טייערע ריבי,די ווערטער זענען מדשן עצמות , און יישר כח
פאר גיווינג מי עי גוד פילינג , יעדער דארף חיזוק
און א גוט ווארט ,
אז מען רעדט שוין , און מען האט דערמאנט סאטמאר רב,
( זיין יאהרצייט נעכטן)
ער האט אויך גידארפט חיזוק , און ער האט עס געזוכט ,
מען קען מיינען , אז ער כגובה ארזים גבהו , ער
משכמו ולמעלה גבוה ,פון א סאך, איז גיוועהן פולי
סעלף קאנפידענט ,אין זיין מהלך כמשה מפי הגבורה
אבער אז מען קוקט אריין מיט התבוננות , שטעלט
זיך א קשיא , וואס האט ער גיוואלט פון די רבי פון
בעלזא ,
א הייליגער צובראכענער ייד , משכל גיוועהן די גאנצע משפחה , פרוי און קינדער , דורך
די נאציס , און ער אליין איז ארום גילאפן פון איין
לאגער צו א צווייטע , ביז ער טרעפט זיך שוין אין
פעסט , און נאך א פאהר וואכן זאגט מען איהם
אז מען זוכט איהם צו ווייטער צו הרג׳ענען , און
ער קומט אהן אויף ארץ ישראל ,
ווי ער ווערט צוםסוף ניצול , און ער פראבירט צופירן זיין ווירטשאפטפון עבדות השם , ער האט זיך זיינע תלמידי חכמים און מורי הוראה , ער איז פארבינדן מיט בעל דובב משרים פון טשעבין , מיטן בעל דברי יהושע אהרנבערג , גאונים אדירים , און ער האלט אז מען דארף מחזק די ערליכע יידן , וואס פארטרעטו די אינטערעסן פון די שומרי תורה , און מען גארף וואוטן פאר די אגודה פארטיי , ווייל די רבי פון בעלזא האט גיהאלטן , אז די יידיש לאנד , איז א מתנה פון הימעל נאך די האולאקאסט ,….
איז יעצט שווער א כלאץ קשיא , אז דער סאטמאר
רב האלט אנדערש , פיין , גוט , אבער וואס ווילסטו
פון דעם לב נשבר ורצוץ - די רבי פון בעלזא - ער
זאל טשענדשן זיין דעת , און דיר נאכגיין , און ער
מאכט אהן א פייער פון מחלוקה - וואס די גחלים
עוממות , ווארפן פונקען עד היום , לדאבון כל ישר
הולך
דער ענטפער איז , אז דער סאטמאר רב , האט
אויך געזוכט חיזוק , ער איז נישט גיוועהן זיכער
מיט זיך , און מיט זיין מהלך , ער וואס איז גיוועהן א
עינא פקיחא , און יורד לעומקן של דברים , האט גאנץ געוואוסט, אז רוב גדולי הדור האלטן נישט
אז מען טאר נישט גיין וואוטן , למשל בריסקער רב
חזון אי״ש( פריער) מען דארף דאך נישט זאגן די אלע גאונים און רביים פון אגודה , וכי כרוכלא ליזל
וליחשב, האט ער גידארפט חיזוק , און א עזר לתומכו ,
איז ווען ער האט עס נישט דערגרייכט אין בעלזא
אזוי ווי ער האט גיהאפט , איז ער גיווארן אפסעט.
די איינציגע קשיא בלייבט , מעיקרא מאי קסבר
ער איז דאך גיוועהן א חכם און בר דעת , איז פארוואס האט ער גימיינט אז די רבי פון בעלזא
וועט טוישן זיין מהלך ,דורך א וויזיט
תירוץ , ער איז גיוועהן דעספערעיט פאר עפעס א
חיזוק האט ער זיך גיכאפט אויף א שטרוי .
עני וועי יעדער דארף חיזוק
אפשר נוצט איר Chatgpt?
(אדער נישט. דאס איז דיין חן.)
געב נאר א קוק אויף די וואונדער.
די ווערטער זענען מדשן עצמות, און יישר כח פאר גיווינג מי עי גוד פילינג.
יעדער דארף חיזוק און א גוט ווארט.
אז מען רעדט שוין, און מען האט דערמאנט סאטמאר רב (זיין יאהרצייט נעכטן) —
ער האט אויך גידארפט חיזוק, און ער האט עס געזוכט.
מען קען מיינען, אז ער — כגובה ארזים גבהו,
משכמו ולמעלה גבוה פון א סאך — איז גיוועהן פולי סעלף קאנפידענט אין זיין מהלך,
כמשה מפי הגבורה.
אבער, אז מען קוקט אריין מיט התבוננות, שטעלט זיך א קשיא:
וואס האט ער גיוואלט פון די רבי פון בעלזא?
א הייליגער צובראכענער ייד,
משכל גיוועהן די גאנצע משפחה, פרוי און קינדער דורך די נאציס.
ער אליין איז ארום גילאפן פון איין לאגער צו א צווייטע,
ביז ער טרעפט זיך שוין אין פעסט.
נאך א פאהר וואכן זאגט מען איהם אז מען זוכט איהם ווייטער צו הרג׳ענען,
און ער קומט אהן אויף ארץ ישראל,
ווי ער ווערט צום סוף ניצול.
ער פראבירט צופירן זיין ווירטשאפט פון עבדות השם.
ער האט זיינע תלמידי חכמים און מורי הוראה,
ער איז פארבינדן מיט בעל דובב משרים פון טשעבין,
מיטן בעל דברי יהושע אהרנבערג — גאונים אדירים.
ער האלט אז מען דארף מחזק זיין די ערליכע יידן,
וואס פארטרעטו די אינטערעסן פון די שומרי תורה,
און מען דארף וואוטן פאר די אגודה פארטיי.
ווייל די רבי פון בעלזא האט גיהאלטן,
אז די יידיש לאנד איז א מתנה פון הימעל נאך די האולאקאסט.
איז יעצט שווער א כלאץ קשיא:
דער סאטמאר רב האלט אנדערש — פיין, גוט.
אבער וואס ווילסטו פון דעם לב נשבר ורצוץ,
די רבי פון בעלזא?
ער זאל טשענדשן זיין דעת און דיר נאכגיין?
און ער מאכט אהן א פייער פון מחלוקה —
וואס די גחלים עוממות ווארפן פונקען עד היום,
לדעבונם של כל ישר הולך.
דער ענטפער איז:
דער סאטמאר רב האט אויך געזוכט חיזוק.
ער איז נישט גיוועהן זיכער מיט זיך און מיט זיין מהלך.
ער — וואס איז גיוועהן עינא פקיחא און יורד לעומקן של דברים —
האט גאנץ געוואוסט, אז רוב גדולי הדור האלטן נישט
אז מען טאר נישט גיין וואוטן.
למשל: בריסקער רב, חזון אי״ש (פריער).
און מען דארף דאך נישט זאגן אלע גאונים און רביים פון אגודה,
וכי כרוכלא ליזל וליחשב.
האט ער גידארפט חיזוק און א עזר לתומכו.
איז ווען ער האט עס נישט דערגרייכט אין בעלזא אזוי ווי ער האט גיהאפט —
איז ער גיווארן אפסעט.
די איינציגע קשיא בלייבט:
מעיקרא מאי קסבר?
ער איז דאך גיוועהן א חכם און בר דעת.
פארוואס האט ער גימיינט, אז די רבי פון בעלזא וועט טוישן זיין מהלך דורך א וויזיט?
תירוץ:
ער איז גיוועהן דעספערעיט פאר עפעס א חיזוק,
און האט זיך גיכאפט אויף א שטרוי.
עני וועי — יעדער דארף חיזוק.