- זיך איינגעשריבן
- מאי 14, 2024
- מעסעדזשעס
- 849
- רעאקציע ראטע
- 5,534
פרייהייט - פרידאם אוו ספיטש און פרי מארקעטס.
פרייהייט איז א גוטע זאך! דאס איז וואס יעדער איז מסכים און עפעס וואס מיר קוקן אן אלס א דבר פשוט. און איך קום נישט דא טענה'ן פארקערט אדער אז מ'זאל עס אוועקנעמען.
איך וויל אבער יא ארויסברענגען צוויי נקודות (פון צווישן מערערע) פארוואס די וועג וויאזוי מיר עקספיריענסן פרייהייט היינט איז מעגליך נישט די בעסטע וועג פאר אונז און פאר היומעניטי. די ערשטע א פסיכאלאגישע, און די צווייטע אן עקאנאמישע/פראקטישע. איך גיי אבער נישט דא אריינגיין אין אלטערנאטיוון אדער מהלכים וויאזוי עס צו פארבעסערן.
מיין ערשטע ארגומענט איז אז מענטשן קענען נישט פארנעמען קיין אבסאלוט פרייהייט. פינטל.
אסאך סקאלערס, פסיכאלאגן, און סאציאלע סייענטיסטן, האבן שוין ארויסגעברענגט אז מיר גלייכן פרייהייט און די אייגענע אטאנאמישע החלטות ביז א געוויסע פוינט. ס'קומט צו א פלאץ ווי עס ווערט צופיל און אומנאטורליך פאר רוב מענטשן צו איינשלינגען.
אין אידישקייט קענען מיר דעם כלל פון אין לך בן חורין אלא מי שעוסק בתורה, און מאנכע נעמען עס צו אן עקסטרעם אז נאר אידן זענען צופרידן - וואס איז פארשטייט זיך נישט אינגאנצן אמת, אבער יא אביסל רעפלעקטירט אין שטודיעס איבער צופרידענהייט ראטעס - ווי א"י ובפרט די היימישע געגענטער דארט זענען נאך דאס מערסט צופרידענע מענטשן אין די וועלט.
בערי שווארץ האט א טעזע 'די פאראדאס פון טשויס', ווי ער טענה'ט אז די פילצאליגע אויסוואלן וואס מיר האבן היינט מאכט אונז נאר מער מיסרעבל, און אז די מעלה פון אויסוואל און פרייהייט דערצו גייט נאר ביז א געוויסע נקודה, וואס פון דאן ווערט עס נאר א שטער צו אונזער וועל-ביאינג.
סאשעל מידיע און די פרייהייט פון ווארט וכו' וואס קומט דערמיט איז נאך א פלאץ ווי מער און מער דאטא צייגט אז עס ברענגט מיט זיך א געוויסע מאס פון שאדן (בפרט פאר קינדער און אינגערע מענטשן) סיי צו די וועג וויאזוי מיר עקספיריענסן דאס וועלט, סיי צו די פאליטישע און אלגעמיינע דיסקאורס, און אפגערעדט פאר די ארטיפישעל אדיקשען וואס עס שטעלט אונז אריין דעפירט ביי די מארקעט פון אלגאריטם'ס אויף אונזער חשבון.
דאס אלעס שטרייכט אונטער וויאזוי נישט אייביג איז אבסאלוט פרייהייט די זאך וואס איז געוואונטשן פאר א געזונטע ציוויליזאציע, און אז ס'זענען דא פלעצער ווי רעסטריקציעס איז בעסער. און הגם דא טרעט מען אריין אין די פראבלעם פון ווער עס גייט זיין דער ארבעטראר דערפון, אבער אויב קען מען ווען לאזן נאטור אדער רעאליטעט אליין זיין דער פוסק (אזויווי ס'איז געווען פאר נישט לאנג צוריק) קען לכאו' יעדער מודה זיין אז די וועלט איז אין דעם זין געווען א בעסערע און רואיגערע פלאץ.
די צווייטע ארגומענט באציט זיך צו די וועג וויאזוי מיר ביהעיוון אונטער די אסטראנאמישע פרייהייט וואס מיר טרעפן זיך מיט.
די פאקט איז אז מיר גלייכן צו מאכן קורץ-טערמיניגע החלטות אין א פרייע מארקעט, און מיר איגנארירן - אדער זענען נישט ביכולת צו נעמען אין באטראכט - לאנג טערמיניגע עפעקטס דערפון.
קאפיטאליזם און פרייע מארקעטס איז די געדאנק אז קאנסומערס זענען די וועלכע זענען מחליט וואס זיי ווילן און וואס איז אלטימעטלי ווערד צו ווערן אויסגעהויבן, ס'איז ביסודו זייער א גוטע און אן א-מאראל וועג פון אוועקנעמען סיי וועלכע ארטיפישעל דזשאדזשמענטס איבער וויאזוי מארקעטס זאלן פארקומען און וואס זאל ווערן רעגולירט אדער ארויסגעשטעלט. די פראבלעם ווערט ווען במציאות האבן די קאנסומערס א בייעס - עפעס וואס מארקעטס האט זיך זייער שנעל געלערנט צו מאניפולירן און אויסנוצן די לאך.
מייקעל סאנדעל אין זיין בוך 'די טיראניע פון מעריט' ברענגט ארויס וויאזוי געוויסע קליינע החלטות פון מענטשן וואס זענען אויבנאויף זייער גלייך און פעיר, פירן צו תוצאות וואס זיי וואלטן זיך נישט געוואונטשן ווען זיי קענען ווען האבן אלע אינפארמאציע אפען וויאזוי דאס גייט זיך אויסשפילן אינעם לאנגען טערמין. און נישט בהחלט אז זיי וואלטן געטון אנדערש, אבער זיי וואלטן זיכער אנגעקוקט די גאנצע עקסטשעינדזש מיט אן אנדערע בליק.
ער געבט א דוגמא פון צאלן טיקעטס מיטצוהאלטן אן עווענט פון א סעלעבריטי, יעדער לכאו' איז מסכים אז 10 דאלאר פאר א טיקעט צו הערן טעילאר סוויפט איז פעיר פאר יעדעם, ס'איז פעיר פון מיין זייט אויב געב איך דאס מרצוני הטוב, און ס'זיכער פעיר פון איר זייט דאס אנצונעמען און ווערן א מיליאנער דערפון.
וואו די פראבלעם הייבט זיך אן איז ווען מ'קוקט די פראבלעמען וואס מיליאנערן און ביליאנערן ברענגען אן פאר סאסייעטי.
גערי סטיווענסאן איז איין באקאנטע אזא נאמען וואס געבט זיך אפ צו ארויסברענגען די עקאנאמישע פראבלעם וואס די ביליאנערן שאפן, (הגם מ'קען זיך דינגען אויף אסאך פון זיין אנאליז), ווי ער טענה'ט אז מיט דעם וואס זיי נוצן זייערע געלט צו איינקויפן -און עסענטשעלי אפקויפן- עסערטס, אנשטאט עס צוריק אינוועסטן אין די פראדוקטיווע עקאנאמיע, געשעט אז זיי זאפן איין די עקאנאמיע אונטער זיך און אז די גאנצע עולם ווערט נאר ארעמע אין רעזולטאט. די מציאות צייגט אז עשירים ווערן רייכער אלץ א פערצענט פון די GDP מער ווי די GDP וואקסט - אין די לעצטע 20 יאר, וואס טאקע ביי געוויסע קומט עס פון פראדוצירן רייכטום פארן פובליקום און קריעטן נייע וועליו צום עקאנאמיע, איז עס אבער אין רוב פעלער ס"ה אז זיי אינוועסטירן אין די האוזינג און אין אנדערע מארקעטס וואס שרויפט נאר ארויף פרייזן אויף די קאסטן פון אונז אלע. אא"וו וואס מ'קען דורכטון ביי אים און ביי אנדערע.
קומט אויס, אז ווען א מענטש קויפט איין אויף אמאזאן אדער אויף Temu לוינט אים עס אפשר טאקע קורץ-טערמיניג ווייל עס איז ביליג און עפישענט, אבער ס'לוינט נישט באמת לאנג-ראן ווען אמאזאן סקרוט אלע קליינע ביזנעסער און טעמו שלעפט אוועק מאסן געלטער קיין טשיינע. די זעלבע מיט גרויסע טשעין געשעפטן וואס איז אפשר טאקע באקוועמער און ביליגער (וואס פארדעם וועלן מיר דאס אויס) אבער קוקנדיג ברייט הרג'ט עס לאקאלע ביזנעסער, ס'שטופט אסאך געלט אין די טאש פון יחידים פאר גארנישט, און עס נעמט אוועק פון אסאך פאטענציאל וואס וואלט געקומען ווען מיר מאכן ווען נישט דעם החלטה אין ערשטן פלאץ.
מ'קען אריינגיין אין דעם נקודה אסאך טיפער און ברייטער. אבער מיין פוינט איז - און איך מיין אז יעדער קען מסכים זיין אין פרינציפעל - אז קאנסומערס זענען לימיטעד ווי ווייט זיי קענען נעמען אין חשבון בשעת'ן מחליט זיין וואו איינצוקויפן וכדו', און הגם די טרענסעקשאנס זענען 100 פערצענט לעגיטים און אויסגעהאלטן מיינט נאכנישט אז עס איז פאר די אייגענע טובה אויפן לאנג-ראן, וואס ביי טיים מ'כאפט זיך בלייבט שוין נישט איבער קיין עצה ווייל את הנעשה אין להשיב.. (העכערע טעקסעס אלס ענטפער איז שוין א נושא פאר זיך).
וואס איך וויל דא ארויסברענגען אין קורצן איז, אז מ'זעט אין די לעצטערע יארן אויף אפאר וועגן וויאזוי פון איין וועג האבן מארקעטס עקספלאדירט און פרייהייט איז אויף אנפרעצעדענטעד לעוועלס, סיי פרייהייט פון ווארט אויף סאשעל מידיע פלאטפארמעס, און סיי מארקעט פראדוקטיוויטעט מיט די ריזיגע קארפאראציע ביזנעסער, אבער צום זעלבן צייט איז דא א משונה'דיגע טראסק אין די מענטל העלט סטאטוס, און אין די טראסט וואס מענטשן האבן בכלליות צו די דעמאקראטישע סיסטעם, צווישן אסאך אנדערע פראבלעמען וואס פלאגט אונז און ווערט רעפלעקטירט אויף די סאציאלע פאבריק.
וואס איך טענה דא איז, אז אונזער טעות מעגליך שטעקט נישט אין געוויסע אינדיווידואלע אנעקדאטן, ווי טראמפ, אדער WOKE, אדער מעגליך אפי' סאשעל מידיע אד"ג. מעגליך ס'שטעקט אין אונזער מיינד סעט וויאזוי מיר האלטן אז ציוויליזאציע דארף אויסזען און די אמאונט פון פרייהייט וואס מיר זענען גרייט צו טאלערירן אן נעמען אין אכט די פאטענציאלע קאטאסטראפעס וואס עס קען אנברענגן - בלויז פארן פאקט אז עס איז אנפרעצעדענטעד, ניי, און מיר זענען נישט אימיונירט דערצו נאטורליכעהייט.
פרייהייט איז א גוטע זאך! דאס איז וואס יעדער איז מסכים און עפעס וואס מיר קוקן אן אלס א דבר פשוט. און איך קום נישט דא טענה'ן פארקערט אדער אז מ'זאל עס אוועקנעמען.
איך וויל אבער יא ארויסברענגען צוויי נקודות (פון צווישן מערערע) פארוואס די וועג וויאזוי מיר עקספיריענסן פרייהייט היינט איז מעגליך נישט די בעסטע וועג פאר אונז און פאר היומעניטי. די ערשטע א פסיכאלאגישע, און די צווייטע אן עקאנאמישע/פראקטישע. איך גיי אבער נישט דא אריינגיין אין אלטערנאטיוון אדער מהלכים וויאזוי עס צו פארבעסערן.
מיין ערשטע ארגומענט איז אז מענטשן קענען נישט פארנעמען קיין אבסאלוט פרייהייט. פינטל.
אסאך סקאלערס, פסיכאלאגן, און סאציאלע סייענטיסטן, האבן שוין ארויסגעברענגט אז מיר גלייכן פרייהייט און די אייגענע אטאנאמישע החלטות ביז א געוויסע פוינט. ס'קומט צו א פלאץ ווי עס ווערט צופיל און אומנאטורליך פאר רוב מענטשן צו איינשלינגען.
אין אידישקייט קענען מיר דעם כלל פון אין לך בן חורין אלא מי שעוסק בתורה, און מאנכע נעמען עס צו אן עקסטרעם אז נאר אידן זענען צופרידן - וואס איז פארשטייט זיך נישט אינגאנצן אמת, אבער יא אביסל רעפלעקטירט אין שטודיעס איבער צופרידענהייט ראטעס - ווי א"י ובפרט די היימישע געגענטער דארט זענען נאך דאס מערסט צופרידענע מענטשן אין די וועלט.
בערי שווארץ האט א טעזע 'די פאראדאס פון טשויס', ווי ער טענה'ט אז די פילצאליגע אויסוואלן וואס מיר האבן היינט מאכט אונז נאר מער מיסרעבל, און אז די מעלה פון אויסוואל און פרייהייט דערצו גייט נאר ביז א געוויסע נקודה, וואס פון דאן ווערט עס נאר א שטער צו אונזער וועל-ביאינג.
סאשעל מידיע און די פרייהייט פון ווארט וכו' וואס קומט דערמיט איז נאך א פלאץ ווי מער און מער דאטא צייגט אז עס ברענגט מיט זיך א געוויסע מאס פון שאדן (בפרט פאר קינדער און אינגערע מענטשן) סיי צו די וועג וויאזוי מיר עקספיריענסן דאס וועלט, סיי צו די פאליטישע און אלגעמיינע דיסקאורס, און אפגערעדט פאר די ארטיפישעל אדיקשען וואס עס שטעלט אונז אריין דעפירט ביי די מארקעט פון אלגאריטם'ס אויף אונזער חשבון.
דאס אלעס שטרייכט אונטער וויאזוי נישט אייביג איז אבסאלוט פרייהייט די זאך וואס איז געוואונטשן פאר א געזונטע ציוויליזאציע, און אז ס'זענען דא פלעצער ווי רעסטריקציעס איז בעסער. און הגם דא טרעט מען אריין אין די פראבלעם פון ווער עס גייט זיין דער ארבעטראר דערפון, אבער אויב קען מען ווען לאזן נאטור אדער רעאליטעט אליין זיין דער פוסק (אזויווי ס'איז געווען פאר נישט לאנג צוריק) קען לכאו' יעדער מודה זיין אז די וועלט איז אין דעם זין געווען א בעסערע און רואיגערע פלאץ.
די צווייטע ארגומענט באציט זיך צו די וועג וויאזוי מיר ביהעיוון אונטער די אסטראנאמישע פרייהייט וואס מיר טרעפן זיך מיט.
די פאקט איז אז מיר גלייכן צו מאכן קורץ-טערמיניגע החלטות אין א פרייע מארקעט, און מיר איגנארירן - אדער זענען נישט ביכולת צו נעמען אין באטראכט - לאנג טערמיניגע עפעקטס דערפון.
קאפיטאליזם און פרייע מארקעטס איז די געדאנק אז קאנסומערס זענען די וועלכע זענען מחליט וואס זיי ווילן און וואס איז אלטימעטלי ווערד צו ווערן אויסגעהויבן, ס'איז ביסודו זייער א גוטע און אן א-מאראל וועג פון אוועקנעמען סיי וועלכע ארטיפישעל דזשאדזשמענטס איבער וויאזוי מארקעטס זאלן פארקומען און וואס זאל ווערן רעגולירט אדער ארויסגעשטעלט. די פראבלעם ווערט ווען במציאות האבן די קאנסומערס א בייעס - עפעס וואס מארקעטס האט זיך זייער שנעל געלערנט צו מאניפולירן און אויסנוצן די לאך.
מייקעל סאנדעל אין זיין בוך 'די טיראניע פון מעריט' ברענגט ארויס וויאזוי געוויסע קליינע החלטות פון מענטשן וואס זענען אויבנאויף זייער גלייך און פעיר, פירן צו תוצאות וואס זיי וואלטן זיך נישט געוואונטשן ווען זיי קענען ווען האבן אלע אינפארמאציע אפען וויאזוי דאס גייט זיך אויסשפילן אינעם לאנגען טערמין. און נישט בהחלט אז זיי וואלטן געטון אנדערש, אבער זיי וואלטן זיכער אנגעקוקט די גאנצע עקסטשעינדזש מיט אן אנדערע בליק.
ער געבט א דוגמא פון צאלן טיקעטס מיטצוהאלטן אן עווענט פון א סעלעבריטי, יעדער לכאו' איז מסכים אז 10 דאלאר פאר א טיקעט צו הערן טעילאר סוויפט איז פעיר פאר יעדעם, ס'איז פעיר פון מיין זייט אויב געב איך דאס מרצוני הטוב, און ס'זיכער פעיר פון איר זייט דאס אנצונעמען און ווערן א מיליאנער דערפון.
וואו די פראבלעם הייבט זיך אן איז ווען מ'קוקט די פראבלעמען וואס מיליאנערן און ביליאנערן ברענגען אן פאר סאסייעטי.
גערי סטיווענסאן איז איין באקאנטע אזא נאמען וואס געבט זיך אפ צו ארויסברענגען די עקאנאמישע פראבלעם וואס די ביליאנערן שאפן, (הגם מ'קען זיך דינגען אויף אסאך פון זיין אנאליז), ווי ער טענה'ט אז מיט דעם וואס זיי נוצן זייערע געלט צו איינקויפן -און עסענטשעלי אפקויפן- עסערטס, אנשטאט עס צוריק אינוועסטן אין די פראדוקטיווע עקאנאמיע, געשעט אז זיי זאפן איין די עקאנאמיע אונטער זיך און אז די גאנצע עולם ווערט נאר ארעמע אין רעזולטאט. די מציאות צייגט אז עשירים ווערן רייכער אלץ א פערצענט פון די GDP מער ווי די GDP וואקסט - אין די לעצטע 20 יאר, וואס טאקע ביי געוויסע קומט עס פון פראדוצירן רייכטום פארן פובליקום און קריעטן נייע וועליו צום עקאנאמיע, איז עס אבער אין רוב פעלער ס"ה אז זיי אינוועסטירן אין די האוזינג און אין אנדערע מארקעטס וואס שרויפט נאר ארויף פרייזן אויף די קאסטן פון אונז אלע. אא"וו וואס מ'קען דורכטון ביי אים און ביי אנדערע.
קומט אויס, אז ווען א מענטש קויפט איין אויף אמאזאן אדער אויף Temu לוינט אים עס אפשר טאקע קורץ-טערמיניג ווייל עס איז ביליג און עפישענט, אבער ס'לוינט נישט באמת לאנג-ראן ווען אמאזאן סקרוט אלע קליינע ביזנעסער און טעמו שלעפט אוועק מאסן געלטער קיין טשיינע. די זעלבע מיט גרויסע טשעין געשעפטן וואס איז אפשר טאקע באקוועמער און ביליגער (וואס פארדעם וועלן מיר דאס אויס) אבער קוקנדיג ברייט הרג'ט עס לאקאלע ביזנעסער, ס'שטופט אסאך געלט אין די טאש פון יחידים פאר גארנישט, און עס נעמט אוועק פון אסאך פאטענציאל וואס וואלט געקומען ווען מיר מאכן ווען נישט דעם החלטה אין ערשטן פלאץ.
מ'קען אריינגיין אין דעם נקודה אסאך טיפער און ברייטער. אבער מיין פוינט איז - און איך מיין אז יעדער קען מסכים זיין אין פרינציפעל - אז קאנסומערס זענען לימיטעד ווי ווייט זיי קענען נעמען אין חשבון בשעת'ן מחליט זיין וואו איינצוקויפן וכדו', און הגם די טרענסעקשאנס זענען 100 פערצענט לעגיטים און אויסגעהאלטן מיינט נאכנישט אז עס איז פאר די אייגענע טובה אויפן לאנג-ראן, וואס ביי טיים מ'כאפט זיך בלייבט שוין נישט איבער קיין עצה ווייל את הנעשה אין להשיב.. (העכערע טעקסעס אלס ענטפער איז שוין א נושא פאר זיך).
וואס איך וויל דא ארויסברענגען אין קורצן איז, אז מ'זעט אין די לעצטערע יארן אויף אפאר וועגן וויאזוי פון איין וועג האבן מארקעטס עקספלאדירט און פרייהייט איז אויף אנפרעצעדענטעד לעוועלס, סיי פרייהייט פון ווארט אויף סאשעל מידיע פלאטפארמעס, און סיי מארקעט פראדוקטיוויטעט מיט די ריזיגע קארפאראציע ביזנעסער, אבער צום זעלבן צייט איז דא א משונה'דיגע טראסק אין די מענטל העלט סטאטוס, און אין די טראסט וואס מענטשן האבן בכלליות צו די דעמאקראטישע סיסטעם, צווישן אסאך אנדערע פראבלעמען וואס פלאגט אונז און ווערט רעפלעקטירט אויף די סאציאלע פאבריק.
וואס איך טענה דא איז, אז אונזער טעות מעגליך שטעקט נישט אין געוויסע אינדיווידואלע אנעקדאטן, ווי טראמפ, אדער WOKE, אדער מעגליך אפי' סאשעל מידיע אד"ג. מעגליך ס'שטעקט אין אונזער מיינד סעט וויאזוי מיר האלטן אז ציוויליזאציע דארף אויסזען און די אמאונט פון פרייהייט וואס מיר זענען גרייט צו טאלערירן אן נעמען אין אכט די פאטענציאלע קאטאסטראפעס וואס עס קען אנברענגן - בלויז פארן פאקט אז עס איז אנפרעצעדענטעד, ניי, און מיר זענען נישט אימיונירט דערצו נאטורליכעהייט.
לעצט רעדאגירט:
