מיר פארשטייען נישט מחלוקת פון צדיקים

[אלטע שרייבער]

עס זעט אויס ווי דו רעדסט פון עפעס א פרעמדע זאך.

יעדער וואס לערנט מיט א צוגעלייגטע קאפ זעט אז ער קען נישט מכריע זיין און ער מוז אנקומן צו זיין פארגייערס. מאנכע דארפן נאר ראשונים, מאנכע דארפן די גדולי האחרונים, אבער יעדער מוז אנקומן צו הילף. נישט ווייל מ'גלויבט, נאר ווייל מ'זעט. דער וואס זעט נישט האט אדער נישט פראבירט, אדער איז ער א גרויסע בעל גאווה, אדער האט ער גאר א קליינם קאפ און ער זעט טאקע נישט קיין חילוק צווישן א רמב"ם און א נטעי גבריאל "ביידע האבן דאך א"ב אותיות."

 

[אפענער]

אוודאי פאלגט מען נישט ר' יוסף קארו. ווער האט אמאל געטראכט אז מ'פאלגט אים יא?
מ'דארף לערנן און פסקנ'ן. טאמער איינער קען עכט ארויס קומן מיט א פסק נישט ווי דער בית יוסף, גוד פאר הים.

למעשה, קען קיינער דאס נישט באווייזן.

אבער מיט רוה"ק האט עס נישט.

ווער האט דיר איינגערעדט אז עס האט מיט מיסטישע כוחות?

Click to shrink...

איז דען נישטא צענדליגע פלעצער וואו מ'קען אויסבויען די פסק אנדערש ווי דעם בית יוסף? נאר ווען איינער זאל אפשרייבן א תשובה מיט א בירור הדברים אנדערש ווי שולחן ערוך וועט קיינער ניטאמאל זיך נעמען די מיה צו מסביר זיין פארוואס ער איז ווראנג נאר גלייך זאגן אז מ'קען זיך נישט קריגן אויפן שולחן ערוך.

 

[זית רענן]

אריינלייגן צוויי צענט אינעם נושא, דארף מען קודם זען וואס חז"ל שרייבן און האלטן אויף פריערדיגע צדיקים וואס זענען געווען דורות פאר זיי, און נאכדעם אויפכאפן וויזוי זאכן האבן איוואלווד פון דארט און ווייטער.

קודם איז דא די מושג פון מחלוקת לשם שמים, וואס בעצם איז זייער שווער צו דעפינירן 'לשם שמים' ווייל די מינדעסטע שמץ פון נגיעה פארוואנדלט עס אין א שלא לשמה. און זיי זענען זאכן וואס מ'קען נישט אויפכאפן פון דרויסן, און אין רוב פעלער וועט דער בעל נגיעה ניטאמאל כאפן אז ער איז א נוגע בדבר (סיידן אויב ס'איז א גאר אויסשטארצנדע נגיעה).

דערנאך איז דא די מושג פון אלו ואלו דברי אלוקים חיים, וואס דאס באדייט אז ס'קען זיין צוויי מהלכים וואס זענען אמת און ריכטיג פאר די מענטשן וואס אדאפטירן זיי. לדוגמא, פאר סאטמארע חסידים איז די אנטי ציונות זייער קשר מיטן רבש"ע, און די מזרחיסטישע קרייזן וועלן זיך דייקא מתדבק זיין צו גאט מיט א פרומע ציונות.
און גאט איז גענוג ברייט צו קענען סובל זיין ביידע (עכ"פ דער גאט אין וועם איך גלייב).

יעצט בנוגע דורות הראשונים, שטייט אין חז"ל אסאך מאל גאר אויסטערלישע אויסדרוקן אויף די פריערדיגע, איין באקאנטע מאמר 'אם ראשונים כמלאכים אנו כבני אדם ואם ראשונים כבני אדם אנו כחמורים, פשט אז מיר זענען בכלל נישט פעהיג צו פארשטיין זייערע משא ומתן, פונקט ווי א חמור פארשטייט נישט קיין מענטשליכע שמועסעריין (חוץ חמורו של בלעם ופנחס בן יאיר וועם די גמרא שליסט טאקע אויס).

נאך מימרות וואס גייען אין דעם שניט, זענען, 'כל האומר דוד/שלמה חטא אינו אלא טועה', און חז"ל שרייבן נישט די סיבה, ווייל מיר קליינע חמורים פארשטייען פשוט נישט וואס די גרויסע לייט האבן מכון געווען אין זייערע מעשים.
ענליך איז וואס ר"ע דרוקט זיך אויס אויף שיר השירים אז דאס איז קודש קדשים, הגם וואס אויבן אויף קוקט עס אויס ווי א הערליכן עראטישער ליבע געזאנג, זאגן חז"ל אז דאס מיינט העכערס צו וואס מיר פארשטייען נישט (הגם וואס ס'וועט נאכאלס בלייבן די טענה אז אפילו נניח אז ס'מיינט העכער'ס, פון וואו קומען בכלל אזאנע השגות צו קענען דעם משל אויף אזא שטארקע פארנעם).

וכהנה רבות, עכ"פ, אויף פריערדיגע דורות, ובפרט מענטשן וואס מ'האט קיינמאל נישט געקענט פערזענליך, קען זיך גאנץ גרינג זאגן אלע סארטן גוזמאות, אבער מענטשן וואס לעבן מיט אונז, און מ'קען זייערע שוואכקייטן, אפילו אויף צו קענען פאראויסזאגן זייער רעאקציע אויף געוויסע מצבים, איז שוין שווערער צו פארהייליגן זייערע ב"ש.
ממילא, אין רוב פעלער איז די בעסטע וועג טאקע צו ווארטן אפאר דורות ביז זאכן ווערן מער אומבאקאנט, דערנאך קען מען פארקויפן דעם המון עם וואס אימער זי איז גרייט אפצוקויפן.

 

[חוקר ודורש]

דערנאך איז דא די מושג פון אלו ואלו דברי אלוקים חיים, וואס דאס באדייט אז ס'קען זיין צוויי מהלכים וואס זענען אמת און ריכטיג פאר די מענטשן וואס אדאפטירן זיי. לדוגמא, פאר סאטמארע חסידים איז די אנטי ציונות זייער קשר מיטן רבש"ע, און די מרחיסטישע קרייזן וועלן זיך דייקא מתדבק זיין צו גאט מיט א פרומע ציונות.
און גאט איז גענוג ברייט צו קענען סובל זיין ביידע (עכ"פ דער גאט אין וועם איך גלייב).

Click to shrink...

דיר וועט זייער געפאלן די ווארט, וואס איך האב אריין געלייגט אין א געוויסע מאמר, וואס איך האב אמאל געשריבן.

הגה"ק רשכבה"ג ר' עקיבא אייגר זי"ע אמר (הובא בספר תורת אמת (חמשה עשר באב ד"ה עתיד) לנכדו הרה"ק ר' יהודא ליב אייגר מלובלין זצ"ל) על המאמר חז"ל (תענית לא, א) "עתיד הקב"ה לעשות מחול לצדיקים והוא יושב ביניהן וכל או"א מראה באצבעו הנה אלקינו זה קיוינו לו ויושיענו" וז"ל: כי הנה בעולם הזה כל צדיק וצדיק עובד את השי"ת בדרך א' לבדו, לא כדרך הצדיק הזה דרך הצדיק הזה, אך לעתיד יתגלה כי כל אלה הדרכים דרך אחד הוא, וכולם כאחד סובבים הולכים על קוטב מרכז תכלית נקודה אחת, וזהו עתיד הקב"ה לעשות מחול לצדיקים, היינו אז יתגלה כי כל דרכי הצדיקים בעולם הזה היה בבחינת מחול, כעגול סביב שהכל א' לתכלית מרכז הנקודת אמת שבניהן, וזהו והוא יושב ביניהן וכל או"א מראה באצבעו ואומר הנה אלקינו זה קיוינו לו, היינו אף שבעולם הזה היה נראה כמו שכל א' הולך בדרך אחר לבדו בעבודתו ית"ש, אז יראה כל דרך על דרך עבודתו, כי הוא זה תכלית הנקודת האמת האמצעית, אשר אליו פונים כל הדרכים הטובים מכל צדיק וצדיק, כי באמת הכל א', ואין שום הפרש ביניהם, ושפיר קאמר כל או"א על דרך עבודתו, הנה זה הוא לנקודת האמת, כי הכל אמת, והכל נכלל בתכלית האחדות בנקודת האמת נקודה האמצעית, עכ"ל. ואחרי כן מצאתי שכזה כתב ג"כ הגה"ק בעל הבני יששכר אב"ד דינוב זצ"ל בספרו דרך פיקודיך (מצוה ט"ו חלק המחשבה, אות ד' ד"ה שמעתי) בשם הגה"ק המגיד מקאזניטץ זצ"ל בעל עבודת ישראל עי"ש דבריו הק'. ובס' בני יששכר (מאמרי חודש תמוז-אב מאמר ד - בתולה במחול, אות א) הביא כעי"ז בשם הרה"ק מאפטא זצ"ל.​

 

[זית רענן]

אינעם ספר עירין קדישין ברענגען זיי דעם זעלבן ווארט בשם דעם רוז'ינער.

 

[חוקר ודורש]

אינעם ספר עירין קדישין ברענגן זיי דעם זעלבן ווארט בשם דעם רוז'ינער.

Click to shrink...

ייש"כ איך וועל נאכקוקן

 

[דעת תורה]

די בחינה וואס מען רעדט דא איז דאך שטארק באקאנט פון אומצאליגע מקורות, אבער די בעסטע נוסח זאגט מען נאך פונעם אהבת ישראל, כזה:

"פאר יעדן צדיק, ווייזט מען פון הימל אז זיין דרך איז ריכטיג און אנגענומען אין הימל. אבער א קלוגער צדיק פארשטייט אז פונקט ווי פאר אים ווייזט מען אז זיין דרך איז ריכטיג, ווייזט מען דאס זעלבע פארן צדיק קעגנאיבער מיט א פארקערטער דרך. אים ווייזט מען אויך פון הימל אז זיין דרך איז ריכטיג"

 

[דער גאלדענער אדלער]

די בחינה וואס מען רעדט דא איז דאך שטארק באקאנט פון אומצאליגע מקורות, אבער די בעסטע נוסח זאגט מען נאך פונעם אהבת ישראל, כזה:

"פאר יעדן צדיק, ווייזט מען פון הימל אז זיין דרך איז ריכטיג און אנגענומען אין הימל. אבער א קלוגער צדיק פארשטייט אז פונקט ווי פאר אים ווייזט מען אז זיין דרך איז ריכטיג, ווייזט מען דאס זעלבע פארן צדיק קעגנאיבער מיט א פארקערטער דרך. אים ווייזט מען אויך פון הימל אז זיין דרך איז ריכטיג"

Click to shrink...

איז דער שאלה יעצט ווער איז דער צדיק וועם מ'מעלדט פון הימל. ווייל אויף אונזער וועלטעל מאכט זיך גאר אפט ווי איין צדיק מאכט אוועק דעם צווייטן'ס צדיק דרך. און דורך דעם הערשט א צומישעניש ווער ס'דער עכטער צדיק.
דערפאר איז דער בעסטער מהלך זיך נישט מישן מיט קיין שום דרך ביז די הימלן וועלן אויסקלארן צווישן זיך, ויראו ישרים וישמחו

 

[זית רענן]

איז דער שאלה יעצט ווער איז דער צדיק וועם מ'מעלדט פון הימל. ווייל אויף אונזער וועלטעל מאכט זיך גאר אפט ווי איין צדיק מאכט אוועק דעם צווייטן'ס צדיק דרך. און דורך דעם הערשט א צומישעניש ווער ס'דער עכטער צדיק.
דערפאר איז דער בעסטער מהלך זיך נישט מישן מיט קיין שום דרך ביז די הימלן וועלן אויסקלארן צווישן זיך, ויראו ישרים וישמחו

Click to shrink...

פונעם חזון איש זאגט מען נאך (קען זיין ס'איז אויך געדרוקט) אז ס'דא א חיוב אויפן דור צו וויסן און אנערקענען ווער די צדיקים זענען.

אבער ס'דא אויך די אלטע ווארט פונעם אומגלויביגער צום גלויביגער, אז די חילוק פון מיר ביז דיר איז נאר איין רעליגיע/גאט/צדיק/רבי, ווייל דו ביסטעך אויך מכחיש און מזלזל אין אלע אנדערע.

 

[דעת תורה]

איז דער שאלה יעצט ווער איז דער צדיק וועם מ'מעלדט פון הימל. ווייל אויף אונזער וועלטעל מאכט זיך גאר אפט ווי איין צדיק מאכט אוועק דעם צווייטן'ס צדיק דרך. און דורך דעם הערשט א צומישעניש ווער ס'דער עכטער צדיק.
דערפאר איז דער בעסטער מהלך זיך נישט מישן מיט קיין שום דרך ביז די הימלן וועלן אויסקלארן צווישן זיך, ויראו ישרים וישמחו

Click to shrink...

אויף דעם זאגט דאך דער אהבת ישראל אז יעדן 'צדיק' (אן אריינגיין וואס דער טיטל באדייט) ווייזט מען אז זיין דרך איז גוט, דער נארישער צדיק מיינט אז דאס איז מיוטשעלי עקסקלוסיוו, מכלל הן אתה שומע לאו, אויב זיין דרך איז יא גוט מוז דאך זיין דעם אנדערן'ס מהלך איז ראנג, בעת דער קלוגער צדיק פארשטייט אז דאס איז נישט קיין זיראו-סאם געים, ביידן'ס דרכים זענען אקעי און מרוצה ומקובל

יעצט יעדער פאר זיך האט די ברירה (צי גאר חיוב) מברר צו זיין אויף זיין צדיק צי איז ער קלוג אדער א נאר, אויב איז ער קלוג, ברייט און פארשטענדליך און פארט שרייט ער אויף יענעם אז יענער טויג נישט דאן קען טאקע זיין אז דברים בגו, אויב אבער איז ער נישט דער גרויסער חכם דאן קען מען צושרייבן זיינע פראבלעמען מיט אנדערע צדיקים צו דעם.

 

[נפשי]

נבואה און רוה״ק האמיר טאקע נישט היינט, אבער ׳קאלעקטיוו׳ נבואה גייט נאך יא אָן היינט, בבחינת: ׳פוק חזי מה עמא דבר׳.

 

[הק' לייביש שרייבער]

איך פרעג אויך....
(איך קען א שיינע טייל פון די היינטיגע רבי'ס פון שטוב).
איך ערלויב זיך, עס צו פרעגן אלס איינער, וואס קען זיין, אז איין טאג וועסטו אדער דיינע קינדער, זאגן אויף מיר, אז איך בין א צדיק און ווער פארשטייט, וד"ל....

Click to shrink...

גאמלהנ"ל (ווער עס פארשטייט פארשטייט)

 

[כספי]

מ'האט דא גערעדט וועגן פארשידענע וועגן אין עבודת ה', האב איך היינט געזען א מעשה אין אהל הרבי (וואס איז דערמאנט געווארן אין אן אנדערן אשכול), וואס דער רבי פון לובלין האט געזאגט בזה"ל: וואס וואלט דאס געוועזין א כביכול, ווען ער וואלט נישט געהאט, נאר איין דרך פון רבי שלום שכנא פון פראהבישט.

 

[קראך הוט]

פאר הונדערט יאר צוריק זענען שוין אויך פארגעקומען גרויסע מחלוקת'ן אינערהאלב די חסידישע געמיינדע ווי גרויסע אדמורי"ם האבן זיך אויסגעדרוקט מיט זלזול אויף אנדערע קהילות און די חסידים האבן עס גענומען אויף א טריט ווייטער און געגאנגען פון דיבור צו מעשה און אנגעווערטשאפט א גרויסע פייער וואס האט געקענט בלייבן פאר לאנגע יארן.

די חילוק פון אמאליגע פאליטיק מיט היינטיגע האב איך אמאל געהערט פון א חשוב'ע יוד:

אמאל ווען איין קהילה האט זיך נישט אויסגעקומען מיט די דערנעבנדע קהילה האט געקענט אויסברעכן א וועלט'ס מחלוקת און לשון הרע און רכילות זענען ארומגעפארן, שידוכים זענען אפגעשטעלט געווארן און מיט די חסידות האט מען קיין שייכות געהאט. אבער אויף די רבי פון די אנדערע קהילה האט מען ח"ו נישט גערעדט מיט זלזול.

היינטיגע צייטן ווען צוויי קהילות זענען נישט איינשטימיג און האבן חילוקי דעות וועט מען גיין האקן אויף זייער פירער, מ'וועט שרייען און רעדן כל מיני לשון הרע אויף די אדמו"ר פון די קעגנער, און ביי ביידע קהילות וועט די אדמו"ר אדער רב פון די אנדערע קהילה זיין א שגץ.

 

[מסתת הרים]

נארמאל זענען ביידע צדיקים גערעכט/נישט גערעכט ווייל דער אמת איז אז ווען עס קומט צו למשל לאגיק, פאקטן אדער אמת, קען נאר איינער זיין גערעכט, אבער השקפה, מחשבה, סברא, לומדות זענען ביידע גערעכט (ווילאנג ס'איז נישטא סתירות, הגם דאס קען מען אויך פארענטפערן מיט א סברא אדער א לומדישע חילוק וכדו').

 

[אמאהלגעקעננט]

איך קום נאר ארײנװארפן א יסוד פון ר' ישראל סאלאנטער װאס פאר מיר האט עס א סך פארענטפערט: "מ'קען צוקומען צו רוח הקודש נישט האבנדיג געהאט מתקן געװען קיין אײן מדה"!
דאס מײנט אז דער מענטש איז טאקע א קדוש ונורא אבער דאך...

 

[מסתת הרים]

איך בין אמאל געווען ביי א גאר גרויסע ייד וואס מענטשען וואלטן געהאלטן אז ער האט זיכער רוה"ק און ער האט געזאגט אז ווען דו גייטט צו א גרויסע מענטש און די פילסט אזא הרגשה (ער האט נישט אויסגערעדט אז ס'מוז זיין דוקא א נאסע) דאס איז רוח הקודש, דעמאלס בין איך געוואר געווארן אז רוה"ק איז א אמת'ע זאך סאיז אן אמאושאנעל עקפעריענס, אבער יעדער קען דאס האבן און די קענסט ארויף ברענגען די עקפעריענס דורך מעדיטעשען אדער א געווין ביי יה אכסוף, און דערנאך האבן די מעגליכקייט צו מחליט זיין צו זאלסט מאכן דער שידוך אדער נישט, just don't complain נאך דעם ווייל סאיז געווען דעת תורה!!

 

[אביסל]

איך קום נאר ארײנװארפן א יסוד פון ר' ישראל סאלאנטער װאס פאר מיר האט עס א סך פארענטפערט: "מ'קען צוקומען צו רוח הקודש נישט האבנדיג געהאט מתקן געװען קיין אײן מדה"!
דאס מײנט אז דער מענטש איז טאקע א קדוש ונורא אבער דאך...

Click to shrink...

ס'איז דא אזא ווארט פונעם חוזה אויך.
עס מיינט לכוארה א צדיק וואס איז באמת דא פארן באשעפער ער האט נאר געוויסע מידות וואס איז נאך נישט אויסגעארבעט, אבער די נארסיסטישע סארט וואס קענען נאר טראכטן פון זיך זענען נאך ווייניגער ווי אונז וואס דאס וואס אונז טוען איז אינגאנצן פארן באשעפער.

 

[הק' לייביש שרייבער]

דער צדיק האט דאך רוח הקודש און מיט דעם האט ער די אויבער האנט מיט וואס ער זאגט.
ווייל אויב ער זאגט וואס דעם רצון העליון איז, מיז זיין אז ער האט רוח הקודש, אויב נישט ווי אזוי דען ווייסט ער.

איי, אפשר איז ער אין בעסטען פאל א בעל דמיון (א נאטירליכן טריפּער) אדער אין ערגסטן פאל א ליגנער א שארלטן און מאניפאלעיטער?
דאס קאן דאך חלילה ניט זיין! ווייל ער איז דאך א צדיק, ער האט דאך רוח הקודש!

שטעלט זיך דעם פראגע, ווען צוויי צדיקים קריגן זיך, קען דאך נישט זיין אז ס'האט מיט נערישע מענטשליכע קנאה וכבוד. ווייל צדיקים האבן ניטאמאל א מענטשליכן פּיפּיק, כל שכן זיי האבן נישט קיין נידריגן עגא. ווייל דיזע זאכן זענען נאר א חלק פון די סורווייוועל פון פשוטע מענטשן וואס האבן נישט קיין רוה"ק. צדיקים קריגן זיך אוואדע וואס איז רצון השם.

איצטער צום נקודה. לויט אונזער קליינע מענטשליכע שכל אויב ראובן זאגט יא און שמעון זאגט ניין, מיז דאך זיין אז איינער איז נישט גערעכט.
אויב אזוי האט ער נישט קיין רוח הקודש?
אויב אזוי איז ער נישט קיין צדיק?

נעה, דאס קאן דאך ניט זיין! ווייל אויב יא, פון וואנעט קען מען וויסן אויב עמיציר איז א צדיק. זעהסט דאך אז ביידע קוקן אויס ווי צדיקים, רעדן ווי צדיקים, און וואונטשן ברכות!
און אויב איינער קען אויסקוקן ווי א צדיק אדער ווי א בעל רוה"ק און ער איז נישט, קאן דאך זיין אז קיינער אויפן וועלט איז ניט קיין בעל רוה"ק. (איי ס'קוקט אויס ווי זיי זענען בעלי רוה"ק? אבער דעם 'נישט גערעכטן' קוקט דאך אויכעט אויס ווי א בעל רוה"ק. אלא מאי, האבן א הימלישע צורה און רעדן העכער איז קיין ראי' ניט) ובטלה אמונת צדיקים.

מ'קען פראבירן צו זאגן אז ער איז א צדיק אבער דא מאכט ער א טעות. פונקט ווי דער זיידע יעקב האט נישט געהאט קיין רוה"ק פאר צוויי און צוואנציג יאר.
אבער דאס איז אויכעט מסוכן, ווייל אויב יא, אפשר מאכט ער א טעות ווען ער הייסט מאכן דעם אפאראציע. און אפשר מאכט ער א טעות ווען ער אסר'ט טעיפּ רעקארדערס, און טעקסט מעסעדש?

במילא מיז מען זאגן מיין טייערע קינד. אז מיר פארשטייען נישט מחלוקת פון צדיקים.

Click to shrink...

בענעפיטירן פון צדיקים איז א יסוד'דיגער ענין אין דער אידישער מסורה, און ס'איז פארבונדן מיטן עיקר אז צדיקים זענען די שלוחים פונעם אויבערשטן אויף דער וועלט. זיי זענען דא צו פירן, שטיצן, און ווייזן דעם וועג פאר פשוטע מענטשן אין זייער גייסטיגער און געמאכנער דערהויבונג. דא זענען עטליכע וועגן ווי מען קען בענעפיטירן פון א צדיק:

1. ברכות און תפילות: צדיקים האבן א שטארקן כח צו מתפלל זיין און ארויסברענגען ישועות. מענטשן גיין צו צדיקים פאר ברכות, צי עס איז פאר געזונט, פרנסה, קינדער, אדער סיי וועלכע אנדערע נויט. צדיקים זענען מגשר צווישן דעם מענטש און הקב"ה, און זייערע תפילות האבן א ספעציעלן כח אין שמים.
2. גייסטיגע פירן און הדרכה: א צדיק זעט נישט נאר דעם גלויביגן'ס יעצטיגן מצב, נאר אויך זיינע העכערע מעגליכקייטן. ער קען געבן הדרכה אויף א וועג וואס קען טוישן דעם מענטש'ס גייסטיגקייט און לעבן. ער ווייזט א וועג פון עבודת ה' און מוסר וואס קען העלפן א מענטש אויפשטייגן.
3. דוגמא און אינספיראציע: צדיקים לעבן א לעבנסשטייגער וואס איז געטריי צום רצון ה'. זייערע מעשים און הנהגות זענען פארן עם א לעבעדיגע מוסר. ווען מען זעט א צדיק, ווערט מען אינספירירט צו בענעhmen זיך בעסער און שטייגן אין רוחניות. זייער לעבן איז א דוגמא וואס מען קען נאכמאכן.
4. השתדלות: צדיקים זענען צענטער פיגורן אין קהילות און זענען באקאנט פאר זייערע השתדלות אין העלפן אנדערע, נישט בלויז אויף א גייסטיגער און גשמיות'דיגער וועג, נאר אויך אויף א מעשי'שער וועג. זיי קענען העלפן אין שווערע סיטואציעס, ווען מ'דארף אן עצה אדער א פעולה אין עולם המעשה.
5. תיקון הנפש: א צדיק קען האבן רוח הקודש און זען די טיפקייט פון א מענטש'ס נשמה. דורך זייער עצות און תורה קענען זיי העלפן א מענטש פאררעכטן חסרונות און דורכגיין א גייסטיגע רייניגונג, א תיקון, וואס איז נישט אלעמאל שייך צו באקומען פון אנדערע קוואלן.
6. צנטרל פון קהילה און אחדות: א צדיק האט א באזונדערע השפעה אין ברענגען שלום און אחדות אין קהילות. ער פירט נישט בלויז יחידים, נאר ער איז אויך א נביא און מנהיג וואס קען פאראייניקן און פירן גאנצע קהילות אויף א וועג פון שלום, אחדות, און דרך ה'.

מיט אנדערע ווערטער, די בענעפיטן וואס מען באקומט פון א צדיק זענען נישט בלויז גשמיות'דיג און מיידות, נאר זיי נעמען ארום אלע לעבנסשטיקער: גייסטיג, גשמיות'דיג, און סאציאלע.

"רוח הקודש" איז א טערמין וואס ווערט גענוצט אין דער אידישער מסורה צו באצייכנען א ספעציעלע דרגה פון גייסטיקער אינספיראציע, וואו א מענטש איז באשיינט מיט א גאלדענע קלארקייט און ידיעה, וואס קומט דירעקט פון ה'. עס מיינט אז דער מענטש באקומט א ג-טלעכע השפעה, א שטייגער ווי א "נבואה לייט", אבער עס איז נישט אינגאנצן די זעלבע ווי נבואה. דער מענטש וואס איז נתעורר מיט רוח הקודש האט א ידיעה אדער א פארשטאנד וואס גייט ווייטער פון זיין נאטירלעכע שכל און באגרייפן.

דיפערענץ צווישן נבואה און רוח הקודש​

• נבואה איז א גאפע הערה פון הקב"ה אויף דעם נביא, וואו ער באקומט קלארע און דירעקטע ידיעות פונעם אויבערשטן. נביאים האבן געהאט גענוי דיבורים פון השם, און זיי האבן געדארפט איבערגעבן די נבואה צום עם ישראל.
• רוח הקודש איז א נידריגערע דרגה פון השפעה. דער מענטש באקומט א ג-טלעכע ידיעה אדער אינספיראציע, אבער נישט אויף די קלארקייט פון נבואה. רוח הקודש קען זיין אין א מיינונג פון פארשטאנד, אן אינערליכע אינספיראציע, אדער אפילו די ידיעה צו פארשטיין געוויסע נסתרים (האלבע געהיימע זאכן) וואס די פשוטע מענטש ווייסט נישט.

וויכטיגע נקודות וועגן רוח הקודש​

1. ג-טלעכע אינספיראציע: א מענטש מיט רוח הקודש קען פילן אדער וויסן זאכן וואס זענען פארבונדן מיט ג-טלעכע השפעות. ער קען אינזען געוויסע מצבים אין א טיפערער וועג, אדער ער קען וויסן זאכן וואס זענען נישט באוואוסט פאר אנדערע מענטשן.
2. תורה און תפילה: רוח הקודש קען קומען אין די צייטן פון לערנען תורה אדער דאווענען, וואו דער מענטש שפירט ווי ער איז מחובר צו העכערע ידיעות. דער אויבערשטער שיינט אים אריין מיט א ספעציעלן כח צו פארשטיין און אנערקענען אמת.
3. הילכות אדער הנהגה: א מענטש מיט רוח הקודש קען באקומען ידיעות וועגן וואס צו טון אין שווערע סיטואציעס. צדיקים מיט רוח הקודש זענען געווען באקאנט אז זיי האבן געהאט באזונדערע ידיעות וואס געהאלפן אנדערע מענטשן אין זייער לעבן.
4. פארהאלטונג מיט אנדערע מענטשן: צדיקים וואס האבן רוח הקודש קענען אפילו וויסן די מחשבות אדער שוועריקייטן פון אנדערע מענטשן. דאס האט געפירט צו דעם וואס צדיקים האבן געקענט געבן עצות אדער ברכות וואס זענען געווען פונקט אין פלאץ, אפילו אן דאס דער מענטש האט זיך אפן אויסגעדריקט.
5. רוח הקודש אין ספרות: רוח הקודש ווערט אויך גענוצט אין זוהר און אנדערע מקורות צו באשרייבן א טיפע רוחניות'דיגע השגה וואס קומען דורך טהרה, יראת שמים, און א שטארקע דביקות מיט ה'.

רוח הקודש מיינט א ג-טלעכע השפעה פון ידיעות אדער אינספיראציעס, וועלכע זענען העכער פון נאטירליכע מענטשלעכע השגות, אבער נישט אויף די דרגה פון נבואה.
רוח הקודש קומט צו א מענטש דורכן עררייכן א הויך שטאפל אין רוחניות און טהרה. עס איז נישט עפעס וואס א מענטש קען "אויסלערנען" ווי א נארמאלער ידיעה, נאר עס איז א ג-טלעכע השפעה וואס דער אויבערשטער גיט פאר דעם וואס איז ראוי. דא זענען די יסודות'דיגע וועגן ווי רוח הקודש קען קומען:

1. טהרת המחשבה והמעשה (טהרה פון מחשבה און מעשה):​

רוח הקודש קען קומען צו א מענטש וואס לעבט א ריין לעבן, באהאלטן פון עבירות און שלעכטע מידות. א מענטש וואס איז איידל און פירט זיך מיט א פראסטקייט און יראת שמים קען ווערן ראוי צו דעם ג-טלעכן אורה.

• טהרה פון גוף און נשמה: כדי צו עררייכן רוח הקודש דארף א מענטש זיין טהור אין זיין גוף און נשמה. דאס מיינט אז ער דארף זיך היטן פון עבירות, שלעכטע מחשבות, און ציען זיך אוועק פון נעגאטיווע און נידעריגע געפילן.

2. דבקות בה' (דבקות מיטן אויבערשטן):​

רוח הקודש קומט צו א מענטש וואס האט א שטארקע דבקות און קביעות אין עבודת ה'. דאס מיינט אז דער מענטש איז מקדיש זיין לעבן צו ג-ט און זוכט אין יעדן זמן און באשרייבונג זיך צו דערנענטערן צום אויבערשטן.

• הרהורי תשובה: דער צדיק וואס איז שטענדיק אין תהליך פון תשובה און זיך רעכנט אויס זיין מעשים קען ווערן ראוי צו רוח הקודש, ווייל ער איז כסדר אין א וועג פון התקדמות.

3. עסק התורה והמצוות (תורה און מצוות):​

רוח הקודש קומט צו א מענטש וואס איז שקוע אין תלמוד תורה און מקיים מצוות מיט כוונה און אהבת ה'. דער רבי יהודה הלוי שרייבט אין דעם ספר "כוזרי", אז איינער וואס איז מסור צום לערנען תורה און צו קיום המצוות מיט פולע התמדה און ערענסטקייט, קען עררייכן א מדרגה פון רוח הקודש.

• תורה לשמה: די ג-טלעכע ידיעה פון רוח הקודש קומט מערצו צו דעם וואס לערנט תורה לשמה, דאס הייסט נאר צו טוען דעם רצון השם, נישט פאר כבוד אדער אגאאיסטישע תאוות.

4. ביטול היישות (בטול דעם אייגענעם עגא):​

רוח הקודש קען קומען צו א מענטש וואס טוט בטל זיין עגא און סוביעקטיווע אינטרעסן. אזא מענטש איז גראד און אמת'דיג אין זיין עבודה, אן חשבונות אדער אגענדאס. ער זוכט בלויז צו טוען דעם רצון ה', און דורך דעם ווערט ער א כלים צו רוח הקודש.

• ענוה: ענווה, דינקייט און האלטן זיך קליין זענען קליידער פון א מענטש וואס איז ראוי צו רוח הקודש, ווייל דער עניו איז נישט פארנומען מיט זיך אליין און ער לאזט דעם אויבערשטן אריין אין זיין לעבן.

5. פרישות והסתפקות (פרישות און הסתפקות):​

רוח הקודש קען קומען צו א מענטש וואס לעבט אין א געמאסטער וועג, מיט הסתפקות במועט און א פרישות פון די גשמיות'דיגע תאוות פון דער וועלט. די וואס זענען אפגעזונדערט פון די חומריות'דיגע פארלאנגען און זענען נישט פארנומען מיט פארמעגן און כבוד, קענען דערגרייכן א קלארע ג-טלעכע השגה.

• תעניתים און עבודה על המידות: אין א געוויסע צייטן פון עבודת ה' האבן מענטשן גענוצט תעניתים און פרישות צו רייניקן זייערע נפשות און ווערן כלים צו רוח הקודש.

6. אהבת ישראל:​

רוח הקודש קען אויך קומען צו איינער וואס האט א טיפע אהבה פאר אנדערע אידן און העלפט זיי ווען נויטיג. די אהבת ישראל און זיך מסור זיין פאר אנדערע, איז א הייליגע מעלה וואס ברענגט א מענטש נאנט צו ג-ט.
אין איין ווארט, רוח הקודש איז א ג-טלעכע השפעה וואס קען קומען צו איינעם דורך טהרה, תורה, דבקות בה', און ענווה. דאס איז נישט קיין פשוטע זאך צו עררייכן, עס דארף א לעבן פון ארבייט אויף זיך אליין, אהבת ה', אהבת ישראל, און ריינקייט אין מחשבה און מעשים.

 

[מסתת הרים]

דיפערענץ צווישן נבואה און רוח הקודש​

• נבואה איז א גאפע הערה פון הקב"ה אויף דעם נביא, וואו ער באקומט קלארע און דירעקטע ידיעות פונעם אויבערשטן. נביאים האבן געהאט גענוי דיבורים פון השם, און זיי האבן געדארפט איבערגעבן די נבואה צום עם ישראל.
• רוח הקודש איז א נידריגערע דרגה פון השפעה. דער מענטש באקומט א ג-טלעכע ידיעה אדער אינספיראציע, אבער נישט אויף די קלארקייט פון נבואה. רוח הקודש קען זיין אין א מיינונג פון פארשטאנד, אן אינערליכע אינספיראציע, אדער אפילו די ידיעה צו פארשטיין געוויסע נסתרים (האלבע געהיימע זאכן) וואס די פשוטע מענטש ווייסט נישט

Click to shrink...

אבער מיט דעם אלעם זאגן אונז חז"ל אז חכם עדיף מנביא..