א רוף צו מיינע ברודער היושבים בין שתי עולמות

צוויי נקודות וואס איך וואלט געוואלט אריינווארפן, ברשות אה"ט והחברים שיחיו
1 - א גוטע התחלה איז א צייטונג. נישט קיין מאגאזין וכדו' וואס כבודם במקומו מונח, נאר אן honest to god צייטונג, אין היימישע פליסיגע אידיש, וואס זאל פלעין און פשוט טרענסלעטן די וועלט אין וואס מיר לעבן, און קאררענט איווענטס, אין מאמע לשון. (עס קען זיין א דיג'יטאלע צייטונג.)
און דער וואס ווערט געכאפט אין זיין אינבאקס האבן דעם צייטונג האט אטאמאטיש אנטייל גענומען אין די קהילה.
2 - אויב ווערט א קהילה טאקע געבוירן וואלט איך מציע געווען די נאמען "פּאוסט-היימיש"!
 
מיר וועלן ארבעטן אלע צוזאמען, יעדער וועט תורם זיין פון זיין געבענשטער פעאיגקייט און מיט זיינע געטליכע מתנות. אמת ס׳דארף הנהגה, ס׳דארף פלאנירונג, און אויף דעם ריכטונג שפאנען מיר. און ווי שעפטל זאגט, מ׳דארף א גוטער התחלה און פון דארט וועט עס גיין מעלה מעלה.
שפיר קאמרת.
אבל קיימינן, כל ההתחלות קשות…
זיל אתה ברישא,
ואנן נמשך, ונילך אביתריך ונאמר "אין הכי טאקע" "אין הכי טאקע".
כדאמרי במערבא, 'מעשה דחד, עדיף ממחשבות דכולהו'.
 
לעצט רעדאגירט:
Wow wow wow!
איך קען נישט גלייבן אז דו האסט דאס געשריבן, ממש אלע מיינע הרגשים בעסער ווי איך קען אליינס עס ארויסברענגען.

איך בין מסכים מיט דיר ווארט ביי ווארט, איך זאג שוין לאנג מ'מוז זיך צאמנעמען און מאכן קאנעקשאנס, ס'איז משוגע וויכטיג.

מ'דארף שאפן די פתח.. נישט לאזן די קומענדיגע דור זיין די זעלבע סטאק ווי אונז.

לאמיר ארבעטן צוזאמען, מיט teamwork און א קהילה/ות דארף מען נישט זיין אליינס.

און פונקט ווי דו זאגסט, זיי נישט דער גיבור וואס גייט אליינס, טו וואס וועט באמת ברענגען א בעסערע לעבן פאר יעדן, דאס איז עכטע גבורה.

די שלב א' פאר יעדעם, הייב אן נעטווארקינג יעצט.... טרעף א חבר דא וואס דו פילסט זיך באקוועם גענוג, און יא, נעם די ריסק, און זיי נישט דער גיבור וואס דארף נישט קיין הילף.. יא, אונז אלע ברויכן אסאך, ס'איז נישט לייכט... (וואס דען, גייסט בלייבן א גאנץ לעבן אליינס אדער מיט איינס צוויי חברים דו קענסט? פארגרעסער דיין נעטווערק)
נאכדעם נאך א חבר וכן הלאה..

פאר ווער ס'האט (שוין) מער גאטס, לאמיר זיך צאמנעמען און אנהייבן מיט פלענער, אויפבויען א קהילה, אדער וואטעווער ס'וועט עס מאכן פאר א קלארע שטעמפל און א אייגענע שיף. מ'דארף עס מאכן פאר א מציאות, און נישט בלייבן נאר אין קאפ - אונז אלע טראכטער האבן א נגיעה צו בלייבן דארט.

מיט א כח הרבים קען מען טון אנדערש און טראכטן אנדערש..

און לאמיר האבן שמועסן וואס אונז ווילן מיר יא, נישט נאר וואס נישט. וואס וואלט געווען די איידיעל קהילה. איין מאל מ'ווייסט די איידיעל, קען מען טראכטן וואס איז מעגליך.

בקיצור, אויב אונז האמער עפעס א מאס פון עכטע אחריות, איז דאס אונזער ריספאנסעבילטי. סיי פאר זיך, סיי פאר סאסייעטי, און פאר אונזערע דורות, לאמיר זיך נישט פעלשן אז מ'האט נישט געוואוסט.

איך בין גרייט דערצו, צו אוועקגעבן צייט און זיך צאמקומען, און מאכן concrete פלענער. ומכאן הקריאה יוצא..
 
פארוואס נישט קיין געהעריגע קהילה?
אוודאי א געהעריגע קהילה, איך ווער רבי, @אין הכי טאקע ווערט גבאי אזוי ווי פישער ר' אהרן'ס גבאי, @שעפטאל גייט טיילן געלט אין כולל אזוי ווי יוסי בראך, @חוקר ודורש גייט זיין די אביגדור מיללער וואס גייט שרייבן אונזער שטעלונג אין די New York Times (@חוקר ודורש קענסט שוין קויפן א פאני הוט אין וואלמארט), @מסתת הרים גייט קער נעמען פון די מוסדות, @שניידער גייט קער נעמען פון געבן נעמען פאר אלע מעמדות (עפעס א נאמען האט ער שוין פאר די קהילה), אונז האב מיר שוין א @גאמי פאר די חדר אויכעט וואס גייט געבן א השגחה פאר די קיך (בית ועד להשכלה בהשגחת הבד"ץ - מהדורת חצי חרדים), @דאקטאר-ראבינער קען ווערן די טעראפיסט פאר די מיידל סקול…, אונז האבן אפילו א @אנטוישטער יונגערמאן שוין אויכעט, אונז זענען פולי סעט אפ.

🎶🎼
יא אונז אלע ווילן זיין גרויסע רבנים
וואס קוקן אויבן אן אראפ אויף די בטלנים
hey yeah. כ'וויל זיין א רבי. 🎼🎶

לאז מיך וויסן ווען די פעלץ קומט אן, איך בין קאלט יעצט אויף די גאס.
 
פון וואס איך האב ארויסגענומען נאך שמועסן מיט אסאך אנדערע, אז ס'איז דא א גאנץ קלארע common denominator (א איינשטימונג וויזיע) פון מער ווייניגער וואס דער עולם וויל.

קיינער כמעט וויל נישט ווערן אזוי ווי א גוי אדער אפילו ווי א פרייער און אפהאקן פון אלעס וואס שפירט ביי אונז היים.

און ממילא קען מען מאכן א געהעריגע חסידישע קהילה וואס איז נישט געבויט אויף דאגמא נאר א welcoming פלאץ וואו יעדער קען זיין פולי זיך, קענסט גלייבן וואס דו ווילסט, קומען ווען דו ווילסט, און ס'איז א קאמיוניטי וואו מ'העלפט זיך איינער דעם צווייטן, וכו'.

די פונקטליכע דיטעילס וועט נעמען אויסצוארבעטן, און ס'איז מעגליך, פונקט ווי אפילו Reform וכדו' קען ארבעטן.
דער עיקר איז אז מ'האלט אן די חסידישע טעם וואס איז אונזער DNA.

יא, ס'הערט זיך ביג. ס'הערט זיך scary. און יא. ס'וועט נעמען יארן צו בויען.

אבער ס'איז בידינו הדבר.

און לאמיך פרעגן, וואס איז די אלטערנאטיוו? לעבן א אזוי א גאנצע לעבן, נישט אהין נישט אהער? וואס געבסטו פאר דיינע קינדער, אז זיי דארפן מאכן די החלטה פון אדער עבדים אדער זיין זיך?

מ'דארף נישט אנהייבן מיט אלעס, אבער לאמיר אנהייבן מיט די Networking, צאמקומען'ס, און אנהייבן פאבריצירן צוביסלעך.
 
אוואדע א געהעריגע קהילה, איך ווער רבי, @אין הכי טאקע ווערט גבאי אזוי ווי פישער ר׳ אהרן׳ס גבאי, @שעפטאל גייט טיילן געלט אין כולל אזוי ווי יוסי בראך, @חוקר ודורש גייט זיין די אביגדור מיללער וואס גייט שרייבן אונזער שטעלונג אין די New York Times (@חוקר ודורש קענסט שוין קויפן א פאני הוט אין וואלמארט), @מסתת הרים גייט קערנעמען פון די מוסדות, @שניידער גייט קערנעמען פון געבן נעמען פאר אלע מעמדות (עפעס א נאמען האט ער שוין פאר די קהילה), אונז האב מער שוין א @גאמי פאר די חדר אויכט וואס גייט געבן א השגחה פאר די קיך (בית ועד להשכלה בהשגחת הבד"ץ - מהדורת חצי חרדים), @דאקטאר-ראבינער קען ווערן די טעריפסט פאר די מיידל סקול… , אונז האבן אפילו א @אנטוישטער יונגערמאן שוין אויכט, אונז זענען פאלי סעט אפ.

🎶🎼
יא אונז אלע ווילן זיין גרויסע רבנים
וואס קוקן אויבן אן אראפ אויף די בטלנים
hey yeah. כ'וויל זיין א רבי. 🎼🎶

לאז מיך וויסן ווען די פעלטס קומט אן, איך בין קאלט יעצט אויף די גאס.
האסט פארגעסן די @קהל׳ס נער
 
קיינער כמעט וויל נישט ווערן אזוי ווי א גוי אדער אפילו ווי א פרייער און אפהאקן פון אלעס וואס שפירט ביי אונז היים.

און ממילא קען מען מאכן א געהעריגע חסידישע קהילה וואס איז נישט געבויט אויף דאגמא נאר א welcoming פלאץ וואס יעדער קען זיין פולי זיך, קענסט גלייבן וואס דו ווילסט קומען ווען דו ווילסט, און ס'איז א קאמיוניטי וואו מ'העלפט זיך איינער די צווייטן, וכו'.
איך בין פולי מיט דיר, די פראבלעם איז נאר אז אויב די איינציגסטע סיבה איז נאר negative ווייל מ'האט נישט ליב די יעצטיגע סיסטעם גייט זיך עס נישט אויסארבעטן, OTD האט זיך אויכעט נישט אויסגעארבעט פאר די סיבה, דו קענסט נישט האבן הונדערט מענטשן מיט אנדערע דיעות און פירן א נארמאלע קהילה, די איינציגסטע זאך וואס קען מאכן א קהילה זאל זיך אויסארבעטן איז ווען דו האסט א רבי אדער ראש הישיבה וואס ווען ער זאגט עפעס פאלגט כמעט יעדער, אז נישט גייט עס אויסקוקן ווי א קאנטרי ווי יעדער האט געקויפט א באנגעלוי און מ'הרג'ט זיך ארום, נישט קיין חילוק וואס די באורד זאגט
 
איך בין פולי מיט דיר, די פראבלעם איז נאר אז אויב די איינציגסטע סיבה איז נאר negative ווייל מהאט נישט ליב די יעצטיגע סיסטעם גייט זיך עס נישט אויסארבעטן, OTD האט זיך אויכט נישט אויסגעארבעט פאר די סיבה, די קענסט נישט האבן הונדערט מענטשן מיט אנדערע דיעות און פירן א נארמאלע קהילה, די איינציגסטע זאך וואס קען מאכן א קהילה זאל זיך אויסארבעטן איז ווען די האסט א רבי אדער ראש הישיבה וואס ווען ער זאגט עפעס פאלגט כמעט יעדער, אז נישט גייט עס אויס קוקן ווי א קאנטרי ווי יעדער האט געקויפט א באנגעלוי און מהארגט זיך ארום נישט קיין חילוק וואס די באורד זאגט
קודם, איך מיין אז יעדער האט א פאזיטיווע vision און וויל בויען א זאך וואס פילט עכט היימיש, נאר א פלאץ וואס יעדער איז זיך, מ'לעבט נישט מיט זיך באהאלטן, נאר מיט ארויסברענגען די פולע זיך.

און טאקע די OTD community האט נישט קיין קיום ווייל ס'איז נאר "וואס נישט", און דאס איז גענוי מיין נקודה, לאמיר נישט נאר זיין די מחוץ למחנה, לאמיר האבן א פאזיטיווע גאול. נאכמער, לאמיר עס מאכן פול מיט passion און spirituality, מיר קענען האבן א שותפות'דיגע קאמיטמענט, וואס אונז מגדיר, נאר אן ארויפלייגן אויף א צווייטן דיין מיינונג.
אבער פון אין דעם מסגרת קען יעדער וואקסן, נאר יעדער מיט זיינע אייגענע פארשטאנד און מיינונג, גלייבן וויאזוי ער וויל.
דאס מיינט מיר זענען משותף מיטן יסוד, אבער קיינער באשטימט נישט וויאזוי זאלסט זיך מחבר זיין צו דעם.

יעצט צו דיין עיקר נקודות.
איך בין מסכים, און דאס איז די מיליאן דאללער שאלה. און דא ליגט די עיקר ארבעט, איך האב נישט די פונקטליכע תשובות.

אבער ס'איז דא מהלכים, און ס'איז דא א חילוק צווישן Authoritarian Leadership און Accountable Leadership.

די Modern orthodox למשל האט א elected board, און Rabbinic advisors, דאס הייסט אז זיי זענען א מורה דרך אבער נישט קיין קאנטראל און מ'מאכט וואלן.

מ'וועט זיכער דארפן מאכן עפעס א Baseline, אבער ס'דארף נישט זיין דיקטאטוריש, ס'קען זיין פון Mutual agreement. און אויך דעמאקראטיש.
ווי למשל בעלמא:
שבת, כשרות אויפן קלענסטן סטאנדארט.
אויפציען די קינדער אידיש.
זיין דארט איינער פארן צווייטן.
נישט מאכן די שול פאר א פשוט'ע קלאב.

איך וויל נישט דא ווארפן איידיעס, אבער דא ליגט די ארבעט, און @אין הכי טאקע אן קיין שום structure און shared agreement קען עס נישט האבן קיין קיום, און דאס איז טאקע די טשעלענדזש. פארקערט, די באלאנס וועט לדעתי זיין די שענסטע זאך, פונקט ווי די גאצע דעמאקראטיע איז געבויעט אויף דעם באלאנס.

און ווי טשורטשיל האט געזאגט.
‘Many forms of Government have been tried, and will be tried in this world of sin and woe. No one pretends that democracy is perfect or all-wise. Indeed it has been said that democracy is the worst form of Government except for all those other forms that have been tried from time to time.…’
 
די איינציגסטע זאך וואס קען מאכן א קהילה זאל זיך אויסארבעטן איז ווען דו האסט א רבי אדער ראש הישיבה וואס ווען ער זאגט עפעס פאלגט כמעט יעדער
קען איך אפלייען פאר דעם ראש הישיבה פאסטן?
 
פון וואס איך האב ארויסגענומען נאך שמועסן מיט אסאך אנדערע, אז ס'איז דא א גאנץ קלארע common denominator (א איינשטימונג וויזיע) פון מער ווייניגער וואס דער עולם וויל.

קיינער כמעט וויל נישט ווערן אזוי ווי א גוי אדער אפילו ווי א פרייער און אפהאקן פון אלעס וואס שפירט ביי אונז היים.

און ממילא קען מען מאכן א געהעריגע חסידישע קהילה וואס איז נישט געבויט אויף דאגמא נאר א welcoming פלאץ וואו יעדער קען זיין פולי זיך, קענסט גלייבן וואס דו ווילסט, קומען ווען דו ווילסט, און ס'איז א קאמיוניטי וואו מ'העלפט זיך איינער דעם צווייטן, וכו'.

די פונקטליכע דיטעילס וועט נעמען אויסצוארבעטן, און ס'איז מעגליך, פונקט ווי אפילו Reform וכדו' קען ארבעטן.
דער עיקר איז אז מ'האלט אן די חסידישע טעם וואס איז אונזער DNA.

יא, ס'הערט זיך ביג. ס'הערט זיך scary. און יא. ס'וועט נעמען יארן צו בויען.

אבער ס'איז בידינו הדבר.

און לאמיך פרעגן, וואס איז די אלטערנאטיוו? לעבן א אזוי א גאנצע לעבן, נישט אהין נישט אהער? וואס געבסטו פאר דיינע קינדער, אז זיי דארפן מאכן די החלטה פון אדער עבדים אדער זיין זיך?

מ'דארף נישט אנהייבן מיט אלעס, אבער לאמיר אנהייבן מיט די Networking, צאמקומען'ס, און אנהייבן פאבריצירן צוביסלעך.
ענליך צו עקיבא ויינגארטן ווערסיע?
 
אײם אין. די ערשטע זאך דארף מען א פיזישע פלאץ וווּ מען קומט זיך צאַם; נישט סתם א ווירטואלע זאך. איך וואלט געזאגט א פאָבּ אבער רעכענענדיג זיך מיט אונזער בעקגראַווּנד איז פערהעפס א שוהל די בעסטע אויסוואהל.
 
יא, ס'הערט זיך ביג. ס'הערט זיך scary. און יא. ס'וועט נעמען יארן צו בויען.

אבער ס'איז בידינו הדבר.
הנה מה שכתבת “בידינו הדבר”,
חיל ורעדה בקישקעס אחזני, תסמורת שערות ערוותי.
וכי דחיקת הקץ דבר קטן היא?! הלא כבר הורה זקן רעבעזכיסויאגעלייני וצווח כי כרוכיא, שחמור עוון זה יותר מגילוי עריות וגויטעס, וכל השואה לא באה אלא בעטיה, רחמנא לישזבן.

וראוי לעיין אחריו במסתת שמא ניצוצין יש ברגליו (נידה נה) ורחמנא יצילן מהאי דעתא,
 
לעצט רעדאגירט:
לכבוד הרב טאקעלע,

דיין ארטיקל איז נישט סתם 'נאך אן אשכול אין קרעמל', ס’איז א קול קורא במדבר, א רוף פאר אחריות, פאר א חברותא, פאר א געזעלשאפט וואס לעבט, נישט בלויז “איבערלעבט”. דו האסט עס ארויסגעשאסן מיט א פלוס פון כאב, חכמה, הומאר און די טיפע “וועלן זיך זאכ'ן טוישן?!” ניגון.

ר’ טאקעלע, אויב דו האסט כוחות צו שרײבן אזא לאנגע מגילה, האסטו זיכער די כוחות צו בויען די קהילה. ס’איז שוין האלב געטאן.

מיט דיר אין שפיץ, וועט זיין נישט קיין “OTD society” ס’וועט זיין א "בית ועד להשכלה בהשגחת הבד"ץ - מהדורת חצי חרדים"....
אזוי ווי דו זאגסט, מיר ווילן נישט זיין מער די דראפ אוטס, מיר זענען דראפ אין׳ס אויף אונזער אייגנארטיגער אויסגשניטענע וועג, הונדערט פראצענט לעגיטים, פאסיג לויט די געברויכן פון אונזערע סארט מענטשן. ישר כח פאר דיינע ווארעמהארציגע דברי עידוד.
 
צוויי נקודות וואס איך וואלט געוואלט אריינווארפן, ברשות אה"ט והחברים שיחיו
1 - א גוטע התחלה איז א צייטונג. נישט קיין מאגאזין וכדו' וואס כבודם במקומו מונח, נאר אן honest to god צייטונג, אין היימישע פליסיגע אידיש, וואס זאל פלעין און פשוט טרענסלעטן די וועלט אין וואס מיר לעבן, און קאררענט איווענטס, אין מאמע לשון. (עס קען זיין א דיג'יטאלע צייטונג.)
און דער וואס ווערט געכאפט אין זיין אינבאקס האבן דעם צייטונג האט אטאמאטיש אנטייל גענומען אין די קהילה.
2 - אויב ווערט א קהילה טאקע געבוירן וואלט איך מציע געווען די נאמען "פּאוסט-היימיש"!
דו האסט שיינע הצעות און ישר כח, האסט מיך אינספייערט צו טראכטן אויף דעם ריכטונג, ס'באמת שטארק יתכן אז א צייטונג איז א ריכטיגער אנהייב, איך וועל בקרוב מיטיילן מיינע אנדערע מחשבות וועגן אן התחלה. כ'וועל אודאי וועלן הערן וואס דער עולם האט מוסיף צו זיין, פאררעכטן, און בייטן, און פון דארט גיין ווייטער.
ס'איז נישט איך וואס טו עס, ס׳איז מיר וואס טוען.

דער נאמען ברענגט לכאורה ארויס אונזער niche, לאמיר זאמלען נאך פארשלאגן, פארמאגן אן ארסענאל פון הצעות על ידי אונזערע טייערע חברים דא און מיר וועלן אינאיינעם בוחר זיין.
 
Back
Top