
- 2,722
- פונקטן
- 423
װײלענדיג אין בית שמש, אר"י פאר 2 װאכן איז מיר אױסגעקומען א בליק ארײנצוטוהן אין די צײטונג מיט'ן נאמען "חדש" װעלכע װערט אױסגעטײלט בחינם יעדן דאנערשטאג צו פרײטאג אין בית שמש. די צײטונג איז געשריבן אין עברית און לױט װי מײן ברודער זאגט מיר, כאטש ער אלײנס אַדװערטײַזט דארטן, איז דאס אין די שטיבער פון די גאר הײמישע געגנטער - װי למשל רמת בית שמש און נאך, אװאו עס װױנען אסאך משפחות פון קהילות װעלכע געהערן צו עדה החרדית אדער נטורי קרתא - אױך נישט ערלױבט א דריסת הרגל. דארט לײענט מען אפיציעל נאר ײדיש.
נאכאלס, די תוכן איז ע"פ רוב גאר פרום הגם דא און דארטן דערקענט זיך אביסל ציונות צװישן די שורות. הכלל, פאר מיר איז דאס אַן אינטרעסאנטע רעפֿלעקשן, װי-אזױ מען קען ערװארטן א צײטונג זאל אױסקוקן אין א שטאט װאס װערט געפירט דורך חרידים.
עז אָף 2025, איז בית שמש געשאצט צו פארמאגן א פאפולאציע פון בערך 182,000 תושבים, פון זײ זענען, עז אָף 2019, בערך %70 חרדים. דאס איז בערך 126,000 פון די יעצטיגע פאפולאציע, גיװ אָר טײק צוליב די 6-7 יאר אדורך, פון 2019 ביז יעצט.
און אױב דעװײדעד בּײ 6.4 קינדער פּער משפחה, זענען דא אין בית-שמש כמעט 20,000 חרידישע משפחות. און בית שמש איז א שטאט װאס װאקסט גאר שנעל. לױט די לשכת המרכזית לסטטיסטיקה איז עז אָף אָנהױב די 2020ס, בית שמש געװאָקסן דורכאױס די לעצטע צענערלינג בעפאר, ד.ה. אין די 2010ס, מיט %63 פראצענט - די העכסטע פון די 15 גרעסטע שטעט אין ארץ ישראל.
בית שמש האט שױן פון 2008 א חרדישע ראש העיר (מעיאר) מיט די עקספעשאָן פון בערך 5 יאר, צװישן ענדע 2018 און אָנהױב 2024 װען מס. עליזה בלוך, א דתי-לאומי רעפרעזענטאַט האט געדינט אלס ראש העירייה.
הײנט דינט אלס ראש העיר שמואל אדער שמוליק גרינבערג פון דגל התורה, און 17 פון די 25 חברי מועצת העיר, אױב מען רעכנט ארײן ש"ס, זענען חרידים.
בית שמש האט א היסטאריע פון מחלוקתן צװישן די חרדים און די אלגעמײנע ציבור, רובם צוטוהן װעגן די סופּלײַ פון דירות, שכונה פארברײטערונגען און די אומגלײכע אַלאָקײשאן פון לאקאלע גאװערנמענט געלטער און אביסל אױך, װעגן װיכוחים ביחס צו שבת, צניעות און ענװײראנמענט.
די חילוקי דעות האבן געפירט צו קאָוּרט קײסעס, הפגנות און געשלעגן, קאָנטעסטעד בחירות רעזאָלץ, און אפילו א פארזוך פון די אלטע נישט-חרידישע אײנװױנער זיך אפצוטײלן גענצליך אלס א באזונדערע שטאט, פון די חרידישע חלקים.
בכל אופן, איז יעצט אביסל צו דעם צײטונג:
פון די 17 הױפט 'שטיקלעך' נײעס, װי איך רוף עס, אין דעם צײטונג (קלײנע נײעסלעך אין א קאלום רעכן איך פאר אײנס), זענען 7 דערפון װעגן בנײה (בּױאוּנגען) אדער װעגן די פרײזן פון דירות (איך רעכן די חדשות הקהילות - חרידישע רבנים נײעס - פאר אײן 'שטיקל', און די פיקטשער סעקשאן רעכן איך בכלל נישט).
8 פון די 17 שטיקלעך נײעס, לױבן אױס דער חרידישער מעיאר, זײנע געהילפן און קאלעגעס, חרידישע אדער חסידישע, יעצטיגע אדער געװעזענע, פאליטיקאנטן.
5 פון די 17 שטיקלעך נײעס קוקן אױס צוזײן אַדװערטאָריעלס אדער "ספאנסערד ארטיקלען".
9 פון די 17, פּלוס די בילדער סעקשאנס, זענען באריכטן װעגן חרידישע טשאַריטיס, חרידישע קאַמפײנען (למשל גיוס, נערים ונערות נושרים, און עפארדעבּל חתונה מאכן), נײעס װעגן חרידישע אדער חסידישע רבנים (א מחאה װעגן גיוס, א כינוס פון שלוחי חב"ד וכדומה) און װעגן די אקטיװיטעטן פון מוסדות חרידיות אין בית שמש (א מוסד פאר ספעציעלע קינדער, א איװענט פאר יתומים אדער א קעמפ צו ישיבת בין הזמנים).
קײן אײן פאברעכן רעפּאָרטעד. ס'געשעהט נישט בײ אונז.
8 נײעסלעך (פון אלע נײעסלעך בכלל - יעדע אין די 'בשולי החדשות' קאלום - 7- גערעכנט עקסטער (24 = 7 + 17)) זענען װעגן טראַגעדיעס. װי למשל א עקסידענט פון א קאר אדער עלעקטעראנישע בײק, א טױט פון חצבת אדער אַן עלעקטערישע פײער אין א הױז.
3 נײעסלעך פון "אלע" נײעסלעך בכלל זענען װעגן די חצבת אױסברוך.
1 פון "אלע" נײעסלעך בכלל זענען װעגן די ענװײראנמענט.
מער װי האלב - כמעט 31 פײדזשעס פון א טאָטעל פון 58 זענען אדװערטײזמענטס. די נומער פון אדװערטײזמענטס זענען 53. איך רעכן די מודעות לוח (עד 10 מילים בחינם), אױף בלאט 54, פאר אײנס.
2 אדװערטײזמענטס קומען װארענען װעגן נישט געזונטע עסנס און רױכערן בשעת װען 8 קומען אדװערטײזן אומגעזונטע עסנס װי סטײקס, פיצה, פֿרענטש פרײס, פעטע דיפים, און ציגאַרן. אין די לעצטע פאל, ממש אױף די נעקסטע עמוד נאך די װארענונג קעגן רױכערן.
7 פון די 53 זענען װעגן אַרטס, װי למשל א קאנצערט, א פּלײ אדער א מיוּזיקעל:
די פאר די בני ישיבות איז בעצם א דרשה און הכנה לאלול, בײ א משגיח ר' בנימין פינקל, אראנדזשירט בײ װאס קוקט אױס, די חרידישע פאליטישע יונג גרופע מיט'ן נאמען 'אגף חברה ונוער חרדי' אבער דרײ מוזיקאַנטן װעלן דארטן פּערפֿאָרמען מיט שירי אלול.
די פאר מענער איז א ליל שישי מיט טשולענט, סטײק און קוגל באגלײט מיט װאס קוקט אױס א 'זיצנדע' קאָװײער און א סאָרט פּרעזענטײשאן פון הרב ישראל גולדװסר. מסתמא װעגן תכלת אדער מקװאות אדער עפעס היסטאריע ענליך צודעם.
18 מודעות פון "אלע" אדװערטײזמענטס (אױכעט פון צװישן די מודעות לוח אין כלל) זענען װעגן רפואה, אינקלוּדינג צײן און גלעזער.
2 אַהאַלבּ שטיקלעך פון די 53 זענען, מודעות פאר די פובליק אינטערעסט, ד.ה. אהנע אינטערעסען צו פארדינען געלט ערגעצװאו. איך זאג 'אהאלב' װײל אײנע איז אַן עדװערט פון א מעדיקעל אינשוּרנס קאמפאני װעלכע טוהט װארענען װעגן זיסע עסנװארג מיט א נומער צו רופן פון אונטן..
פון צװישן "אלע" עדס, זענען 8 גמ"חן און 1 װאס קוקט אױס א מחפשת זיװג רעקלאמע:
17 פון די "אלע" עד שטיקלעך (מודעות לוח בכלל) אדװערטײזן אדער זוכן-פאַר סקיללס װאס מען ברױך זיך לערנען אין א רעגוּלירטע אינסטיטוּציע, װי למשל קאָלעדזש אדער יוּניװערסיטי, סײ א פּראָפֿעשאָנעל אפיס ארבעטער (למשל אַן אַקאַוּנטענט) סײ א מאַנעיוּל טעקנישען (א ערקאָנדישען אינסטולירער אדער קאר מעקעניק).
2 אדװערטײזמענטס, פון צװישן די מודעות לוח, זענען פאר אלטערנאטיװע אדער האָמיאָוֹפּעטיק מעדעצין
22 פון די 53 אדװערטײזמענט שטיקלעך זענען יוּניק צו די חרידישע ציבור. דאס איז כולל כשרע עסן, חרידישע בגדים, חרידישע איװענטס און שאָוּס, און חרידישע מוסדות װי שולעס, ישיבות און גנים.
11 פון די 53 זענען װעגן שאָוּס, אַרטיפֿעקטס אדער טעכנעלאָגיע װאס איז רעגוּלירט אין חרידישע קהילות װי קאמפיוטערס, טעלעפאנען, קעמערעס און ביכער.
נעקסט װעל איך אביסל דורכגײן די אינהאלט און הײלײטן.
נאכאלס, די תוכן איז ע"פ רוב גאר פרום הגם דא און דארטן דערקענט זיך אביסל ציונות צװישן די שורות. הכלל, פאר מיר איז דאס אַן אינטרעסאנטע רעפֿלעקשן, װי-אזױ מען קען ערװארטן א צײטונג זאל אױסקוקן אין א שטאט װאס װערט געפירט דורך חרידים.
קודם אביסל נומערן:
עז אָף 2025, איז בית שמש געשאצט צו פארמאגן א פאפולאציע פון בערך 182,000 תושבים, פון זײ זענען, עז אָף 2019, בערך %70 חרדים. דאס איז בערך 126,000 פון די יעצטיגע פאפולאציע, גיװ אָר טײק צוליב די 6-7 יאר אדורך, פון 2019 ביז יעצט.
און אױב דעװײדעד בּײ 6.4 קינדער פּער משפחה, זענען דא אין בית-שמש כמעט 20,000 חרידישע משפחות. און בית שמש איז א שטאט װאס װאקסט גאר שנעל. לױט די לשכת המרכזית לסטטיסטיקה איז עז אָף אָנהױב די 2020ס, בית שמש געװאָקסן דורכאױס די לעצטע צענערלינג בעפאר, ד.ה. אין די 2010ס, מיט %63 פראצענט - די העכסטע פון די 15 גרעסטע שטעט אין ארץ ישראל.
בית שמש האט שױן פון 2008 א חרדישע ראש העיר (מעיאר) מיט די עקספעשאָן פון בערך 5 יאר, צװישן ענדע 2018 און אָנהױב 2024 װען מס. עליזה בלוך, א דתי-לאומי רעפרעזענטאַט האט געדינט אלס ראש העירייה.
הײנט דינט אלס ראש העיר שמואל אדער שמוליק גרינבערג פון דגל התורה, און 17 פון די 25 חברי מועצת העיר, אױב מען רעכנט ארײן ש"ס, זענען חרידים.
בית שמש האט א היסטאריע פון מחלוקתן צװישן די חרדים און די אלגעמײנע ציבור, רובם צוטוהן װעגן די סופּלײַ פון דירות, שכונה פארברײטערונגען און די אומגלײכע אַלאָקײשאן פון לאקאלע גאװערנמענט געלטער און אביסל אױך, װעגן װיכוחים ביחס צו שבת, צניעות און ענװײראנמענט.
די חילוקי דעות האבן געפירט צו קאָוּרט קײסעס, הפגנות און געשלעגן, קאָנטעסטעד בחירות רעזאָלץ, און אפילו א פארזוך פון די אלטע נישט-חרידישע אײנװױנער זיך אפצוטײלן גענצליך אלס א באזונדערע שטאט, פון די חרידישע חלקים.
בכל אופן, איז יעצט אביסל צו דעם צײטונג:
נײעס\פֿיטשערס
פון די 17 הױפט 'שטיקלעך' נײעס, װי איך רוף עס, אין דעם צײטונג (קלײנע נײעסלעך אין א קאלום רעכן איך פאר אײנס), זענען 7 דערפון װעגן בנײה (בּױאוּנגען) אדער װעגן די פרײזן פון דירות (איך רעכן די חדשות הקהילות - חרידישע רבנים נײעס - פאר אײן 'שטיקל', און די פיקטשער סעקשאן רעכן איך בכלל נישט).
8 פון די 17 שטיקלעך נײעס, לױבן אױס דער חרידישער מעיאר, זײנע געהילפן און קאלעגעס, חרידישע אדער חסידישע, יעצטיגע אדער געװעזענע, פאליטיקאנטן.
5 פון די 17 שטיקלעך נײעס קוקן אױס צוזײן אַדװערטאָריעלס אדער "ספאנסערד ארטיקלען".
9 פון די 17, פּלוס די בילדער סעקשאנס, זענען באריכטן װעגן חרידישע טשאַריטיס, חרידישע קאַמפײנען (למשל גיוס, נערים ונערות נושרים, און עפארדעבּל חתונה מאכן), נײעס װעגן חרידישע אדער חסידישע רבנים (א מחאה װעגן גיוס, א כינוס פון שלוחי חב"ד וכדומה) און װעגן די אקטיװיטעטן פון מוסדות חרידיות אין בית שמש (א מוסד פאר ספעציעלע קינדער, א איװענט פאר יתומים אדער א קעמפ צו ישיבת בין הזמנים).
קײן אײן פאברעכן רעפּאָרטעד. ס'געשעהט נישט בײ אונז.
8 נײעסלעך (פון אלע נײעסלעך בכלל - יעדע אין די 'בשולי החדשות' קאלום - 7- גערעכנט עקסטער (24 = 7 + 17)) זענען װעגן טראַגעדיעס. װי למשל א עקסידענט פון א קאר אדער עלעקטעראנישע בײק, א טױט פון חצבת אדער אַן עלעקטערישע פײער אין א הױז.
3 נײעסלעך פון "אלע" נײעסלעך בכלל זענען װעגן די חצבת אױסברוך.
1 פון "אלע" נײעסלעך בכלל זענען װעגן די ענװײראנמענט.
אדװערטײזמענטס\פרסומתן:
מער װי האלב - כמעט 31 פײדזשעס פון א טאָטעל פון 58 זענען אדװערטײזמענטס. די נומער פון אדװערטײזמענטס זענען 53. איך רעכן די מודעות לוח (עד 10 מילים בחינם), אױף בלאט 54, פאר אײנס.
2 אדװערטײזמענטס קומען װארענען װעגן נישט געזונטע עסנס און רױכערן בשעת װען 8 קומען אדװערטײזן אומגעזונטע עסנס װי סטײקס, פיצה, פֿרענטש פרײס, פעטע דיפים, און ציגאַרן. אין די לעצטע פאל, ממש אױף די נעקסטע עמוד נאך די װארענונג קעגן רױכערן.
7 פון די 53 זענען װעגן אַרטס, װי למשל א קאנצערט, א פּלײ אדער א מיוּזיקעל:
- 2 פאר פרױען
- 2 פאר קינדער
- 2, װאס זענען בעצם פאר די זעלבע מאורע נאר דאפלט, פאר בני ישיבות
- 1 מיוחד פאר מענער
די פאר מענער איז א ליל שישי מיט טשולענט, סטײק און קוגל באגלײט מיט װאס קוקט אױס א 'זיצנדע' קאָװײער און א סאָרט פּרעזענטײשאן פון הרב ישראל גולדװסר. מסתמא װעגן תכלת אדער מקװאות אדער עפעס היסטאריע ענליך צודעם.
- און בײ 3 פון די מאֹרעות װעלן אנטײל נעמען די ראש און סגן ראש העיר און\אדער אנדערע פאליטיקאנטן.
- די איבעריגע 46 עדװערטס זענען סתם פּראָדאָקטס און סערװיסעס.
18 מודעות פון "אלע" אדװערטײזמענטס (אױכעט פון צװישן די מודעות לוח אין כלל) זענען װעגן רפואה, אינקלוּדינג צײן און גלעזער.
2 אַהאַלבּ שטיקלעך פון די 53 זענען, מודעות פאר די פובליק אינטערעסט, ד.ה. אהנע אינטערעסען צו פארדינען געלט ערגעצװאו. איך זאג 'אהאלב' װײל אײנע איז אַן עדװערט פון א מעדיקעל אינשוּרנס קאמפאני װעלכע טוהט װארענען װעגן זיסע עסנװארג מיט א נומער צו רופן פון אונטן..
פון צװישן "אלע" עדס, זענען 8 גמ"חן און 1 װאס קוקט אױס א מחפשת זיװג רעקלאמע:
17 פון די "אלע" עד שטיקלעך (מודעות לוח בכלל) אדװערטײזן אדער זוכן-פאַר סקיללס װאס מען ברױך זיך לערנען אין א רעגוּלירטע אינסטיטוּציע, װי למשל קאָלעדזש אדער יוּניװערסיטי, סײ א פּראָפֿעשאָנעל אפיס ארבעטער (למשל אַן אַקאַוּנטענט) סײ א מאַנעיוּל טעקנישען (א ערקאָנדישען אינסטולירער אדער קאר מעקעניק).
2 אדװערטײזמענטס, פון צװישן די מודעות לוח, זענען פאר אלטערנאטיװע אדער האָמיאָוֹפּעטיק מעדעצין
22 פון די 53 אדװערטײזמענט שטיקלעך זענען יוּניק צו די חרידישע ציבור. דאס איז כולל כשרע עסן, חרידישע בגדים, חרידישע איװענטס און שאָוּס, און חרידישע מוסדות װי שולעס, ישיבות און גנים.
11 פון די 53 זענען װעגן שאָוּס, אַרטיפֿעקטס אדער טעכנעלאָגיע װאס איז רעגוּלירט אין חרידישע קהילות װי קאמפיוטערס, טעלעפאנען, קעמערעס און ביכער.
נעקסט װעל איך אביסל דורכגײן די אינהאלט און הײלײטן.
לעצט רעדאגירט:
