פארהאן כעמיקאלע טוישונגען אין די אטאמס פון ארגאניק מאטריאל און שטיינער/מינעראלן וואס טוישן זיך איבער צייט פעריאדן, למשל שטיין וואס איז פראדוצירט געווארן אין א וואלקעינאו פינעף הונדערט יאר צוריק קען מען זעהן די רעדיו מעטריק יארגאנג. אזוי קען מען גיין צוריק און צוריק, ביז מ'טרעפט ביינער פון דיינעסרס באגראבן אין שטיין וואס מעסט זיך הונדערט מיליאן יאר אלט. די מעטאדן זענען גלייך און פשוט און דירעקט נישט פארשלייערט. אויב איינער חוש'ט ארום דא איז עס גאט (אדער די סטרא אחרא וכו').
אפשר ביסטו מסביר וויאזוי איז בכלל שייך צו פראוון דורך אזא מעטאד ווי אלט די וועלט איז? לאמיר זאגן אז מיר האבן לפנינו 3 שטיינער, איינס וואס מיר ווייסן קלאר איז 10 יאר אלט, נאך איינס וואס איז 50 יאר אלט און איינס וואס איז 100 יאר אלט. יעצט מען מאכט טעסטס, און מען זעט ווי שטארק די שטאפלען פון רעדיו מעטריק וואטעווער איז אפגעריקט כך וכך ביי די שטיינער, און אזוי מעסט מען אויך אויף צוריק אויף אנדערע שטיינער.
מען מוז אבער פאר אלעס קלאר וויסן ווי אלט די שטיינער זענען. דאס הייסט מען מוז נעמען א שטיין וואס מיר ווייסן קלאר אז ס'איז 5,000 יאר אלט, און נאכדעם קענסטו מאכן א סייענטיפישער טעסט אויף אנדערע שטיינער וואס האבן אנליכע שטאפלען צו דעם שטיין און וויסן אז זיי זענען לכאורה אויך 5,000 יאר אלט. אבער צו נעמען שטיינער וואס מיר ווייסן אז ס'איז 100 יאר, און מיט דעם מעטאד רעכענען אויף אנדערע שטיינער איז לכאורה נישט קיין גוטע מעטאד, ווייל ווער זאגט דיר וויאזוי און וועלכע שטאפלען עס ריקט זיך פון יאר 2000 ביז יאר 3000? אפשר דארטן גייט עס אנדערש?
און לכאורה איז נישטא קיין שטיינער וואס מיר האבן א קלארע חשבון אדער עכטע עווידענס אז ס'איז איבער 6,000 יאר אלט.
סאו מיין שאלה איז, די סייענטיסטן בויען א גג על גג, אבער די יסוד איז נאר א טעאריע בעיסט אויף זאכן וואס זיי קענען נישט געהעריג פראוון.
די זעלבע מיט למשל די רינגעלעך אויף ביימער. מער שניידט אראפ א בוים וואס מיר ווייסן אז מען האט עס געפלאנצן 10 יאר צוריק, און עס האט 10 רינגעלעך. מיר שניידן דאן אראפ א בוים וואס מיר ווייסן אז מען האט עס געפלאנצן מיט 50 יאר צוריק, און מיר טרעפן 50 רינגעלעך. מיר גייען דאן צו א ריזיגע בוים, שניידן עס אפ, און טרעפן 7,000 רינגעלעך (אויב איז בכלל דא אזא בוים) און מיט דעם וויל מען זאגן אז די בוים איז 7,000 יאר אלט.
ואני אומר, שיינע טעאריע, אבער איז דאס דען פרוף? ווער ווייסט וועלכע אנדערע פאקטארן קען צוגעבן אז רינגעלעך זאלן זיך פארמירן שנעלער אדער שטייטער? פיין, די לעטצע 50 יאר, אין די ראיאנען, קענסטו וויסן, ווייל האסט דאך עס בודק געווען קעגן אנדערע ביימער וואס דו ווייסט קלאר זייער יארגאנג, אבער דאס צו ניצן אויף צוריק? און בפרט אויף טויזנטער אדער גאר מילאנען יארן צוריק? אפשר האט אזא פאקטאר ווי א מבול אפגעשטעלט די רינגעלעך פאר א שיינע פאר יאר? אדער גאר צוגעגעבן צענדליגע רינגעלעך אין א יאר? נישטא קיין וועג צו וויסן.
אויב א שטערן איז צען טויזענט ליכט יאר אוועק פון אונז מיינט עס אז איך זעה איהם אזויווי ער האט אויסגעזעהן צען טויזענט יאר צוריק.
אויב איז דא א גאט וואס האט באשאפן די שטערנס, האט ער עס דאך באשאפן פאר א סיבה אז מיר זאלן דאס זען, און זען די וואונדער פון גאט און אים דאנקן מה רבו מעשיך ה', מסדר את הכוכבים במשמרותיהם ברקיע, דאן האט ער כמובן באשאפן אפילו די גאר ווייטע שטערנס גלייך אויף אן אופן אז די שיין קומט גראד אן צום ערד קוגל. פינקט ווי ער האט באשאפן די ערשטע מענטש פארטיג, בצביונם שטייט, האט ער די ווייטע שטערנס אויך באשאפן מיט אט די שיין.
