- זיך איינגעשריבן
- מאי 14, 2024
- מעסעדזשעס
- 975
- רעאקציע ראטע
- 6,413
אויף קול מבשר איז די וואך ארויף א דעבאטע צווישן לעיזער קרויס און משה שפיצער איבער די מלחמה צווישן רוסלאנד און אוקריינע, אפציעל איז די דעבאטע געווען איבער די שאנדפולע אוועל אפיס אויסברוך צווישן טראמפ און זעלענסקי (ווער עס איז שולדיג און ווער עס איז גערעכט..), למעשה האט זיך ארויסגעשטעלט אלס ברייטערע דעבאטע איבער טראמפ'ס צוגאנג און איבער רוסלאנד'ס און אוקריינע'ס קארופציע - ווער איז ערגער.
משה שפיצער הייבט אן מיט א לענגערע הקדמה איבער די מאראליטעט פון ארויסהעלפן אנדערע לענדער, ובפרט ווען זיי ווערן אטאקירט דורך דיקטאטורן ווי רוסלאנד, ער ברענגט ארויס די היסטארישע געוויכט פון אמעריקע'ס סאפט פאוער אין די וועלט זינט די צווייט עוועלט קריג וואס האט געהאלטן די וועלט אין א גוטע שעיפ, און זיין צענטראלע ארגומענט איז אז: רוסלאנד = שלעכט, אוקריינע = וויל ווערן גוט, אמעריקע = האט גוטע פאליטישע און היסטארישע סיבות צו האלטן די וועלט ארדענונג, וממילא איז די טראמפ מהלך פון אייסעלעישאניזם און פון האקן אויף אוקריינע - זיך רוקן נענטער צו פוטין - א מאסיווע טעות.
לעיזער פון זיין זייט האלט, איינס אז ער האט נישט די 'עווידענס' אז רוסלאנד איז טאקע אזוי שלעכט ווי מ'מאלט זיי אראפ, (ער גלייבט נישט די 'לינקע מידיע', נאר געוויסע זאכן ענדערש די רוסישע אייגענע מידיע). צוויי, האלט ער אז זעלענסקי איז געפערליך קארופטירט און איז א מיאוס'ן שנארער וועמען מ'דארף נישט אנקוקן. דריי, אמעריקע האט נישט וואס אריינצורעדן דארט - זיכער נישט אן קיין אפצאל פון מינעראלן וכדו', וויבאלד אמעריקע דארף זיך ערשט זארגן פאר דאמעסטישע פראבלעמען, ובכלל זענען זיי נישט קיין צדיקים אדער ג-ט'ס פאליציי, בפרט נאך וואס אמעריקע אליין איז שוין געווען אינוואלווד אין אומבארעכטיגטע מלחמות בעבר און האט נישט וואס אנצושרייען רוסלאנד איבער זייער לעגיטימע פחדים (פון נאטא וכדו').
טעכניש זענען זיי ביידע מער ווייניגער מסכים אז מ'וואלט געדארפט האנדלען אנדערש גלייך ביים אנפאנג פונעם מלחמה - און אז די מצב כעת קען ווערן צוגעשריבן צו ביידן'ס קאדענץ (יעי..). אויך זענען זיי מסכים אז אויף צו ענדיגן די מלחמה דארף אוקריינע אויפגעבן אויף די נאטא פלענער און אויף געוויסע שטחים, הגם איבער 'סעקיוריטי גאראנטיס' זענען זיי יא אביסל מחולק.
אינצווישן די דעבאטע קומען ארויף געוויסע אינטרעסאנטע און אינפארמאטיווע ארגומענטן לכאן ולכאן. אבער נישט דאס וויל איך דא צונעמען.
וואס איך וויל יא ארויסשטרייכן איז די הונטערליגענדע חילוקי דעות אין דעם דעבאטע - וואס רעפלעקטירט בעצם זייער ברייטע סענטימענטן אין אמעריקע אין די צייטן. און דאס איז ווי ווייט פאליטיק און עטיקס זענען אויסגעמישט.
לעיזער האט לכאו' א שטארקע ארגומענט אז 'אמעריקאנער טעקס געלטער' האט נישט וואס צו גיין צו דרויסענדיגע צדקה צוועקן, אויב ווילן אמעריקאנער אז די רעגירונג זאל שניידן הוצאות און נישט פארטאכלעווען קיין ריסאורסעס אויף פרעמדע מלחמות דאן גערעכט זענען זיי און פארשאלטן איז א גאווערמענט וואס טוט אנדערש. דאס איז בעצם א ריין פאליטישע ארגומענט, וועלכע לויטערט אז אלעס איז טרענזעקשיאנעל, אלעס ווענד זיך דיירעקט אין וואס די ציבור וויל.
משה שפיצער'ס ארגומענט איז אבער אביסל מער נואנסד, עס לויטערט אז ס'זענען פארהאן טיפערע חשבונות צו נעמען אין באטראכט דא, ס'זענען דא עטישע און מאראלישע פאזיציעס וואס אמעריקע דארף אנגעבליך אפהיטן און איינהאלטן אפגעזען צו עס איז דיירעקט א טובה פארן לאנד. העלפן לענדער וואס ווילן ווערן דעמאקראטיש איז א וועליו פאר זיך, און ראטעווען דעם עשוק מיד עושקו - פאר א רעלאטיוו קליינע קאסט - איז מעגליך פארלאנגט פון א לאנד ווי אמעריקע אפגעזען פאליטישע שיקולים.
פארשטייט זיך מ'קען אלץ אריינגיין צו עס איז טאקע 'עשוק' און טאקע מיד 'עושקו', צו רוסלאנד איז טאקע אזוי געפערליך און צו אוקריינע וויל טאקע ווערן גוט. אבער די צענטראלע נקודה איז אז אין פרינציפעל דארף מען דאס טון ווען אומער מ'האט די מעגליכקייט.
גראדע קומט דא אריין די מער מעסיגע פאזיציע - פון אזעלכע ווי בען שפירא - אז זיך פירן אין די מאראלישע וועג, האלטן סטאביליטעט אויפן וועלט סטעידזש, און שטיין די וויקטים'ס צו די האנט, איז צופעליג אין אמעריקעס אייגענע אינטערעסן. ער טענה'ט אז סאפט פאוער פירט צו די טראסט און עקאנאמישע בענעפיטן וואס האלט דעם דאלאר אויפן שפיץ און מאכט אז מער און מער לענדער זאלן ווערן אונטערגעווארפן אונטער אמעריקע for good or bad.
אבער דאס איז למעשה א פאליטישע ארגומענט וואס איז צופעליג aligned מיט די אויבנדערמאנטע - מאראלישע ארגומענט.
און אפי' אין די מאראלישע ארגומענט אליין קען מען דן זיין ווי ווייט מ'דארף דאס נעמען. דארף מען גיין אקטיוו ארויסשלאגן דיקטאטורן פון אמט און איבערדרייען לענדער צו דעמאקראטיע? אדער דארף מען ס"ה צושטעלן דאס מערסטע מעגליך ווען זיי אליין ווילן פייטן דערפאר?!
רוב מענטשן וואלטן היינט נישט גענומען דעם ערשטן שטעלונג, פשוט ווייל היסטאריע האט געוויזן אז נישט נאר וואס עס העלפט נישט מאכט עס נאר ערגער..
אבער לגופו של ענין, מיין איך אז עס רירט אביסל אן פיטער זינגערס טעזע אז יעדער מענטש איז מחויב צו געבן אלע זיינע געלט פאר צדקה, פשוט ווייל א לעבן אין אפריקע איז מער ווערד ווי דיין שטיקל פלייש וואס דו וואלסט גענוצט די געלט פאר.. (ס'איז אן עקסטרעמע און קאנטראווערסיאלע שטעלונג, אבער א שטעלונג nontheless, ואכמ"ל.)
די זעלבע דא, וואס קומט ארויס פון משה שפיצער'ס צד איז אז אפגעזען די (פאליטישע) ווילן פון די וואטערס דארף מעגליך א גאווערמענט נוצן געלטער אויף צו העלפן אנדערע לענדער - פשוט פון אן עטישן פוינט אוו וויו, נאך וואס די סיבה פארוואס זיי ליידן איז וועגן זיי ווילן קומען נענטער צו אונז און ווערן בעסער..
הגם, דא קומט מען אן צום שאלה ווי ווייט די צוויי זענען באמת אפגעטיילט.
פון איין זייט דארף מען בכלל מאכן בעסערע אנקעטעס און אפשר מער אדורכטון וואס די עולם וויל באמת (רעפערענדום סטייל) ווען ס'קומט צו אזעלכע יסודות'דיגע און עטישע שאלות אין פאליטיק, מעגליך אז סתם זיך פארלאזן אויף די פרעזידענטליכע וואלן איז נישט גענוג טאקע ווייל מ'האנדעלט מיט עטיקס און לעבנס.
אבער מער פון דעם, די שאלות איז אייביג געבינדן איינער צום צווייטן, נעמליך, פאליטיק און די עתיד פון א לאנד זענען שטארק פארבינדן מיט די עטישע החלטות וואס די לאנד נעמט. און נישט סתם ווי בען שפירא זאגט אז אין ספעציפישע פעלער האט עס עקאנאמישע השלכות, נאר טיפער ווי דעם. עטיקס איז בסופו של דבר אויך נאר א נושא פון פראגמאטיזם און פון טון וואס איז 'בעסער' פאר די מענטשהייט, און די סיבה פארוואס מיר ווילן זיין און דארפן זיין 'בעסער' איז טאקע פון איין זייט עטיש אבער פון די אנדערע זייט ריין פראגמאטיש (אביסל געים טעאריע at play), וויבאלד א בעסערע התנהגות מאכט די וועלט בעסער - וואס רעזולטירט און בעסערע פאליטישע אויסגאנגן. נישט אזוי?
ואליבא דאמת קען מען דא אסאך מער צונעמען און אריינקריכן אין דעם סוגיא. איינער וואס טוט אסאך דערין איז דער פראפעסאר מייקעל סאנדעל (פון די וועלט-באקאנטע הארווארד קורס אויף דזשאסטיס), און זיין הויפט טעזע איז אז פאליטיק דארף אין עסענס זיין מער פארמישט אין עטיקס, און אז די המון עם דארף קענען דעבאטירן די פילאזאפיע פון עטיקס/פאליטיק/דזשאסטיס אויף א ברייטערן פארנעם כדי צו קענען האבן בעסערע מאראלישע און פאליטישע תוצאות. אבער צום זעלבן צייט איז דא די דיסקרעפענסי צווישן וואו די עולם האלט למעשה און וואס פאליטיקאנטן האלטן ביים טון, און געווינען געווינט דער וואס האט די בעסטע צינדל און לייגט פאר די בעסטע נאראטיוו... חבל..
משה שפיצער הייבט אן מיט א לענגערע הקדמה איבער די מאראליטעט פון ארויסהעלפן אנדערע לענדער, ובפרט ווען זיי ווערן אטאקירט דורך דיקטאטורן ווי רוסלאנד, ער ברענגט ארויס די היסטארישע געוויכט פון אמעריקע'ס סאפט פאוער אין די וועלט זינט די צווייט עוועלט קריג וואס האט געהאלטן די וועלט אין א גוטע שעיפ, און זיין צענטראלע ארגומענט איז אז: רוסלאנד = שלעכט, אוקריינע = וויל ווערן גוט, אמעריקע = האט גוטע פאליטישע און היסטארישע סיבות צו האלטן די וועלט ארדענונג, וממילא איז די טראמפ מהלך פון אייסעלעישאניזם און פון האקן אויף אוקריינע - זיך רוקן נענטער צו פוטין - א מאסיווע טעות.
לעיזער פון זיין זייט האלט, איינס אז ער האט נישט די 'עווידענס' אז רוסלאנד איז טאקע אזוי שלעכט ווי מ'מאלט זיי אראפ, (ער גלייבט נישט די 'לינקע מידיע', נאר געוויסע זאכן ענדערש די רוסישע אייגענע מידיע). צוויי, האלט ער אז זעלענסקי איז געפערליך קארופטירט און איז א מיאוס'ן שנארער וועמען מ'דארף נישט אנקוקן. דריי, אמעריקע האט נישט וואס אריינצורעדן דארט - זיכער נישט אן קיין אפצאל פון מינעראלן וכדו', וויבאלד אמעריקע דארף זיך ערשט זארגן פאר דאמעסטישע פראבלעמען, ובכלל זענען זיי נישט קיין צדיקים אדער ג-ט'ס פאליציי, בפרט נאך וואס אמעריקע אליין איז שוין געווען אינוואלווד אין אומבארעכטיגטע מלחמות בעבר און האט נישט וואס אנצושרייען רוסלאנד איבער זייער לעגיטימע פחדים (פון נאטא וכדו').
טעכניש זענען זיי ביידע מער ווייניגער מסכים אז מ'וואלט געדארפט האנדלען אנדערש גלייך ביים אנפאנג פונעם מלחמה - און אז די מצב כעת קען ווערן צוגעשריבן צו ביידן'ס קאדענץ (יעי..). אויך זענען זיי מסכים אז אויף צו ענדיגן די מלחמה דארף אוקריינע אויפגעבן אויף די נאטא פלענער און אויף געוויסע שטחים, הגם איבער 'סעקיוריטי גאראנטיס' זענען זיי יא אביסל מחולק.
אינצווישן די דעבאטע קומען ארויף געוויסע אינטרעסאנטע און אינפארמאטיווע ארגומענטן לכאן ולכאן. אבער נישט דאס וויל איך דא צונעמען.
וואס איך וויל יא ארויסשטרייכן איז די הונטערליגענדע חילוקי דעות אין דעם דעבאטע - וואס רעפלעקטירט בעצם זייער ברייטע סענטימענטן אין אמעריקע אין די צייטן. און דאס איז ווי ווייט פאליטיק און עטיקס זענען אויסגעמישט.
לעיזער האט לכאו' א שטארקע ארגומענט אז 'אמעריקאנער טעקס געלטער' האט נישט וואס צו גיין צו דרויסענדיגע צדקה צוועקן, אויב ווילן אמעריקאנער אז די רעגירונג זאל שניידן הוצאות און נישט פארטאכלעווען קיין ריסאורסעס אויף פרעמדע מלחמות דאן גערעכט זענען זיי און פארשאלטן איז א גאווערמענט וואס טוט אנדערש. דאס איז בעצם א ריין פאליטישע ארגומענט, וועלכע לויטערט אז אלעס איז טרענזעקשיאנעל, אלעס ווענד זיך דיירעקט אין וואס די ציבור וויל.
משה שפיצער'ס ארגומענט איז אבער אביסל מער נואנסד, עס לויטערט אז ס'זענען פארהאן טיפערע חשבונות צו נעמען אין באטראכט דא, ס'זענען דא עטישע און מאראלישע פאזיציעס וואס אמעריקע דארף אנגעבליך אפהיטן און איינהאלטן אפגעזען צו עס איז דיירעקט א טובה פארן לאנד. העלפן לענדער וואס ווילן ווערן דעמאקראטיש איז א וועליו פאר זיך, און ראטעווען דעם עשוק מיד עושקו - פאר א רעלאטיוו קליינע קאסט - איז מעגליך פארלאנגט פון א לאנד ווי אמעריקע אפגעזען פאליטישע שיקולים.
פארשטייט זיך מ'קען אלץ אריינגיין צו עס איז טאקע 'עשוק' און טאקע מיד 'עושקו', צו רוסלאנד איז טאקע אזוי געפערליך און צו אוקריינע וויל טאקע ווערן גוט. אבער די צענטראלע נקודה איז אז אין פרינציפעל דארף מען דאס טון ווען אומער מ'האט די מעגליכקייט.
גראדע קומט דא אריין די מער מעסיגע פאזיציע - פון אזעלכע ווי בען שפירא - אז זיך פירן אין די מאראלישע וועג, האלטן סטאביליטעט אויפן וועלט סטעידזש, און שטיין די וויקטים'ס צו די האנט, איז צופעליג אין אמעריקעס אייגענע אינטערעסן. ער טענה'ט אז סאפט פאוער פירט צו די טראסט און עקאנאמישע בענעפיטן וואס האלט דעם דאלאר אויפן שפיץ און מאכט אז מער און מער לענדער זאלן ווערן אונטערגעווארפן אונטער אמעריקע for good or bad.
אבער דאס איז למעשה א פאליטישע ארגומענט וואס איז צופעליג aligned מיט די אויבנדערמאנטע - מאראלישע ארגומענט.
און אפי' אין די מאראלישע ארגומענט אליין קען מען דן זיין ווי ווייט מ'דארף דאס נעמען. דארף מען גיין אקטיוו ארויסשלאגן דיקטאטורן פון אמט און איבערדרייען לענדער צו דעמאקראטיע? אדער דארף מען ס"ה צושטעלן דאס מערסטע מעגליך ווען זיי אליין ווילן פייטן דערפאר?!
רוב מענטשן וואלטן היינט נישט גענומען דעם ערשטן שטעלונג, פשוט ווייל היסטאריע האט געוויזן אז נישט נאר וואס עס העלפט נישט מאכט עס נאר ערגער..
אבער לגופו של ענין, מיין איך אז עס רירט אביסל אן פיטער זינגערס טעזע אז יעדער מענטש איז מחויב צו געבן אלע זיינע געלט פאר צדקה, פשוט ווייל א לעבן אין אפריקע איז מער ווערד ווי דיין שטיקל פלייש וואס דו וואלסט גענוצט די געלט פאר.. (ס'איז אן עקסטרעמע און קאנטראווערסיאלע שטעלונג, אבער א שטעלונג nontheless, ואכמ"ל.)
די זעלבע דא, וואס קומט ארויס פון משה שפיצער'ס צד איז אז אפגעזען די (פאליטישע) ווילן פון די וואטערס דארף מעגליך א גאווערמענט נוצן געלטער אויף צו העלפן אנדערע לענדער - פשוט פון אן עטישן פוינט אוו וויו, נאך וואס די סיבה פארוואס זיי ליידן איז וועגן זיי ווילן קומען נענטער צו אונז און ווערן בעסער..
הגם, דא קומט מען אן צום שאלה ווי ווייט די צוויי זענען באמת אפגעטיילט.
פון איין זייט דארף מען בכלל מאכן בעסערע אנקעטעס און אפשר מער אדורכטון וואס די עולם וויל באמת (רעפערענדום סטייל) ווען ס'קומט צו אזעלכע יסודות'דיגע און עטישע שאלות אין פאליטיק, מעגליך אז סתם זיך פארלאזן אויף די פרעזידענטליכע וואלן איז נישט גענוג טאקע ווייל מ'האנדעלט מיט עטיקס און לעבנס.
אבער מער פון דעם, די שאלות איז אייביג געבינדן איינער צום צווייטן, נעמליך, פאליטיק און די עתיד פון א לאנד זענען שטארק פארבינדן מיט די עטישע החלטות וואס די לאנד נעמט. און נישט סתם ווי בען שפירא זאגט אז אין ספעציפישע פעלער האט עס עקאנאמישע השלכות, נאר טיפער ווי דעם. עטיקס איז בסופו של דבר אויך נאר א נושא פון פראגמאטיזם און פון טון וואס איז 'בעסער' פאר די מענטשהייט, און די סיבה פארוואס מיר ווילן זיין און דארפן זיין 'בעסער' איז טאקע פון איין זייט עטיש אבער פון די אנדערע זייט ריין פראגמאטיש (אביסל געים טעאריע at play), וויבאלד א בעסערע התנהגות מאכט די וועלט בעסער - וואס רעזולטירט און בעסערע פאליטישע אויסגאנגן. נישט אזוי?
ואליבא דאמת קען מען דא אסאך מער צונעמען און אריינקריכן אין דעם סוגיא. איינער וואס טוט אסאך דערין איז דער פראפעסאר מייקעל סאנדעל (פון די וועלט-באקאנטע הארווארד קורס אויף דזשאסטיס), און זיין הויפט טעזע איז אז פאליטיק דארף אין עסענס זיין מער פארמישט אין עטיקס, און אז די המון עם דארף קענען דעבאטירן די פילאזאפיע פון עטיקס/פאליטיק/דזשאסטיס אויף א ברייטערן פארנעם כדי צו קענען האבן בעסערע מאראלישע און פאליטישע תוצאות. אבער צום זעלבן צייט איז דא די דיסקרעפענסי צווישן וואו די עולם האלט למעשה און וואס פאליטיקאנטן האלטן ביים טון, און געווינען געווינט דער וואס האט די בעסטע צינדל און לייגט פאר די בעסטע נאראטיוו... חבל..
פארוואס דארף פוילן מורא האבן? פוטין וויל דאך נאר אוקריינע וואס איז בעצם סיי ווי אלעמאל געווען רוסלאנד.
