זענען די פאקטן וואס חז"ל דערציילן קראנט? (אפגעטיילט)

מסתת הרים

אלטגעזעסענער קרעמלער
וועטעראן
זיך איינגעשריבן
אוג. 14, 2024
מעסעדזשעס
482
רעאקציע ראטע
1,397
דאס איז א common trend אין חז"ל אז ווען זיי האבן נישט געוואוסט א היסטאריע האבן זיי אויפגעמאכט א אייגענע מיט עפעס א נס,

איך האב נעכטן געלערנט די גמרא אז כל מי שלא ראה בניין הורדוס לא ראה בניין מפואר מעולם, און די גמרא ברענגט רבא וואס זאגט אז ס'איז געמאכט געווארן פון שיש און ער האט עס געפלאנט צו עס באדעקן מיט גאלד, און די חכמים האבן עם געזאגט אז ס'איז שענער אזוי ווייל ס'קוקט אויס ווי די ים.

א'חוץ פון דעם וואס ס'מאכט נישט קיין סענס, ווייל מ'נוצט נישט קיין טייערע שיש צו עס באדעקן מיט גאלד.

אבער נאכמער די וואס האבן געלעבט דעמאלס ווי יוסיפון, זאגן אז ס'איז געמאכט געווארן פון האלץ, און דערפאר האט עס געברענט ביים חורבן, אבער חז"ל האבן אויפגעמאכט לויט וואס האט זע געשמעקט.
 
דאס איז א common trend אין חז"ל אז ווען זיי האבן נישט געוואוסט א היסטאריע האבן זיי אויפגעמאכט א אייגענע מיט עפעס א נס,

איך האב נעכטן געלערנט די גמרא אז כל מי שלא ראה בניין הורדוס לא ראה בניין מפואר מעולם, און די גמרא ברענגט רבא וואס זאגט אז ס'איז געמאכט געווארן פון שיש און ער האט עס געפלאנט צו עס באדעקן מיט גאלד, און די חכמים האבן עם געזאגט אז ס'איז שענער אזוי ווייל ס'קוקט אויס ווי די ים.

א'חוץ פון דעם וואס ס'מאכט נישט קיין סענס, ווייל מ'נוצט נישט קיין טייערע שיש צו עס באדעקן מיט גאלד.

אבער נאכמער די וואס האבן געלעבט דעמאלס ווי יוסיפון, זאגן אז ס'איז געמאכט געווארן פון האלץ, און דערפאר האט עס געברענט ביים חורבן, אבער חז"ל האבן אויפגעמאכט לויט וואס האט זע געשמעקט.
חז”ל רעדן פון די ווענן פונעם הר הבית לויט ווי מען זעט קלאר אין גמרא אז פונדערווייטן האט עס אויסגעזען ווי כוואליעס. יוסיפין רעדט פונעם היכל, עס איז קיין סתירה ניקס פארהאן
ווען געוויסע מענטשן וואלטן געגעבן חז”ל דעם בענעפיט אוו די דאובט עכ”פ אזוי שטארק ווי זיי געבן דאס פאר דעם אינסעין נאושן אז עוואלאושן, לייף אוט אוו נאנ-לייף, קען זיך אנהייבן אן א קאארדינעיטאר, וואלטן רוב פון זייערע קושיות אוועקגעפאלן.
 
יא אוודאי איז עס אבסורד אין דיינע אויגן, ווייל דו לייגסט דיינע אמונות פאר פאקטן.

זיי מסביר וואס איז אזוי אבסורד אז יוסיפוס וואס האט געלעבט בזמן פונעם חורבן, און איז געווען א כהן נאכדערצו זאל נישט וויסן וואס איז געווען אינעם בית המקדש, אדער מיט זיינע זיידעס די חשמונאים,
אדער די מכבים 1 און מכבים 2 וואס זענען געווען בזמן פונעם בית המקדש, רוב חוקרים האלטן אז ס'איז געשריבן געווארן נאנט צו ווען ס'איז געשען.

ווי איידער חז"ל וואס האבן דאס געשריבן בערך 400 יאר נאכן חורבן, און ס'איז קלאר זיי האבן קוים געהאט די מיינסטע אהנונג וואס האט פאסירט:
"מאי חנוכה, דתנו רבנן: בכ"ה בכסליו יומי דחנוכה תמניא אינון [=שמונה הם], דלא למספד בהון ודלא להתענות בהון [=שאין להספיד ולהתענות בהם]? שכשנכנסו יוונים להיכל, טימאו כל השמנים שבהיכל. וכשגברה מלכות בית חשמונאי ונצחום, בדקו ולא מצאו אלא פך אחד של שמן שהיה מונח בחותמו של כהן גדול ולא היה בו אלא להדליק יום אחד. נעשה בו נס והדליקו ממנו שמונה ימים. לשנה אחרת קבעום ועשאום ימים טובים בהלל והודאה". (שבת כא ע"ב)
וואו זענען די גאנצע געשיכטעס??

און לגבי די שטיינער פונעם בית המקדש, עס איז רבא'ס המצאה, נישט עפעס א היסטארישע ידיעה.. און יוסיפוס האט זיכער געוואוסט בעסער ווי עם.
 
חז”ל רעדן פון די ווענן פונעם הר הבית לויט ווי מען זעט קלאר אין גמרא אז פונדערווייטן האט עס אויסגעזען ווי כוואליעס. יוסיפין רעדט פונעם היכל, עס איז קיין סתירה ניקס פארהאן
ווען געוויסע מענטשן וואלטן געגעבן חז”ל דעם בענעפיט אוו די דאובט עכ”פ אזוי שטארק ווי זיי געבן דאס פאר דעם אינסעין נאושן אז עוואלאושן, לייף אוט אוו נאנ-לייף, קען זיך אנהייבן אן א קאארדינעיטאר, וואלטן רוב פון זייערע קושיות אוועקגעפאלן.
הייסט די כותל המערבי איז געמאכט פון שיש?
עוואלושען וועט מען לאזן פאר א צווייטע אשכול (אויב דו ביסט אין די גיסטע)
 
הייסט די כותל המערבי איז געמאכט פון שיש?
עוואלושען וועט מען לאזן פאר א צווייטע אשכול (אויב דו ביסט אין די גיסטע)
יא. איי דער רבי האט געטייטשט שיש מארמארשטיין? ענפער דו!
 
שיש איז מארבל הנקרא מארמארשטיין. און די כותל המערבי איז נישט געמאכט פון מארבל. נקודה.
שפראך איז אן איוואלווינג ביאינג. למשל, אין די תורה, ביז פרשת פינחס ווערט נאר גערמאנט זהב, כסף, נחושת, ברזל, און מתחת. נאך א געפ פון 38 יאר, ווערט מען געוואר אין פרששת פינחס פון בדיל. וואס איז? עס פלעגט זיין אריינגעלייגט אינעם גענעראלע קלאסיפיקאציע פון ברזל אדער מתחת, און ערגעצוואו אין די 38 יאר, איז עס געווארן אן אייגענע קלאסיפיקאציע.
דאס זעלבע איז מיט רמח ביז פינחס טרעפט מען נאר חרב, קשת. פלוצלינג, ביי פינחס, זעהט מען רמח, איז עס דעמאלס ערפינדן געווארן? קען זיין. עס קען אויך זיין אז דער קלאסיפיקאציע צוזאמען מיט די איוואלוומענט פון שפראך,האט עס באשאפן.
דאס זעלבע איז מיט שיש, אמאל פלעגן זיין אלע דעקאראטיווע שטיינער אין איין קלאסיפיקאציע, דערנאך איז עס מער צוטיילט געווארן.
 
שפראך איז אן איוואלווינג ביאינג. למשל, אין די תורה, ביז פרשת פינחס ווערט נאר גערמאנט זהב, כסף, נחושת, ברזל, און מתחת. נאך א געפ פון 38 יאר, ווערט מען געוואר אין פרששת פינחס פון בדיל. וואס איז? עס פלעגט זיין אריינגעלייגט אינעם גענעראלע קלאסיפיקאציע פון ברזל אדער מתחת, און ערגעצוואו אין די 38 יאר, איז עס געווארן אן אייגענע קלאסיפיקאציע.
דאס זעלבע איז מיט רמח ביז פינחס טרעפט מען נאר חרב, קשת. פלוצלינג, ביי פינחס, זעהט מען רמח, איז עס דעמאלס ערפינדן געווארן? קען זיין. עס קען אויך זיין אז דער קלאסיפיקאציע צוזאמען מיט די איוואלוומענט פון שפראך,האט עס באשאפן.
דאס זעלבע איז מיט שיש, אמאל פלעגן זיין אלע דעקאראטיווע שטיינער אין איין קלאסיפיקאציע, דערנאך איז עס מער צוטיילט געווארן.
איך ווייס אויך אז ווערטער "קענען" איוואלווען, אבער האסט א ראי' אז עס "האט"? פון די גמרא אליינס זעהט מען אז שיש האט אויסגעזעהן ווי כוואליעס, וואס דאס איז זייער פארשטענדליך אויף מארבל און נישט אויף אלע דעקארירטע שטיינער. דאס מיינט אויך מארבל אויף Syriac.

אגב, די כותל המערבי זעהט אויס ווי כוואליעס?
 
חז״ל זאגן עס איז געמאכט געווארן מיט ביידע האלץ און שטיין
 
שיש איז א גוזמא. פענסי שטיינער. ס'איז משוגענע פראכטפולע געשניצטע שטיינער וואס זעט אויס ווי Wave 🌊 פון די באמפי שטיינער. און יא זיי זענען נישט משועבד צו היסטארישע אימפערישע אמת.
 
אפאר יאר צוריק האבן ארכיאלאגן נאכן טרעפן פון געגראבענע ערד פון די הר הבית צוזאמגעשטעלט וויאזוי עס פלעגט אויסקוקן די פלאר פון הערליכע שטיינער זעה בילדער אין די לינק https://www.parks.org.il/new/נחשפו-אריחי-ריצוף-מהר-הבית/
די גמרא רעדט פון די וואנט, אפיק שפה ועייל שפה כי היכי דלקבל סידא. אבער קען זיין אז דאס איז די מקור פון די אגדה.
 
די גמרא אין ר"ה זאגט אז צווישן יעדע 3 שורות פון שטיינער איז געווען איין שורה פון האלץ, אזוי האט עס געקענט ברענען.
 
איך ווייס נישט פון וואו @פאנדע נעמט זיין שטעלונג, אבער איך מיין אז עס איז פשוט מסתבר.
אין ראש השנה דף ד' ברענגט די גמרא א ראי' אז כורש איז נחמץ געווארן וויבאלד טראץ דעם וואס ער האט ערלויבט אויפצובויען דעם בית המקדש האט ער פארארדנט אז עס זאל אויך געמאכט ווערן פון האלץ, מיט'ן כוונה אז אויב עס וועט זיך אים פארגלוסטן וועט ער דאס קענען גרינגערהייט פארברענען.
דערויף פרעגט די גמרא אז בנין שלמה איז אויך געווען געמאכט פון האלץ?
ענטפערט די גמרא עטליכע תירוצים. אבער דער אונטערשטער שורה איז, אז ביי ביידע פון זיי איז עס נישט געווען בלויז האלץ, נאר א געמיש. עיין שם.

דאס זעלבע קען רואיג געזאגט ווערן ביי בנין הורדוס...
 
וואס איז מיר מער אינטערעסאנט, אז עטליכע חברים דא זענען אזוי אויסן אויפצואווייזן אז די חכמים האבן פאבריצירט געשיכטעס, אזש זיי שפרינגען צו מסקנות נאך איידער זיי קלערן פון מעגליכע תירוצים...
פאר זיי, וועל איך זאגן וואס @אלפא האמערט כסדר: עס איז נישט אזא עוולה צו פאבריצירן געשיכטעס!...
 
זייער לאכעדיג דא, במח"כ, דאס זעהט אויס ווי קינדערישע קשיות

איינער האט שוין פעסטגעשטעלט די שייכות פונעם אבאוו - גראונד וואנט, דער כותל המערבי וואס מיר זעהן, מיטן תקופת בית שני בכלל? און ווער זאגט אז דער בנין הורדוס באציט זיך צו די חומה ארום דעם הר הבית? וואס זאגן די אנדערע באשרייבונגען און היסטאריקער פון יענע צייט בנוגע דעם בנין?

די גמרא איז געשריבן געווארן אביסעלע נענטער צו זמן הבית ווי קרעמל, ריכטיג? אזא יסודות'דיגע זאך ווי דער גלאררייכער בנין צו וועלכע עס איז געווען עיני כל בית ישראל נשואות, האבן דאך די מסדרי הש"ס געוויס געהאט פיל מער אינסייט און דאטא פוינטס ווי אונז אינעם בנין בית המקדש. זיי האבן אוודאי נישט אויפגעמאכט קיין אייגענע זאכן, נאר געשריבן אין איינקלאנג מיט די אנגענומענע ידיעות בימיהם איבער די ענינים פון וואס זיי רעדן, און ווען עס קומט צו לייזן היסטארישע דילעמעס האבן זיי די אויבערהאנט פשוט צוליב דעם פאקט אז זיי זענען געווען פיל נענטער צו די געשעענישן ווי אונז

(חוץ ווען עס איז געקומען צו פארענטפערן סתירות צווישן 2 טראדיציעס למשל, אזוי ווי כמעט יעדע תירוץ פון די גמרא, דערנאך די גאונים, ראשונים און אחרונים עד היום הזה, אויף קשיות און סתירות, וואס איז בעצם בלויז א הצעה, א פרואוו און א פארשלאג וויאזוי מען קען לייזן דעם ספעציפישן פראבלעם וואס מיר פעיסן. ווען די תירוץ ווערט 'פאלסיפייד' ממקום אחר, פאלט מען טאקע אפ דערפון. עס איז זיכער אז מיט היינטיגע ידיעות אין אלע ענינים וואלט די גמרא ווארשיינליך געפרעגט שטארקע קשיות אויף פארשידענע מושגים און הנחות וואס איז בימיהם געווען אנגענומען, און מען וואלט אדער עס פארענטפערט אדער טאקע אפגעפאלן דערפון)
 
איינער האט שוין פעסטגעשטעלט די שייכות פונעם אבאוו - גראונד וואנט, דער כותל המערבי וואס מיר זעהן, מיטן תקופת בית שני בכלל? און ווער זאגט אז דער בנין הורדוס באציט זיך צו די חומה ארום דעם הר הבית? וואס זאגן די אנדערע באשרייבונגען און היסטאריקער פון יענע צייט בנוגע דעם בנין?
דאס אז די כותל המערבי האט הורדוס געבויעט איז א פעסט אוועקגעשטעלטע זאך. און קען טאקע זיין אז די גמרא רעדט פונעם בנין אליינס און נישט פונעם חומה, אבער אויף דעם טענה'ט @מסתת הרים אז יוסף בן מתתיהו זאגט אז דאס איז געווען פון האלץ
 
דאך די מסדרי הש"ס געוויס געהאט פיל מער אינסייט און דאטא פוינטס ווי אונז אינעם בנין בית המקדש
הגע בעצמך, וויאזוי פונקטליך זאלן פרימיטיווע מענטשן אין בבל וויסן וויאזוי א בנין וואס איז שוין חרוב 400 יאר אין א"י האט אויסגעקוקט? האלטס אז זיי האבן געהאט עני געשריבענע ווערק חוץ די כתבי הקודש, און זיי פארפעלן עס צי דערמאנען?

און כ'האב פאר דיך נייעס. מ'ווייסט היינט סאך בעסער פאקטן פון 5000 יאר צוריק ווי 'מהאט געוויסט 4000 יאר צוריק (אויף 1000 יאר פארדעם).
 
Back
Top