- זיך איינגעשריבן
- אוג. 19, 2024
- מעסעדזשעס
- 1,367
- רעאקציע ראטע
- 9,857
- פונקטן
- 933
איך עפן דא א פלאץ פאר היסטאריע און זכרונות פון ווער ס'ווייסט אדער געדענקט, איבער די חשובע חומש אין אידיש וואס האט אין א געוויסע וועג געמאכט א שטיקל רעוואלוציע אין די וועג וויאזוי מלמדים לערנען חומש, אבער אין א געוויסע וועג אויך אריינגעסטענפלט נאך שטערקער ווי פארדעם די פשט פון רש"י אלס אפיציעלער פשט פאר חסידישע קינדער.
איך האב דאס אנגעטראפן אלס בחור און איך קען זאגן אז איך בין געווען אזוי אנטציקט אז איך האב פאר א יאר צייט געענדיקט כמעט גאנץ חמושה חומשי תורה דערמיט. איך האב דורכדעם געקענט פארשטיין די שווערסטע פרשיות (פאר א חסידישע בחור וואס האט נישט באקומען קיין לעקציע אין דקדוק קיינמאל) וואס מיינע רבי'ס האבן מיר נישט געקענט לערנען וויבאלד ס'איז געווענליך אויסגעפאלן אין יום טוב אדער אין זומער וואכן, א שטייגער ווי די שירים פון חוקת, בלק, האזינו, וזאת הברכה, און בראשית.
זיינע עיקר קאנטראווערסיאלע חידושים געדענק איך איז געווען.
1. שָׁבֲת טייטשט ער געשטערט, און דאס האט געשטערט אסאך מענטשן.
2. לאמר טייטשט ער אלעמאל זאגנדיג (געבויט אויף א מלבי"ם, רד"ק, בקיצור נישט די געווענליכע טראדיציאנעלע מפרשים וואס אונזערע מלמדים האבן ליב געהאט), און נישט ווי די דרך דרוש וואס אונזערע מלמדים האבן געירשנט, בעיקר פון אור החיים הקדוש (על פי חז"ל פארשטייט זיך) וואס האלט זיך איין שטעלן דרש'ענען יעדן לאמר, אז דאס טייטשט אזוי צו זאגן.
3. פרה אדומה טייטשט ער מיט חוצפה א ברוינע קו. ער האט א גאנצע אריכות ווי ער ווייזט אויף קליפ און קלאר אז ס'איז נישט דא קיין אין מקור דאס צו טייטשן רויט, און דאס איז א פשוט'ע טעות.
איך געדענק אז מ'האט דעמאלט געשמועסט אז אין סאטמאר חדר האט מנשה פילאפ אנגעפירט א מעמד ווי מ'האט פארברענט די תורה ברורה חומש און דאס צוגעגליכן צו מענדעלזאן חומש. קען איינער באשטעטיקן?
ס'מוז געזאגט ווערן אבער, אז פילע מלמדים האבן זיך אנגעהויבן פארקוקען די פרשה אין די חומש. א שטיקל דורברוך לדעתי.
יעדער איז מכובד צו שרייבן אייגענע זכרונות און מער פאקטן און דעטאלן איבער די חומש.
ש'כח פארן מיר אויסהערן/ליינען.
גוטע נאכט
איך האב דאס אנגעטראפן אלס בחור און איך קען זאגן אז איך בין געווען אזוי אנטציקט אז איך האב פאר א יאר צייט געענדיקט כמעט גאנץ חמושה חומשי תורה דערמיט. איך האב דורכדעם געקענט פארשטיין די שווערסטע פרשיות (פאר א חסידישע בחור וואס האט נישט באקומען קיין לעקציע אין דקדוק קיינמאל) וואס מיינע רבי'ס האבן מיר נישט געקענט לערנען וויבאלד ס'איז געווענליך אויסגעפאלן אין יום טוב אדער אין זומער וואכן, א שטייגער ווי די שירים פון חוקת, בלק, האזינו, וזאת הברכה, און בראשית.
זיינע עיקר קאנטראווערסיאלע חידושים געדענק איך איז געווען.
1. שָׁבֲת טייטשט ער געשטערט, און דאס האט געשטערט אסאך מענטשן.
2. לאמר טייטשט ער אלעמאל זאגנדיג (געבויט אויף א מלבי"ם, רד"ק, בקיצור נישט די געווענליכע טראדיציאנעלע מפרשים וואס אונזערע מלמדים האבן ליב געהאט), און נישט ווי די דרך דרוש וואס אונזערע מלמדים האבן געירשנט, בעיקר פון אור החיים הקדוש (על פי חז"ל פארשטייט זיך) וואס האלט זיך איין שטעלן דרש'ענען יעדן לאמר, אז דאס טייטשט אזוי צו זאגן.
3. פרה אדומה טייטשט ער מיט חוצפה א ברוינע קו. ער האט א גאנצע אריכות ווי ער ווייזט אויף קליפ און קלאר אז ס'איז נישט דא קיין אין מקור דאס צו טייטשן רויט, און דאס איז א פשוט'ע טעות.
איך געדענק אז מ'האט דעמאלט געשמועסט אז אין סאטמאר חדר האט מנשה פילאפ אנגעפירט א מעמד ווי מ'האט פארברענט די תורה ברורה חומש און דאס צוגעגליכן צו מענדעלזאן חומש. קען איינער באשטעטיקן?
ס'מוז געזאגט ווערן אבער, אז פילע מלמדים האבן זיך אנגעהויבן פארקוקען די פרשה אין די חומש. א שטיקל דורברוך לדעתי.
יעדער איז מכובד צו שרייבן אייגענע זכרונות און מער פאקטן און דעטאלן איבער די חומש.
ש'כח פארן מיר אויסהערן/ליינען.
גוטע נאכט
