ווער איז אחראי אויף די תוצאות פון פרייהייט פון ווארט?

[שעפטאל]

קרעמל איז געפענט געווארן מיט א מלחמת קודש פאר פרייהייט פון ווארט.

פארוואס?!
ס'דאך א גרויסע אחריות!
מענטשן קענען קאליע ווערן דורך פרייהייט פון ווארט.
קוק אויף די שנירלעך וואס שפראצן ארויס פון חברים וואס זייערע אויגן האבן זיך געפענט און זיי זענען נישט צופרידן אין זייער לעבן.

האסט נישט מורא אז יעקב אבינו וועט זיך פארשעמען ווען טעלי גייט שרייבן אז ער איז געווען א חזיר?!
מיינסט נישט אז דער באשעפער וועט זיך שטארק אויפרעגן אז איינער שרייבט ארויס דעם שם הוי"ה?! מיין שכן איז א פרסישער גלויביגער, וועט זיך די פרסישע גאט נישט באליידיגן ווען מ'לייגט ארויף די בארדיטשובער'ס ניגון אז 'ניין זאג איך דיר'?
וועט זיך דער כופר נישט אויפרעגן אויף שעפטי וואס שרייבט אז ער גלייבט אין גאט?

נאר וואס דען,

דער אמת קען נישט ארויפקומען אויב מ'מאכט שטיל די וואס האלטן אנדערש. חותמו של הקדוש ברוך הוא אמת, אונז דארפן יעדעם לאזן זאגן פונקטלעך וואס זיי האלטן און דער רבונו של עולם זאל שוין אליין מחליט זיין וואס די ציבור זאל אננעמען און וואס נישט. זאל ער לאזן הערן דעם אמת צום עולם דורך אריינשיינען די גוטע תשובת המינים.

ס'איז זיין וועלטל, לאמיר נישט חרוב מאכן מיטן דערשטיקן זיין קול וואס הערט זיך ארויס פון זיינע נבראים.

די ליצני הדור וועלן שרייען מאבימלך נתעברה שרה, און מ'גייט נישט מעקן זייערע הודעות, הגם ס'איז זייער טריגערינג!
נישט נאר אז ס'איז קיין פראבלעם נישט, נאר ס'איז א חלק פונעם פלאן, ס'איז אפי' א חלק פונעם תורה!
-

דערציילט מיר א ברודער, 'ווען כ'האב אנגעהויבן טרינקן האב איך מורא געהאט אז אויב כ'פיר זיך אויף אנדערש (אפן און זארגלאז) נאכן טרינקן וועלן מענטשן דשאדשן די מעדעצין און זיך אפהאלטן פון זיך אויסהיילען.' האט אים א חבר געזאגט א גוט לשון "לאז די אייוואסקא קעיר נעמען פון זיך אליין" והיינו ס'נישט דיין דאגה, אויב אייוואסקא טוישט מענטשן מעג יעדער זען און וויסן.

מ'גייט מיט אזא בחינה פון אין עוד מלבדו, יעדעס שרייבונג איז אים, אויכעט די כפירה רייד איז דעם באשעפער. "לאז דעם באשעפער קעיר נעמען פון זיך אליין."

 

[מר שושני]

פרייהייט פון ווארט איז נאטורליך און מאראליש.

אויב זענט איר זיכער איר זענט גערעכט דאן וואס שטערט אייך אנדערע האלטן אנדערשט? אויב זענט איר נישט זיכער, ווילט איר נישט פרובירן צוקומען צום אמת?

Banning books gives us silence when we need speech. It closes our ears when we need to listen. It makes us blind when we need sight
― Stephen Chbosky

די קשיא איז אויף אייוועלט און קול מבשר, ווער נעמט אחריות אויף די תוצאות פון צענזור?

 

[אשפא]

אויב זענט איר זיכער איר זענט גערעכט דאן וואס שטערט אייך אנדערע האלטן אנדערשט?

Click to shrink...

פרייהייט פון ווארט האט מיט רעדן נישט מיט האלטן. נישט זיכער אויב דיין נקודה איז רעלעוואנט דא.

רעליגיעזע צענזור האט מורא אז פרייהייט פון ווארט קען מכשיל זיין אנדערע.

 

[אשפא]

דער אמת קען נישט ארויפקומען אויב מ'מאכט שטיל די וואס האלטן אנדערש.

Click to shrink...

יובל נח הררי איז שטארק מחולק מיט דיר. ער האלט אז עס איז בכלל נישט מוכרח אז דער אמת וועט צום סוף ארויפשווימען.

 

[מסתת הרים]

"ווער נעמט אחריות??"
און צוליב דעם "ווער נעמט אחריות" דערשטיקט מען יעדע פוצה פה ומצפצף טאמער חלילה די אמת וועט ארויס קומען!
און דער פשט דערפון איז פשוט:
ווייל טאמער ווען דער אמת וועט זיך ארויסווייזן, ווער וואלט דעמאלט גענומען אחריות אויף די אייגענע פאלעסיעס? אודאי נישט! נו, זאג מיר, ווער נעמט אחריות

 

[מר שושני]

פרייהייט פון ווארט האט מיט רעדן נישט מיט האלטן. נישט זיכער אויב דיין נקודה איז רעלעוואנט דא.

Click to shrink...

לא הבנתי

 

[מסתת הרים]

פרייהייט פון ווארט האט מיט רעדן נישט מיט האלטן. נישט זיכער אויב דיין נקודה איז רעלעוואנט דא.

רעליגיעזע צענזור האט מורא אז פרייהייט פון ווארט קען מכשיל זיין אנדערע.

Click to shrink...

ווייל חלילה די שקר וועט ח"ו באוואוסט ווערן

 

[מסתת הרים]

יובל נח הררי איז שטארק מחולק מיט דיר. ער האלט אז עס איז בכלל נישט מוכרח אז דער אמת וועט צום סוף ארויפשווימען.

Click to shrink...

אבער אפי' על צל צילו של ספק, אפשר חלילה וחס ס'גייט ארויס קומען, איז עס שוין ביהרג ועל יעבר

רעליגיעזע צענזור האט מורא אז פרייהייט פון ווארט קען מכשיל זיין אנדערע.

Click to shrink...

 

[דאקטאר-ראבינער]

אפי׳ די מערסטע פרא פרייהייט פון ווארט אדוואקאטן וועלן האבן זייערע גדרים. ביי איינעם איז עס טעראריזם. ביי א צווייטן פארנאגרעפי. ביי א דריטן העיט ספיטש, ביי א פערדן טראללינג.
יעדער האט צענזור,וואס זיי האלטן איז די מינימיום. אויב אזוי איז עס אייביג סוביעקטיוו. ממילא נמצא אז עס איז נישטא אמת’ע פרייהייט פון ווארט!

 

[מסתת הרים]

אפי׳ די מערסטע פרא פרייהייט פון ווארט אדוואקאטן וועלן האבן זייערע גדרים. ביי איינעם איז עס טעראריזם. ביי א צווייטן פארנאגרעפי. ביי א דריטן העיט ספיטש, ביי א פערדן טראללינג.
יעדער האט צענזור,וואס זיי האלטן איז די מינימיום. אויב אזוי איז עס אייביג סוביעקטיוו. ממילא נמצא אז עס איז נישטא אמת’ע פרייהייט פון ווארט!

Click to shrink...

דו האסט יא א פוינט אז יעדער האט זייערע גדרים, אבער עס איז פאראן א קריטישע חילוק. ווען די גדרים קומען פון א ראציאנאלע סיבה, ווי צו פארמיידן העיט ספיטש, פארנאגרעפיע, אדער אפילו טעראריזם, קען מען כאטש פארשטיין אז די צענזור ווערט געמאכט צו באשיצן מענטשן אדער א געזעלשאפט.

אבער ווען די גדרים קומען בלויז פון א רעליגיעזע גלויבונג וואס פשוט דערלויבט נישט קיין שום קריטיק, איז דאס שוין נישט קיין שאלה פון "מינימאלע צענזור," נאר א וועג צו אונטערדריקן אפענע געדאנקען און אפציעס. ס׳איז מער א כלי פון "מאכט און קאנטראל" ווי א מיטל צו "שיצן מענטשן".

ווען מען צענזורירט אויף א וועג וואס קיינער קען נישט אפילו פרעגן "פארוואס," ווערט עס מער ווי "גדרים" – עס ווערט א טיר מיט א גרויסן שליסל, און בלויז די וואס האלטן דעם שליסל באשטימען וואס איז ערלויבט צו טראכטן אדער זאגן. און אונטערדריקן פרייהייט און פלייץ פון געדאנקען. אזוי קען מען נישט באמת רעדן פון פרייהייט פון ווארט, אפילו נישט אין זיין מינימאלסטן פארם.

 

[דאקטאר-ראבינער]

דו האסט יא א פוינט אז יעדער האט זייערע גדרים, אבער עס איז פאראן א קריטישע חילוק. ווען די גדרים קומען פון א ראציאנאלע סיבה, ווי צו פארמיידן העיט ספיטש, פארנאגרעפיע, אדער אפילו טעראריזם, קען מען כאטש פארשטיין אז די צענזור ווערט געמאכט צו באשיצן מענטשן אדער א געזעלשאפט.

אבער ווען די גדרים קומען בלויז פון א רעליגיעזע גלויבונג וואס פשוט דערלויבט נישט קיין שום קריטיק, איז דאס שוין נישט קיין שאלה פון "מינימאלע צענזור," נאר א וועג צו אונטערדריקן אפענע געדאנקען און אפציעס. ס׳איז מער א כלי פון "מאכט און קאנטראל" ווי א מיטל צו "שיצן מענטשן".

ווען מען צענזורירט אויף א וועג וואס קיינער קען נישט אפילו פרעגן "פארוואס," ווערט עס מער ווי "גדרים" – עס ווערט א טיר מיט א גרויסן שליסל, און בלויז די וואס האלטן דעם שליסל באשטימען וואס איז ערלויבט צו טראכטן אדער זאגן. אזוי קען מען נישט באמת רעדן פון פרייהייט פון ווארט, אפילו נישט אין זיין מינימאלסטן פארם.

Click to shrink...

ראציאנאל איז אויך סוביעקטיוו. קול מבשר און אייוועלט זענען זייער ראציאנאל לויט זייער באקס.
נאכמער,לויט זייער באקס,איינערוואס פארמעקט פארנאגראפי אידאך ממש אפגעפרעגט. ווייל גוי= איקוועלס שמוץ,נו אויב אזוי וועלכע רעכט האבן זיידאס צו רעדאגירן. משא”כ זייער באקס איז דאך אידישקייט ממש וואס איז דער סוביעקטיווער אמת...

 

[אשפא]

האסט יא א פוינט אז יעדער האט זייערע גדרים, אבער עס איז פאראן א קריטישע חילוק.

Click to shrink...

איך און ער זאגן די זעלבע.

ווען די גדרים קומען פון א ראציאנאלע סיבה,

Click to shrink...

דו כאפט נישט ווי שטארק סוביעקטיוו דאס איז?

דער רעליגיעזער האלט אויך אז זיין צענזור איז זייער ראציאנאל.

 

[מר שושני]

@מי אני האט מיר דאס געשיקט.

און ווייל עס איז מלא טעם וועל איך עס דירעקט אריינפעיסטן דא. (מיט רשות)

וזה לשונו:
"אין מיין מוסד וואו איך ארבעט האב איך דאס טאקע געזאגט פאר׳ן מנהל, א פארשטענדליכער איד וואס פארשטייט גאר גוט צו חינוך. עס האט געהאנגען אינעם האָלוועי ביי די עלטערע כתות, מטעם די לימודי חול, א פלאקאט פונעם סאָלער סיסטעם מיט די זון און אלע פלאנעטן דערין. אונטער יעדעס פלאנעט איז געוועזן אפאר שורות אונטער דעם וואו עס איז געשטאנען אביסל אינפארמאציע/מדע איבער דאס פלאנעט. אונטער די זון איז געשטאנען: ״די זון האט זיך געפארעמט __________.״ און דערנאך נאך אינפארמאציע איבער דעם. מ׳האט אנגעבליך געהאט ארויסגעשניטן דערפון אז די זון האט זיך געפארעמט, לפי מדע, בערך פיר אהאלב ביליאן יארן צוריק.

בין איך צוגעגאנגען צום מנהל און אים געזאגט, ״דו ביסט דער גורם אז למשל [דער-און-דער קלוגע אינגל] וועט מעגליך אפפארן ווען ער איז עלטער! לאמיר זיך נישט נאַרן, 90% פון קינדער דא וועלן האבן עקסעס צו אינטערנעט ואינפערמאציע [עס איז גראדע א מער ״בארא פארק׳ישע״ סארט מוסד]. און די קלוגע וועלן אנקומען צו די סארט אינפארמאציע אויך. צום ערשט וועט זיין רעאקציע דערצו מסתם זיין, ״׳סאַראַ שטותים!״, אבער צוביסלעך וועט ער (גאר מעגליך) איינזעהן אז זיי האבן גאר שטארקע אביעקטיווע און עמפירישע ראיות לדבריהם. און קומט אויס אז מיט דעם וואס דו האסט דאס להדיא אויסגעריסן, האסטו געשאפן און אראפגעשטעלט אז דאס איז א סתירה און קען נישט גיין אין איינקלאנג מיט דת ורעליגיע; קענסט דאך נישט געוואונען די דיבאטע. ער וועט דאס מעגליך אלעס צאמשטעלן מיט רעליגיע בכלליות און ארויסווארפן דאס קינד מיט די באדוואסער.״

און איך גלייב אז הנסיון מוכיח על זה בימינו אלה.

איך פארשטיי אז מ׳קען מחלק זיין אז פאר קינדער, כדי זיי נישט צו צומישן און אריינגיין אין מער דקות׳דיגע חילוקים ווי אזוי מ׳קען יא ביידע אָנהאלטן וכו׳, פעהלט יא אויס דאס צו צענזורירן לעת עתה ווען זיי זענען יונג. אבער איך גלייב אז דאס איז א פּערמאנענטע מהלך ביי אונז אפילו פאר זקנים ממש.

ועל של עתה באתי און צוריק צו אונזער נידון. איך פארשטיי זייער פיין אז גיין שרייבן עפעס וואס רירט צו און גייט קעגן מענטש׳נס דאגמאס איז נישט עפעס וואס דארף געטוהן ווערן לייכטערהייט ואפילו אויב מ׳איז קעגן דאס געדאנק און מהלך פון צענזור און כובש זיין חכמה ומדע. דעריבער פארשטיי איך יא אז אויב איינער שרייבט, אפילו אויב ער און זיין מדע זענען פולקאם גערעכט, אבער עס איז אין א סארט פאלעמישע און צינישע שטייגער וכדומה להתריס אָנע רעספעקט (@רביה״ק זי״ע, איך קוק אויף דיר… הגם איך פערזענליך גלייך יא דיין סטייל פון שרייבן), פארשטיי איך די טענה אז מ׳זאל און מ׳דארף דאס מסדר זיין. דאס אליין צו טוהן אזוי אויף אזא מהלך איז ווייטער נישט בגדר חכמה. אבער דאס׳ן זאגן אז מ׳קען בכלל נישט שרייבן דערוועגן, וואו ס׳איז מדע און די אינפארמאציע איז למעשה דא און מ׳האט (עווענטועל אזוי-צי-אזוי) צוטריט דערצו, איז פשוט לא מדרך החכמה און איז גאר קאַוּנטער-פּראדוקטיוו פאר אינטעליגענטע מענטשן - מענטשן וואס איך גלייב זענען די סארט וואס דרייען זיך דא אויף קאווע שטיבל. דעריבער איז מיין פערזענליכע שיטה אז איך האלט מיר נישט אפ פון שרייבן און ציטירן אן אקאדעמישע שיטה, מהלך, געפינס וכו׳ וכו׳ אפילו וואו עס איז מנוגד לדתינו. ווי כ׳האב געזאגט איז דאס אלעס עפעס וואס אינטעליגענטע גלויביגע מענטשן מוזן ענגעידזשן מיט; עווענטועל, אין איין וועג אדער א צווייטע וועג וככל הנ״ל. כמובן אז דאס מיינט פארשטייט זיך נישט אז מ׳דארף מסכים זיין מיט יעדעס מהלך ושיטה, אפילו וואו עס קומט פון א געלערענטער און שטודירטער חכם ומדעני - אבער ענגעידזשן מוז מען. זאגן ״איך וויל אפילו נישט (מ׳זאל) וויסן״, ווען עס איז דאך בתור מדע ואקאדעמיע, איז אינו מדרך החכמה כלל און פאסט נישט פאר׳ן עם חכם ונבון, ובפרט אין אונזער עפאכע. אז נישט גייט דאס אריין אין גורם זיין אז אונזער געזעלשאפט ווערט, ווי @יאיר האט דאס טערמינט:
Survival of the Stupidest

נאר ווי געזאגט מוז דאס געטוהן ווערן אויף אַן אופן פון אביעקטיווקייט און רעספעקט, און אָן קיין שום סאָבּיעקטיווקייט והתרסה. און צו דעם פרוביר איך מיך צו האלטן."
עכ"ל

ודברי חכמים בנחת נשמעים

 

[מסתת הרים]

ראציאנאל איז אויך סוביעקטיוו. קול מבשר און אייוועלט זענען זייער ראציאנאל לויט זייער באקס.
נאכמער,לויט זייער באקס,איינערוואס פארמעקט פארנאגראפי אידאך ממש אפגעפרעגט. ווייל גוי= איקוועלס שמוץ,נו אויב אזוי וועלכע רעכט האבן זיידאס צו רעדאגירן. משא”כ זייער באקס איז דאך אידישקייט ממש וואס איז דער סוביעקטיווער אמת...

Click to shrink...

דו מישט אויס צוויאטע באגריפן. די טענה אז "ראציאנאל איז סוביעקטיוו" איז שוין פון די גרונטן א שוואכע טענה, וויבאלד אפילו אויב מענטשן קענען דיסקוטירן וואס איז ראציאנאל אין א געוויסער סיטואציע, איז ראציאנאליטעט פונדעסטוועגן א באגריף וואס "צילט" צו א מין אוניווערסאלע לוגיק (collective logic) און (collective understanding). און אנטוויקלט זיך מיט די יארן, עס איז נישט געבויט אויף א באקס, נאר אויף פרינציפן פון באווייז, קאנסעקווענצן, און א מינימום זארג פאר יושר און שיץ פון יחידים אזוי ווי כ'האב שוין געשריבן באריכות דא

ווען דו מאכסט א גדר וואס ראציאנאל שטיצט, ווי צו פארמיידן העיט ספיטש, קען מען פארשטיין: עס איז דא א קלארע ליניע פון מחשבה, וואס קען זיין אראפגעברענגט מיט ראיות און באווייזן. אפילו אויב איך בין נישט מסכים מיט די גדר, קען איך כאטש פארשטיין פארוואס עס איז דארט, און אויך פראבירן אויפווייזן פארקערט.

אבער ווען דו מאכסט א גדר געבויט אויף א גלויבונג, ווי "מ׳מעג נישט קריטיקירן רעליגיע ווייל עס איז הייליג," איז עס שוין נישט מער ווי א כוח-שפראך (power language). עס איז נישט געבויט אויף ראיות, נאר אויף די באשטעטיגונג פון דיינע אייגענע פריאריטעטן. צו זאגן אז דאס איז "דער סוביעקטיווער אמת" איז א מין קלוגער וועג צו זאגן "איך האב די רעכט צו טייטשן אלעס ווי איך וויל און קיינער מעג נישט פרעגן."

צוליב דעם איז עס נישט קיין שאלה פון "באַקס." ראציאנאל איז נישט קיין באקס, עס איז א וועג פון טראכטן וואס זוכט צו זיין צוטריטלעך און צוגענגליך פאר יעדן, ניט סוביעקטיוו געבויט אויף די געגלייבטע סיסטעם פון איין גרופע. דיינע דוגמאות ווייזן נאר ווי מענטשן וואס זענען געבונדן צו א קליין באקס קענען פראבירן צו מאכן זייער וועלט ווי זי וואלט געווען די גאנצע וועלט.

און צו זאגן אז "פארנאגראפיע איז אפגעפרעגט ווייל גוי=שמוץ" איז פשוט ליצנות: ווען מ׳קען נישט טענהן אויף א באזיס פון ראציאנאליטעט, בלייבט בלויז די הילכיגסטע סטריאטיפן. דאס איז פונקט דער פראבלעם וואס איך האב אנגעצייכנט.

 

[מסתת הרים]

@מי אני האט מיר דאס געשיקט.

און ווייל עס איז מלא טעם וועל איך עס דירעקט אריינפעיסטן דא. (מיט רשות)

וזה לשונו:
"אין מיין מוסד וואו איך ארבעט האב איך דאס טאקע געזאגט פאר׳ן מנהל, א פארשטענדליכער איד וואס פארשטייט גאר גוט צו חינוך. עס האט געהאנגען אינעם האָלוועי ביי די עלטערע כתות, מטעם די לימודי חול, א פלאקאט פונעם סאָלער סיסטעם מיט די זון און אלע פלאנעטן דערין. אונטער יעדעס פלאנעט איז געוועזן אפאר שורות אונטער דעם וואו עס איז געשטאנען אביסל אינפארמאציע/מדע איבער דאס פלאנעט. אונטער די זון איז געשטאנען: ״די זון האט זיך געפארעמט __________.״ און דערנאך נאך אינפארמאציע איבער דעם. מ׳האט אנגעבליך געהאט ארויסגעשניטן דערפון אז די זון האט זיך געפארעמט, לפי מדע, בערך פיר אהאלב ביליאן יארן צוריק.

בין איך צוגעגאנגען צום מנהל און אים געזאגט, ״דו ביסט דער גורם אז למשל [דער-און-דער קלוגע אינגל] וועט מעגליך אפפארן ווען ער איז עלטער! לאמיר זיך נישט נאַרן, 90% פון קינדער דא וועלן האבן עקסעס צו אינטערנעט ואינפערמאציע [עס איז גראדע א מער ״בארא פארק׳ישע״ סארט מוסד]. און די קלוגע וועלן אנקומען צו די סארט אינפארמאציע אויך. צום ערשט וועט זיין רעאקציע דערצו מסתם זיין, ״׳סאַראַ שטותים!״, אבער צוביסלעך וועט ער (גאר מעגליך) איינזעהן אז זיי האבן גאר שטארקע אביעקטיווע און עמפירישע ראיות לדבריהם. און קומט אויס אז מיט דעם וואס דו האסט דאס להדיא אויסגעריסן, האסטו געשאפן און אראפגעשטעלט אז דאס איז א סתירה און קען נישט גיין אין איינקלאנג מיט דת ורעליגיע; קענסט דאך נישט געוואונען די דיבאטע. ער וועט דאס מעגליך אלעס צאמשטעלן מיט רעליגיע בכלליות און ארויסווארפן דאס קינד מיט די באדוואסער.״

און איך גלייב אז הנסיון מוכיח על זה בימינו אלה.

איך פארשטיי אז מ׳קען מחלק זיין אז פאר קינדער, כדי זיי נישט צו צומישן און אריינגיין אין מער דקות׳דיגע חילוקים ווי אזוי מ׳קען יא ביידע אָנהאלטן וכו׳, פעהלט יא אויס דאס צו צענזורירן לעת עתה ווען זיי זענען יונג. אבער איך גלייב אז דאס איז א פּערמאנענטע מהלך ביי אונז אפילו פאר זקנים ממש.

ועל של עתה באתי און צוריק צו אונזער נידון. איך פארשטיי זייער פיין אז גיין שרייבן עפעס וואס רירט צו און גייט קעגן מענטש׳נס דאגמאס איז נישט עפעס וואס דארף געטוהן ווערן לייכטערהייט ואפילו אויב מ׳איז קעגן דאס געדאנק און מהלך פון צענזור און כובש זיין חכמה ומדע. דעריבער פארשטיי איך יא אז אויב איינער שרייבט, אפילו אויב ער און זיין מדע זענען פולקאם גערעכט, אבער עס איז אין א סארט פאלעמישע און צינישע שטייגער וכדומה להתריס אָנע רעספעקט (@רביה״ק זי״ע, איך קוק אויף דיר… הגם איך פערזענליך גלייך יא דיין סטייל פון שרייבן), פארשטיי איך די טענה אז מ׳זאל און מ׳דארף דאס מסדר זיין. דאס אליין צו טוהן אזוי אויף אזא מהלך איז ווייטער נישט בגדר חכמה. אבער דאס׳ן זאגן אז מ׳קען בכלל נישט שרייבן דערוועגן, וואו ס׳איז מדע און די אינפארמאציע איז למעשה דא און מ׳האט (עווענטועל אזוי-צי-אזוי) צוטריט דערצו, איז פשוט לא מדרך החכמה און איז גאר קאַוּנטער-פּראדוקטיוו פאר אינטעליגענטע מענטשן - מענטשן וואס איך גלייב זענען די סארט וואס דרייען זיך דא אויף קאווע שטיבל. דעריבער איז מיין פערזענליכע שיטה אז איך האלט מיר נישט אפ פון שרייבן און ציטירן אן אקאדעמישע שיטה, מהלך, געפינס וכו׳ וכו׳ אפילו וואו עס איז מנוגד לדתינו. ווי כ׳האב געזאגט איז דאס אלעס עפעס וואס אינטעליגענטע גלויביגע מענטשן מוזן ענגעידזשן מיט; עווענטועל, אין איין וועג אדער א צווייטע וועג וככל הנ״ל. כמובן אז דאס מיינט פארשטייט זיך נישט אז מ׳דארף מסכים זיין מיט יעדעס מהלך ושיטה, אפילו וואו עס קומט פון א געלערענטער און שטודירטער חכם ומדעני - אבער ענגעידזשן מוז מען. זאגן ״איך וויל אפילו נישט (מ׳זאל) וויסן״, ווען עס איז דאך בתור מדע ואקאדעמיע, איז אינו מדרך החכמה כלל און פאסט נישט פאר׳ן עם חכם ונבון, ובפרט אין אונזער עפאכע. אז נישט גייט דאס אריין אין גורם זיין אז אונזער געזעלשאפט ווערט, ווי @יאיר האט דאס טערמינט:
Survival of the Stupidest

נאר ווי געזאגט מוז דאס געטוהן ווערן אויף אַן אופן פון אביעקטיווקייט און רעספעקט, און אָן קיין שום סאָבּיעקטיווקייט והתרסה. און צו דעם פרוביר איך מיך צו האלטן."
עכ"ל

ודברי חכמים בנחת נשמעים

Click to shrink...

איך כאפ נישט אדרבה ואדרבה, אויב דאס איז גורם אז צום סוף וועט מען איינזען די שטותים פון די גאנצע זאך, וואס קען זיין בעסער... Survival of the stupidest , זאלן נאר די פאר גרעסטע שוטים בלייבן פארשטעקט מיט די נאראטיוו.

 

[דאקטאר-ראבינער]

דו מישט אויס צוויאטע באגריפן. די טענה אז "ראציאנאל איז סוביעקטיוו" איז שוין פון די גרונטן א שוואכע טענה, וויבאלד אפילו אויב מענטשן קענען דיסקוטירן וואס איז ראציאנאל אין א געוויסער סיטואציע, איז ראציאנאליטעט פונדעסטוועגן א באגריף וואס "צילט" צו א מין אוניווערסאלע לוגיק (collective logic) און (collective understanding). עס איז נישט געבויט אויף א באקס, נאר אויף פרינציפן פון באווייז, קאנסעקווענצן, און א מינימום זארג פאר יושר און שיץ פון יחידים אזוי ווי כ'האב שוין געשריבן באריכות דא

ווען דו מאכסט א גדר וואס ראציאנאל שטיצט, ווי צו פארמיידן העיט ספיטש, קען מען פארשטיין: עס איז דא א קלארע ליניע פון מחשבה, וואס קען זיין אראפגעברענגט מיט ראיות און באווייזן. אפילו אויב איך בין נישט מסכים מיט די גדר, קען איך כאטש פארשטיין פארוואס עס איז דארט, און אויך פראבירן אויפווייזן פארקערט.

אבער ווען דו מאכסט א גדר געבויט אויף א גלויבונג, ווי "מ׳מעג נישט קריטיקירן רעליגיע ווייל עס איז הייליג," איז עס שוין נישט מער ווי א כוח-שפראך (power language). עס איז נישט געבויט אויף ראיות, נאר אויף די באשטעטיגונג פון דיינע אייגענע פריאריטעטן. צו זאגן אז דאס איז "דער סוביעקטיווער אמת" איז א מין קלוגער וועג צו זאגן "איך האב די רעכט צו טייטשן אלעס ווי איך וויל און קיינער מעג נישט פרעגן."

צוליב דעם איז עס נישט קיין שאלה פון "באַקס." ראציאנאל איז נישט קיין באקס, עס איז א וועג פון טראכטן וואס זוכט צו זיין צוטריטלעך און צוגענגליך פאר יעדן, ניט סוביעקטיוו געבויט אויף די געגלייבטע סיסטעם פון איין גרופע. דיינע דוגמאות ווייזן נאר ווי מענטשן וואס זענען געבונדן צו א קליין באקס קענען פראבירן צו מאכן זייער וועלט ווי זי וואלט געווען די גאנצע וועלט.

און צו זאגן אז "פארנאגראפיע איז אפגעפרעגט ווייל גוי=שמוץ" איז פשוט ליצנות: ווען מ׳קען נישט טענהן אויף א באזיס פון ראציאנאליטעט, בלייבט בלויז די הילכיגסטע סטריאטיפן. דאס איז פונקט דער פראבלעם וואס איך האב אנגעצייכנט.

Click to shrink...

איר רעדט דברים של טעם.
למעשה יעדעס מאל מען צענזורירט, איז סוביעקטיוו וואס עס איז אריינגערעכנט אין דעם גדר.
וואס איך האב געשריבן לגבי גוי שמוץ איז געווען פון אן אייוועלט ראציאנאלער פערספעקטיוו.

 

[בן עיר]

דו מישט אויס צוויאטע באגריפן. די טענה אז "ראציאנאל איז סוביעקטיוו" איז שוין פון די גרונטן א שוואכע טענה, וויבאלד אפילו אויב מענטשן קענען דיסקוטירן וואס איז ראציאנאל אין א געוויסער סיטואציע, איז ראציאנאליטעט פונדעסטוועגן א באגריף וואס "צילט" צו א מין אוניווערסאלע לוגיק (collective logic) און (collective understanding). עס איז נישט געבויט אויף א באקס, נאר אויף פרינציפן פון באווייז, קאנסעקווענצן, און א מינימום זארג פאר יושר און שיץ פון יחידים אזוי ווי כ'האב שוין געשריבן באריכות דא

ווען דו מאכסט א גדר וואס ראציאנאל שטיצט, ווי צו פארמיידן העיט ספיטש, קען מען פארשטיין: עס איז דא א קלארע ליניע פון מחשבה, וואס קען זיין אראפגעברענגט מיט ראיות און באווייזן. אפילו אויב איך בין נישט מסכים מיט די גדר, קען איך כאטש פארשטיין פארוואס עס איז דארט, און אויך פראבירן אויפווייזן פארקערט.

אבער ווען דו מאכסט א גדר געבויט אויף א גלויבונג, ווי "מ׳מעג נישט קריטיקירן רעליגיע ווייל עס איז הייליג," איז עס שוין נישט מער ווי א כוח-שפראך (power language). עס איז נישט געבויט אויף ראיות, נאר אויף די באשטעטיגונג פון דיינע אייגענע פריאריטעטן. צו זאגן אז דאס איז "דער סוביעקטיווער אמת" איז א מין קלוגער וועג צו זאגן "איך האב די רעכט צו טייטשן אלעס ווי איך וויל און קיינער מעג נישט פרעגן."

צוליב דעם איז עס נישט קיין שאלה פון "באַקס." ראציאנאל איז נישט קיין באקס, עס איז א וועג פון טראכטן וואס זוכט צו זיין צוטריטלעך און צוגענגליך פאר יעדן, ניט סוביעקטיוו געבויט אויף די געגלייבטע סיסטעם פון איין גרופע. דיינע דוגמאות ווייזן נאר ווי מענטשן וואס זענען געבונדן צו א קליין באקס קענען פראבירן צו מאכן זייער וועלט ווי זי וואלט געווען די גאנצע וועלט.

און צו זאגן אז "פארנאגראפיע איז אפגעפרעגט ווייל גוי=שמוץ" איז פשוט ליצנות: ווען מ׳קען נישט טענהן אויף א באזיס פון ראציאנאליטעט, בלייבט בלויז די הילכיגסטע סטריאטיפן. דאס איז פונקט דער פראבלעם וואס איך האב אנגעצייכנט.

Click to shrink...

ביידע קומט פון די זעלבע פלאץ זיך צו באשיצן די צענזור פון העיט איז זיך צו באשיצן פון ווייאלענס וואס העיט קען ברענגען און צענזור ביי רעליגיע איז זיך צו באשיצן פון כפירה וואס ביי א פונדעמענטעליסט איז עס צומאל ערגער פון מיתה
די פראבלעם און שנאה צו ווייאלענס קומט נישט נישט פון ראציאנאל עס איז נישט עפעס וואס קענסט מיר אויפווייזן לאגיש עס איז כדאי אליין צו סורווייוון און די זעלבע די רעליגיע וויל סורווייוון
לאמיר זאגן איך זאל יעצט ארויפלייגן צענזור אויף אלעס איבער עסן פלייש אדער נאכמער אויף אראפצורייסן א בלעטל וועסטו פארפירן אז עס איז נישט ראציאנאל אבער 200 יאר ארום ווען קיינער וועט שוין נישט עסן פלייש און די רחמנים וועלן שוין נישט אראפרייסן בלעטער און געוויקסן וועלן זיין וואס וועלן פארשטיין פארוואס מדארף ראציאנאל צענזורירן אזעלכע רציחה אבער דעמאלטס וועט עס אויך נישט קומען פון לאגיק נאר פון זיך באשיצן (ווייל נאכן זעהן מיטן שכל אז באמת איז נישט קיין חילוק פון רציחה פון מינים וועט מען פילן שלעכט כדאי זיך צו באשיצן)

 

[מסתת הרים]

ביידע קומט פון די זעלבע פלאץ זיך צו באשיצן די צענזור פון העיט איז זיך צו באשיצן פון ווייאלענס וואס העיט קען ברענגען און צענזור ביי רעליגיע איז זיך צו באשיצן פון כפירה וואס ביי א פונדעמענטעליסט איז עס צומאל ערגער פון מיתה
די פראבלעם און שנאה צו ווייאלענס קומט נישט נישט פון ראציאנאל עס איז נישט עפעס וואס קענסט מיר אויפווייזן לאגיש עס איז כדאי אליין צו סורווייוון און די זעלבע די רעליגיע וויל סורווייוון
לאמיר זאגן איך זאל יעצט ארויפלייגן צענזור אויף אלעס איבער עסן פלייש אדער נאכמער אויף אראפצורייסן א בלעטל וועסטו פארפירן אז עס איז נישט ראציאנאל אבער 200 יאר ארום ווען קיינער וועט שוין נישט עסן פלייש און די רחמנים וועלן שוין נישט אראפרייסן בלעטער און געוויקסן וועלן זיין וואס וועלן פארשטיין פארוואס מדארף ראציאנאל צענזורירן אזעלכע רציחה אבער דעמאלטס וועט עס אויך נישט קומען פון לאגיק נאר פון זיך באשיצן (ווייל נאכן זעהן מיטן שכל אז באמת איז נישט קיין חילוק פון רציחה פון מינים וועט מען פילן שלעכט כדאי זיך צו באשיצן)

Click to shrink...

העיט ספיטש קומט נישט פון ראציאנאל (די לאגיק פון די collective) אבער פון עטיקס די moralsפון די collective), והא ראיה אז מ׳דעבאטירט עס, ס׳איז נישט פארהייליגט,

און לגבי די צוויטע טענה פון פלייש, איה"נ ראציאנאל און אויך עטיקס ווי כ׳האב געזאגט איז געבויעט אויף די collective ראציאנאל איז די collective לאגיק און עטיקס איז די collective מאראלן, וואס קען זיך אנטוויקלען היות ס׳איז געבויט אויף די collective, און דעמאלס וועט עס זיין עטיקלי ראונג, אבער נאכאלס האסט די רעכט זיך צו דינגען מיט דיין סוביעקטיוו פארשטאנד און אויפקלערן אנדערע, און דאן וועט עס ווערן א חלק פונעם עטיקע.

 

[אשפא]

און טאמער די collective איז רעליגיעז, וועט רעליגיעזע צענזור ווערן ראציאנאל?

במחילת כבודך, דו ביסט סטאק אויף דיין מאראל high-ground. די סיבה פארוואס דו זעסט רעליגיעזע צענזור אלס אומבארעכטיגט, איז ווייל דו גלייבסט נישט דערין. דאס איז ביי דעפענישן, סוביעקטיוו.

 

[קעניינע הארע]

איך קען נישט צופיל אריינרעדן אין די הויכגעשעצטע דיסקוסיעס, אבער נראים לי דברי "מי אני", וואס זאגט אז מען מעג שרייבן וואס מען האלט, אבער מיט רעספעקט (אויב האב איך גוט פארשטאנען זיינע ווערטער).

טוויטער (X) אדער אנדערע סאושעל מידיא האבן אויך געוויסע גדרים, און זאגאר אידן אדער אנדערע מינאריטעטן ווערן פארווייטאגט ווען מען מעקט נישט העיט ווייל עס איז גורם צרות. קהל'ס נער האט שוין ערגעץ דא גערעדט דערוועגן ווען מען האט ארעסטירט דעם גרינדער פון די טעלעגראם עפפ.

האסט עפעס אקעגן אידישקייט? געדענק אז דא דרייען זיך אסאך מאמינים און דיינע ווערטער זאלן זיין געוואויגן און געמאסטן, מיט רעספעקט בכבוד הראוי פאר די הייליגע אבות הק' וכדומה. ווילסט האקן אקעגן אפיקורסים? קענסט אויך רעדן איידל, ודברי חכמים בנחת נשמעים.

אריינקומען אין אין א פובליק פלאץ און שרייבן מיאוס'ע ווערטער אקעגן זאכן אדער מענטשן וואס זענען פארהייליגט ביי א אנדערע טייל ליינער טוט אויף אזויפיל אז עס פארטרייבט די ליינער וואס שפירן זיך אומבאקוועם.

פאליש איז אויך געווען א סייט מיט געשוואוירענע פרייהייט פון ווארט. אבער עס איז פארבליבן לשמצה ולחרפה ולדראון עולם אלס א פובליק סוער. קרעמל האט אויך לעצטנס אנגעהויבן גיין אין יענעם ריכטונג און האט ליטערעלי פארטריבן אדער לכה"פ געמאכט גאר אומבאקוועם אסאך ניקס, ביז עטליכע געטרייע חברי הנהלה האבן עס מסדר געווען בדרכי נועם.

יעדער פארשטייט אז פונקט ווי יעדע זאך אויף דער וועלט דארף האבן געזונטע באונדעריס, איז פרייהייט פון ווארט אויך נכלל דערין. הפקירות איז קיינמאל נישט גוט.