Follow along with the video below to see how to install our site as a web app on your home screen.
Note: This feature may not be available in some browsers.
פון איין זאגסטו גוט, אדער די מגיה, ווער ס'האט עס ריסערטשט.דער מגיה האט אויסגעוועלט דעם ווארט זינט רוב אידישע ווערטערביכער נוצן דאס ווארט ׳אייערשטאָק׳ פאר ׳ovary׳. די מקור פון דעם ווארט איז די דויטשע ווארט ׳Eierstöcke׳.
שטאָק אין דויטש מיינט ׳שטאַם׳ אזויווי א שטאַם פון א בוים אדער אין ענגליש stem אדער trunk. באופן זה פלעגט דאס ווארט ׳שטאָק׳ ווערן באנוצט אויך אין אידיש. צב״ש דאס ווארט ׳בינענשטאק׳ וואס מיינט א בוים-שטאַם מיט בינען.
ביי אונזער ווארט ׳אייערשטאק׳ מיינט דאס א שטאק וואס האלט אין זיך די אייער, ענליך צו א בוים-שטאק וואס האלט אין זיך די קנאָספּלען.
ביי אייער , איז מחלוקת תנאים , צו עס איז דא ביטול , ביי די וויכוח פון את שדרכו למנות , אדער כל שדרכו למנות , להלכה ,איז פשוט אז ביי אייער איז דא גיהעריג דין ביטול , מיט איין נומבער מער דהיינו אנשטאט שישים , איז שישים ואחת ,פון איין זאגסטו גוט, אדער די מגיה, ווער ס'האט עס ריסערטשט.
"אבער" ס'איז דא א פראבלעם מיט דעם, ווייל מיט דעם וואס דו רופסט עס אייערשטאק האסטו שוין אנגענומען א צד אין די מחלוקת, אז דו רופסט עס אייערשטאק מיינט אז דו נעמסט אן אז די סעלס אין די אווערי ווערט שוין אנגערופן אייער, און לויט דעם וועט עס נישט קענען בטל ווערן צו די צווייטע פרוי פונקט ווי גאנצע אייער ווערט נישט בטל.
האסט שוין גענדיגט ליינען דאס גאנצער ארטיקל?וואס פשט אז דער שרייבער פונעם ארטיקל, שרייבט אז די תשובה פון מהר"א, איז פארהוילן, ווען אין פאקט איז די תשובה שוין ארויס אין גאס ארום צוויי חדשים צוריק, וועסטו זאגן אז די ארטיקל איז שוין געשריבן פריער, זעה איך אז ער ברענגט די פסק פון ב"ד מהרי"י, וואס איז ערשט ארויס צוויי וואכן צוריק, ביי מיר פארלעכערט דאס דאס גאנצע ארטיקל ווער ווייסט וואס נאך ער פארהוילן פונעם ציבור
פון איין זאגסטו גוט, אדער די מגיה, ווער ס'האט עס ריסערטשט.
"אבער" ס'איז דא א פראבלעם מיט דעם, ווייל מיט דעם וואס דו רופסט עס אייערשטאק האסטו שוין אנגענומען א צד אין די מחלוקת, אז דו רופסט עס אייערשטאק מיינט אז דו נעמסט אן אז די סעלס אין די אווערי ווערט שוין אנגערופן אייער, און לויט דעם וועט עס נישט קענען בטל ווערן צו די צווייטע פרוי פונקט ווי גאנצע אייער ווערט נישט בטל.
די קרעדיט קומט פארן אריגנעלן שרייבער הרב פיני דונער, איך בין נאר דער איבערזעצערואחרון חביב (תרתי משמע) @אפענער מיט זיין לעצטע קאפיטל איבער די מיסטריעזע קמיעות פון ר' יונתן אייבשיץ און די פולמוס בשעתו.. ס'איז צום האפן אז דו גייסט אונז נישט לאזן הענגען אן קיין פרישע סעריע גייענדיג ווייטער, דו האסט גאר א געשמאקע פעדער (איינער האט דיר עס שוין אמאל געזאגט?!), נוץ עס ביטע אויס!
איך בין פשוט ערשטוינט און טיף אימפרעססד פון די פענאמענאלע ארבייט איר האט צוגעשטעלט דא, אנגעהויבן אזוי שיין אין א סדר מיט די מציאות הדברים פונעם 'אייערשטאק' דורך החכם @פעדער, אריין צו די הלכה'דיגע שאלות וואס איבערפלאנצונגען ברענגען מיט זיך דורך @השכל הפועל, און פון דארט צו די אויסערגעווענליכע און קאמפרעהענסיווע ארטיקל איבער די פאליטישע פולמוס אין די תורה'דיגע/רבני'שע וועלט דורכן מייסטער דזשערנאליסט @נחום כץ. איך געדענק נישט די לעצטע מאל איך בין געווען אזוי צוגענאגלט צו אן ארטיקל וואס איז איבער בלויזע פאקטן און/מיט חסידישע פאליטיק.. דאס איז עפעס אויסטערליש מסודר'דיג און קלאר אראפגעלייגט, זייער אימפארשעל (impartial) - עכ"כ אז די BBC קען זיך אזש שעמען דערפון, און באיזה אופן גענוג ציענד פאר אזא איינער ווי מיר וואס די השתלת שחלות שנירל דאהי האט מיר ליטעראלי קיינמאל נישט געצויגן.
די ארטיקל וועט בלי ספק פארבלייבן אן היסטארישע שטיקל ארבייט וועלכע איז מסכם הערליך אן אקטיווע הלכה'דיגע פולמוס, און מיט דעם צייכנט זיך אזא אויסגאבע ווי כוואליעס אויס און שיינט ארויס פון אלע אנדערע 'היימישע אויסגאבעס' וועלכע וועלן אין זייער לעבנסטעג נישט אנרירן אזא נושא זיכער נישט אזוי גראד און אפען צום פינטל - פשוט אראפצולייגן דברים כהווייתן.
איך האב אויך הנאה געהאט פון די זייטיגע קרישקעלעך ווי דאס צונעמען די סאציאלע מידיע רעאקציעס און געבן א בעסיק דיסקריפציע איבער געוויסע פערזענליכקייטן וואס ווערן דערמאנט אינעם ארטיקל..
יישר כח טאקע פאר @תרמב וועלכע האט ארויסגעהאלפן דערמיט, ווי אויך צו די אלע וואס זייערע ווערק האט ביישטייערט דערצו..
דער אמת איז, בעיקר איז צום פארדאנקען @חבקוק, @ערפל און @תרמב פאר דעם ארטיקל. מען האט מיר אזױ גוט איבערגעקוקט אז דער כַּתָּבָה איז ארױס א בריה חדשה, במילא איז זײ צו פארדאנקען פאר דעם. עטס קענסט ענק פארשטעלן, איך מיט מײנע ענגלישע װערטער און קנאַפּע טיטלען צוטײלונגען......און פון דארט צו די אויסערגעווענליכע און קאמפרעהענסיווע ארטיקל איבער די פאליטישע פולמוס אין די תורה'דיגע/רבני'שע וועלט דורכן מייסטער דזשערנאליסט @נחום כץ. איך געדענק נישט די לעצטע מאל איך בין געווען אזוי צוגענאגלט צו אן ארטיקל וואס איז איבער בלויזע פאקטן און/מיט חסידישע פאליטיק.. דאס איז עפעס אויסטערליש מסודר'דיג און קלאר אראפגעלייגט, זייער אימפארשעל (impartial) - עכ"כ אז די BBC קען זיך אזש שעמען דערפון, און באיזה אופן גענוג ציענד פאר אזא איינער ווי מיר וואס די השתלת שחלות שנירל דאהי האט מיר ליטעראלי קיינמאל נישט געצויגן.
די ארטיקל וועט בלי ספק פארבלייבן אן היסטארישע שטיקל ארבייט וועלכע איז מסכם הערליך אן אקטיווע הלכה'דיגע פולמוס, און מיט דעם צייכנט זיך אזא אויסגאבע ווי כוואליעס אויס און שיינט ארויס פון אלע אנדערע 'היימישע אויסגאבעס' וועלכע וועלן אין זייער לעבנסטעג נישט אנרירן אזא נושא זיכער נישט אזוי גראד און אפען צום פינטל - פשוט אראפצולייגן דברים כהווייתן.
איך האב אויך הנאה געהאט פון די זייטיגע קרישקעלעך ווי דאס צונעמען די סאציאלע מידיע רעאקציעס און געבן א בעסיק דיסקריפציע איבער געוויסע פערזענליכקייטן וואס ווערן דערמאנט אינעם ארטיקל..
יישר כח טאקע פאר @תרמב וועלכע האט ארויסגעהאלפן דערמיט, ווי אויך צו די אלע וואס זייערע ווערק האט ביישטייערט דערצו..
ר' יצחק שטיין איז אן אוהב מערכות, די עולם לאכט שוין פון אים פון ווען ער האט גע'פסל'ט די יאנעווע אתרוגיםהאט אבער די צד האוסרים אסאך גרעסערע קאנאנען, אזעלכע אומפארטייאישע און אומהאפעניגע גאונים ווי פריימאן וואלקאן ר' מיכל שטיינמעץ ר' יצחק שטיין, און צוגאב צו אפאר פארטייאישע גאונים ווי די א"ד ר' חיים דוד כץ און ר' משה זאב זארגער קלעסאן וכו' וועגט אראפ אסאך מער די גאונים פון די מתירים וואס זענען עפ"ר פארטייאיש.
מ'קען זיך טענה'ן אינדעם, אבער מיט אזא געפיל בין איך ארויס פון די באשרייבונג.
און אגב, דער @נחום איז װי װײט איך געדענק נישט מיך. איך האב מיך קײנמאל נישט אױפגעסײַנט מיט מײן עכטער נאמען.
ס'איז נישט קיין קאמפעטישן ווילאנג נאר איינס קומט ארויס. ס'איז נישט דא קיין צוויי אפציעס, @כוואליעס וועט מיט גוטן צו מיט בייזן מוזן פארפילן דעם חלל פון אמת'ע ליטעראטור און זשורנאליסם וואס הערשט ביי אונז.אז ס'איז גאר מעגליך אז כוואליעס וועט נאך איין טאג איבערנעמען די אויבן אן פלאץ פון ליטעראטור דעם אומפארגעסליכן וועקער... (הלואי!)
ס'א מיסטעיק, ס'איז בטעות געשען אז כ'האב יענעם געטעגט, כ'האב קיינעם נישט געוואלט טעגן (נישט וויסנדיג צו דער נחום כץ וויל מ'זאל וויסן זיין ניק דא...).און אגב, דער @נחום איז װי װײט איך געדענק נישט מיך. איך האב מיך קײנמאל נישט אױפגעסײַנט מיט מײן עכטער נאמען.
ווארף נישט ארויף די שולד אויף מיר...
ר' יחזקאל ראטה איז ארויס קעגן די פובליק סקול, און ער איז נישט געווען דער איינציגסטער דעמאלטס.אין בלאט 25 שרייבט דער שרייבער אז ר' משה זאב זארגער און ר' חיים דוד כץ האלטן לאיסור, און אין די הג"ה לייגט ער צו: דאס אז סאטמארער דײנים טרעטן ארױס בריש גלי קעגן זײערע אײגענע רבי'ס איז נישט אזא זעלטענע ערשיינונג, ווי מ'האט שוין געזען ביי אנדערע מערכות אין דער פארגאנגענהייט.
קודם כל איז עס דאכט זיך יא גאנץ א זעלטענע ערשיינונג, און אפי' אויב נישט, איז עס אין די חסידי'שע וועלט זיכער א זעלטענע ערשיינונג, און ס'איז טאקע באגריסנווערד.
צווייטנס, מ'וואלט אפשר געדארפט ארויסברענגען, אז ר' משה זאב און ר' חיים דוד זענען אביסל אנדערע מעשיות, ווען ר' משה זאב איז שוין יארן א דיין וואס טוט וואס ער וויל, און ער קען שרייען אקעגן זאכן וואס די קהילה טוט - וואוינענדיג אין ירושלים צוזאמען מיט זיין זעלטענע גאונות ברענגט צו אז מ'זאל אים גארנישט טון. פון די צווייטע זייט ר' חיים דוד איז פולי אין די קהילה, וואוינט גלייך דא אין בארא פארק, און ס'איז אסאך א גרעסערע חידוש אז ער זאל גיין אקעגן די דיינים און דער רבי.
איך האב גראדע אויך די זעלבע געפיל לגבי די גאנצע מערכה.און בכלליות הענין, כ'וואלט זיכער געקענט באשטיין אז ס'זאל ווערן נכרע להיתר, סיי אלס כח דהיתרא עדיף, סיי אז לפי ראות עיני זעהט עס אויס מותר, און בפרט אז כ'האב א נאנטער קרוב וואס דארף צוקומען צו דעם.
אבער למעשה זעהט מיר אויס, אז כאטשיג די צד המתירים האט די מעינסטריעם קהילות, ווי ביידע סאטמאר'ס, און לכאורה אויך פאפא בעלז סקווער וכו', און צוגאב האבן זיי דעם גרויסן לייב ר' בנימין לאנדא.
האט אבער די צד האוסרים אסאך גרעסערע קאנאנען, אזעלכע אומפארטייאישע און אומהאפעניגע גאונים ווי פריימאן וואלקאן ר' מיכל שטיינמעץ ר' יצחק שטיין, און צוגאב צו אפאר פארטייאישע גאונים ווי די א"ד ר' חיים דוד כץ און ר' משה זאב זארגער קלעסאן וכו' וועגט אראפ אסאך מער די גאונים פון די מתירים וואס זענען עפ"ר פארטייאיש.
מ'קען זיך טענה'ן אינדעם, אבער מיט אזא געפיל בין איך ארויס פון די באשרייבונג.
האט אבער די צד האוסרים אסאך גרעסערע קאנאנען, אזעלכע אומפארטייאישע און אומהאפעניגע גאונים ווי פריימאן וואלקאן ר' מיכל שטיינמעץ ר' יצחק שטיין, און צוגאב צו אפאר פארטייאישע גאונים ווי די א"ד ר' חיים דוד כץ און ר' משה זאב זארגער קלעסאן וכו' וועגט אראפ אסאך מער די גאונים פון די מתירים וואס זענען עפ"ר פארטייאיש.
איך ווייס נישט וועלכע זייט איז שטערקער אבער איך ווייס נישט פארוואס מ'לאזט אויס אסאך גרויסע וואס אסר'ןדי אנדערע נעמען (פריימאן, וואלקאן, ר"מ שטיינמעטץ, און רח"ד כ"ץ) זענען יא שטארקע נעמען פאר די אוסרים