זאגט מיר איינער, ביי אים איז קלאר אז עס פעלן פשוט די עמאדזשיס אין גמ'. זאל ווען די גמ' געשריבן ווערן אין אן היינטיגן סטייל וואלטן אסאך מימרות און שורות קלאר געווארן בלויז מיטן הוספה פון די קליינע סמייליס אדער בייזע פנימ'ער..
נו, אט דאס זאג איך. צו וואס איז די הערכה פון די מעשה און צו וואס שטרעבט מען פון די מעשה; וואס איז איר מוסר השכל? אז ער האט זיך אויסגעשטאכן די אויגן, וואס איז שטארק קוועסטשענעבּל לפי הלכה (און וואס קיין איין רב היינט וואלט לכאורה מתיר געווען צו טוהן, ועיין להלן)? ניין. נאר צום עצם רעיון פון שמירת עינים (פון לייסענטשיסנעס, זייענדיג אז די מעשה סטרעסט ווי שטארק שיין זי איז געווען כנעמה וכו׳), און ווי איך האב געשריבן:
דארפסט נישט גיין אזוי ווייט. קענסט פרעגן אויף די עצם תשובה מיינער פון תמונות נשים בעיתונות, פאר א רב וועלכעס איז מסכים דערצו. אבער איך זעה נישט דייקא די קשיא דערפון צו מיין טענה דא. והיינו, ווייל כנראה ביסטו אבער מודה צו די צוויי (אימפּליסיט) הנחות וועלכע איך זאג: ס׳איז למעשה מותר עפ״י הלכה לפי די תשובה, און למעשה בפועל פירן זיך גאר אסאך אידן/חסידים אזוי. (עכ״פ אין די ישיבות וואו איך האב געלערענט איז געווען אזוי, ולכאורה כ״ש היינט. ווי מיין שוויגער, וועלכעס איז א פרומע ווייב פון א מגי״ש און האט מעולם נישט געזעהן א גוי׳שע פילם, רעדט זיך אפ, ״היינט-צו-טאג ווערט קוקן א מאווי נישט פארעכענט [ביים דור אונטער איר; די וועלכע זענען בערך צווישן די יארן פון 15-45] ווי אַן עבירה.״ זי טאקע דינגט זיך דערויף און איז זיך מתלונן דערויף, אבער לכאורה איז די מציאות טאקע למעשה ווי זי זאגט. עכ״פ אין מיין ענעקדאָטעל עקספּיריענס. און ביי ״חרדי-לייט״ אידן, וועלכע ווערן זיכער פאררעכענט ווי מאמינים שותומ״צ, איז זיכער אזוי.) איז פארוואס איז דאס נישט די פנים און הגדרה פון ״אידישקייט״ דא ביי דעם? ס׳האט זיך סיי אויף וואס צו פארלאזן ממבט הלכה וחז״ל, וואס דו טענה׳סט איז דאס וויכטיגסטע וואס אט אויף דעם איז די תשובה וואס איך ברענג צו, און סיי אז למעשה פירן זיך אזוי גאר אסאך, צי רוב, אידן (עכ״פ מסתמא מער שותומ״צ אידן ווי חסידות גור).
איך זאג טאקע די פרשנות טענטאטעוולי און בדרך אפשר. ס׳איז אבער יא בעצם דא אין די מעשה א ווארט איבער וואס ער האט געטוהן אומריכטיג: ער האט זיך אויסגעשטאכן די אויגן ל״ע. להסביר, פריער האסטו געזאגט אז דו זוכסט די פסק פון א ״מעינסטריעם״ רב. דא ביי דעם גלייב איך אז עני רב אדער דיין דו גייסט נאר פרעגן צי מ׳זאל אדער מ׳מעג טוהן אזוי ווי ר׳ מתיא בן חרש דא, וועט ער דיר זאגן א גראבע ״ניין״. פארוואס? אמער עס איז דאך א בפירוש׳ע מעשה בחז״ל? ווייל עס איז (מער-ווייניגער וכנ״ל) קעגן די הלכה אזוי צו טוהן. און דאס איז שוין (אזא סארט) לכל הדעות פון רבנים כהיום. דו האלטסט טאקע אז ס׳דא א רב וואס וואלט מתיר געווען אזוי צו טוהן ווי ר׳ מתיא בן חרש? (און דאס איז אפילו בעפאר איך קום צו צו וואס די אקטועלע הלכה איז דערביי און וויאזוי אידן שותומ״צ פירן זיך למעשה דערביי, כנ״ל ווי ביי פילמס.) ונמצא מזה אז עס איז דא דא וואס ער האט געטוהן אומריכטיג. און דאס אז ג-ט מאכט א נס איז ל״ד חז״ל׳ס סטעמפּ אָוו עפּרוּוועל אלס א לייטמאָטיִף ביי עפעס וואס איז קעגן הלכה, אזוי ווי איך האב צוגעצייכענט צום מאָטיִף ביים באקאנטן מעשה בתנור של עכנאי בב״מ. (און מ׳קען נאך צולייגן צו דעם די באקאנטע מימרא פון אביי לגבי הצטרכות התרחשות נס לאדם בשבת נג ע״ב.) און דאס פארדאמען עקספּליסיטלי איז שווער אלס די קאמפליצירטע יחס זייערע צו די סארט קדושים אין זייערע תקופות. איז דארף מען דאס לערנען מער בעיון, וכעין ווי מ׳טוהט ביי זייערע מימרות הלכתיות. אין קורצן, מ׳קען טענה׳ן אז למעשה זענען חז״ל אליינס נישט מסכים מיט די ״חז״ל״.
וואס די מעשה ברענגט ארויס, איז אזא קנאים פוגעים בו סיטואציע. א רב וועט דיר מעגליך פסק'ענען אז ס'איז אסור אבער אז איינער טוט עס יא איז זיכער זייער חשוב. (באופן זה ווי מ'וועט זיכער דורכפאלן בענין שמירת עינים וועט א רב מעגליך זאגן אז מ'קען נישט פארלאנגען אזא זאך פון יעדעם, אבער אז איינער טוט אזוי, מה טוב ומה נעים, ושכרו הרבה מעוד... דארף מען טאקע אנפרעגן די רבנים)
איז עס טאקע אזוי? די פרומע אידן וועלכע האלטן אין איין שיקן קליפס במשך די יאר, קוקן יוּטוּבּ תמידין כסדרן, וואטשן עקשאן פילמס וכו׳ וכו׳ וכו׳, ״ציפט עס זיי אין הארץ״ ווען זיי טוהן דאס (אויף אפילו א נאנטע מדריגה ווי ווען זיי ״פאלן דורך״ און וואטשן פּאָרן)? עס איז טאקע נאר א מועט ״בּאָרד״ בחורים וועלכע קוקן פילמס וכו׳? מיין ענעקדאָטעל עקספּיריענס פון די מענטשן שותומ״צ וועמען איך קען איז נישט אזוי. (אין מיין עקספּיריענס, בחורים וועלכע האבן געקוקט פילמס מער באהאלטענערהייט אלס בחור, קוקן דאס מער אפען אלס אינגעלייט; עכ״פ אויב האבן זיי נישט קיין שלום בית פראבלעם דערפון, וואס אין אזא פאל איז דאס א סוגיא פאר זיך.) איך וואלט געזאגט אז דאס וואס מ׳קלאפט זיך על חטא אויף דעם איז ווייל זיי מיינען (בטעות) אז עס איז ״למעשה״ א חטא, און טאקע ווי די פראפּאגאנדע וואס פרובירט צו ציהען אהין. אבער לענ״ד האלט איך אז מיין שוויגער איז מיט דעם גערעכט אז עס ווערט נישט למעשה פאררעכענט ביי זיי ווי אן ״עבירה״. און דאס איז מטעם די הוראת היתר וואס זיי געבן זיך דערויף בשעת מעשה, וואס איז למעשה ריכטיג הגם זיי מיינען אז עס איז נאר אן אמתלא (און די העדר ה״ציפ״ איז נישט נאר ווייל עבר ושנה נעשית לו כהיתר כבקידושין מ.).
איך וואלט געזאגט אז דאס איז גאר א ראיה לחובתך. והיינו, אז כהיום איז די הלכה פון קנאים פוגעין בו ומורידין ולא מעלין נישט נאר אַן אין מורין כן, נאר עפעס וואס וואלט פארדאמט געווארן לאחר המעשה דורך יעדעס רב. וידועים דברי החזו״א ועיין ג״כ כאן. (און ווי מ׳זעהט טאקע אז למעשה איז כהיום נישטא קיינע מעשיות פון קנאים פוגעים בו כברמ״א בחו״מ סימן תכה סעיף ד, וואס אפילו דארט איז עס שטארק מוגבל. וכדומה.) דא וואלט איך אויך געזאגט די זעלבע זאך: אזא סארט איינער וואס האט עובר געווען אויפ׳ן פסק פון איסור בזה, וועלכעס דו ביסט מודה אז רבנים וואלטן אזוי גע׳פסק׳נט מעיקרא, וואלט פארדאמט געווארן ווען ער טוהט אזוי למעשה און ער וואלט באטראכט געווארן ווי א משוגע׳נער; נישט ווי אַן עושה דבר חשוב. (און מ׳זעהט טאקע נישט קיין שום פארפרומטער מענטש, וועלכער ווערט פאררעכענט בעיני בני אדם ווי למעשה שפוי בדעתו, וואס איז חובל בעצמו כבמעשה זו. צו נוצן די חרדי׳שע פּאַרלאַנס דערביי: מ׳וואלט זיך לכאורה נישט געוואלט משדך זיין מיט אים ווען ער טוהט אזוי. און דאס איז ווייט נישט אזוי ביי וואטשן פילמס, יוּטוּבּ קליפּס וכדומה. וואס אויב יא וואלט איך פּאזיטירט אז דאס איז מער וועגן דעם וואס ער ווערט באטראכט ווי א ״ליידיגער/ביליגער״ מענטש וואס איז פארנומען מיט שטותים, אבער נישט ווייל ער איז אַן ״עבריין״ וכדומה מיט דעם אליינס וואס ער וואטשט פילמס.)
איז אז אפטמאל קען מען דערקענען פון די סיגנון הקושיא אז דער מקשן איז "פון אינעווייניג". מיינענדיג, אז ער קען שוין די תירוץ דערויף, ווי לדוגמא ווען ער כאפט זיך ארויף אויף איין עקסטרעמע מאמר וואס תשובתו בצדו פון מערערע מימרות חז"ל אויף פארקערט און איז שלא כהלכה, אבער דאך איז ער מתריס נאך און נאך כדי צו שטופן זיין פאראויס באשטומטע נאראטיוו וואס ער וויל דא. ער פרעגט נישט זיין קשיא אין גוּד פעיט. אין אזא פאל, איז בעסער נישט אריינצוגיין מיט אים אין א דיון, וויבאלד עס וועט ממילא גארנישט אויפטוהן.
(און דאס איז הגם זיי האבן נישט ממש געגלייבט אין א ג-ט.) וידוע הגמרא בסוטה כא: לגבי חסיד שוטה.
ועיין בשמונה פרקים פ״ו וואט דער רמב״ם שרייבט אז איסורי עריות זענען בעצם נישט וואס דער שכל איז מחייב כמו איסור רציחה ע״ש. ועיין בהל׳ רוצח פ״ד ה״ח, וואו ער ברענגט טאקע ארויס אז עריות איז בעצם מער קיל ווי שפיכות דמים. אין אנדערע ווערטער, דאס איז זיכער מהמוסכמות וועלכע ווערן נקבע דורך דעם טאקע וואס עס איז דא א הסכמה כללית דערויף. און דאס איז טאקע די הסבר אויף וואס דר. פּאָל בּלום ברענגט צו פון דר. יונתן העידט אז מענטשן מוטשען זיך צו געבן א טעם לאסור אינסעסט דארט וואו מ׳פארזיכערט אז קיינער ווערט נישט ניזק אדער געבוירן דערפון. עס איז מיוסד אויף ריין הסכמה ולא יותר. און דאס זעלבע (עכ״פ ביהדות ההלכתי) לגבי קאנסענשועל מחליפין נשותיהן (וואו מ׳ווייסט קלאר אז א קינד ווערט נישט געבוירן דערפון און/אדער מ׳ווייסט קלאר עפ״י DNA די פּאטערנעטי פונעם קינד, ועיין בחינוך מצוה לה). וה״ה לכל איסורי עריות. (ועיין כאן וואו איך האב ארויסגעברענגט אז בעצם קען מען זאגן די געדאנק אפילו לגבי החמורות כמו רציחה.)