הונדערט יאר פון יעצט

[שער הבחינה]

איך וויל מיטטיילן מיט'ן עולם א שאלה, איך בין נייגעריג וואס איר פרעדיקט וועט זיין די רעליגיעזע מצב ביי אנשי שלומינו (=אונזערע אייניקלעך, די חלק וואס וועלן נישט גיין OTD) אום 2125?

איך בין נישט קיין גרויסע סאצאיעלאג, ווי אויך בין איך היבש א לאונער און אינטראווערט, איך קען נישט אזוי גוט אונזער געמיינדע, אבער לויט ווי איך זעה און פארשטיי קען איך נישט זיין אז רעליגיע זאל אנהאלטן פאר נאך צו לאנג.

לאמיר אראפלייגן די שאלה אזוי;
וויפיל יאר פון גלות, אויב בכלל, וועט זיין גענוג צו עכ"פ קרעקן די אמונה אז עס איז דא עפעס א העכערע פלאן פאר אונזער פאלק, משיח, בית המקדש וכולי.
און לאמיר נישט יעצט רעדן וועגן די 6,000 יאר ענין (מיר האלטן שרעקליך נאנט דערצו, ס'גלייבט זיך ממש נישט!), לאמיר דאס לייגן אין די זייט, די ראדיקאלע צווישן אונזער אייניקלעך וועלן אוודאי האבן סאפיסטעקירטע מהלכים דאס צו פארענפערן, ולא גרע מאבולוציה (פאר דער וואס ווייסט וואס טוט זיך עכ"פ..).
איך מיין, איז דען מעגליך אין טויזנט יאר ארום פון יעצט פאר א בר דעת צו קלערן, יא, מיר זענען שוין טאקע דריי טויזנט יאר אין גלות, ס'איז טאקע כמעט קיינמאל נישט געווען א מצב וואס אידישקייט איז געווען בתכלית השלימות (בזמן בית שני למשל איז געווען רוימישע הערשאפט און צדוקים כהנים גדולים, בזמן בית ראשון האט דאך אפגערעדט אז ס'געווען א דיזעסטער), אבער.. עס איז שוין טויזנטע יארן... אבער עס וועט נאך איין טאג קומען... איך מיין אז דאס איז ערשטקלאסיג אבסורד, נישט אזוי?
איז וואס איז מיט אכט הונדערט יאר ארום?
זעקס?
איין...?

לדעתי, דאס וואס האט אונז אנגעהאלטן ביז יעצט, איז קודם כל די טראומע פון די נאכאנאנדע צרות און שחיטות, ווי אויך די עצם סעגרעגאציע, וואס האט אונז געשטיפט צו אנהאלטן כאטש עפעס וואס געבט האפענונג און פורפעס, און דערנאך, די גרויסע דמויות וואס זענען אויפגעשטאנען ביי אונז, אין אלע הינזיכטן, הלכה, קבלה, מופתים, אבער מהיום ואילך... צו דען איז נאך מעגליך פאר אונז צו האבן א חזון איש, למשל? קוק וואספארא פורים רב ר' חיים קנייבסקי איז פארוואנדלט געווארן...

בקיצור, לויט די ר' שעיה ב"ר משה/אוצר פלאות התורה/שטענדערל/קרן תוספת יו"ט מצב וואס הערשט שוין היינט, עכ"פ אינדרויסן פון די גאר פארמאכטע עכ"פ, ווי די בריסקער און חזו"א'ניקעס, וואס האלטן זיך נאך שטארק אן און רבינא ורב אשי מיט אפיציעלע אטענטישקייט, מיין איך אז ס'איז שוין צייט די דערקלערן אז דער קעניג איז אנטבלויזט, עכ"פ ביי די אויבערשטע טייל קערפער, און ס'וועט נישט נעמען לאנג אז די עטרת המלכות הק' זאל נתגלה ווערן לעיני כל...

וואס זאגט איר צו מיין גאנצע אויסגעניש?

 

[שער הבחינה]

אגב, פאר די וואס ליינען די קעפל און געבן א מורמל, עה, דעמאלטס וועט שוין משיח "זיכער" דא זיין... איך האב לעצטנס געזעהן אז די הייליגע באליבטע חפץ חיים שרייבט (אין ביה"ל הל' קביעת המועדים) אויף שנת תשמ"ט (דאכצעך) אז משיח וועט שוין דעמאלטס זיכער דא זיין...

(עס וואלט געוועהן אינטערסאנט צו צוזאמענען אזעלכע אויסדרוקן פון רבותינו במשך הדורות, אנגעהויבן אוודאי ביי די גמרא'ס "במהרה יבנה המקדש")

 

[איש מבקש]

ווי לאנג ישיבה גדולה בחורים וועלן זיך ארום טענה'ן מיט אייפער וועלכע נאז לאך זייער רבי האט ערשט געבלאזן, מיט די זעלבע אייפער ווי די גוים שפילן בעסקעד באל, איז רעליגיעזע אידישקייט הער טא סטעי

 

[אורות]

אמאל געזעהן אן ארטיקל וויזוי די בית מדרש גייט אויסקיקן ביים שקיעה הארט פאר די ענדע פונעם אלף השישי ...

 

[שער הבחינה]

ווי לאנג ישיבה גדולה בחורים וועלן זיך ארום טענה'ן מיט אייפער וועלכע נאז לאך זייער רבי האט ערשט געבלאזן, מיט די זעלבע אייפער ווי די גוים שפילן בעסקעד באל, איז רעליגיעזע אידישקייט הער טא סטעי

Click to shrink...

קאם אן, ווילאנג קען דאס אנהאלטן??? דאס איז אן קיין ספק א טרענזישן אפעקט...

 

[מילך טראק]

איך קען נישט חלומ'ן וואס ס'גייט זיין 100 יאר ארום,
ס'גייט זיין אינגאנצן אנדערש
פאר הונדערטער יאר צירוק האט מען זיך נישט געקענט חלומ'ן וויאזוי ס'גייט היינט אויסקוקן.

 

[אורות]

מיין אפיניון איז יודישקייט גייט בומען און אפשר וועט מען קימען צום שכל און מען וועט בויען דעם בית המקדש

 

[איש מבקש]

קאם אן, ווילאנג קען דאס אנהאלטן??? דאס איז אן קיין ספק א טרענזישן אפעקט...

Click to shrink...

האללאו.. איך האב אריינשפאצירט שבת און סאטמער אויף 53 ר' אהרן איז דארט געווען, איך זאג דיר אידישקייט גייט נישט און ערגעץ!! מענטשן שוויצן נאך צי קענען כאפן א בליק אויפן רבי"ן,

איך דארף ווען געבן א געהעריגע באריכט וועגן דעים שבת אבער דא האב איך געטראפן סאם האו די ריכטיגע פלאץ,

ווייל איך האב ממש דאס געטראכט ווען איך בין דארט געווען, אז איך בין און לאלא לענד דא און קרעמל, כאילו די היימישע עולם גייט ציבוסליך פארלירן די טעם און די גאנצע חסידישקייט געטינקאכטס,

איך בין געוואר געווארן אז ס'נאר איך, רוב עולם אינזשאוד דעי גאנצע ראביסטטיווע, האסט געמיזט זעין די פעינעמער פון די עולם ביים אהיימבאגלייטן אהרן אויף 14th עוועניא, מ'האט געבלאקט די גאס, קארן האבן געפיפן, און די חסידים האבן געלאכט, זיי האבן נישט געהאט אזא גוד טיים פאר א לאנגע צייט,

דאס איז זייער סופארט! יא 100 יאר ארום וועלן אויך זיין אויבער חכמים ווי מיר,

אבער רוב חברה זענען ציפרידן מיט די פאן וואס מ'שטעלט זיי צי איינמאל א חודש, דא איז עס מארקאוויטש, דא לב טהור, און ס'דא מענטשן וואס קאלן יעדן טאג זייער בחצרות ליין צי הערן וועימנס אות ברית זייער רבי האט יעצט מצצה געווען,

פארשטאנטא?

 

[שער הבחינה]

@איש מבקש קען זיין איך בין אויפגעשטאנען אין צו א אן אפטימיסטישע שטימונג... אבער הער מיך צו א רגע, כדי די זאך זאל אנהאלטן דארפן זיין עפעס אינטעלעקטואלן, געב נאר א קוק למשל אין די ספרים געשעפטן וואספארא לעג וקלס ס'גייט פאר, איך קען נישט זעהן די אינטעלעקטואלן אנהאלטן די סיפוק פון ליקוט הלכות תגלחת ע"פ קבלה פאר נאך צו לאנג...

 

[איש מבקש]

@איש מבקש קען זיין איך בין אויפגעשטאנען אין צו א אן אפטימיסטישע שטימונג... אבער הער מיך צו א רגע, כדי די זאך זאל אנהאלטן דארפן זיין עפעס אינטעלעקטואלן, געב נאר א קוק למשל אין די ספרים געשעפטן וואספארא לעג וקלס ס'גייט פאר, איך קען נישט זעהן די אינטעלעקטואלן אנהאלטן די סיפוק פון ליקוט הלכות תגלחת ע"פ קבלה פאר נאך צו לאנג...

Click to shrink...

חוץ דיין אינטערשריפט האב איך גארנישט פארשטאנען...

 

[עזרא]

אויב דיין שאלה איז צי דער וואס איז יעצט דרייסיג יאר אלט מיט זיינע נאטורליכע ספיקות פון א דרייסיג יעהריגען היימישער איד, אויב וועט ער לעבן, זאג, נאך א טויזענטער, ווי זיינע מחשבות און מסקנות וועלן דעמאלס פליען, דאן איז עס א הילכתא למשיחא (אדער עקבתא דמשיחא) פראגע. למעשה גייט יעדער אין טויזענט יאר ארום זיין בערך די זעלבע צאל יארן און מאס שכל ווי די היינטיגע הלוך ילך חברה, גיוו אר טעיק. פארוואס טראכסטו אז פונקט דעמאלס זאלן די זעלבע אינגרידיענס פרודעצירן ווילד פרעמדע רעזולטס?

 

[אורות]

אמאל געזעהן אן ארטיקל וויזוי די בית מדרש גייט אויסקיקן ביים שקיעה הארט פאר די ענדע פונעם אלף השישי ...

Click to shrink...

איינער קען טרעפן דעם ארטיקל סאיז געווען אין אידיש אויף א בלאג

 

[אפסי ארצי]

א הודעה אין שנירל 'ריקי ראוז'

נעכטן 2:03 PM

View: https://youtu.be/D2GBJ_LyAkc?si=vLUL7u6HBF9v4kjT

View: https://youtu.be/ja0rlFkYwd8?si=72TgF3ZovIQUm5eN

• שגור

• 
• 

כ'זעה אין דעם א שטיקל ענטפער כאטש ווי מ'האלט היינט.
די בריק ציווישן דיע און יענע ווערט נאר נענטער און ברייטער, ס'איז שוין אויסגעפלאסטערט מיט צימענט.

 

[כוכבים]

פאר דרייסיג יאר צוריק האט יעדער געהאלטן אז דרייסיג יאר שפעטער גייט זיין א פובליק טעלעפאון אויף יעדע בלאק, למעשה האלט מען דרייסיג יאר שפעטער און מהאט גאר אראפגענומען אלע פובליק טעלפאונס פון די גאס…
ס׳נישט מעגליך פאראויס צוזאגן סיי וואס ס׳גייט זיין, ס׳קען גאר זיין אז די גאנצע וועלט גייט ווערן מער גלויביג, ווער ווייסט, אפשר גייט גאר קומען א פרישע בעל שם טוב וואס גייט טוישן וואס אידישקייט מיינט אז ס׳זאל מער שטימען מיט די מציאות פון הונדערט יאר ארום.

 

[Reb Yid]

איך וויל מיטטיילן מיט'ן עולם א שאלה, איך בין נייגעריג וואס איר פרעדיקט וועט זיין די רעליגיעזע מצב ביי אנשי שלומינו (=אונזערע אייניקלעך, די חלק וואס וועלן נישט גיין OTD) אום 2125?

איך בין נישט קיין גרויסע סאצאיעלאג, ווי אויך בין איך היבש א לאונער און אינטראווערט, איך קען נישט אזוי גוט אונזער געמיינדע, אבער לויט ווי איך זעה און פארשטיי קען איך נישט זיין אז רעליגיע זאל אנהאלטן פאר נאך צו לאנג.

לאמיר אראפלייגן די שאלה אזוי;
וויפיל יאר פון גלות, אויב בכלל, וועט זיין גענוג צו עכ"פ קרעקן די אמונה אז עס איז דא עפעס א העכערע פלאן פאר אונזער פאלק, משיח, בית המקדש וכולי.
און לאמיר נישט יעצט רעדן וועגן די 6,000 יאר ענין (מיר האלטן שרעקליך נאנט דערצו, ס'גלייבט זיך ממש נישט!), לאמיר דאס לייגן אין די זייט, די ראדיקאלע צווישן אונזער אייניקלעך וועלן אוודאי האבן סאפיסטעקירטע מהלכים דאס צו פארענפערן, ולא גרע מאבולוציה (פאר דער וואס ווייסט וואס טוט זיך עכ"פ..).
איך מיין, איז דען מעגליך אין טויזנט יאר ארום פון יעצט פאר א בר דעת צו קלערן, יא, מיר זענען שוין טאקע דריי טויזנט יאר אין גלות, ס'איז טאקע כמעט קיינמאל נישט געווען א מצב וואס אידישקייט איז געווען בתכלית השלימות (בזמן בית שני למשל איז געווען רוימישע הערשאפט און צדוקים כהנים גדולים, בזמן בית ראשון האט דאך אפגערעדט אז ס'געווען א דיזעסטער), אבער.. עס איז שוין טויזנטע יארן... אבער עס וועט נאך איין טאג קומען... איך מיין אז דאס איז ערשטקלאסיג אבסורד, נישט אזוי?
איז וואס איז מיט אכט הונדערט יאר ארום?
זעקס?
איין...?

לדעתי, דאס וואס האט אונז אנגעהאלטן ביז יעצט, איז קודם כל די טראומע פון די נאכאנאנדע צרות און שחיטות, ווי אויך די עצם סעגרעגאציע, וואס האט אונז געשטיפט צו אנהאלטן כאטש עפעס וואס געבט האפענונג און פורפעס, און דערנאך, די גרויסע דמויות וואס זענען אויפגעשטאנען ביי אונז, אין אלע הינזיכטן, הלכה, קבלה, מופתים, אבער מהיום ואילך... צו דען איז נאך מעגליך פאר אונז צו האבן א חזון איש, למשל? קוק וואספארא פורים רב ר' חיים קנייבסקי איז פארוואנדלט געווארן...

בקיצור, לויט די ר' שעיה ב"ר משה/אוצר פלאות התורה/שטענדערל/קרן תוספת יו"ט מצב וואס הערשט שוין היינט, עכ"פ אינדרויסן פון די גאר פארמאכטע עכ"פ, ווי די בריסקער און חזו"א'ניקעס, וואס האלטן זיך נאך שטארק אן און רבינא ורב אשי מיט אפיציעלע אטענטישקייט, מיין איך אז ס'איז שוין צייט די דערקלערן אז דער קעניג איז אנטבלויזט, עכ"פ ביי די אויבערשטע טייל קערפער, און ס'וועט נישט נעמען לאנג אז די עטרת המלכות הק' זאל נתגלה ווערן לעיני כל...

וואס זאגט איר צו מיין גאנצע אויסגעניש?

Click to shrink...

סאו פארדעים איז דאך דא א פלאן פון פאראויס - נאר “צרות צרורות”. סאיז אפי׳ סקריפטעט

1. סנהדרין צז ע”ב – “אין בן דוד בא אלא בדור שכולו זכאי או שכולו חייב… וצרות רבות באות על ישראל”.

2. ישעיהו פרקים כ”ד–כ”ו – דארט ווערט געשילדערט א תקופה פון וועלטליכן חורבן פאר דער גילוי אלוקות.

3. דער זוהר הקדוש רעדט באריכות פון “חבלי משיח” וועגן די רוחניות’דיגע און גשמיות’דיגע צרות וואס גייט קומען איידער די גאולה.

אבער ווי מ׳ווייסט נאך א האלאקאוסט קומט א מדינה. נאך יסורים קומט א בעיבי. און נאך א קאמפליט דיזעסטעטער קען נאר קומען גוט, ווייל אויב נישט — איז עס נאך אלץ א טייל פון די דיזעסטער.

אוי וויי, ס׳ווערט מיר שלעכט ווען איך טראכט וואס איך גרייט דא אן פאר מיינע דורות ח״ו.

די וועג ווי אזוי מ׳קען זיך בארואיגען איז ווען מען פארגלייכט עס צו ״שטארבן״ פונקט ווי שטארבן ווייסט יעדער איינער אז עס וועט סוכ״ס אנקומען צו אים, און שוין אין די פריע יארן פונעם לעבן מאכט מען דערמיט שלום און מען לעבט דערמיט. אזוי אויך דא: נעם עס אן. ס׳איז א טייל פונעם לעבן.

וויאזוי פלעגן די ראשונים נאר זאגן:
כאפט אריין א וואדקע ווי לאנג איר וועט נאך לעבן, ווייל אויף יענער וועלט וועט מען אייך ניט געבן.

 

[ניי]

פארוואס טאקע זאל זיין אנדערש 100 יאר פון יעצט ווי הונדערט יאר צוריק
ס'האט דעמאלט נישט געמאכט קיין סענס און ס'מאכט היינט נישט קיין סענס און ס'וועט נישט מאכן אין הונדערט יאר פון יעצט קיין סענס
דעס איז דאך די איידיע פון שטארבן , ניין ?

 

[אפטימיסטיש]

לדעתי וועט אלעס זיין די זעלבע מיט איין אויסנאם אז מ'וועט שוין דעמאלטס האלטן נאכן "טיילונג" 2.0

וליתר שאת קוק וואס כ'האב דא געשריבן

א

א הודעה אין שנירל 'כלל ישראל באגריסט די פרישע ״פרייע חסידישע״ מאוומענט'

מערץ 12, 2025

אמאל פלעג איך האלטן אז דו ביסט גערעכט אז די סיסטעם צופאלט שוין פאר אונזער אויגן .

פאר צען יאר ציריק ווען קאווע שטיבל איז געווען בתוקפו און פאליש איז געווען בתוקפו האט אויסגעזעהן ווי די סיסטעם האלט זיך אן אויף הינער פיס אבער היינט האלט איך אז די דור ווערט נאר מער פארמאכט ביי די דעי און סגייט נישט און ערגעטץ

Click to shrink...

דאס האב איך געשריבן נישט לאנג צוריק אויף קאווע שטיבל:

"
איך פלאג מיך שוין לאנג מיט אט די חקירה:

פון איין זייט שטייען די אינגעליייט פון וועלכע די רעדסט, און לעכצן פאר טויש
פון די אנדערע זייט שטייט די סיסטעם

מי נדחה מפני מי?

הוי אומר יחיד נדחה מפני רבים!

דהיינו:

בעצם...

• אפטימיסטיש

• 
• 

 

[שער הבחינה]

פארוואס טאקע זאל זיין אנדערש 100 יאר פון יעצט ווי הונדערט יאר צוריק
ס'האט דעמאלט נישט געמאכט קיין סענס און ס'מאכט היינט נישט קיין סענס און ס'וועט נישט מאכן אין הונדערט יאר פון יעצט קיין סענס
דעס איז דאך די איידיע פון שטארבן , ניין ?

Click to shrink...

מיר געניסן פון פרייהייט, מיר מוזן זיך נישט אנכאפן אין אלטע נביאות'ן און האפענונגען, פארקערט, ס'איז אונז שוין גוט יעצט, און מיר האסן נישט דעם גוי ווי אמאל. דער אשר בחר בנו היינט איז מערסטנס געזאגט געווארן אויף מאטי איליאוויטש'ס אידישע תאוות...
ועוד, מיר האבן שוין נישט די גרויסע געשטאלטן ווי אמאל. די זאכן מאכט מען שוין נישט. אין א אפענע, אינפארמאטיווע, עזות'דיגע וועלט, איז נישט דא קיין מעגליכקייט פאר א ריז ווי דער נודע ביהודה, חתם סופר אדער חזון איש.

 

[שער הבחינה]

נאך אן ענין וואס מען דארף אין אכט נעמען איז מדינת ישראל.
אויב גייט דאס אונטער, און דאס איז נישט קיין אפגעפרעגטע סצענעריאו, וועט די האלאקאוסט אמונה קריזיס זיך צוריק אויפוועקן במלוא התוקף.
אויסער סאטמאר אוודאי וואס וועט דעמאלטס פייערן זיג און זעהן דעם אפענעם יד ה' וואס האט אונז אויסגעלייזט פון גאולה...

 

[ליכטעלע]

קוקט אויס נאך א לייביש הכהן מיט ווישפול טינקינג...

ערנסט גערעדט, איך בין בכלל נישט באזארגט, ווער סנישט פארמאכט אין די קרעמל באקס און דרייעט זיך אביסל אין היימישע פלעצער, ווייסט אז די זאך בליעט אוועק ווי קיינמאל בעפאר, ס'קומען יעדע יאר צו צענדליגע פרישע קלאסן אין אלע היימישע מוסדות, ישיבות,כוללים,חסידות'ן בומען אויף כוחות עצומות, מיט א שטארקע לעבהאפט און ענערדזשי, אינגעלייט געבן ארויס ספרים מיט ירחונים, ס'לעבט זיך א וועלט, אוודאי איז דא א פארלאשענקייט א פארטרוקענקייט ביי אסאך, מ'לעכצט, מ'ווייסט אליינס נישט וואס מ'איז נישט צופרידן, אבער די רוב מנין ובנין זיצן שיין אויפן טרעין און פארן מיט.

די איינציגע פראקציע וואס מאכט מיך אביסל טראכטן, איז סאטמאר, און אויך דארט, ביי די ארונים איז עס מסודר, ווייל זיי האבן גענומען א מהלך פון מער און מער ווערן אזוי ווי א אלגעמיינע חסידות וואס אלעס דרייעט זיך ארום די היינטיגע רבי, מ'שטעלט צו כסדר פרישע אינטערטעימענט וכו', אבער ביי די זאליס און די בני יואל וואו די גאנצע נוסח גייט אז מ'איז נאר ממשיך וואס די רבי זי"ע האט אוועקגעשטעלט, די היינטיגע רבי האט נישט עכט קיין ווארט, ער מעג נאר איבערזאגן פון רבי'ן, און וואס האט שוין די רבי פארקויפט? נאר ציונות ציונות און נאכאמאל ציונות, ס'גייט לכאו' קומען א דור צוויי ארום די זאכן גייען עכט ממש נישט עפלייען צו זיי, כ'קען נישט טראכטן וואס די "תלמידי וחסידי רביהקוה"ט זי"ע" גייען פארקויפן אין 20 יאר פון יעצט, אלע מעשיות זענען שוין געווארן אויסגעדראשן טויזנט מאל, די אמת'ע מיט די נישט אמת'ע, ס'גייט שוין אפי' נישט זיין קיין הויז בחורים וואס זאלן באקן פרישע סחורה, די רבי האט סה"כ געלעבט 93 יאר, זיינע תולדות איז שוין נישטא וואס צוצולייגן, זיינע תורות און שו"ת איז שוין אויסגעדרעשט ביזן לעצטן מארךביין, וואס יעצט? מ'איז דאך באגרעניצט, אלעס מוז זיין נאר עפעס ארום א מעשה אדער א תורה פון רבי'ן, כ'קען נישט זען דאס אזוי אנגיין מער ווי נאך 30-40 יאר מעקס, אדרבה איינער האט א סינעריאוי וויזאוי די זאך זאל קענען אנגיין?...