אן איבערזיכט אויף דעם ווייבליכן רעפראדוקציע סיסטעם
דער רעפראדוקציע סיסטעם אין דער קערפער פון א פרוי, איז אייגענארטיג אין זיין קאמפלעקציטעט און וואונדערליך אין זיין פונקציאנירונג. דער סיסטעם, איז א קאארדינירונג פון עטליכע ארגאנען וועלכע באלאנגען צו איהם און ארבעטן ביינאזאם אויף צו פירן די גענעטיקס צו דעם קומענדיגן גענעראציאן.
דער גרעסטער ארגאן אינעם סיסטעם איז דער רחם וועלכע איז פאראנטווארטליך אויף צו האלטן און ערנערן דעם נייעם באשעפעניש אין דער ריכטיגע צייט וואס עס ווערט איינגעזייט אין איהם. די אנדערע ארגאנען זענען דער אועריע וועלכע האלט אין זיך די אומגעצייטיגטע אייערליך און דער פעלאפיען טיוב אדער יוטעריטעריען טיוב וועלכע איז א רערל וועלכע פירט דאס אייערל פון דער אוועריע אריין אינעם רחם און נישט ווייניג איבערריישנד דער מוח זעלבסט, וועלכע נאך אלעם, שפילט דער עיקר ראלע אין אלעס וואס עס טוהט זיך אינעם גוף.
דער רחם
דער רחם, אין אידיש: געבער-מוטער, (אין ענגליש: Uterus) איז א פארמאכטער קאמער פון וועלכע א שמאלע פאס שלענגלט זיך ארויס פון אונטן און פראמירט אן עפענונג צו דעם וועלט אינדרויסן. צוגעטשעפעט צו דעם קאמער פון אינדערויסן זענען צוויי לאנגע ארעמעס פון ביידע זייטן פונעם רחם. ביים עק פון די ארעמעס זענען פארהאן אזעלכע הערעליך וועלכע כאפן אן דעם אוועריע וואס דאס איז אן ארגאן אין דער פארעם פון אן איי און דער גרויסקייט פון א ניסל וועלכע ענטהאלט די אויוועריס דאס זענען די רעפראדוקציע צעלן פון א נקבה. דער אוועריע איז אויך צוגעטשעפעט צו דעם רחם זעלבסט, פון אויבן.
דער אוועריע
דער אוועריע איז א קליינער שאכטל וועלכע ענטהאלט אין זיך אלע אוועריס אדער אייערליך וועלכע דער מענטש פארמאגט. א פרוי ווערט געבוירן מיט אלע איר אייער וואס זי וועט נאר האבן אין איר לעבן, אנדערש ווי דער זכר וואס פראדוצירט זרע נאכאנאנד דורכאויס זיין לעבן. די אייערליך עלטערן זיך און צוביסליך שטארבן זיי אפ. גרייכנדיג ערוואקסנקייט, פארמאגט דער דורכשניטליכע נקבה בלויז אימגעפער 500 טויזנט אייערליך.
די אילוסטראציע איז נישט פראפארציאנאל און אין רעאליטעט קוקט עס כמעט נישט אויס אזוי. אבער דאך געבט עס א שטיקל בילד איבער דער רעפראדוקציע אנאטאמיע.
דער רעפראדוקציע פראצעדור
די אוועמס ווען דער מענטש ווערט געבוירן, פארמאגן אין זייערע נוקליעס דעם פולע גענעטישע קאוד. די אייערליך זענען אין א פארשלאפענע צושטאנד פון ווען זיי פארמירן זיך אין דעם אוועריעס נאך פארן געבוירן, זייענדיג אינעם מוטערס רחם און בלייבן אזוי ביז ווען דער צייט קומט אין זיי קומען ארויס פון זייערע באהעלטעניש ווען דער צייט איז רייף, וואס דאן גייען זיי אריבער עטליכע פאזעס ביז ווען זיי זענען גרייט אנצונעמען א זרע און ווערן פרוכטבארט.
ווען עס קומט דער צייט און דער מענטש גרייכט זיינע צענערלינג יארן, הייבט דער רעפראקוציע סיסטעם אריין צוגיין אין קראפט מיט דעם וואס דער מוח שוקט ארויס א הארמאן גערופן FSH (Follicle stimulating hormone). דאס איז א הארמאן וועלכע רייצט אן די אייערליך צו ווערן ערוואקסן אין בעפארברייטונג צו פראכטבארונג. די צאל פון אייער וועלכע הייבן אן זיך צו גרייטן, קען זיך ווענדן און איז געווענליך צווישן פינף און צוואנציג. געווענליך וועט אבער בלויז איין אייערל עס מאכן ביזן לעצטן שטאפל.
דורך א קאמפליצירטע סיסטעם פון הארמאנען וועלכע רעגולירן דעם גאנצן פראצעדור, ווערט אלעס געפירט. א קליינע דרוז (Gland) אינעם מוח, גערופן דער פעטואיטארי גלאנד (Pituitary gland), לאזט ארויס דעם FSH הארמאן וועלכע די אייער צעלן דערשפירן און פאנגען אן צו וואקסן און ווערן גרעסער און גרעסער. די אייער צעלן וואקסן און פארמירן זיך אין דעם אוועריען פאליקל (Ovarian Follicle) דאס איז א זעקל וועלכע ווערט גרויס און פול אין רעאקציע צו דעם FSH. איין פאליקל וועלכע באווייזט צו ווערן גענוג שטארק, דאמינירט אלע אנדערע פאליקלס וועלכע האבן זיך אנגעהויבן צו פארמירן און לאזט ארויס עסטראדזשען וואס דאס פאראורזאכט דעם מוח צו פארשוואכערן דעם FSH שטאפל אין דער קערפער וואס דאס מאכט אז אלע אנדערע פאליקלס ווערן גענצליך עלימינירט.
דער איין פאליקל ווערט שטערקער און גרעסער און דער צייט וואס דער אוועם, אדער אייערל, אין ענגליש: Oocyte (אעסייט), וואס געפונט זיך אין איהם, גייט אריבער עטליכע פאזעס. צום ערשט דאפלט זיך עס אין א פראצעדור גערופן מיטאסעס, דאס איז ווען א צעל דאפלט זיין גאנצע גענעטישע אינפארמאציע. דאן גייען די נייע צעלן אריבער א פראצעדור גערופן מיאסעס, דאס איז ווען א צעל דאפלט בלויז א האלבע פון זיין גענעטישע אינפארמאציע. פון די אלע טעכטער צעלן, וועט בלויז איינער זיין געונג שטארק און קרעפטיג צו קענען זיין סוקסעספול אין רעפראדוצירן און אלע אנדערע וועלכע ווערן גערופן פאלאר קערפער (Polar bodies), פאלן אוועק.
דער פאליקל קלעבט זיך אן אינעם וואנט פון דער אוועריע און דאן עפענט זיך עס אויף אינדערויסן. דער געצייטיגטע אייערל ווערט אריין געכאפט דורך די הערעליך ביים עק, אריין אינעם פעלאופיען טיוב וואו דארט ווארט זי פאר איר באשערטער ספערם צעל צו ווערן פרוכטבארט. דער קליינער אייערל אין דער גרויסקייט פון בלויז עטוואס מער פון א צענטל מילימעטער, פארט ווייטער אדורך דעם טיוב און ווארט דארט פאר בערך 24 שעה, ביז ווען עס קומט אן אריין אין דעם רחם פון וואו עס ווערט ארויסגעשטופט, טאמער עס איז נישט געווארן איינגעפלאנצט אין דער וואנט פון דעם רחם.
דער זעקל אין וועלכע דער אייערל האט זיך געשאפן און פון וואו זי איז ארויס, ווערט פארהאטעוועט און שיקט ארויס א הארמאן אין דער בלוט וועלכע רופט זיך LH, וואס דאס איז פאראנטווארטליך אויף צו באפעסטיגן און פארשטערקערן די ווענט אינערווייניג אינעם רחם. דער אינערווייניגסטער שיכט פונעם רחם ווערט אנגערופן אינדערמיטריום (endometrium) און דאס איז געמאכט פון אדערן פול מיט בלוט וועלכע זענען דארט צו עקאמאדירן און ערנערן דעם נייעם געשאפענעם עובר, ווען עס וועט באשאפן ווערן.
נאך בערך פערצן טעג, ווערט דער פאליקל אומאקטיוו און אויסגענוצט וואס דאס שאפט אן אפוועזענהייט פון דעם LH הארמאן און אלס רעזולטאט ווערן די ווענט פון דעם רחם צעפאלן מיטן אנקום פון דער חודש'ליכע וסת.
דער רעפראדוקציע סיסטעם אין דער קערפער פון א פרוי, איז אייגענארטיג אין זיין קאמפלעקציטעט און וואונדערליך אין זיין פונקציאנירונג. דער סיסטעם, איז א קאארדינירונג פון עטליכע ארגאנען וועלכע באלאנגען צו איהם און ארבעטן ביינאזאם אויף צו פירן די גענעטיקס צו דעם קומענדיגן גענעראציאן.
דער גרעסטער ארגאן אינעם סיסטעם איז דער רחם וועלכע איז פאראנטווארטליך אויף צו האלטן און ערנערן דעם נייעם באשעפעניש אין דער ריכטיגע צייט וואס עס ווערט איינגעזייט אין איהם. די אנדערע ארגאנען זענען דער אועריע וועלכע האלט אין זיך די אומגעצייטיגטע אייערליך און דער פעלאפיען טיוב אדער יוטעריטעריען טיוב וועלכע איז א רערל וועלכע פירט דאס אייערל פון דער אוועריע אריין אינעם רחם און נישט ווייניג איבערריישנד דער מוח זעלבסט, וועלכע נאך אלעם, שפילט דער עיקר ראלע אין אלעס וואס עס טוהט זיך אינעם גוף.
דער רחם
דער רחם, אין אידיש: געבער-מוטער, (אין ענגליש: Uterus) איז א פארמאכטער קאמער פון וועלכע א שמאלע פאס שלענגלט זיך ארויס פון אונטן און פראמירט אן עפענונג צו דעם וועלט אינדרויסן. צוגעטשעפעט צו דעם קאמער פון אינדערויסן זענען צוויי לאנגע ארעמעס פון ביידע זייטן פונעם רחם. ביים עק פון די ארעמעס זענען פארהאן אזעלכע הערעליך וועלכע כאפן אן דעם אוועריע וואס דאס איז אן ארגאן אין דער פארעם פון אן איי און דער גרויסקייט פון א ניסל וועלכע ענטהאלט די אויוועריס דאס זענען די רעפראדוקציע צעלן פון א נקבה. דער אוועריע איז אויך צוגעטשעפעט צו דעם רחם זעלבסט, פון אויבן.
דער אוועריע
דער אוועריע איז א קליינער שאכטל וועלכע ענטהאלט אין זיך אלע אוועריס אדער אייערליך וועלכע דער מענטש פארמאגט. א פרוי ווערט געבוירן מיט אלע איר אייער וואס זי וועט נאר האבן אין איר לעבן, אנדערש ווי דער זכר וואס פראדוצירט זרע נאכאנאנד דורכאויס זיין לעבן. די אייערליך עלטערן זיך און צוביסליך שטארבן זיי אפ. גרייכנדיג ערוואקסנקייט, פארמאגט דער דורכשניטליכע נקבה בלויז אימגעפער 500 טויזנט אייערליך.
די אילוסטראציע איז נישט פראפארציאנאל און אין רעאליטעט קוקט עס כמעט נישט אויס אזוי. אבער דאך געבט עס א שטיקל בילד איבער דער רעפראדוקציע אנאטאמיע.
דער רעפראדוקציע פראצעדור
די אוועמס ווען דער מענטש ווערט געבוירן, פארמאגן אין זייערע נוקליעס דעם פולע גענעטישע קאוד. די אייערליך זענען אין א פארשלאפענע צושטאנד פון ווען זיי פארמירן זיך אין דעם אוועריעס נאך פארן געבוירן, זייענדיג אינעם מוטערס רחם און בלייבן אזוי ביז ווען דער צייט קומט אין זיי קומען ארויס פון זייערע באהעלטעניש ווען דער צייט איז רייף, וואס דאן גייען זיי אריבער עטליכע פאזעס ביז ווען זיי זענען גרייט אנצונעמען א זרע און ווערן פרוכטבארט.
ווען עס קומט דער צייט און דער מענטש גרייכט זיינע צענערלינג יארן, הייבט דער רעפראקוציע סיסטעם אריין צוגיין אין קראפט מיט דעם וואס דער מוח שוקט ארויס א הארמאן גערופן FSH (Follicle stimulating hormone). דאס איז א הארמאן וועלכע רייצט אן די אייערליך צו ווערן ערוואקסן אין בעפארברייטונג צו פראכטבארונג. די צאל פון אייער וועלכע הייבן אן זיך צו גרייטן, קען זיך ווענדן און איז געווענליך צווישן פינף און צוואנציג. געווענליך וועט אבער בלויז איין אייערל עס מאכן ביזן לעצטן שטאפל.
דורך א קאמפליצירטע סיסטעם פון הארמאנען וועלכע רעגולירן דעם גאנצן פראצעדור, ווערט אלעס געפירט. א קליינע דרוז (Gland) אינעם מוח, גערופן דער פעטואיטארי גלאנד (Pituitary gland), לאזט ארויס דעם FSH הארמאן וועלכע די אייער צעלן דערשפירן און פאנגען אן צו וואקסן און ווערן גרעסער און גרעסער. די אייער צעלן וואקסן און פארמירן זיך אין דעם אוועריען פאליקל (Ovarian Follicle) דאס איז א זעקל וועלכע ווערט גרויס און פול אין רעאקציע צו דעם FSH. איין פאליקל וועלכע באווייזט צו ווערן גענוג שטארק, דאמינירט אלע אנדערע פאליקלס וועלכע האבן זיך אנגעהויבן צו פארמירן און לאזט ארויס עסטראדזשען וואס דאס פאראורזאכט דעם מוח צו פארשוואכערן דעם FSH שטאפל אין דער קערפער וואס דאס מאכט אז אלע אנדערע פאליקלס ווערן גענצליך עלימינירט.
דער איין פאליקל ווערט שטערקער און גרעסער און דער צייט וואס דער אוועם, אדער אייערל, אין ענגליש: Oocyte (אעסייט), וואס געפונט זיך אין איהם, גייט אריבער עטליכע פאזעס. צום ערשט דאפלט זיך עס אין א פראצעדור גערופן מיטאסעס, דאס איז ווען א צעל דאפלט זיין גאנצע גענעטישע אינפארמאציע. דאן גייען די נייע צעלן אריבער א פראצעדור גערופן מיאסעס, דאס איז ווען א צעל דאפלט בלויז א האלבע פון זיין גענעטישע אינפארמאציע. פון די אלע טעכטער צעלן, וועט בלויז איינער זיין געונג שטארק און קרעפטיג צו קענען זיין סוקסעספול אין רעפראדוצירן און אלע אנדערע וועלכע ווערן גערופן פאלאר קערפער (Polar bodies), פאלן אוועק.
דער פאליקל קלעבט זיך אן אינעם וואנט פון דער אוועריע און דאן עפענט זיך עס אויף אינדערויסן. דער געצייטיגטע אייערל ווערט אריין געכאפט דורך די הערעליך ביים עק, אריין אינעם פעלאופיען טיוב וואו דארט ווארט זי פאר איר באשערטער ספערם צעל צו ווערן פרוכטבארט. דער קליינער אייערל אין דער גרויסקייט פון בלויז עטוואס מער פון א צענטל מילימעטער, פארט ווייטער אדורך דעם טיוב און ווארט דארט פאר בערך 24 שעה, ביז ווען עס קומט אן אריין אין דעם רחם פון וואו עס ווערט ארויסגעשטופט, טאמער עס איז נישט געווארן איינגעפלאנצט אין דער וואנט פון דעם רחם.
דער זעקל אין וועלכע דער אייערל האט זיך געשאפן און פון וואו זי איז ארויס, ווערט פארהאטעוועט און שיקט ארויס א הארמאן אין דער בלוט וועלכע רופט זיך LH, וואס דאס איז פאראנטווארטליך אויף צו באפעסטיגן און פארשטערקערן די ווענט אינערווייניג אינעם רחם. דער אינערווייניגסטער שיכט פונעם רחם ווערט אנגערופן אינדערמיטריום (endometrium) און דאס איז געמאכט פון אדערן פול מיט בלוט וועלכע זענען דארט צו עקאמאדירן און ערנערן דעם נייעם געשאפענעם עובר, ווען עס וועט באשאפן ווערן.
נאך בערך פערצן טעג, ווערט דער פאליקל אומאקטיוו און אויסגענוצט וואס דאס שאפט אן אפוועזענהייט פון דעם LH הארמאן און אלס רעזולטאט ווערן די ווענט פון דעם רחם צעפאלן מיטן אנקום פון דער חודש'ליכע וסת.
לעצט רעדאגירט:
