"מען דארף טון, נישט אויפטון" איז די ליין וואס איך האלט אין איין הערן פון די וועלכע האבן אנטייל גענומען אין די היינטיגע פראטעסט אין מאנהעטן. ווארשיינליך, זייענדיג באוואוסטזיניג צו דעם פאקט אז עס וועט טאקע גארנישט אויפטון.
איך כשלעצמי בין נישט קיין סאטמארער, ממילא בין איך נישט אויפגעוואקסן מיט דעם אמרה, און ממילא הערנדיג דאס האב איך פרובירט צו פארשטיין וואס איז פשט דערפון, אזוי ווי איך טו מיט אלע אנדערע אמרות וואס איך הער.
איך האב געפרעגט מיינע סאטמארע פריינט, אבער קיינער האט נישט געוואוסט צו זאגן מער ווי אז "אזוי האט די רבי געהאלטן." "עס איז כדי צו אראפנעמען די חרון אף." און וויאזוי נעמט דאס אראפ די חרון אף? שווערע שאלה.
האב איך געקלערט צו מיר, לאמיר פרובירן צו אויפקומען מיט א פשט.
און אזוי האב איך געטון, און בס"ד אויפגעקומען מיט א פשט.
די נקודה איז זייער פשוט. א מענטש איז מוגבל. נאר גאט איז א כל יכול. א מענטש קען נאר פרובירן, ער קען קיינמאל נישט וויסן צו דאס וועט עפעס אויפטון.
אמאל פרוביר איך צו מקרב זיין א איד אין ביהמ"ד, אים געבן א שמייכל. כאטש איך ווייס אז די מעגליכקייט אז איך וועל אויפטון עפעס איז גאר ווייט. דאס טייטשט מען דארף טון, נישט אויפטון. אונז דארפן טון אונזערע, און דער באשעפער וועט שוין צופירן וואס עס זאל ארויסקומען דערפון.
נאר וואס דען? די פעולה דארף זיין א פעולה אויף צו אויפטון. מקרב זיין א צווייטן איד איז א פעולה וואס צילט אויפצוטון. נאר וויבאלד מען ווייסט נישט צו מען וועט באמת אויפטון, אויף דעם זאגט מען "מען דארף טון, נישט אויפטון." אבער טון א פעולה וואס בכלל נישט אויסגעשטעלט צו אויפטון, למשל: אנשטאט מקרב זיין דעם איד, מאך איך זיכער צו אנרירן זיין רעקל יעדן טאג. וואס קען שוין אנרירן זיין רעקל אויפטון? פרעגט מיר מיין חבר: "מען דארף טון, נישט אויפטון." ענטפער איך... פארשטייט זיך אז דאס האט נישט קיין זינען.
מיין ווייב האט מיר געבעטן צו צוזאמנעמען די סוכה. איך פארמאג א פאפ-אפ סוכה. איך שטעל זיך ארויס מיט א האמער און הויב אן צו האקן מיט אימפעט. מיט וואונדער פרעגט זי: "וואס איז דאס? א פאפ-אפ סוכה צונעמט מען נישט אזוי, און די האמער טוט גארנישט אויף... חוץ מזה קען עס גאר צוברעכן." איך פארליר זיך אבער נישט. "מען דארף טון, נישט אויפטון." פארשטייט זיך אז דאס האט נישט קיין זינען.
די זעלבע איז נוגע צום היינטיגן פראטעסט. מען קען נישט סתם זאגן "מען דארף טון, נישט אויפטון." עס דארף כאטש זיין א השתדלות אויפצוטון. סתם צו גיין שרייען אין מאנהעטן, וואס דו ווייסט אז דאס גייט קיינעם נישט צוקראצן, און דו ווייסט אז עס קען גאר גורם זיין שלעכטס פאר אידן דורכן געבן שטיצע צו די פראפעגאנדע פון שונאי ישראל, איז אידיאטיש און א בושה.
איך כשלעצמי בין נישט קיין סאטמארער, ממילא בין איך נישט אויפגעוואקסן מיט דעם אמרה, און ממילא הערנדיג דאס האב איך פרובירט צו פארשטיין וואס איז פשט דערפון, אזוי ווי איך טו מיט אלע אנדערע אמרות וואס איך הער.
איך האב געפרעגט מיינע סאטמארע פריינט, אבער קיינער האט נישט געוואוסט צו זאגן מער ווי אז "אזוי האט די רבי געהאלטן." "עס איז כדי צו אראפנעמען די חרון אף." און וויאזוי נעמט דאס אראפ די חרון אף? שווערע שאלה.
האב איך געקלערט צו מיר, לאמיר פרובירן צו אויפקומען מיט א פשט.
און אזוי האב איך געטון, און בס"ד אויפגעקומען מיט א פשט.
די נקודה איז זייער פשוט. א מענטש איז מוגבל. נאר גאט איז א כל יכול. א מענטש קען נאר פרובירן, ער קען קיינמאל נישט וויסן צו דאס וועט עפעס אויפטון.
אמאל פרוביר איך צו מקרב זיין א איד אין ביהמ"ד, אים געבן א שמייכל. כאטש איך ווייס אז די מעגליכקייט אז איך וועל אויפטון עפעס איז גאר ווייט. דאס טייטשט מען דארף טון, נישט אויפטון. אונז דארפן טון אונזערע, און דער באשעפער וועט שוין צופירן וואס עס זאל ארויסקומען דערפון.
נאר וואס דען? די פעולה דארף זיין א פעולה אויף צו אויפטון. מקרב זיין א צווייטן איד איז א פעולה וואס צילט אויפצוטון. נאר וויבאלד מען ווייסט נישט צו מען וועט באמת אויפטון, אויף דעם זאגט מען "מען דארף טון, נישט אויפטון." אבער טון א פעולה וואס בכלל נישט אויסגעשטעלט צו אויפטון, למשל: אנשטאט מקרב זיין דעם איד, מאך איך זיכער צו אנרירן זיין רעקל יעדן טאג. וואס קען שוין אנרירן זיין רעקל אויפטון? פרעגט מיר מיין חבר: "מען דארף טון, נישט אויפטון." ענטפער איך... פארשטייט זיך אז דאס האט נישט קיין זינען.
מיין ווייב האט מיר געבעטן צו צוזאמנעמען די סוכה. איך פארמאג א פאפ-אפ סוכה. איך שטעל זיך ארויס מיט א האמער און הויב אן צו האקן מיט אימפעט. מיט וואונדער פרעגט זי: "וואס איז דאס? א פאפ-אפ סוכה צונעמט מען נישט אזוי, און די האמער טוט גארנישט אויף... חוץ מזה קען עס גאר צוברעכן." איך פארליר זיך אבער נישט. "מען דארף טון, נישט אויפטון." פארשטייט זיך אז דאס האט נישט קיין זינען.
די זעלבע איז נוגע צום היינטיגן פראטעסט. מען קען נישט סתם זאגן "מען דארף טון, נישט אויפטון." עס דארף כאטש זיין א השתדלות אויפצוטון. סתם צו גיין שרייען אין מאנהעטן, וואס דו ווייסט אז דאס גייט קיינעם נישט צוקראצן, און דו ווייסט אז עס קען גאר גורם זיין שלעכטס פאר אידן דורכן געבן שטיצע צו די פראפעגאנדע פון שונאי ישראל, איז אידיאטיש און א בושה.
