הכצעקתה! - די וויי געשריי פון ישיבה קטנה

[שומו שמייעם]

עס איז א טעמע וואס יעדער זיפצט און קלאגט אויף דעם, יעדער ווארפט די שולד אויף א צווייטן (עיין בשנירל שמח בחור בילדותך). ניין, מ'רעדט נישט פון לא נתקבל'ס, נאר דווקא פון די נתקבל בחורים!!! די סיסטעם וואס איז אוועקגעשטעלט פאר די חינוך פון אונזערע בחורים איז א חורבן.​

כ'בין נישט געקומען סתם צו האקן, נאר מ'זאל קענען זעהן וואו דער פראבלעם שטעקט און יעדער פאר זיך טון זיין חלק די מערסטע שייך צו פארבעסערן.​

​

אההם, איז אזוי... אונזערע ישיבה קטנות היינט איז אביסל אוועקגעשטעלט אויף א מהלך וואס טאנצט אויף צוויי חתונות, די צוויי זענען 'א ישיבה' און 'תיבת נח', און אין די לעכער צווישן די צוויי, און אין די לעכער 'אין' די צוויי, פאלן אזוי סאך בחורים.... און טאטעס וואס דרייען זיך פארלוירן אויף דער וועלט, און פארשטייען נישט וואו זיי האבן פארלוירן די טרעק...​

פון איין זייט זענען דא בחורים מיט שוואכע כשרונות אין ישיבה לייף וואס ווערן צוטרויטן פון די 'ערנסטע ישיבה מצב' וואס לויפט און טרייבט און האט נישט קיין צייט זיך אראפצולאזן און ארבעטן אויף זיין לעוועל, וואס זאל מען טון ער האט נישט אויפגעקעטשט אין חדר.... אבער ער מוז דאך דא פארבלייבן, אמער אינדרויסן איז דא א מבול און מ'דארף א תיבת נח צו באשיצן....​

פון די אנדערע זייט שטייען די בחורים אן די זיץ פלייש, רעדי צו אקערן, האקן שטיקער, גמ' תוס' מפרשים.... און פלוצלינג שטויסט ער זיך אן אין א שטרענגע טשעקפוינט ווי זיינע טאשן ווערן אויסגעפאקט... קנס, השמצות, תקנות, משוגעת'ן, און אלעס אנבאלאנגט 'תיבת נח' - וואס אגב פעלט אויך אויס בעצם פאר איהם....​

​

קומען ארויס בחורים 'מקורחים מכאן ומכאן', מ'רייסט אריין מיט אימפעט אין ישיבה גדולה.... אן קיין וויזיע, אן קיין מהלך, מ'גייט זיך אויפרייסן! דעמאלס דראפט מען די גמ' ווייל קיינער הייסט נישט, און די תורה ווייל כ'קאט די קרעפ (ווייל ער האט נעבעך נישט קיין מושג פארוואס ער איז דא) מ'זעצט זיך טשילן אין די וועיטינג רום פאר די שידוך, און שוין! לויט דיין סטאטוס אין 'ישיבה כשרונות' האסטו דיך שוין אין ישיבה קטנה געפארעמט דיין אימעדזש אין די קאמיוניטי, און יעצט גייט מען פארן אזוי ביזן בית החיים, און אזוי פארט דזשענערעישאנס.​

ס'איז א ריזיגע מינע פעלד, די גאנצע זאך מלא מכשולות פון אלע זייטן.... און מ'גייט עס צונעמען אחד אחד, זעהן וואס טוט זיך דא.​

​

איך מיין אז ס'איז דא א ריזיגע חורבן וואס קומט ארויס פון די 'סיסטעם' צוטיילט צווישן 'חורבן בנפש' און 'חורבן ברוחניות' און אסאך מאל איז איינס א תוצאה פון די צווייטע.​

​

ראשית כל לאמיר אבזערווירן די 'מסגרת' און 'אויטאריטעט' פון די 'תיבת נח', דאן די קוריקולעם פון די תיבת נח, אבער כ'גיי קודם שרייבן אין קורצן איבער די חלק פון 'ערנסטע ישיבה מצב' וויבאלד עס איז די גרינגסטע צאמצונעמען.​

​

די פראבלעם פון די לערנען חלק וואלט איך עכט נישט געדארפט שרייבן דא, ס'מער א טעכנישע פראבלעם, און ס'נישט אין אלע ישיבות, אבער כ'וויל ארויסברענגען, אז די וועג ווי אזוי ס'גייט ברענגט נאר א חורבן פאר די שוואכע בחורים, און קוים א תועלת פאר די גוטע, דאס איז די חלק אז אין רוב ישיבות היינט האט מען אדאפטירט די 'ליטווישע קוועטשן מהלך' און ס'איז ווי 'פישל' מאכט נאך די עושר און קויפט אויך א טעלעפאן בשעת ס'איז נישט דא קיין קאנעקשן... קודם כל די מגי"ש עפ"ר רעדן שטותים און ווייסן אליין נישט וואס זיי זאגן נאך פון די 'ילקוט עיונים' אין בעק פון די מתיבתא, אדער ענליך, די בחורים כראפעצן און פארשטייען נישט וואס פליט.... אבער די פוינט איז אז מ'לערנט זיך אויס "וויאזוי" צו לערנען א שטיקל גמרא.... טעל מי עבאוט איט! לו יצוייר אז דער בחור לערנט זיך אויס.... פאר ווען??? ביי די ליטווישע גייט ער נאך לערנען אין ישיבה ביז די 23 און שפעטער בלייבט א גרויסע עולם ביים סטענדער... משא"כ ביי אונז אויב גייט ער (נעבעך) בלייבן מער ווי צוויי יאר ישיבה גדולה (און אפשר אפי' אויב נישט) גייט ער נישט עפענען קיין ספר.... און נאך די חתונה גייט ער דאך מיט די סטריעם, לערנען הלכות שבת ביז ער טרעפט א דזשאב.... אבער שוין... אויב א ראש ישיבה ליינט מיך דא (ווער ווייסט...) זאל ער עס נעמען אין באטראכט, כ'מיין כ'בין נישט די ערשטע חכם וואס זאגט עס.... לערן ווי מער מס' און לערן אויס דיינע בחורים צו לערנען א 'פשוטע שטיקל גמרא'.​

​

די זאך איז אז למעשה איז דא 'א מצב פון לערנען', און ווער ס'קען נישט ווערט אויטאמאטיש די באם/טראבל-מעיקער, ווייל אנדערש קוקט מען דאך נישט אויף איהם... און קיינער נעמט נישט די מי אים אויסצולערנען וויאזוי צו לערנען א שטיקל גמ', און דער מנהל שרייט אז ס'איז נישט זיין שולד ווייל מ'האט געדארפט קעיר נעמען אין חדר (די חלק איז ער גערעכט....) און אסאך מאל קען ער נישט קיין עברי בכלל, איין באשעפער ווייסט וויאזוי ער איז בכלל דורך די חדר סיסטעם אזוי (מ'ברויך ארויסברענגען אז אין די חלק איז שוין ב"ה דא א גרויסע שינוי לטובה).​

זאגטס מיר וויפיל טשענסעס איז דא אז דער בחור זאל זיך נישט איינהאנדלען א סמארטפאון אין די ערשטע געלעגנהייט???! די ענטפער שרייט און מאנט!!!​

זאגט מיר א איד וואס געבט זיך אפ מיט שוואכע בחורים אז 95% בחורים מיט סמארטפאונס קענען נישט לערנען א שטיקל גמ', ניין אויך נישט מיט א ארטסקרול און קוים מיט א גוטע חברותא, ומה יעשה הבן שלא יחטא.​

​

צוליב די אויסגעשמועסטע חלק פון די 'ערנסטע ישיבה מצב' און די מצב אין די וועלט, פעלט זיך אויס מער א דגוש אין די יר"ש חלק וואס מ'לייגט אריין אין די בחורים (אפיציעל) אונטער די 'תיבת נח' אפטיילונג, אבל דא עקא, דארט שטינקט סאך מער....​

​

און אויף דעם גיי איך שרייבן דא ווייטער:​

​

'די מסגרת'.​

​

די מסגרת פון זיין אזויפיל שעה אין ישיבה (ארומגענומען מיט קאמערעס היינטיגע צייטן....) פון פארטאגס ביז ביינאכט איז בלי ספק נישט געמאכט פאר בחורים אין די עלטער, (דאס אז א בחור קומט שפעט און דער משגיח וואס האט בכלל געדאווענט היינט ביי חצות האלט איהם פאר איז סתם אזוי א חוצפה)... וואס עס איז געווען אמאל ווייסעך נישט, היינט איז עס א קעידזש... (ווי זאגט מלאך.... שטייגן=שטייג...) און ס'קומט נאך אז דער בחור'ל איז ברעינוואשט אז ער טאר אפי' נישט 'ווילן' ארויסגיין אדער 'שפילן' און ס'קרענקט איהם פארוואס ער 'וויל' נישט לערנען א גאנצן טאג און 'שטייגן' ווי די ראש ישיבה זאגט... און ס'בכלל נישט קיין וואונדער אז א בחור עקספלאודט נאכמיטאג.... און דער פריש-אויפגעשטאנענע נאכמיטאג מגי"ש קען נישט 'פארשטיין' זיין 'התנהגות' היינט....​

פארשטייט זיך די חלק גייט זיך נישט טוישן... אבער די עלטערן וואלטן געמעגט געבן א 'זונטאג אףף' צו פארברענגן מיטן זון און זאגן פאר די מנהל אז ער האט אן אפוינטמענט, און אויך איהם בעקן אויב ער קומט אמאל שפעט, ס'מאכט זיך.... (דאונט ווארי, די אלע וואס מ'האט 'אויסגעמענטשלט' אין ישיבה קטנה... יא יא, אונז ווייס מיר אלע וואו זיי שטייען היינט...)​

​

נאכדעם איז דא די 'מערכת אכיפה' די אינפארסמענט גרופ.​

ווען דער בחור קומט אריין אין ישיבה, פילט זיך ווי 'סענטרעל בוקינג'. ער קומט תמימות'דיג ארויס פון חדר... ווען פלוצלינג ווערט ער געוואר אז ער איז אונטער א פארגרעסערונגס גלאז, און די משגיחים קוקן אויף איהם ווי א געזוכטע פאברעכער.... און ער הייבט אן פארשטיין אז דאס איז ווייל מ'דארף אכטונג געבן נישט צו פארפעסטיגן די 'תיבת נח' און יעדע בחור איז א פאטענשאל 'חורבן' פאר די תיבה, דא לערנט ער זיך שנעל אויס די רולס אויף די געים, ס'דא צוויי זייטן, איך און דער משגיח, און מ'דארף זעהן ווי קומט די SD קארד איבערן וואסער....​

​

בחורים אין די יארן גייען דורך זייער דראסטישע טוישן בנפש, עס איז א תקופה ווען ער ווערט פון א קינד א מבוגר און ער איז גאנץ צומישט, ווער בין איך, וואס זוך איך, ער דארף יעצט די מערסטע איינער זאל איהם געבן ליבשאפט און טראסט, און אנשטאט לערנט מען איהם אויס די פארקערטע, א טאף דיסציפלינד צוגאנג אן א טראפ הארץ און זירא טראסט... 'דו ביסט שלעכט' און 'מ'גייט דיך אויסמענטשלען'... ווער רעדט נאך אז זיי דרייען זיך מיט די 'פגם הברית' פאביע וואו זיי גייען און וואו זיי שטייען, עס נעמט זיי אויף א ריזיגע ראולערקאוסטער, און א 'משגיח' איז דער לעצטער צו וועם ער גייט רעדן, ער וויל נישט אויפדעקן אז ער איז גאר די פארדארבענע עפל דא.... (אין די עלטערע שיעור אויב ער קען נאכאלץ נישט לערנען, ווי געשריבן, האט ער זיך שוין סיי ווי אויפגעגעבן, און ער זיצט אין ביה"כ.... וכו')​

בכלל די גאנצע באנעמונג און לופט אין ישיבות זענען נעגאטיוו אויף נעקסט לעוועל, און דאס ווערט אריינגעבאקן אין די בחורים.​

​

יעצט קומט מען צי די מוסר חלק, און אפשר די וויכטיגסטע חלק:​

ס'האט זיך אזוי אויסגעשטעלט אז אין ישיבה איז די צייט ווען מ'דארף אנפילן די בחור מיט 'יסודות הדת'.​

די מציאות איז אז מ'קומט אריין אין ישיבה אן וויסן עפעס וועגן יהדות, אדער די מינדעסטע 'יסודות הדת' און סאם האו דארף מען ארויסקומען 'מלא וגדוש'.​

דער פראבלעם איז אז עס ווערט געטון אזוי קרום @שומו שמייעם !!!! על זאת!!!!!​

לדוגמא, דער בחור'ל קומט אריין און דער מגי"ש בריקעוועט וועגן סוף זמן קריאת שמע!!!! רבי, דער בחור ווייסט נישט וואס דו ווילסט פון זיין לעבן האבן!!! ווער איז די באשעפער וואס איז די תורה/ מצוות (ס'נאר א משל, כ'מיין די געדאנק) מ'נעמט זיך פארפירן וועגן SD קארדס, האללא, האסט עפעס אנדערש צו פארקויפן?!​

דאס איז איין זאך, די צווייטע זאך איז: וואס האקסטו? וואס פארפירסטו? דער בחור איז מיט דיר אויף איין פעידזש! ער איז צמא לדבר ה', פארוואס לערנסטו איהם נישט אויס פון א' וואס מ'וויל פון איהם? פארוואס גייסטו גלייך אראפרייסן און אים אנשטאפן מיט גילטי פילינגס, ביז ער 'כאפט' אז ער האלט אפשר טאקע נישט דערביי. פארוואס נישט אנהייבן מיט דעם טעמו וראו כי טוב ה'???​

אה! גראדע לערנט מען יא מוסר! מ'לערנט מסילת ישרים! מה חובתי בעולמי..... נאר מיסטעריעז ווערן די ווערטער עפעס אוועקגעפירט צו די 'גויאישע עד'ס אין די אויסגאבעס', די 'צולאזטע מוזיק' און די 'פראסטע גאס'!.......​

דא איז פאראן צוויי פראבלעמען: איינס, ווען דו קומסט יענעם אטאקירן הערט ער פשוט נישט וואס דו זאגסט, נאר ער גייט זיך בארעכטיגן, ווען דו טוסט איינעם קריטיקירן, 'קען ער זיך נישט טוישן'... (ואכה"ל, פארוואס טאקע), (יעדער פארשטייט דעס שוין היינט און דאס איז לדוגמא, הבדלה ווס. השומרים במאמר המוסגר), ממילא ווען דער מגי"ש דעמאנסטרירט צוויי זייטן, 1. 'די בחורים' וואס ווערן נאכגעשלעפט נאך די פראסטע גאס, און 2. 'ער' (דהיינו, הנהלת הישיבה) וואס דער בחור קען נישט ממש אלס מענטשן וואס זוכן זיין טובה, ווערן אלע טויערן געשלאסן.​

צווייטנס, והוא העיקר, פארוואס זאגט נישט דער מגי"ש די הייליגע זיסע לעכטיגע ווערטער פון מסילת ישרים, חובות הלבבות?? רעד גראד צום פינטל, דאס איז דאך וואס דער בחור זוכט מיט ליכט! משמעות, מיענינג, קלארקייט אין אידישקייט!!!!, נא, פארוואס??!!!! זאל איך אייך אויסזאגן?? ווייל ער ווייסט נישט פון עפעס אנדערש!!!! ער ווייסט אויך נאר וואס מ'האט איהם געזאגט!!! און דאס איז האקן, האקן האקן! ער ווייסט אליינס נישט 'מה חובתו בעולמו', וויאזוי זאל ער עס מסביר זיין פאר די בחורים, אוודאי ווערט די 'נחנפים' און חובות הלבבות' אויסגעטייטשט אויף א בחור וואס חנפ'ט די טראבל מעיקער..... ווייל דאס איז זיין לאך!! ווייל פונקט פון איהם רעדט מען!! די סיסטעם אידישקייט וואס דרייט זיך ארום די 'אימעדזש'....​

​

אזוי וואקסן תלמידים וואס אידישקייט ענדיגט זיך ערגעץ צווישן באמישע מוזיק און SD קארדס....​

​

טאמער מיינט איר אז איך בין דער ערשטער וואס זאגט דעס, האב איך אייך נייעס: די לעצטע שטיק צייט איז דא א קבוצה אידן וואס האבן צאמגענומען די מנהלים אויף די נושא, און ארויסגעגעבן פאר דעם גאנצע קובצים פון סוגיות און ענינים פון 'יסודות הדת' צו לערנען מיט די בחורים, ווייל די מצב איז וויאזוי ס'איז..... געטרייט צו מאכן אן אויפוואכונג דערוועגן, און? גארנישט!.... (אגב, א טאג דערויף איז געווען א אסיפה ווי איינער איז געקומען רעדן וועגן טעקנאלאדשי דעווייסעס, און אויף די נעקסטע טאג זענען אינפארסירט געווארן נייע רעגולאציעס אין אלע ישיבות!!!!! )​

​

פארוואס טאקע? ​

1. ווייל דא דארפן די מנהלים זיך זעהן שולדיג, און ס'שמעקט זיי נישט, ס'סאך גרינגער ארויפציווארפן די שולד אויף טעכנעלאגיע​

2. ווייל זיי אליין קענען נישט די יסודות הדת!!!!!​

3. ווייל זיי אליין קענען נישט די יסודות הדת!!!!!​

און 4. ווייל זיי אליין קענען נישט די יסודות הדת!!!!​

​

פרעג איך א מנהל, וואס איז פשט??!! כ'ווייס ס'איז געווען א אסיפה, פארוואס טוט מען גארנישט?​

זאגט ער "אה..... איך דארף עס אויסלערנען? דאס דארף די חדר אויסלערנען!!!!"​

"א רגע, דו ביסט מסכים אז ס'פעלט יסודות?"​

"אה... קען זיין... אביסל.... יא...... כ'ווייס נישט.... מ'לערנט מוסר! זיי דארפן עס לערנען אין חדר...."​

​

קען זיין מ'דארף עס לערנען אין חדר.... אבער... עס איז דא א קאנוועיער בעלט וואס פארט, יענקל לייגט ארויס פלעשלעך, משה גיסט אריין וואסער, און געציל לייגט ארויף דעקלעך, ויהי היום, משה איז נישט דא..... קומט אן פלעשלעך, געציל לייגט ערליך ארויף דעקלעך, ס'פארט א מחי' ליידיגע פלעשלעך!!!!​

קומט אריין די בעל הבית, מיט קולות: "פארוואס לייגסטו דעקלעך, דו זעסט נישט ס'האט נישט וואסער??!!!"​

געציל: "עס איז נישט מיין פראבלעם, משה האט געדארפט אריינגיסן......"​

​

​

און אזוי פארט פלעשער...... נישט ממש ליידיג..... נאר אנגעפילט מיט ווייטאג, און גילט!​

(די בעסטע פון זיי קענען אויסוואקסן מגי"ש וואס זאלן ווייטער ממשיך זיין די גאלדענע קייט!!!!! אריינצושטאפן ווייטער די גילטי אידישקייט וואס זיי האבן מקובל פון זייערע רבי'ס.....)​

​

על אלה אני בוכיה!!!!! עיני עיני יורדה מים, כי רחק ממנו מנחם משיב נפשי!!!!​

​

 

[שומו שמייעם]

מ'דארף נאך מער שרייבן, אבער די צייט ערלויבט נישט.....
מ'וועט נאך אויסברייטערן די שנירל

כ'בעט ברחמים, זייטס נישט מגיב פאר איר ליינט עס גוט דורך
כ'וויל אויסשמועסן יעדע נקודה פאר זיך, סא, ציטיר און שרייב וואס די זאגסט, האלטסט אויף די נושא
כ'וועל נישט מגיב זיין ווייטער פון יעצט ביז מאנטאג, דשאסט לעטטינג יא נאו

 

[ריבי]

דער פראבלעם איז נישט דוקא די לימוד מסילת ישרים אדער חובות הלבבות, וואס די ספרים זענען היבש באורינג פאר א בחור, און אפילו מען לערנט עס שוין, איז עס דאך נישט ביי אונז אזוי ווי ביי די מוסר'ניקס אין סלאבאדקא אדער נאוואהרדאק ישיבות פון תנועת המוסר, ווי עס האט געהאט א סעפעראטער מקום קביעות, און איז געזאגט געווארן אויף א הויך קול, מיט א אומעטיגן ליריק, אזש עס האט אדורכגענומען דעם תלמיד און געלאזט א רושם, און געהאט א השפעה.

ווי אזוי מען לערנט היינט די ספרי מוסר, ענגעידזשט עס נישט די הארץ, און אוודאי נישט דעם מח, עס איז משפה ולחוץ, און עס איז עפעס וואס דער תלמיד פילט נישט אז ער עפעס קונה.

מען וואלט געקענט איינפירן צו לערנען די ספרי ראשונים וואס זענען מלא יראת שמים, און זיי טוען אויך ענדגעידזשן דעם מוח און לב,
לדוגמא, שמונה פרקים, יסודי התורה, הקדמת רמב"ם למשנה, הקדמת הרמב"ם למשנה תורה, פירוש המשנה לחלק, כוזרי, עיקרים, ליקוטי אמרים תניא, דרך מצוותיך, אור ה', דרשות הר"ן, נימוקי רמב"ן , און עס איז דא נאך... די אלע רעדן צו דעם מח און דעם לב און עס ענגעידשט דעם תלמיד, מען קען געבן טעסטס, עס עפנט די קאפ.

און לומדות איז אויך דא גוטע חיבורים צו קונה זיין, אנשטאט צו זיין פארנומען מיט דקדוקי סופרים פון ים התלמוד, און מען ווערט פארבלאנדזשעט פון די
פרטים און חוט השערות, קען מען קונה זיין לומדות, לערנען די גרויסע הקדמות פון רמב"ם אויף טהרות, פון פרי מגדים אויף יורה דעה, וואס זענען כולל ענינים נפלאים, ווי אויך זיין הקדמה אויף הלכות פסח און אנדערע, ממש מען קען קונה זיין ידיעות בכל רחבי התורה מיט א חשק און מיט א געפיל אז תלמודו בידו,
אולי יחוס וירחם, ווייל מען קען מתקן זיין, מען דארף פיאנערן.

 

[הערש מיילעך]

@ שומו שמייעם דו ביסט גערעכט אז יעדער קרעכצט אויף דעם און די מצב איז שרעקליך. יעדער ווארט, אדער רובם ככולם, זענען הייליג אמת. אבער שולדיג איז נישט אזוי ווייט די סיסטעם פון ישיבות, שולדיג זענען אונז!!! עס איז שוין געווען גענוג און נאך ישיבות וואס האבן שוין פראבירט צו צוברעכן דעם קראנקען דרך אבער רוב האבן זיך פארמאכט ווייל די "ציבור" איז נישט גרייט פאר דעם. יעדער פארשטייט פונקטליך די פראבלעמען בכלליות, און פארשטייט אז דעם שכן'ס זון (און אלע שכינים'ס קינדער) באלאנגט נישט אין א ישיבה וואס מ'דארף זיצן אגאנצן טאג. נישט אז עפעס איז נישט גוט מיט מיין שכן'ס בחור, ער איז אן עווירעדז בחור און א עווירעדז בחור איז די ישיבות א גרויסע פראבלעם. אבער "מיין" זון איז עפעס אנדערש, אים שיק איך נישט אין א "שוואכע ישיבה." יעדער מאכט זיך דעם זעלבן סה"כ און דא שטיי מיר... אויף דעם זעה איך נישט קיין לעזונג

 

[ספרא]

@שומו שמייעם דיינע ווערטער שיינען! דבריך אמת וריונותו אמת וישיבתינו בדאים!!
סאיז דא נאך אסאך פאקטן וואס פעלן נאך, אבער ס'איז גענוג און נאך ארויסגעברענגט די פאלשקייט פונעם ישיבה סיסטעם,
האסט א גאלדענע פעדער!

ניין מ'רעדט נישט פון לא נתקבל'ס נאר דווקא פון די נתקבל בחורים!!! די סיסטעם וואס איז אוועקגעשטעלט פאר די חינוך פון אונזער בחורים איז א חורבן.

Click to shrink...

קודם האב איך געגליכן אז די האסט אנגעהויבן מיט די שוין "אנגענומענע" קרבנות, ווייל די נישט אנגענומענע איז א ווייטאג פאר זיך, (טעקניקלי איז די ווייטאג דאס, אז מען מיינט סאיז א ווייטאג, וואטעווער...)
איך וועל נישט צונעמען יעצט דעם ארטיקל, אבער סאיז א מייסטער ארבעט, זייער גוט צוזאמגענומען די נושא!

 

[אינטערסאנטע איד]

@ שומו שמייעם דו ביסט גערעכט אז יעדער קרעכצט אויף דעם און די מצב איז שרעקליך. יעדער ווארט, אדער רובם ככולם, זענען הייליג אמת. אבער שולדיג איז נישט אזוי ווייט די סיסטעם פון ישיבות, שולדיג זענען אונז!!! עס איז שוין געווען גענוג און נאך ישיבות וואס האבן שוין פראבירט צו צוברעכן דעם קראנקען דרך אבער רוב האבן זיך פארמאכט ווייל די "ציבור" איז נישט גרייט פאר דעם. יעדער פארשטייט פונקטליך די פראבלעמען בכלליות, און פארשטייט אז דעם שכן'ס זון (און אלע שכינים'ס קינדער) באלאנגט נישט אין א ישיבה וואס מ'דארף זיצן אגאנצן טאג. נישט אז עפעס איז נישט גוט מיט מיין שכן'ס בחור, ער איז אן עווירעדז בחור און א עווירעדז בחור איז די ישיבות א גרויסע פראבלעם. אבער "מיין" זון איז עפעס אנדערש, אים שיק איך נישט אין א "שוואכע ישיבה." יעדער מאכט זיך דעם זעלבן סה"כ און דא שטיי מיר... אויף דעם זעה איך נישט קיין לעזונג

Click to shrink...

דאס איז די אמת!! און נאר דאס איז די פראבלעם!!! קיינער וויל נישט שיקן זיין בחור אין די ישיבה וואס שטעלט אהער א גרינגערע מהלך פאר בחורים וואס קענען נישט דערהייבן מער!! ווייל ניין מיין בחור קען יא!!! אדער ווייל איך וויל נישט אפשטעמפלען מיין בחור!! וכדו', מיט אלע פאלשע תירוצים, און די ראי' איז די אלע ישיבות וואס האבן שוין פראבירט, אבער האבן זיך מיט די צייט געמוזט צומאכן, [נישט נאר ווייל זיי האבן נישט געהאט קיין געלט, נאר אויך ווייל זיי האבן נישט געקענט באקומען קיין וואוילע בחורים מער, נאר אזעלכע וואס אפילו אין אזלעכע פלעצער זענען זיי נישט גרייט זיך צוצושטעלן, וואס פארשטייט זיך אז מיט אזעלכע קען מען קיין ישיבה נישט האלטן,
מען דארף טאקע נישט קיין מצויינים, אדער בחורים וואס קענען דערהייבן א גאנצען טאג זיצן און לערנען איינגעשפארט, אבער מען דארף יא בחורים וואס זוכן בכלל זיך צוצושטעלן צו א ישיבה, נישט די ישיבה זאל זיך צוצושטעלן צו זיי, ווייל יעדער ווייסט אליין אז טאקע בחורים וועלן אויך בעסער לערנען אויב די סיסטעם איז מער צוגעפאסט פאר זיי, אבער דאך וואלטן בחורים בעסער געוואלט האקן א לעבן א גאנצן טאג, און מען איינער זאל קענען פארלאנגען פן א בחור, און בחורים וואס האלטן ביים גארנישט נעמען אוטאריטעט קען מען מיט זיי נישט האנדלען,
געשריבן פון עקספיריענס, און פון האנדלען מיט בחורים וואס אנדערע האבן זיי נישט געקענט האלטן פופצן מינוט ביי שיעור עיון פארמיטאג, און זיי געהאלטם פיר שעה פארמיטאג, מיט אפענע מיילער, אן קיין שום שטער,

 

[שומו שמייעם]

כ'וויל ענפערן על ראשון ראשון וכו'
לגבי וואס @ריבי האט געשריבן וועגן די אנדערע ספרי מוסר ויהדות, פון די ראשונים ועוד. להוי ידועה אז די קבוצה וואס וויל מאכן א שינוי אין די נושא ווי דערמאנט, האט ארויסגעגעבן פאר דעהם צוועק א 'קובץ' א הערליכע ארבעט פון מראי מקומות און עניינים פון אאאאאאלע די ספרים וואס די האסט אראפגעברענגט, גאר שיין ציגעוויזן, שטיקלעך פון איבערראל אויף יעדע נושא

לגבי וואס @הערש מיילעך, @אינטערסאנטע איד שרייבן וועגן די מסגרת, אז מ'זעהט נישט א ישועה אויפן האריזאנט, האב איך עס טאקע געשריבן:

פארשטייט זיך די חלק גייט זיך נישט טוישן...

Click to shrink...

אבער ציגעלייגט וואס יא:

אבער די עלטערן וואלטן געמעגט געבן א 'זונטאג אףף' צי פארברענגן מיטן זון אין זאגן פאר די מנהל אז ער האט אן עפוינטמענט, און אויך איהם בעקן אויב ער קומט אמאל שפעט, ס'מאכט זיך.....

Click to shrink...

 

[שומו שמייעם]

אבער כ'וויל צילייגן נאך א נקודה:
לדעתי איז די חלק פון די 'מסגרת' די קלענסטע פראבלעם!!
די ערגסטע פראבלעהם איז די 'נפשיות'דיגע חורבן' וואס בחורים גייען דורך מיט די נעגאטיווע ווינט, און נפשיות'דיגע אינטערדריקונג וואס ס'איז דא אין ישיבות ווי געשריבן דא:

ווען די בחור קימט אריין אין ישיבה.... פילט זיך ווי 'סענטרעל בוקינג' ער קומט תמומת'דיג ארויס פון חדר... ווען פלוצלינג ווערט ער געוואר אז ער איז אונטער א פארגרעסערונגס גלאז, און די משגיחים קוקן אויף איהם ווי א געזיכטע פארברעכער.... און ער הייבט אן פארשטיין אז דאס איז ווייל מ'דארף אכטונג געבן נישט צי פארפעסטיגן די 'תיבת נח' און יעדע בחור איז א פאטענשאל חורבן' פאר די תיבה, דא לערנט ער זיך שנעל אויס די ראלעס און די געים, ס'דא צוויי זייטן איך און די משגיח און מ'דארף זעהן ווי קומט די SD קארד איבערן וואסער.....​

​

בחורים אין די יארן גייען דורך זייער דראסטישע טוישן בנפש עס איז א תקופה ווען ער ווערט פון א קינד א מבוגר און ער איז גאנץ צימישט, ווער בין איך, וואס זיך איך, ער דארף יעצט די מערסטע איינער זאל איהם געבן ליבשאפט און טראסט, און אנשטאט לערנט מען איהם אויס די פארקערטע א טאף דיסציפלינד ציגאנג אן א טראפ הארץ און זירא טראסט... 'די ביסט שלעכט' און 'מ'גייט דיך אויסמענטשלען' ווער רעדט נאך אז זיי דרייען זיך מיט די 'פגם הברית' פאביע ווי זיי גייען און ווי זיי שטייען, עס נעמט זיי אויף א ריזיגע רוילערקאסטער, און א 'משגיח' איז דער לעצטער צי וועם ער גייט רעדן, ער וויל נישט אויפדעקן אז ער איז גאר די פארדארבענע עפל דא.... (און די עלטערע שיעור אויב ער קען נאכאלץ נישט לערנען, ווי געשריבן, האט ער זיך שוין סיי ווי אויפגעגעבן, און ער זיצט אין ביה"כ.... וכו')​

בכלל די גאנצע באנעמונג אין לופט אין ישיבות זענען נעגאטיוו אויף א נעקסט לעוועל, און דאס ווערט אריינגעבאקן אין די בחורים​

Click to shrink...

מ'דארף אויף דעהם שרייבן און שרייבן און נישט אויפהערן צי שרייבן!!!!! און וואס איז נוגע פאר אונז: איז אויב האסטו א בחור אין ישיבה קטנה שטאפ איהם אן מיט ליבשאפט, שטאפ, שטאפ און שטאפ, וועסט נישט חרטה האבן!!! געב איהם זיין פארדינטע אנערקענונג וואס ער זיכט מיט לעכט!!!! גיב איהם טראסט!!! מאך זיכער ער קען זיך פילן ווי דער 'מבוגר' אינדערהיים!!!! איבריג צי זאגן אז מ'דארף האבן אן אפענע קשר מיט איהם, נישט זיכן צי הערן וואס די ווילסט הערן (אז ער גייט זיך פארהערן...) נאר וואס 'ער וויל זאגן' (אז היינט האט מען געמאכט א טראבל....) און וואס ער פילט וועגן דעהם, און וויאזוי ער פילט וועגן זיך (גוט/ ציקלאפט) געב אוועק צייט פאר איהם!!!! ווייל 'נאר' דעיס איז וואס בויעט איהם און געט איהם די כוחות נישט צי ווערן ציקלאפט מיט נעגאטיווע/ גילטי געפילן אויף זיך אליין!!!

 

[קעניינע הארע]

ייש"כ פאר דיין ארטיקל און פאר'ן מאכן א אויפוואכונג אויף דעם ווייטאגליכן נושא.
איז פאראן א מעגליכקייט צו באקומען דעם קובץ וואס מען האט אפגעשריבן פאר די ראשי הישיבות?

כאטש ביסט גערעכט מיט דיינע נקודות, איז אביסל אינטרעסאנט אויפצופאסן ווי די מענטשן אינדרויסן פון ישיבות גלייכן אראפצולייגן בחורים ווי אומשולדיגע תמימות'דיגע מענטשן וואס זוכן ס"ה אביסל ליכטיגקייט און מיענינג און גייען אויס פאר אביסל אקסעפטענס און ליבשאפט, בעת די הנהלות פון די ישיבות לייגן אראפ רוב בחורים ווי חיות רעות (די ווערטל פון הרב מלאך האסטו נישט אראפגעברענגט בשלימות, ער זאגט אז א ישיבה איז אדער א פלאץ צו שטייגן, אדער א שטייג צו פלאצן... ליידער איז די צווייטע לשון אמת ע"פ רוב, ותפוס לשון אחרון).

דער אמת איז אז די בחורים זענען טאקע וואוילע ע"פ רוב, און טיף אין הארצן ווילן זיי זיין וואויל (ווער וויל דען נישט), אבער זייער רתיחות הדם, נסיונות, אסאך טראומא, און די נפשיות'דיגע שוועריגקייט פון דעם איבערגאנג פון ימי הילדות צו עדאלטהוד נעמט א טאלל, און עס איז גורם אז זיי שפרינגען כמעט ארויס פון די הויט, און זיי מאכן זיצן און לערנען שעות ארוכות העלפט נישט... פאר רוב בחורים איז די ישיבה כעין א תפיסה, און מ'קען קוים ווארטן אויף בין הזמנים ארויסצוגיין אביסל אויף בעיל...

אלעס אינאיינעם איז אמת. בחורים זענען נישט קיין גרינגע באשעפענישן. מיר זענען אלע געווען בחורים. און די היינטיגע בחורים גייען אי"ה זיין ראשי משפחה בקרוב. בחורים ווילן שטייגן. בחורים דארפן הערן יסודות הדת (יסודות הדת אין חדר איז ממש ווערדלאז, ס'איז פונקט ווי לערנען מהרש"א אין כיתה ג'). בחורים דארפן הערן מוסר, און מ'דארף מיט זיי לערנען מענטשליכקייט. אבער בחורים ווילן אויך בארדען. מען דארף זיי אויך געבן ברעיקס און זיי לאזן זיך אויסטאנצן און האבן פאן. עס דארף זיין פראגראמען און אקטיוויטעטן. די ישיבה דארף זיין א פלאץ ווי עס זאל באמת זיין א געשמאק צו פארברענגען, נישט נאר א תיבת נח וואס בלית ברירה מוז מען אהינגיין נאך די בר מצוה און יעצט דארף מען 5 יאר קוקן אויפ'ן זייגער ווען די מבול וועט זיך ענדיגן און מ'וועט באפרייט ווערן פון די תיבה.

 

[שומו שמייעם]

@קעניינע הארע די זאגסט זייער גוט! עס איז די שווערע נפשיותדיגע סטעידש פון בחורים און די גרייזיגע, שלעכטע צוגאנג וואס ווערט גענומען, וואס די צוויי קלעשן, און עס איז מורא'דיג שווער פאר בחורים, און צומאל קראכט עס....
און אפי' 'דערהויבענע בחורים' ווי זיי זעהן אויס, מיטשענען זיך מיט דעי סיסטעם, און אסאך מאל איז עס שווערער ווייל זיי דערשטיקן זייער נאטירליכע אינסטיקט צי שפילן און פארברענגען, ווייל זיי זענען ברעינוואשט אז א ערנסטע בחור 'קומט' אז ער זאל 'ווילן' לערנען אגאנצן טאג... און אסאך מאל עקספלאודען זיי ווי א וואלקעינא רח"ל.....

מיין עפינעיען איז אז מיט די ריכטיגע צוגאנג צי די בחור'ס נפש, וואלטן בחורים געקענט הענדלען אפי' א שווערערע סיסטעם.... ס'איז די נעגאטיוועטי און אלעס וואס איז פארקערט פון 'ליבשאפט און אנערקענונג' וואס ווערט געפרעדיגט און זיי וואס שאפט די אלע שוועריקייטן.

לגבי די קובצים פון 'יסודי הדת' קען מען שיקן אן אימעיל צי [email protected] צי באקומען אלע קובצים בחינם!

איך וויל ביילייגן א בילד פון איין 'קובץ' צי זעהן פון וואס מ'רעדט
און פארוואס מ'דארף אנפראקן די מנהלים וראשי ישיבות פארן זיצן בחיבוק ידיים, און פארנימען האקן אויף די גאס, און טוען נישט גארנישט אין די נושא, הגם עס איז אנגעגרייט פאר זיי כשולחן ערוך, א הערליכע ארבעט!!!!!
(די בילד איז פון איין קובץ הנקרא 'קונטרס הדרכה ללימוד יסודי הדת מתוך הראשונים וספרי מוסר וחסידות' א קליינע קובץ וואס ברענגט אראפ נושאים מיט מראי מקומות ווי צי זעהן מער דערוועגן, זיי האבן אויך ארויסגעגעבן הערליכע ספרים וואס שמועסן אויס יסודי הדת, ועוד, למעניינים אפשר לקבל באימעיל הנ"ל)