סאטמאר מהר"א שליט"א

[קענדי מאן]

די מעסעדזש איז נישט פון יעצט עס איז שוין ארומגעפארן ווען די מחלוקה האט זיך אנגעהויבן אפאר יאר צוריק

 

[הערש מיילעך]

ער ווייס אויך די אינערליכע טינופת פון די משפחה מתלוקת פון מייזליש- טייטעלבוים , זיי האבען אזא
מין לאווי-העיט רילעשן, זייט תרנ״ז ווען רבי ברכיה טייטעלבוים וואס ער האט עקספעקטעט איבער צונעמען די רבנות אין אוהעל נאך די פלוצלינגע פטירה פון זיין טאטע רבי משה יוסף, און עס האט זיך אריינגיפושט דער צוקומפטיגער ( ער איז נאך גיועהן א חתן ) שוואגער אז די רבנות קומט
עהם גאהר, ווייל דער מחותן האט איהם צוגעזאגט די רבנות - כדי ער זאל וועלן די שידוך - למעשה איז דער רבי דוד מייזליש אבי משפחת מייזליש גיווארן
דער רב , רבי ברכיה האט אויך גיהאט א באזונדערע
קהלה אין אוהעל , דער שווער פון רבי ברכיה -רבי
צבי אלימלך מבלאזוב בעל צבי לצדיק האט גיהאלטען אז רבי ברכיה איז גירעכט - דער נעפיו זיינער , דער ערשטער סאטמאר רבי ( ער איז גיוועהן אן איידעם אין פלאנטשא, וואס איז גיוועהן א שוואגער מיטן צבי לצדיק ) איז אויך גיוועהן מיט די דעה אז רבי דוד מייזליש בעל בנין דוד איז נישט בצדק, מיט תופס זיין די רבנות אין אוהעל , למעשה האבען זיך די משפחות אלע דורות משדך גיוועהן און עס איז אלץ גיוועהן פעמילי פייטס און דזשעלוסיס צווישען זיי שטילערהייט.

Click to shrink...

אפאר הערות לגבי אוהעל. לפי וואס איך האב געהערט איז האט ר' ברכיה נישט געוואלט איבערנעמען די רבנות אין אוהעל ווייל ער האט געזאגט אז זיין שווער האט עס צוגעזאגט פארן איידעם (עס איז געווען א סיבה דערביי). משפחת טייטעלבוים איז טאקע געווען ברוגז אויף ר' משה יוסף פארן עס טון און געהאט אן אייגען בית המדרש, אבער ר' ברכיה איז נישט געווען דער ראש נאר ר' לייבוש (ער איז געווען א וויין סוחר דאכט זיך). בנוסף צו דעם האט ר' ברכיה'ס רעביצין אים געצויגן קיין בלאזוב אסאך. איך מיין אז ביזן ברך משה האבן זיי זיך נישט משדך געווען. בין איך גערעכט?

 

[לאנגע לאקן]

איך מיין אז ביזן ברך משה האבן זיי זיך נישט משדך געווען. בין איך גערעכט?

Click to shrink...

ווער האט זיך דען געקענט משדך זיין?

אינדערהיים האט נאך די מחלוקה פעסט געברענט ביזן קריג. אבער דא האבן זיך דעם בנין דוד'ס קינדער (בעיקר ווייצענער רב און סארוואשער רב) צוגעשארט קיין סאטמאר, און מ'האט זיך אפיציעל איבערגעבעטן מיטן סאטמארער רבי'ן. דער רבי איז געווען ביי ר' אברהם לייטנערס חתונה, וואס איז געווען גראד נאכן קריג. אויך די סארוואשע קינדער האבן געלערנט אין ישיבה אין סאטמאר, און דירעקט געווען נאנט.

דער סיגעיטער בן הווייצענער האט זיך מאיזה סיבה יא געהאלטן האלב פארעווע מיט סאטמאר זיך צו געפעלן פאר די בּאָקעס פון סיגעיט... ווען מ'האט עפעס געזאגט וועגן סאטמאר פלעגט ער קאטעגאריש זאגן דא איז נישט סאטמאר...

די רוגזא אויף די מייזליקן איז בעיקר ווייל משפחת ר' בעריש מב"פ, בן הרב מאוהעל, איז געווען היבש פענסי, און ער אליין האט געוואוינט אין שיקאגא, ביז זיין שווער האט אים ממנה געווען אלס רב אין ב"פ על אפם וחמתם פון די סאטמורים, און ס'איז דא אזא סובקאנטשעס העיט קעגן יענע גאנצע משפחה...

 

[ריבי]

אפאר הערות לגבי אוהעל. לפי וואס איך האב געהערט איז האט ר' ברכיה נישט געוואלט איבערנעמען די רבנות אין אוהעל ווייל ער האט געזאגט אז זיין שווער האט עס צוגעזאגט פארן איידעם (עס איז געווען א סיבה דערביי). משפחת טייטעלבוים איז טאקע געווען ברוגז אויף ר' משה יוסף פארן עס טון און געהאט אן אייגען בית המדרש, אבער ר' ברכיה איז נישט געווען דער ראש נאר ר' לייבוש (ער איז געווען א וויין סוחר דאכט זיך). בנוסף צו דעם האט ר' ברכיה'ס רעביצין אים געצויגן קיין בלאזוב אסאך. איך מיין אז ביזן ברך משה האבן זיי זיך נישט משדך געווען. בין איך גערעכט?

Click to shrink...

מסתם ביסטו גירעכט , אבער ביים ארויס געבן דעם
ספר ויואל משה האט זיך דער סאטמאר רבי שטארק מייעץ גיועהן מיט רבי צבי מייזליש בעל מקדשי השם
מיט די לשונות און מיט ווי שטארק צומאכען די התבדלות פון אגודת ישראל , געוויסע זאכען האט האט זיך די סאטמאר רבי צוריק גיהאלטען פון שרייבען, על פי עצתו ,לפי השמועה מפי זקנים , ווען עס איז פאהר גיקומען א מאסען דעמאנסטראציע אין מאנהעטן סענטער תשכ״ז,האט דארט אויך אויפגיטרעטן דער רבי צבי מייזליש,און ער האט גידארשענט כדרכו - מיט א סענס אף הומאר - רבותי איך וויל ענק זאגען ברוך השם,איך קען עפעס לערנען, איך זאג ענק איך האב אדורך געקוקט דעם גאנצען ויואל משה פון דעקל צו דעקל און אין איך זאג ענק עס שטימט דארט אלעס 100%,
דוכט סיך אז דער סאטמאר רבי וואלט עס וועהן נישט גיזאגט מיט אזא זיכערקייט , דער רבי צבי, איז דאך גיוועהן א מייזליש, האט עס גיפאסט , ער האט גיקענט זאגען באופן , דברו חכמים בלשון הבאי .

 

[ריבי]

ווער האט זיך דען געקענט משדך זיין?

אינדערהיים האט נאך די מחלוקה פעסט געברענט ביזן קריג. אבער דא האבן זיך דעם בנין דוד'ס קינדער (בעיקר ווייצענער רב און סארוואשער רב) צוגעשארט קיין סאטמאר, און מ'האט זיך אפיציעל איבערגעבעטן מיטן סאטמארער רבי'ן. דער רבי איז געווען ביי ר' אברהם לייטנערס חתונה, וואס איז געווען גראד נאכן קריג. אויך די סארוואשע קינדער האבן געלערנט אין ישיבה אין סאטמאר, און דירעקט געווען נאנט.

דער סיגעיטער בן הווייצענער האט זיך מאיזה סיבה יא געהאלטן האלב פארעווע מיט סאטמאר זיך צו געפעלן פאר די בּאָקעס פון סיגעיט... ווען מ'האט עפעס געזאגט וועגן סאטמאר פלעגט ער קאטעגאריש זאגן דא איז נישט סאטמאר...

די רוגזא אויף די מייזליקן איז בעיקר ווייל משפחת ר' בעריש מב"פ, בן הרב מאוהעל, איז געווען היבש פענסי, און ער אליין האט געוואוינט אין שיקאגא, ביז זיין שווער האט אים ממנה געווען אלס רב אין ב"פ על אפם וחמתם פון די סאטמורים, און ס'איז דא אזא סובקאנטשעס העיט קעגן יענע גאנצע משפחה...

Click to shrink...

לפי ידיעתי איז דער מסדר פון חידושי סוגיות פון די סאטמאר רבי ז״ל ,רבי צבי מייזליש אויך פון די משפחה דער זוהן פון סאטמאר רבי מהר״יי איז זיין איידעם ,

 

[Mendy]

דוד דמן אין משפחה

 

[המן טאש]

עס האט זיך מיר כמעט ארויסגעריסן א Awwwwww ביז איך האב מיר דערמאנט די מחלוקת וואס ער מאכט ביי די חתונה׳ס ווי מען נעמט עם נישט אלץ מסדר קידושין…

 

[ריבי]

עס האט זיך מיר כמעט ארויסגעריסן א Awwwwww ביז איך האב מיר דערמאנט די מחלוקת וואס ער מאכט ביי די חתונה׳ס ווי מען נעמט עם נישט אלץ מסדר קידושין…

Click to shrink...

דער ״ רוך אין סופי ״ פון וואס ער רעדט איז בבחינת נסתר .

 

[עמרם]

די רוגזא אויף די מייזליקן איז בעיקר ווייל משפחת ר' בעריש מב"פ, בן הרב מאוהעל, איז געווען היבש פענסי, און ער אליין האט געוואוינט אין שיקאגא, ביז זיין שווער האט אים ממנה געווען אלס רב אין ב"פ על אפם וחמתם פון די סאטמורים, און ס'איז דא אזא סובקאנטשעס העיט קעגן יענע גאנצע משפחה...

Click to shrink...

נישט צו פארדרייען היסטאריע, איז די ראש ישיבה ר' חיים הערש געווען זייער ארויפגעקוקט ביי די ארוינים, ביז זיין פרשה און מחלוקת אין בני ברק.

חוץ וואס ער האט געהאט א גרויסע יד, אין מאכן די סאטמאר בני ברק'ע פאר ארוינים, האט מען בכלליות שטארק ארויפגעקוקט אויף אים ביי די ארוינים, און אים געהאלטן פאר איינס פון די געלונגענע אייניקלעך פון די ברך משה,
ס'זענען געווען ארוינים וואס האבן אפי' געזען אין אין א קאמפעטישן פאר ר' מענדל נאך מהר''א....

סא דאס וואס זיי שעלטן יעצט אויף אים, איז גארנישט קיין אלטע זאכן.

 

[עמרם]

לפי ידיעתי איז דער מסדר פון חידושי סוגיות פון די סאטמאר רבי ז״ל ,רבי צבי מייזליש אויך פון די משפחה

Click to shrink...

אב''ד שאפראן ז''ל

געווען א זוהן פון די סארווישע רב ר' חיים א זוהן פון די בנין דוד

 

[עמרם]

איך מיין אז ביזן ברך משה האבן זיי זיך נישט משדך געווען. בין איך גערעכט?

Click to shrink...

ווער האט זיך נישט משדך געווען?

די ווייטצענע רב (בן הבנין דוד) איז בזו''ר געווען אן איידעם ביי זיין פעטער, א זוהן פון ר' משה יוסף

 

[ריבי]

למעשה לויט ווי מען שאצט אין די שטיבעליך האט די מסע הקודש אפגיקאסט בערך 100 מיליאן שקל וואס דאס איז א הון תועפות וואס דער היימישער ציבור אין סאטמאר האט געספענדט,אויף די מירון סאגא
דער סאטמאר רבי האט מקדים גיוועהן - אחר תעבורו - אז מען דארף חשבונען מיט וואס איז געבליבען פון די מצב -
סתם זיך צוזאם קומען פון אמריקא און זינגען בר יוחאי אין הערן תורות אויף שבתי בבית ה׳ כל ימי חיי אויף כמה אופנים,הגם עס איז זייער שיין , מיינט נאך נישט אז עס איז דא ריוח פאר די נוסעים און טהיילנעמער ,
עס קען זיין אז דע עומק כוונה איז גיוועהן פון די סאטמאר רבי,מעורר צוזיין א אהבה פאר די לאנד ציון וירושלים, ווייל ליידער ביי די נייע דורות פון סאטמאר דורך דעם סטעדי קריטיק, אויף די ממשלה אין מדינת ישראל, איז גיווארן א גלייכגילטקייט אז מען איז נישט מרגיש קיין רעספעקט פאר קדושת הארץ, ווי די תלמוד זאגט אויף אמוראים אז זיי האבען געקושט די שטיינער אין עכו , איז אבער אין די סאטמאר מחונכים און יוצאי תלציהם גישאפען גיווארן א שנאה, ווי מען קען זעהן פון די תלמידים וואס גייען מיט די דעמאנסטראציעס פון די רוצחי ערבים און זיי שטעלן זיך אויף זייער צד להשמיד ולהרוג , ( עס איז נאר דא א מתי מספר , אבער עס איז א סימפטאם פון א גרעסער פראבלעם ) האט מען מיט די נסיעה - מסע בקודש - צוריק גיברענגט רעספעקט פאר ארץ ישראל און בכלל פאר אלע יושבי הארץ , און אויך פאר די ממשלה וואס אהן זיי וואלט דאך גיוועהן, איש את רעהו חיים בלעו .
כי באש הצתה ובאש אתה עתיד לבנותה
האט מען גימאכט א הדלקה .

 

[איש מבקש]

געהערט א דרשה נעכטן פון מהר"א צוויי ליינס האבן ארויסגעשטארט:

שיקן בחורים לערנען און א"י איז א גרויסע סכנה, פארוואס? וויל ער איז געפארן מיט זיין קאר אין ירושלים און ער האט געזען ווי בחורים שפאצירן אויף די גאסן דארט ארויף און אראפ, טייל מיט די היט טייל אן, נישט נאר דאס, נאר די סיידוואלקס דארט זענען זייער שמאל אין ס'וואקן דארט אנשים נשים וטף, ס'ממש א שרעקליכע סכנה פאר די בחורים דארט, אין עולם גולם שעפשענען נאך צווישן זוך נאך די דרשה, "WOW... טאקע א פראבלעם..."

איינער וויל ביטע זאגן פאר רבי אהרן וועגן א שטאט וואס הייסט ק"י? ער קען טרעפן די זעלעבע זאך דארט, בחורים שפאצירן אויף די גאסן דארט ארויף און אראפ, קען טאקע זיין מיט די היט, אבער גיוואלד, ס'דאך דא שמאלע סיידוואלקס!!!

איך הייב אן טראכטן אז רבי אהרן'ס חכמה איז אווער רעיטעט, פשוט א לויזע צינג, אין ער גייט אריין אסאך מאל אין פאני דיטעילס וואס קען מאכן מענטשן טראכטן אז ס'איז דברי חכמה ווען עכט איז עס פשוט שטיות!

 

[איש מבקש]

אה.. שיעור פארגעסן די צווייטע זאך, ער זאגט אז די פראבלעם פון גיוס איז שרעקליך, לייק נעווער ביפאר, ער זאגט א ביישפיל, א סאטמערע בחור איז אריינגעקמען צו אים דארט מיט א מעשה שהיה, די בחור דערציילט, ער האט געהאט אלע נויטיגע פאפירן זיך צי שטעלן און באקומען א פטור, אין ער איז אהינגעגאנגען, זאגט מען אים דארט אז ער דארף גיין צי א אנדערע בילדינג קעגן איבער, די בחור ווייסט נישט פון קיין מעשיות ער גייט אהין, די רגע ער קומט דארט אן זאגט מען אים, בחור'ל, דו ביזט שוין יעצט אין מיליטער, מ'האט אים אויסגעטאן זיין היט אין רעקל אין מ'האט אים געהייסן אנטון די מאנדירן.

פאר מיר מאכט די מעשה נישט קיין סענס, איך זאג נישט ס'ליגנט, אבער ר' אהרן איז א עקספערט אין שטיתום, סא אויב איינער קען קאנפירמען די מעשה וואלט איך געווען דאנקבאר, אפשר @חוקר ודורש? ס'דא אזא מציאות?

 

[ריבי]

געהערט א דרשה נעכטן פון מהר"א צוויי ליינס האבן ארויסגעשטארט:

שיקן בחורים לערנען און א"י איז א גרויסע סכנה, פארוואס? וויל ער איז געפארן מיט זיין קאר אין ירושלים און ער האט געזען ווי בחורים שפאצירן אויף די גאסן דארט ארויף און אראפ, טייל מיט די היט טייל אן, נישט נאר דאס, נאר די סיידוואלקס דארט זענען זייער שמאל אין ס'וואקן דארט אנשים נשים וטף, ס'ממש א שרעקליכע סכנה פאר די בחורים דארט, אין עולם גולם שעפשענען נאך צווישן זוך נאך די דרשה, "WOW... טאקע א פראבלעם..."

איינער וויל ביטע זאגן פאר רבי אהרן וועגן א שטאט וואס הייסט ק"י? ער קען טרעפן די זעלעבע זאך דארט, בחורים שפאצירן אויף די גאסן דארט ארויף און אראפ, קען טאקע זיין מיט די היט, אבער גיוואלד, ס'דאך דא שמאלע סיידוואלקס!!!

איך הייב אן טראכטן אז רבי אהרן'ס חכמה איז אווער רעיטעט, פשוט א לויזע צינג, אין ער גייט אריין אסאך מאל אין פאני דיטעילס וואס קען מאכן מענטשן טראכטן אז ס'איז דברי חכמה ווען עכט איז עס פשוט שטיות!

Click to shrink...

א רבי פאהרט מיט א קאר און קוקט זיך ארום
עס איז נישט אזוי פאסיג, און פונקט האט ער גיזעהן אז א בחור מינגעלט מיט א מיידעל
וראה בטוב ירושלים

 

[איש מבקש]

און פונקט האט ער גיזעהן אז א בחור מינגעלט מיט א מיידעל

Click to shrink...

ער האט דאס נישט געזאגט

 

[ניי]

נישט צו פארדרייען היסטאריע, איז די ראש ישיבה ר' חיים הערש געווען זייער ארויפגעקוקט ביי די ארוינים, ביז זיין פרשה און מחלוקת אין בני ברק.

חוץ וואס ער האט געהאט א גרויסע יד, אין מאכן די סאטמאר בני ברק'ע פאר ארוינים, האט מען בכלליות שטארק ארויפגעקוקט אויף אים ביי די ארוינים, און אים געהאלטן פאר איינס פון די געלונגענע אייניקלעך פון די ברך משה,
ס'זענען געווען ארוינים וואס האבן אפי' געזען אין אין א קאמפעטישן פאר ר' מענדל נאך מהר''א....

סא דאס וואס זיי שעלטן יעצט אויף אים, איז גארנישט קיין אלטע זאכן.

Click to shrink...

ביז ער האט באשלאסן צו מאכן שבת פאר זיך
די הצלחה אין בב אן ר' אהרן מיט זיין הנהלה ראטער וואלט ער אין ערגעץ נישט אנגעקומען