- זיך איינגעשריבן
- מאי 10, 2024
- מעסעדזשעס
- 778
- רעאקציע ראטע
- 6,570
דעם שבת האט תורה ומסורה געשיקט אפאר ראשי ישיבות צו טעקסאס, צו פארשפרייטן אידישקייט און איווענטועיל באשנארן די תמימי לב.
ס'געווען א עונג (-ליטווישער באטע) פרייטאג צו נאכטס און מ'האט דארט געהאט א שאלות ותשובות פון די אינגווארג מיט די ראשי ישיבות.
דא איז א חלק וואס קען זיין אינטרעסאנט.
א בחור האט געפרעגט וואס איז פשט אז זיין ישיבה געבט אינסענטיווס צו מינימוזירן די צייט וואס מ'וואטשט ספארטס.
"איך לערן ביים סדר, איך האב ליב ספארטס, ס'איז די כשרסטע פון אלע אנדערע זאכן וואס מ'קען וואטשן וואס איז שלעכט מיט דעם אז מ'וויל מיר אוועק רייסן דערפון?"
ר' דוד העריס (ראש ישיבת חפץ חיים) האט גענטפערט דברים קילורין לעיניים:
קודם האט ער געזאגט ביי אונז מאכט מען ליצנותא דעבודה זרה, "וואטשן די גוישע כולעריעס".
און צווייטענס, ס'פעהלט בכלל נישט אויס, ס'איז סך הכל א קולטור זאך. והא ראי' איך האב אייניקלעך אין לעיקוואד וואס וואטשן נישט קיין ספארטס און זיי זענען געזונט, ער זעהט ביי חתונות ווי זיי שפילן מיטן איין רעדל'דיגן בייק און טשייניז יאויאו. ע"כ.
די ארטיגע ראש ישיבה האט זיך גאר שטארק געבייזערט אויפן ענטפער און געזאגט: הייסט עס, אז ענק באשאפן א נייע קולטור מיטן חוזק מאכן דערפון, און די בחור פילט אז צו זיין א גוטע בחור מיינט אז מ'וואטשט נישט קיין ספארטס.
ווי אזוי נעמט מען די אחריות אוועקצונעמען די פרייליכקייט פונעם בחור וואס דאס מיינט זיין נפשיותדיגע געזונט?
ביי אונז מאכט מען נישט אויף א נייע בושה דערפון. מ'מאכט נישט אוועק. מ'איז מעודד אז וואטשן ווייניגער קען העלפן מ'זאל האבן מער נערווען צו לערנען. (וואס דאס אליין בין איך אויך נישט זיכער אויב ס'איז ריכטיג). עכ"ד.
די נאכפאלגענדע שאלה איז געווען פון א פופצן יאריגער בחור: די ראש ישיבה האט געזאגט אז די בחורים אין לעיקוואד וואטשן נישט קיין ספארטס און זיי זענען געזונט, ווי אזוי ווייסט די ראש ישיבה אז זיי זענען געזונט? (
) ע"כ.
דערעולם האט מיטגעשטומט מיטן בחור בשעת די ראש ישיבה איז געכאפט געווארן אין שאק, וואס הייסט, אוואדע זענען זיי געזונט, ס'פשוט אן אנדערע קולטור.
רופט זיך אהן ר' מנחם דשופניק: ביי מיר אין שוהל איז געווען א איד פון די בעסטע פידלערס, ער האט מיר דערציילט אז זיין לערער האט זיך אויפגעטון פאר אים אז זיין תלמידה א ניינצין יאריגער מיידל איז פון די בעסטע אין די וועלט. ווען ער האט געפרעגט זיין לערער "ווי אזוי איז דאס מעגליך זי איז דאך אזוי יונג?" האט אים זיין לערער געזאגט "זי האט נישט געהאט קיין טשיילדהאד".
עטץ הערטס?! איז דאס גערעכט?! צונעמען די קינדער יארן פונעם קינד פארן פידל?! איך האב געזאגט פאר מיינע בעלי בתים ווי אזוי קענען ענק האבן טענות אויפן ישיבה סיסטעם ווען אפי' א סעקעלארן לערער האלט אז מ'קען צונעמען די טשיילדהאד פונעם קינד! עכ"ד.
דא האט זיך אנגעהויבן א שטורעם.
מענטשן האבן פארפירט "ס'טייטשט, דו ווייסט אויך אז די חרדישע ישיבות רויבען צו די טשיילדהאד און דו ביסט מודה אז ס'איז אן עוולה און דו בארעכטיגסט עס מיטן טענה פון עפעס א לערער מיט עפעס א מיידל וואס האט דאס לכאו' אליין געוואלט. די בחורים ווילן אויך ישיבה? דו האסט אליין געזאגט (פארדעם) אז ישיבה איז בעצם געפענט געווארן פאר די עליטע בחורים, רוב בחורים האבן געארבעט אינדערהיים.
דא האט רב העריס געכאפט אז מ'האט אפשר נישט געדארפט זאגן ער האט אנגעהויבן צוריקדרייען און געזאגט אז ער האט געוואטשט ספארטס אלס בחור, ס'נישט געווען קיין בושה דאן, און ס'איז טאקע נישט שלעכט. אבער ער אינטרעדאסט עס נישט צו זיינע קינדער און אייניקלעך אין לעיקוואד און אין א"י...
די עולם האט ווייטער געטענהט. ערגעץ אינמיטן האט רב דשופניק זיך עניוויתדיג אנגערופן "איך האב בעצם נישט וואס מוסיף צו זיין אויף די ווערטער פונעם ראש ישיבה (רב העריס) אבער כ'רעד פשוט צו הערן מיין אייגענע קול". האט זיך די ארטיגער ראש ישיבה אנגערופן מיט א חוזק'דיגן טאון "אויב דו האסט נישט וואס צו זאגן, געב אבאכט, ווייל נאך מענטשן הערן וואס דו זאגסט"...
גענדיגט האט עס זיך ווען די גבאי/ פאנדרעיזער זייערע האט שטיל געמאכט, "ווייל ס'ווערט שפעהט" און אויסגעקליבן דעם נעקסטן שאלה...
--
און מיט דעם וויל איך זיך פערזענדליך באדאנקן פאר תורה ומסורה צו שיקן אזעלכע חכמי התורה צו טעקסאס. תושבי טעקסעס זענען באמת אנציקט פון ענקער קלוגשאפט.
א קידוש השם!
ס'געווען א עונג (-ליטווישער באטע) פרייטאג צו נאכטס און מ'האט דארט געהאט א שאלות ותשובות פון די אינגווארג מיט די ראשי ישיבות.
דא איז א חלק וואס קען זיין אינטרעסאנט.
א בחור האט געפרעגט וואס איז פשט אז זיין ישיבה געבט אינסענטיווס צו מינימוזירן די צייט וואס מ'וואטשט ספארטס.
"איך לערן ביים סדר, איך האב ליב ספארטס, ס'איז די כשרסטע פון אלע אנדערע זאכן וואס מ'קען וואטשן וואס איז שלעכט מיט דעם אז מ'וויל מיר אוועק רייסן דערפון?"
ר' דוד העריס (ראש ישיבת חפץ חיים) האט גענטפערט דברים קילורין לעיניים:
קודם האט ער געזאגט ביי אונז מאכט מען ליצנותא דעבודה זרה, "וואטשן די גוישע כולעריעס".
און צווייטענס, ס'פעהלט בכלל נישט אויס, ס'איז סך הכל א קולטור זאך. והא ראי' איך האב אייניקלעך אין לעיקוואד וואס וואטשן נישט קיין ספארטס און זיי זענען געזונט, ער זעהט ביי חתונות ווי זיי שפילן מיטן איין רעדל'דיגן בייק און טשייניז יאויאו. ע"כ.
די ארטיגע ראש ישיבה האט זיך גאר שטארק געבייזערט אויפן ענטפער און געזאגט: הייסט עס, אז ענק באשאפן א נייע קולטור מיטן חוזק מאכן דערפון, און די בחור פילט אז צו זיין א גוטע בחור מיינט אז מ'וואטשט נישט קיין ספארטס.
ווי אזוי נעמט מען די אחריות אוועקצונעמען די פרייליכקייט פונעם בחור וואס דאס מיינט זיין נפשיותדיגע געזונט?
ביי אונז מאכט מען נישט אויף א נייע בושה דערפון. מ'מאכט נישט אוועק. מ'איז מעודד אז וואטשן ווייניגער קען העלפן מ'זאל האבן מער נערווען צו לערנען. (וואס דאס אליין בין איך אויך נישט זיכער אויב ס'איז ריכטיג). עכ"ד.
די נאכפאלגענדע שאלה איז געווען פון א פופצן יאריגער בחור: די ראש ישיבה האט געזאגט אז די בחורים אין לעיקוואד וואטשן נישט קיין ספארטס און זיי זענען געזונט, ווי אזוי ווייסט די ראש ישיבה אז זיי זענען געזונט? (
) ע"כ.דערעולם האט מיטגעשטומט מיטן בחור בשעת די ראש ישיבה איז געכאפט געווארן אין שאק, וואס הייסט, אוואדע זענען זיי געזונט, ס'פשוט אן אנדערע קולטור.
רופט זיך אהן ר' מנחם דשופניק: ביי מיר אין שוהל איז געווען א איד פון די בעסטע פידלערס, ער האט מיר דערציילט אז זיין לערער האט זיך אויפגעטון פאר אים אז זיין תלמידה א ניינצין יאריגער מיידל איז פון די בעסטע אין די וועלט. ווען ער האט געפרעגט זיין לערער "ווי אזוי איז דאס מעגליך זי איז דאך אזוי יונג?" האט אים זיין לערער געזאגט "זי האט נישט געהאט קיין טשיילדהאד".
עטץ הערטס?! איז דאס גערעכט?! צונעמען די קינדער יארן פונעם קינד פארן פידל?! איך האב געזאגט פאר מיינע בעלי בתים ווי אזוי קענען ענק האבן טענות אויפן ישיבה סיסטעם ווען אפי' א סעקעלארן לערער האלט אז מ'קען צונעמען די טשיילדהאד פונעם קינד! עכ"ד.
דא האט זיך אנגעהויבן א שטורעם.
מענטשן האבן פארפירט "ס'טייטשט, דו ווייסט אויך אז די חרדישע ישיבות רויבען צו די טשיילדהאד און דו ביסט מודה אז ס'איז אן עוולה און דו בארעכטיגסט עס מיטן טענה פון עפעס א לערער מיט עפעס א מיידל וואס האט דאס לכאו' אליין געוואלט. די בחורים ווילן אויך ישיבה? דו האסט אליין געזאגט (פארדעם) אז ישיבה איז בעצם געפענט געווארן פאר די עליטע בחורים, רוב בחורים האבן געארבעט אינדערהיים.
דא האט רב העריס געכאפט אז מ'האט אפשר נישט געדארפט זאגן ער האט אנגעהויבן צוריקדרייען און געזאגט אז ער האט געוואטשט ספארטס אלס בחור, ס'נישט געווען קיין בושה דאן, און ס'איז טאקע נישט שלעכט. אבער ער אינטרעדאסט עס נישט צו זיינע קינדער און אייניקלעך אין לעיקוואד און אין א"י...
די עולם האט ווייטער געטענהט. ערגעץ אינמיטן האט רב דשופניק זיך עניוויתדיג אנגערופן "איך האב בעצם נישט וואס מוסיף צו זיין אויף די ווערטער פונעם ראש ישיבה (רב העריס) אבער כ'רעד פשוט צו הערן מיין אייגענע קול". האט זיך די ארטיגער ראש ישיבה אנגערופן מיט א חוזק'דיגן טאון "אויב דו האסט נישט וואס צו זאגן, געב אבאכט, ווייל נאך מענטשן הערן וואס דו זאגסט"...
גענדיגט האט עס זיך ווען די גבאי/ פאנדרעיזער זייערע האט שטיל געמאכט, "ווייל ס'ווערט שפעהט" און אויסגעקליבן דעם נעקסטן שאלה...
--
און מיט דעם וויל איך זיך פערזענדליך באדאנקן פאר תורה ומסורה צו שיקן אזעלכע חכמי התורה צו טעקסאס. תושבי טעקסעס זענען באמת אנציקט פון ענקער קלוגשאפט.
א קידוש השם!
