רבינו יצחק לוריא איז בלי ספק פון די מערסט פראמינענטע פיגורען אין עולם היהדות, פון די "טאפ 10" אדער גאר 5. א פיגור וואס האט א ריזיגע השפעה אויף אונזער טאג טעגליכע לעבן, אנגעהויבן פון הלכות ומנהגים און געענדיגט מיט אמונות, טייל פון זיי געווארן עיקרי אמונה ווי גלגולים, מיט קברים לאקאציעס אינדערצווישן. ס'לאזט זיך זאגן אז ווען נישט די אריז"ל וואלט קבלה געווען א פארגעסענע זאך וואס אפאר פראפעסערן אין בר-אילן ווייסן בכלל פון דעי טערמין, און די ספר הזוהר וואלט געווען נאך א פארשטויבטע מדרש הנעלם וואס מ'קען טרעפן אויף אוצר החכמה...
גילוי דעת פאר מ'הייבט אהן דיסקוסירן, ווי נישט ווי רעדט מען פון דעם אריז"ל... איז אלעס וואס סיי ווער וועט שרייבן דא וואס קען משמע זיין א שמץ גנאי, זאל זיין בטילין ומבוטלין כעפרא דערעא. וזה לשיטתו אז מ'קען מאכן די אלע גילוי דעתא'ס וכו'.
איך קלער אז ס'איז דא א גרויסע חילוק צווישן דעם אר"י און אנדערע פיגורען מן השורה אין די אלטערנעטיווע פערספעקטיוו וואס מ'קען האבן אויף זיי; דהיינו: לצד אז אלעס איז בלאף. נעם לדוגמא דעם בעש"ט. אפילו מ'וועט זאגן אז די תורה איז ח"ו א מען-מעיד עוועלושען, שעץ איך נאכאלץ דעם בעש"ט אלץ איינער וואס איז כולו גוטסקייט, כולו לאוו פאר יעדע מענטש, דער וואס איז דא פאר יעדע לב נשבר צי זאגן אז וויאזוי דו זעהסט נאר אויס ביזטו עכט געוואלדיג און גוט... נעם רעק"א אדער ר"ח עוזר, אפילו דו שיילסט אוועק די "גדלות התורה" חלק, האסטו פאר דיך א genius, האסט פאר דיך א pure נשמה, א לב רחמן וואס וואלט אלעס אוועקגעגעבן דיך צי העלפן. איך קען מיך נישט העלפן נישט צי האבן א מורא'דיגע הערצה פאר די מענטשן.
אנדערש אבער מיטן אריז"ל, אויב נעם איך אהן תורה אלץ פאלש, אדער אפילו נאר זוהר, וואס זעה איך דא? אדער א בעל דמיון פון ערשטע קלאס, אדער א פיפיגער דעמאגאג, א קולט פירער אפשר, וואס האט געפירט דעם עולם אויף א רייד, (אבער א רייד וואס איז נישט אזויפיל פאן...) אדער א אביסל פון אלל עבאוו.
איך בין נישט דא אויסן צי באשרייבן די לעבן זיינעם, פשוט ווייל איך בין ווייט פון א היסטאריען. נאר אדרבה איך וויל הערן פון די וואס ווייסן מער. אבער פון דאס אינפארמאציע וואס זיצט אין מיין מוח קעמערליך קוקט מיר אויס ווי דאס גאנצע ביאגרעפיע פון דעם מענטש איז פארשלייערט פונקט ווי זיין תורה. און די פלא איז וויאזוי ער איז געווארן אזוי "פיקט אפ" (וויאזוי מאכט מען נקודות אויף ענדרויד בד"וו
?) ביי די גדולי האומה אז ממש ס'איז נישטא קיין איין מערער אויף זיין כל רז לא אניס ליה'דיגע גרויסקייט??
געווענליך ווערט די גרויסקייט פון א מענטש באשטעטיגט דורך איינס פון 2 וועגן (רוב מאל איז עס ביידע). אדער פון זיינע אייגענע יצירות: ספרים און תשובות. אדער פון מקור ראשון פון אנדערע גדולים וואס האבן עם געקענט אדער געווען תלמידים און עדות געזאגט אויף עם (וואס זיי אליין דארפן ווערן "וועריפייד" דורך איינע פון די 3 וועגן). למשל ר"נ אדלער איז טאקע נישטא קיין ספרים פון עם, אבער אונז האב מיר פארלעסליכע עדות.
יעצט פון אריז"ל איז נישטא קיין שום אייגן געשריבענע ירושה, און כמעט גארנישט אין נגלה פון זיין נאמען. אלעס וואס אונז ווייס מיר פון עם איז פון אן ענגע צאל תלמידים אין א דערפל צפת, געריפן "גורי אריז"ל". זענען זיי אליין באשטעטיגט אויף גענוג צי קענען עדות זאגן און שאפן אן "אריז"ל"? כ'האב נישט קיין אהנונג. די איינציגסטע באקאנטע תלמיד זיינער איז ר"ח וויטאל. איז ער טאקע יא אינדעפענדענטלי וועריפייד, אדער זיין גדלות איז נאר בעיסד אויף דעם אז ער איז "דער גרעסטער תלמיד פון אריז"ל" (circular reasoning...)? איז דער נפש החיים שפיץ גאונות און חכמה אפגעזען ווער דער מחבר איז, אדער איז די חשיבות דערפון נאר פון דער מחבר (וואס חשיבותו נובע פון דעם וואס ער איז א תלמיד פון אזא מלאך וואס ער אליין האט מעיד געווען אז ער קען שיחת דקלים...) און ערבך ערבא צריך?
און דער זעלבע שאלה איז אויף די כתבי אריז"ל. איך ווייס אז צי זאגן אז רב אשי איז געווען א גלגול פון יואב בן צרוי' דארף מען נישט זיין מער ווי א בעל דמיון. אבער איז דא אין שער הכוונות טיפע זאכן וואס נאר מיט רוח הקודש האט מען עס געקענט אויספיגערן? אדער כאטש מ'דארף זיין א חכם מחוכם? אויב נישט וויאזוי ווייסט מען אז ער איז נישט געווען סתם א חושער? די קשיות האב איך נישט נאר וויאזוי "אונז" ווייס מיר, נאר וויאזוי איז ער געווארן אזוי אנגענומען בכל תפוצות ישראל?
גילוי דעת פאר מ'הייבט אהן דיסקוסירן, ווי נישט ווי רעדט מען פון דעם אריז"ל... איז אלעס וואס סיי ווער וועט שרייבן דא וואס קען משמע זיין א שמץ גנאי, זאל זיין בטילין ומבוטלין כעפרא דערעא. וזה לשיטתו אז מ'קען מאכן די אלע גילוי דעתא'ס וכו'.
איך קלער אז ס'איז דא א גרויסע חילוק צווישן דעם אר"י און אנדערע פיגורען מן השורה אין די אלטערנעטיווע פערספעקטיוו וואס מ'קען האבן אויף זיי; דהיינו: לצד אז אלעס איז בלאף. נעם לדוגמא דעם בעש"ט. אפילו מ'וועט זאגן אז די תורה איז ח"ו א מען-מעיד עוועלושען, שעץ איך נאכאלץ דעם בעש"ט אלץ איינער וואס איז כולו גוטסקייט, כולו לאוו פאר יעדע מענטש, דער וואס איז דא פאר יעדע לב נשבר צי זאגן אז וויאזוי דו זעהסט נאר אויס ביזטו עכט געוואלדיג און גוט... נעם רעק"א אדער ר"ח עוזר, אפילו דו שיילסט אוועק די "גדלות התורה" חלק, האסטו פאר דיך א genius, האסט פאר דיך א pure נשמה, א לב רחמן וואס וואלט אלעס אוועקגעגעבן דיך צי העלפן. איך קען מיך נישט העלפן נישט צי האבן א מורא'דיגע הערצה פאר די מענטשן.
אנדערש אבער מיטן אריז"ל, אויב נעם איך אהן תורה אלץ פאלש, אדער אפילו נאר זוהר, וואס זעה איך דא? אדער א בעל דמיון פון ערשטע קלאס, אדער א פיפיגער דעמאגאג, א קולט פירער אפשר, וואס האט געפירט דעם עולם אויף א רייד, (אבער א רייד וואס איז נישט אזויפיל פאן...) אדער א אביסל פון אלל עבאוו.
איך בין נישט דא אויסן צי באשרייבן די לעבן זיינעם, פשוט ווייל איך בין ווייט פון א היסטאריען. נאר אדרבה איך וויל הערן פון די וואס ווייסן מער. אבער פון דאס אינפארמאציע וואס זיצט אין מיין מוח קעמערליך קוקט מיר אויס ווי דאס גאנצע ביאגרעפיע פון דעם מענטש איז פארשלייערט פונקט ווי זיין תורה. און די פלא איז וויאזוי ער איז געווארן אזוי "פיקט אפ" (וויאזוי מאכט מען נקודות אויף ענדרויד בד"וו
?) ביי די גדולי האומה אז ממש ס'איז נישטא קיין איין מערער אויף זיין כל רז לא אניס ליה'דיגע גרויסקייט??געווענליך ווערט די גרויסקייט פון א מענטש באשטעטיגט דורך איינס פון 2 וועגן (רוב מאל איז עס ביידע). אדער פון זיינע אייגענע יצירות: ספרים און תשובות. אדער פון מקור ראשון פון אנדערע גדולים וואס האבן עם געקענט אדער געווען תלמידים און עדות געזאגט אויף עם (וואס זיי אליין דארפן ווערן "וועריפייד" דורך איינע פון די 3 וועגן). למשל ר"נ אדלער איז טאקע נישטא קיין ספרים פון עם, אבער אונז האב מיר פארלעסליכע עדות.
יעצט פון אריז"ל איז נישטא קיין שום אייגן געשריבענע ירושה, און כמעט גארנישט אין נגלה פון זיין נאמען. אלעס וואס אונז ווייס מיר פון עם איז פון אן ענגע צאל תלמידים אין א דערפל צפת, געריפן "גורי אריז"ל". זענען זיי אליין באשטעטיגט אויף גענוג צי קענען עדות זאגן און שאפן אן "אריז"ל"? כ'האב נישט קיין אהנונג. די איינציגסטע באקאנטע תלמיד זיינער איז ר"ח וויטאל. איז ער טאקע יא אינדעפענדענטלי וועריפייד, אדער זיין גדלות איז נאר בעיסד אויף דעם אז ער איז "דער גרעסטער תלמיד פון אריז"ל" (circular reasoning...)? איז דער נפש החיים שפיץ גאונות און חכמה אפגעזען ווער דער מחבר איז, אדער איז די חשיבות דערפון נאר פון דער מחבר (וואס חשיבותו נובע פון דעם וואס ער איז א תלמיד פון אזא מלאך וואס ער אליין האט מעיד געווען אז ער קען שיחת דקלים...) און ערבך ערבא צריך?
און דער זעלבע שאלה איז אויף די כתבי אריז"ל. איך ווייס אז צי זאגן אז רב אשי איז געווען א גלגול פון יואב בן צרוי' דארף מען נישט זיין מער ווי א בעל דמיון. אבער איז דא אין שער הכוונות טיפע זאכן וואס נאר מיט רוח הקודש האט מען עס געקענט אויספיגערן? אדער כאטש מ'דארף זיין א חכם מחוכם? אויב נישט וויאזוי ווייסט מען אז ער איז נישט געווען סתם א חושער? די קשיות האב איך נישט נאר וויאזוי "אונז" ווייס מיר, נאר וויאזוי איז ער געווארן אזוי אנגענומען בכל תפוצות ישראל?
