ווער האט געשריבן דעם זוהר הק'

אין דעם קעסטל ארטיקל

יעדער וואס לייענט דאס גאנצע לעבן פון רבי חיים וויטאַל זעט אז דאס איז א מענטשלעכע טראגעדיע. רבי יצחק לוריא האר"י הק' האט געוואלט אים לערנען די חכמה פון קבלה און אים צוגרייטן צו זיין דער משיח. ווען רבי יצחק לוריא האט געפילט אז ער גייט שטארבן, האט ער באפוילן אז זיי זאלן אויפהערן ארויסגעבן די תורות פון קבלה

ואמר היכן הלך חיים, וכי בשעה כזאת הלך מאצלי, ויצטער מאד, והבין מדבריו כי היה ברציני למסור לו איזה דבר סתר, אז אמר לו מה נעשה מכאן ואילך, ויאמר תאמר לחברים משמי שמהיום והלאה לא יתעסקו כלל בחכמה זו שלמדתים, כי לא הבינו אותה כראוי, ויבאו ח"ו לידי כפירה ואבוד נפש. ואמנם הרח"ו לבדו יעסוק בה לבדו בלחישה בסתר,.

רבי חיים וויטאַל אליין האט באגראבן אלע חידושים און ווען ער איז געווען קראנק, האבן זיי זיי ארויסגענומען פון זיין קבר אן זיין וויסן.

אזוי האבן נישט דער אר"י און נישט רבי חיים וויטאַל געוואלט מאכן אעסק פון קבלה מיט אלע חסרונות (די ש"ץ כת שר"י) און די מעלות (די תורות החסידות) וואס זענען דערפון געקומען.

נאך זיין רב'ס טויט, איז ער געווען זייער דעפּרעסירט און איז געגאנגען צו אלערליי רבנים און להבדיל צו מכשפות, עטלעכע פון וועלכע האבן אים געזאגט אז ער איז דער משיח,

וועגן רבי יצחק לוריא, האר"י הק' איז נישטא קיין ספק אז ער איז געווען א צדיק און פון הויכן ראנג, אבער עס איז דא א עדות פון דעם רב פון דמשק רבי יעקב אבולעפיה, וואס איז געווען זיין פריינד, (און אמתנגד צו מהרח"ו) וואס האט געזאגט אז רוב צייט איז ער געווען פארנומען מיט האנדל, און רוב זאכן וואס ווערן געזאגט וועגן אים האט ער אליין געלייקנט.


אין פאקט, זענען געפונען געווארן אין "גניזת קהיר" דאקומענטן וואס באשטעטיגן אז ער איז געווען פארנומען מיט האנדל אין מצרים מיט שיפן און טראנספארטירט טלבאַלינים און וויינען (רוב פון די מצרישע חכמים זענען געווען פארנומען מיט האנדל, דאס איז נישט קיין חסרון). עס איז אויך דא אן ענטפער פון רבי יוסף קארו צו אים ווען ער האט געוואוינט אין צפת וועגן דער ענין פון האנדל מיט שיפן.

https://files.ybz.org.il/periodicals/peamim/16/Article_16.4.pdf
 
לעצט רעדאגירט:
און ווער רעדט ווען אַ בחור צו איונגערמאַן שאָקלט זיך צו די קלאַנגען פֿון שבת־זמירות, "יחבק לה בעלה ביסודה דילה" זײַנע האָרמאָנען זענען ווילד, אָבער זײַן צונג רעדט הויך.
זאגט דאך די משנה ואוכלת עמו לילי שבת ושבת ,
 
  • לייק
רעאקציעס: Yesh
במחילת כבוד הצדיקים, איז נתברר געווארן אז אפילו משה לעאן האט נישט געטראכט וועגן ענינים וואס ער האט באנייט אין ספר הזוהר, דער אר"י הק'.

למשל, האט זיך ארויסגעשטעלט אז לויט זיין מיינונג, איז גענוג געווען צו לייגן נאר רש"י'ס תפילין און דער גאנצער תפילין קנופּ וואס די תלמידים פון אר"י האבן געזאגט אין זיין נאמען (וואס הייסט היינט דער צאנז קנופּ) איז נישט איינגעפאלן צו משה לעאן צו באנייטן. אזוי אויך, אין סדר פון די אושפיזין, די מיינונג פון משה לעאן אלס דער סדר פון גר"א, און נאך אסאך ענינים וואס אכמ"ל.

דער אר"י האט באפוילן אז יעדער זאל דאווענען אין דער פארעם וואס ער איז געוואוינט. און איינער פון זיינע תלמידים, א פאר דורות שפעטער, האט פארשטאנען אין זיין מחשבה אז עס איז בעסער צו דאווענען אין דער פארעם אין וועלכער דער אר"י האט דאווענען. און פון דעם, ווי באקאנט, איז ארויסגעקומען דער גאנצער נוסח ספרד...
 
לעצט רעדאגירט:
זאגט דאך די משנה ואוכלת עמו לילי שבת ושבת ,


די מקור פון "יחבק לה וכו'" איז פון אדרא או זוהר די לעצטע דיבורים כביכול קודם מיתתו פון רשב"י:
הזוהר הקדוש - ספר דברים
וְכָל תִּיאוּבְתָּא דִּדְכוּרָא לְגַבֵּי נוּקְבָּא, בְּהַאי יְסוֹד עַיִּיל לְנוּקְבָּא, לְאֲתָר דְּאִקְרֵי צִיּוֹן. דְּהָתָם הוּא אֲתָר כְּסוּתָא דְּנוּקְבָּא, כְּבֵית רֶחֶם לְאִתְּתָא. וּבְגִין כָּךְ, יְיָ' צְבָאוֹת אִקְרֵי יְסוֹד.

למעשה איז נישטא אזא ווארט אוף ארמיש "תיאובתא" אפשר "תיובתא"... סיז גיבויעט מסתמא אוף דער לשון תאווה.
 
לעצט רעדאגירט:
אין דעם קעסטל ארטיקל

יעדער וואס לייענט דאס גאנצע לעבן פון רבי חיים וויטאַל זעט אז דאס איז א מענטשלעכע טראגעדיע. רבי יצחק לוריא האר"י הק' האט געוואלט אים לערנען די חכמה פון קבלה און אים צוגרייטן צו זיין דער משיח. ווען רבי יצחק לוריא האט געפילט אז ער גייט שטארבן, האט ער באפוילן אז זיי זאלן אויפהערן ארויסגעבן די תורות פון קבלה

ואמר היכן הלך חיים, וכי בשעה כזאת הלך מאצלי, ויצטער מאד, והבין מדבריו כי היה ברציני למסור לו איזה דבר סתר, אז אמר לו מה נעשה מכאן ואילך, ויאמר תאמר לחברים משמי שמהיום והלאה לא יתעסקו כלל בחכמה זו שלמדתים, כי לא הבינו אותה כראוי, ויבאו ח"ו לידי כפירה ואבוד נפש. ואמנם הרח"ו לבדו יעסוק בה לבדו בלחישה בסתר,.

רבי חיים וויטאַל אליין האט באגראבן אלע חידושים און ווען ער איז געווען קראנק, האבן זיי זיי ארויסגענומען פון זיין קבר אן זיין וויסן.

אזוי האבן נישט דער אר"י און נישט רבי חיים וויטאַל געוואלט מאכן אעסק פון קבלה מיט אלע חסרונות (די ש"ץ כת שר"י) און די מעלות (די תורות החסידות) וואס זענען דערפון געקומען.

נאך זיין רב'ס טויט, איז ער געווען זייער דעפּרעסירט און איז געגאנגען צו אלערליי רבנים און להבדיל צו מכשפות, עטלעכע פון וועלכע האבן אים געזאגט אז ער איז דער משיח,

וועגן רבי יצחק לוריא, האר"י הק' איז נישטא קיין ספק אז ער איז געווען א צדיק און פון הויכן ראנג, אבער עס איז דא א עדות פון דעם רב פון דמשק רבי יעקב אבולעפיה, וואס איז געווען זיין פריינד, (און אמתנגד צו מהרח"ו) וואס האט געזאגט אז רוב צייט איז ער געווען פארנומען מיט האנדל, און רוב זאכן וואס ווערן געזאגט וועגן אים האט ער אליין געלייקנט.


אין פאקט, זענען געפונען געווארן אין "גניזת קהיר" דאקומענטן וואס באשטעטיגן אז ער איז געווען פארנומען מיט האנדל אין מצרים מיט שיפן און טראנספארטירט טלבאַלינים און וויינען (רוב פון די מצרישע חכמים זענען געווען פארנומען מיט האנדל, דאס איז נישט קיין חסרון). עס איז אויך דא אן ענטפער פון רבי יוסף קארו צו אים ווען ער האט געוואוינט אין צפת וועגן דער ענין פון האנדל מיט שיפן.

https://files.ybz.org.il/periodicals/peamim/16/Article_16.4.pdf
דער חיד״א איז אונז מעתיק א מעשה וואס ער האט
בקבלה פון זקני ירושלים, ידוע חזקיהו המלך האט פון פחד פון סנחריב פארשטאפט די גיחון וואסער וואס האט גיפלאסען נעבן ירושלים ( די גמרא פסחים
זאגט ,ערהאט גיהאט קריטיק פון די חכמי הדור )
איז דער חיד״א מעיד אז אויך אין זיינע צייטען האט מען גיהערט נעבן די חומה א גירויש פון קולות מים רבים, וואס ער אליינס הערט כסדר,וואס פליסט אונטער ערדיש,
איז דענסטמאהל געקומען א שר אבו סיפי״ן און זיך נאכגיפרעגט אויב עס איז איינער א חכם וואס קען ארויפברענגען די וואסער,האבן איהם די גוי׳אישע איינוואהנער גיזאגט אז דער חכם רבי חיים וויטאל קען דאס טהוען .
דער שר האט געשיקט נאך רבי חיים , און ער זאגט עהם בגזירת מלכות,אז נאך היינט פרייטיג זאלסטו מאכען אז די וואסער זאל ארויף שווימען לקרקעית הארץ, אויב נישט איז דמך בראשך,האט דער רבי חיים גימאכט קפיצת הדרך ביז ער איז אהנגיקומען קיין דמשק, איז דארטן געקומען דער אר״י צו איהם בחלום,און ער האט איהם גיזאגט שארף- הסכלת עשו-, האסט דיך באנארישט, ווייל דער שר איז א גילגול פון סנחריב,און די חיים האסט א ניצוץ פון חזקיהו,איז יעצט גיוועהן א שעת הכושר מתקן צוזיין די עולה פון סתם את מי גיחון ,וואס איז גיוועהן שלא ברצון חכמים,און אויב די וואלסט וועהן געטהון, צו עפענען צוריק דעם גיחון וואלט וועהן גיוועהן אן אתחלתא דגאולה ,
ענטפערט רבי חיים פאר זיין רבי -דער אר״י- אז
ער האט זיך נישט גיוואלט משמש זיין בשמות הקדושים (זעהט אויס אז די קפיצת הדרך איז גיוועהן נאטירליך) אבער דער אר״י פרעגט איהם צוריק די קפיצת הדרך איז דאך עפעס מיט שמות
(צריך ביאור) און אז דו האסטיך משמש גיוועהן מיט
שמות, האסטו שוין גיקענט ענדערש עפענען דעם גיחון און מאכן אתחלתא דגאולה ,און מאכן א גרויס קידוש השם בעולם ,
זאגט רבי חיים, אויב אזוי גיי איך שוין צוריק , זאגט איהם דער אר״י כד חלפא שעתא .עבר זמנו בטל קרבנו ,
צו מען גלייבט פונקט די מעשה צו נישט , אבער
דער כלל איז גילטיג, חכמים הזהרו בדבריכם
עס איז דא א באגריף ,אם ראשונים כמלאכים …
אנו כחמורים ולא כחמורו של רבי פנחס בן יאיר.
 
  • לייק
רעאקציעס: Yesh
דער חיד״א איז אונז מעתיק א מעשה וואס ער האט
בקבלה פון זקני ירושלים, ידוע חזקיהו המלך האט פון פחד פון סנחריב פארשטאפט די גיחון וואסער וואס האט גיפלאסען נעבן ירושלים ( די גמרא פסחים
זאגט ,ערהאט גיהאט קריטיק פון די חכמי הדור )
איז דער חיד״א מעיד אז אויך אין זיינע צייטען האט מען גיהערט נעבן די חומה א גירויש פון קולות מים רבים, וואס ער אליינס הערט כסדר,וואס פליסט אונטער ערדיש,
איז דענסטמאהל געקומען א שר אבו סיפי״ן און זיך נאכגיפרעגט אויב עס איז איינער א חכם וואס קען ארויפברענגען די וואסער,האבן איהם די גוי׳אישע איינוואהנער גיזאגט אז דער חכם רבי חיים וויטאל קען דאס טהוען .
דער שר האט געשיקט נאך רבי חיים , און ער זאגט עהם בגזירת מלכות,אז נאך היינט פרייטיג זאלסטו מאכען אז די וואסער זאל ארויף שווימען לקרקעית הארץ, אויב נישט איז דמך בראשך,האט דער רבי חיים גימאכט קפיצת הדרך ביז ער איז אהנגיקומען קיין דמשק, איז דארטן געקומען דער אר״י צו איהם בחלום,און ער האט איהם גיזאגט שארף- הסכלת עשו-, האסט דיך באנארישט, ווייל דער שר איז א גילגול פון סנחריב,און די חיים האסט א ניצוץ פון חזקיהו,איז יעצט גיוועהן א שעת הכושר מתקן צוזיין די עולה פון סתם את מי גיחון ,וואס איז גיוועהן שלא ברצון חכמים,און אויב די וואלסט וועהן געטהון, צו עפענען צוריק דעם גיחון וואלט וועהן גיוועהן אן אתחלתא דגאולה ,
ענטפערט רבי חיים פאר זיין רבי -דער אר״י- אז
ער האט זיך נישט גיוואלט משמש זיין בשמות הקדושים (זעהט אויס אז די קפיצת הדרך איז גיוועהן נאטירליך) אבער דער אר״י פרעגט איהם צוריק די קפיצת הדרך איז דאך עפעס מיט שמות
(צריך ביאור) און אז דו האסטיך משמש גיוועהן מיט
שמות, האסטו שוין גיקענט ענדערש עפענען דעם גיחון און מאכן אתחלתא דגאולה ,און מאכן א גרויס קידוש השם בעולם ,
זאגט רבי חיים, אויב אזוי גיי איך שוין צוריק , זאגט איהם דער אר״י כד חלפא שעתא .עבר זמנו בטל קרבנו ,
צו מען גלייבט פונקט די מעשה צו נישט , אבער
דער כלל איז גילטיג, חכמים הזהרו בדבריכם
עס איז דא א באגריף ,אם ראשונים כמלאכים …
אנו כחמורים ולא כחמורו של רבי פנחס בן יאיר.
 
במחילת כבוד הצדיקים, איז נתברר געווארן אז אפילו משה לעאן האט נישט געטראכט וועגן ענינים וואס ער האט באנייט אין ספר הזוהר, דער אר"י הק'.

למשל, האט זיך ארויסגעשטעלט אז לויט זיין מיינונג, איז גענוג געווען צו לייגן נאר רש"י'ס תפילין און דער גאנצער תפילין קנופּ וואס די תלמידים פון אר"י האבן געזאגט אין זיין נאמען (וואס הייסט היינט דער צאנז קנופּ) איז נישט איינגעפאלן צו משה לעאן צו באנייטן. אזוי אויך, אין סדר פון די אושפיזין, די מיינונג פון משה לעאן אלס דער סדר פון גר"א, און נאך אסאך ענינים וואס אכמ"ל.

דער אר"י האט באפוילן אז יעדער זאל דאווענען אין דער פארעם וואס ער איז געוואוינט. און איינער פון זיינע תלמידים, א פאר דורות שפעטער, האט פארשטאנען אין זיין מחשבה אז עס איז בעסער צו דאווענען אין דער פארעם אין וועלכער דער אר"י האט דאווענען. און פון דעם, ווי באקאנט, איז ארויסגעקומען דער גאנצער נוסח ספרד...
אויף די נוסחאות איז דא די באלערנדע תשובות
געשריבן מיט עמקות -וואס מען דארף זיך מעמיק צו
פארשטיין די עומק- פון חת״ם סופר און אויף דעם די
תשובה אין דברי חיים (צאנז), און אויף דעם די תשובה פון מהר״ם שיק,און נאכדעם אויף זיי, אין מערערע תשובה ספרים, ווי מנחת אלעזר , יג״ל יעקב , רשב״ן און נאך תלמידי חכמים , איז די
גישרייבעכץ דיינע פארווע און בלאס ,לגבי וואס עס
ליגט אונטער די פרשה פון נוסחאות ,זאגען דאך חז״ל -אל תהי בז לכל אדם , כל פטפוטא דאורייתא טבין
 
רוח הקודש איז שווער צו וויסען,אבער השגחה קען
יעדער זעהן ביי זיינע מאורעות פון די יאהרן וואס מען דרייט זיך דא , געוויסע זאכען פאלען אין פלעיס
מיט דער צייט , עס בלייבען טאקע א סך קושיות , וואס מען מוז ווארטען , תשבי יתרץ.
 
און אויב די וואלסט וועהן געטהון, צו עפענען צוריק דעם גיחוןוואלט וועהן גיוועהן אן אתחלתא דגאולה
וועלקאם צו די שולחן עורך רעליגיע! קענסט די מעשה מיט'ן הונגעריגער גר פסח אויף דער נאכט ווי פאר שולחן עורך איז אוועקגעלאפן אויפגערעגטערהייט און מ'האט עם געזאגט מיט שפאס עתה הסכלת עשו? ווען דו האלסטוך ווען אויף נאך ממש די פאר מינוט וואלסטו ווען געקענט עסן א סעודה כשלמה בשעתו.
 
די מקור פון "יחבק לה וכו'" איז פון אדרא או זוהר די לעצטע דיבורים כביכול קודם מיתתו פון רשב"י:
הזוהר הקדוש - ספר דברים
וְכָל תִּיאוּבְתָּא דִּדְכוּרָא לְגַבֵּי נוּקְבָּא, בְּהַאי יְסוֹד עַיִּיל לְנוּקְבָּא, לְאֲתָר דְּאִקְרֵי צִיּוֹן. דְּהָתָם הוּא אֲתָר כְּסוּתָא דְּנוּקְבָּא, כְּבֵית רֶחֶם לְאִתְּתָא. וּבְגִין כָּךְ, יְיָ' צְבָאוֹת אִקְרֵי יְסוֹד.

למעשה איז נישטא אזא ווארט אוף ארמיש "תיאובתא" אפשר "תיובתא"... סיז גיבויעט מסתמא אוף דער לשון תאווה.
אין זוהר איז דא פיעל ווערטער וואס האט נישט קיין
מקור פון פריער , מכח דעם אליין איז נישט אזא שטארקע פירכא אויף די קדמות פון זוהר , ווייל פשוט, אז מען שרייבט און מען דארף ווערטער, וועט
א מחבר פון א ווערק צומאהל מחדש זיין ווערטער,
איי די משנה וואס איז לשון עברי,קומען אריין ארמי׳שע ווערטער, וואס זענען גיווארן העברעיאיש
ווי לדוגמא אילן פון אילנא, דקל פון דיקלא, קרון, אסדה און נאך רבו מלספור , די לשון משנה איז פול
מיט נייע ווערטער , איז דער מחבר פון זוהר אויך
גיוועהן ענטייטעלט צו באשאפן ווערטער אזוי ווי עס
איז נהוג עד היום .
אינטערעסאנט איז אז אזעלכע ווערטער וואס איז קלאהר,אז זיי זענען נתחדש דורות שפעטער, שטייט
שוין אין זוהר, און דאס איז מער ראיה אז דער זוהר
אין פון לעצטערע דורות ,
דער מעתיק שמואל אבן תבון, רעכנט אויס ווערטער וואס ער אליינס אדער זיין חבריא -די עוסקים במלאכת ההעתקה- האבן מחדש גיוועהן, כדי צו קענען איבערזעצן פון ערבי, די ספרי פילוסופיה-
רעכנט ער אויס -סיבה ומסובב,עילה ועלול- פאר עהם,האט מען נישט גיהאט די ווערטער און באנוץ
איז אין זוהר פון פתח אליהו -תיקוני זוהר- זאגט ער
עילת כל העלות וסיבת כל הסיבות , אויך זעהט מען
דעם לשון דארט אז עס איז פלעגיארייזט פון לשון
רמב״ם אין יסודי התורה , אנת חכים ולאו בחכמא ידיע אנת הוא מבין ולא מבינה ידיע אלא לאשתמודעא תוקפך וחילך לבני נשא, די רעיונות זענען גינאשט פון רמב״ם, עס מאכט עס נישט ווינציגער הייליג , אבער עס ווייזט אז יסודו, איז פון דורות ראשונים נישט פון תנאים כאטש ,ממקום קדוש יהלכון .
 
  • לייק
רעאקציעס: Yesh
וועלקאם צו די שולחן עורך רעליגיע! קענסט די מעשה מיט'ן הונגעריגער גר פסח אויף דער נאכט ווי פאר שולחן עורך איז אוועקגעלאפן אויפגערעגטערהייט און מ'האט עם געזאגט מיט שפאס עתה הסכלת עשו? ווען דו האלסטוך ווען אויף נאך ממש די פאר מינוט וואלסטו ווען געקענט עסן א סעודה כשלמה בשעתו.
אבער עט ליעסט ווען מען קומט אהן צו שולחן עורך
זאגט מען נישט , ניין, דאס איז נישט וואס איך האב ערווארטעט , מען דארף מכיר זיין אין די חסדים ,און
זיין מצפים לישועה פאר די ריכטיגע .
 
  • לייק
רעאקציעס: Yesh
אין זוהר איז דא פיעל ווערטער וואס האט נישט קיין
מקור פון פריער , מכח דעם אליין איז נישט אזא שטארקע פירכא אויף די קדמות פון זוהר , ווייל פשוט, אז מען שרייבט און מען דארף ווערטער, וועט
א מחבר פון א ווערק צומאהל מחדש זיין ווערטער,
איי די משנה וואס איז לשון עברי,קומען אריין ארמי׳שע ווערטער, וואס זענען גיווארן העברעיאיש
ווי לדוגמא אילן פון אילנא, דקל פון דיקלא, קרון, אסדה און נאך רבו מלספור , די לשון משנה איז פול
מיט נייע ווערטער , איז דער מחבר פון זוהר אויך
גיוועהן ענטייטעלט צו באשאפן ווערטער אזוי ווי עס
איז נהוג עד היום .
אינטערעסאנט איז אז אזעלכע ווערטער וואס איז קלאהר,אז זיי זענען נתחדש דורות שפעטער, שטייט
שוין אין זוהר, און דאס איז מער ראיה אז דער זוהר
אין פון לעצטערע דורות ,
דער מעתיק שמואל אבן תבון, רעכנט אויס ווערטער וואס ער אליינס אדער זיין חבריא -די עוסקים במלאכת ההעתקה- האבן מחדש גיוועהן, כדי צו קענען איבערזעצן פון ערבי, די ספרי פילוסופיה-
רעכנט ער אויס -סיבה ומסובב,עילה ועלול- פאר עהם,האט מען נישט גיהאט די ווערטער און באנוץ
איז אין זוהר פון פתח אליהו -תיקוני זוהר- זאגט ער
עילת כל העלות וסיבת כל הסיבות , אויך זעהט מען
דעם לשון דארט אז עס איז פלעגיארייזט פון לשון
רמב״ם אין יסודי התורה , אנת חכים ולאו בחכמא ידיע אנת הוא מבין ולא מבינה ידיע אלא לאשתמודעא תוקפך וחילך לבני נשא, די רעיונות זענען גינאשט פון רמב״ם, עס מאכט עס נישט ווינציגער הייליג , אבער עס ווייזט אז יסודו, איז פון דורות ראשונים נישט פון תנאים כאטש ,ממקום קדוש יהלכון .
אין פאַקט, און דאָס איז די אַבסאָלוטע אמת, איז דער זוהר אויפגענומען געוואָרן דורך דעם ייִדישן פאָלק דווקא אין דער צייט פון , דעם רמ"ק און דעם מהרח"ו, און שפּעטער דעם גר"א וכו', און זיי האָבן זיך גענומען די מיה צו דערקלערן אַז דער רשב"י בימיו האָט געשריבן דעם זוהר ספּעציעל פֿאַרן לעצטן דור.

וז"ל הרמ"ק אודות המייחסים את "ספר הקנה" לתנא רבי נחוניא בן הקנה: "לא הרביתי עתה, אלא כדי שלא ידמה שום אחד להחזיק בזה כדבריו, ויאמר תנא הוא ופליג. לכבוד ה' אשר בראנו והנחילנו תורתו אנו חייבים שלא לשאת פני איש אלא לכבוד האמת כי אחרון הוא, ואת אחרונים הוא נמנה האיש הזה וספריו".

דו קענסט שטענדיק אנטשולדיקן אז אזוי האט השגחה געארבעט. און דער כופר וועט דיר אנטשולדיקן אז השגחה האט אויך גורם געווען אז מוכאמאדס ביכער להבדיל אדער שפינוזה זאלן ארויסגעגעבן ווערן אין דער וועלט.
 
לעצט רעדאגירט:
אין פאַקט, און דאָס איז די אַבסאָלוטע אמת, איז דער זוהר אויפגענומען געוואָרן דורך דעם ייִדישן פאָלק דווקא אין דער צייט פון , דעם רמ"ק און דעם מהרח"ו, און שפּעטער דעם גר"א וכו', און זיי האָבן זיך גענומען די מיה צו דערקלערן אַז דער רשב"י בימיו האָט געשריבן דעם זוהר ספּעציעל פֿאַרן לעצטן דור.

וז"ל הרמ"ק אודות המייחסים את "ספר הקנה" לתנא רבי נחוניא בן הקנה: "לא הרביתי עתה, אלא כדי שלא ידמה שום אחד להחזיק בזה כדבריו, ויאמר תנא הוא ופליג. לכבוד ה' אשר בראנו והנחילנו תורתו אנו חייבים שלא לשאת פני איש אלא לכבוד האמת כי אחרון הוא, ואת אחרונים הוא נמנה האיש הזה וספריו".

דו קענסט שטענדיק אנטשולדיקן אז אזוי האט השגחה געארבעט. און דער כופר וועט דיר אנטשולדיקן אז השגחה האט אויך גורם געווען אז מוכאמאדס ביכער להבדיל אדער שפינוזה זאלן ארויסגעגעבן ווערן אין דער וועלט.
אזוי ווי דו זאגסט טאקע , שרייבט דער רמב״ם אין סוף פון זיין ווערק יד החזקה , אז יש״ו און מוחמד
זענען גיוועהן ביי די אומות פון די השגחה עליונה
אריינצודרינגען די מאנאטאיסטישע גלויבען אז גאט
איז איינער און איינס.
 
  • לייק
רעאקציעס: Yesh
אזוי ווי דו זאגסט טאקע , שרייבט דער רמב״ם אין סוף פון זיין ווערק יד החזקה , אז יש״ו און מוחמד
זענען גיוועהן ביי די אומות פון די השגחה עליונה
אריינצודרינגען די מאנאטאיסטישע גלויבען אז גאט
איז איינער און איינס.
כ'האב אויך געזעהן נאכברענגען בשם אגוסטין דער קירכע-פאטער אז די תורה איז געקומען דורך די השגחה עליונה אנצוגרייטן די וועלט פאר קריסטענטום...
 
כ'האב אויך געזעהן נאכברענגען בשם אגוסטין דער קירכע-פאטער אז די תורה איז געקומען דורך די השגחה עליונה אנצוגרייטן די וועלט פאר קריסטענטום...
די ווארט ״קריסט״ מיינט דער גיזאלבטער,און באשטימטער משיח
די יידישע גלויבען איז אויך פארבונדען מיט משיחיזם
אין דער רמב״ם האט עס דערקלערט אלץ איינע פון
די 13 באזעס (עיקרים) פון יהדות ,
עס איז דא א מיינונגס דיפערענץ ,וועם אהנצונעמען פאר דעם משיח , יש״ו איז נישט דער משיח לויט די יידישע דת , ווייל לויט רמב״ם, קען דער משיח נישט מחדש זיין מצוות,און נישט מבטל זיין א זיז כל שהוא .
אפילו א מצוה דרבנן, אז מען זאגט אז עס איז מן התורה, איז עס א פראבלעם פון לאוו בל תוסיף .
, סאו, ווארטען מיר אונז אויף אנדערן משיח
שיתגלה , ממילא דיין הערה איז ריכטיג.
 
  • לייק
רעאקציעס: Yesh
פרשת וירא


ביטוי זה אינו קיים בספרות התלמודית או הגאונית, אלא הוא חידוש מתקופת הראשונים. רבי אברהם בן הרמב"ם בספרו "המספיק לעובדי ה'" משתמש בו רבות, לדוגמה: "ובכן אם נושא אתה את נפשך למעלת 'יחידי סגולה' ולהליכה בדרכי השם המיוחדות, דרכי חסידי ישראל ובני הנביאים, אם שואף הנך לנהוג בדרך שתירצה לפני ה' יתעלה ויעזרך להשיג מטרתך".
מדרש הנעלם, פרשת וירא (ק"ה ע"ב): "עוד פותחת ואומרת: 'רבונו של עולם, אולי ימצאון שם שלושים', כלומר: אולי יש ביניהם צדיקים שעסקו והשיגו אותם השלושים מעלות הרמוזות בנבואת יחזקאל בפסוק 'ויהי בשלשים שנה' וגו', והם כלולים בל"ב נתיבות חכמה, שהם כ"ב אותיות וי' ספירות. וכן אולי יש ביניהם צדיקים 'יחידי סגולה' המייחדים שמך ב'שמע ישראל' שבה כלולים י' ספירות".
א. 'יחידי סגולה'
מקור הרעיון של שני גני עדן (של מעלה ושל מטה) הוא בספר "שער הגמול" לרמב"ן. התפיסה של שני גיהינום היא חידושו של הרמד"ל, כפי שכתב ב"שקל הקודש": "וכבר התעוררנו זה בספר 'נפש החכמה', וכשם שיש גיהנם למטה בארץ כן יש גיהנם למעלה בשמים".
מדרש הנעלם, פרשת וירא (ק"ז ע"ב): "אמר רבי יצחק כשם שברא קודשא בריך הוא גן עדן בארץ כך ברא גיהנם בארץ. וכשם שברא גן עדן למעלה כך ברא גיהנם למעלה".
ב. 'שני גני עדן ושני גיהינום'
מונח זה נפוץ בספרי ימי הביניים. אבן עזרא בפירושו לבמדבר (פרק י"א, פסוק ו') מציין: "נפשנו יבשה – היא 'הנפש המתאווה' הנטועה בכבד."
מדרש הנעלם, פרשת וירא (דף קי"א ע"א) "יצר הרע שולט אלא באלו ב' כוחות אלין דאמרן, 'נפש המתאווה' היא הרודפת אחר יצר הרע לעולם". "נפש המתאוה" - היא מעוררת ומפתה עם הגוף להדבק ביצר הרע".
ג. 'הנפש המתאווה'
ביטוי זה מופיע בספר "חובות הלבבות" (שער הבחינה פרק ה'): "וכן בשאר האברים תועלות מקצתם ידועות... ואחר כך התבונן, אחי, בכוחות הארבעה... 'הכוח המחזיק', הוא המעכב המאכל בו, עד שיעשה בו הטבע מעשהו."
מדרש הנעלם, פרשת וירא (דף קי"א ע"א): "וההנהגה המנהגת לבני אדם ומחזקת הגוף והיא נקראת נפש הגוף, אמר רב דימי זהו כח המחזיק".
ד. 'הכח המחזיק', "נפש המתאוה"
בהלכות דעות לרמב"ם (פרק ה', הלכה ג') נפסק: "כשהחכם שותה יין, אינו שותה אלא כדי לשרות אכילה שבמעיו. ואם נשתכר בפני עמי הארץ הרי זה חילל את השם."
מדרש הנעלם, פרשת וירא (קי"א ע"א): "דהאי צורבא מרבנן דמרוי קרינו עליה 'נזם זהב באף חזיר', ולא עוד אלא שחילל שם שמים".
ה. שכרות 'חילול השם'
ביטוי זה רווח בספרי פילוסופיה ומוסר של ימי הביניים, כדוגמת "חובות הלבבות", ואינו מצוי בלשון חז"ל.
מדרש הנעלם, פרשת וירא (קי"א ע"א), מופיע הביטוי "הנהגת השכל והחכמה".
ו. 'הנהגת השכל והחכמה'
 

על פי הרמב"ן (בראשית י"ח, א) "אבל במקום אשר יזכיר המלאכים בשם "אנשים" כעניין הפרשה הזאת וכו', הוא כבוד נברא במלאכים, ייקרא אצל היודעים "מלבוש" שיושג לעיני בשר זכי הנפשות כחסידים ובני הנביאים".
בזוהר פרשת וירא (ק"א ע"א): "בוא וראה, אחר שנמול אברהם, הקב"ה שלח אליו שלושה מלאכים בגלוי להקדים לו שלום. ואם תאמר, שהרי בנגלה וכי מי יכול לראות מלאכים? אלא ודאי שראה אותם שירדו לארץ כמו בני אדם. ולא יקשה לך זה, שהרי הם ודאי רוחות קדושות, ובשעה שיורדים לעולם, מתלבשים באווירים וביסודות של גלמים, ונראים לבני אדם ממש כמראה דמותם".
א. ראיית מלאכים
רעיון זה מופיע בדברי הרמב"ן (בראשית י"ח, ע) : "ואני ארמוז לך: דעת מקבלי האמת דרשו רבותינו (ירושלמי תענית פ"ב) בפסוק: כי הנה ה" יצא ממקומו וירד ודרך על במתי ארץ (מיכה א', ג') "יוצא ובא לו ממדה למדה", כלומר "יוצא ממדת רחמים ובא לו למדת הדין". וכן העניין הזה: ויאמר ה' אל לבו זעקת סדם ועמרה כי רבה' ארד ממדת רחמים אל מדת הדין".
בזוהר פרשת וירא (ק"ה ע"ב): "דבר אחר: "עשו" - כתרגומו, עבדו. וכי לא היה יודע הקדוש ברוך הוא שהוא אמר: "ארדה נא ואראה", והרי הכל גלוי לפניו? אלא, "ארדה נא" – ממדרגת הרחמים לדרגת הדין, וזוהי ירידה. ו'אראה' – ראיה זו [נועדה] להשגיח עליהם באיזה דין ידון אותם".
ב. 'ארדה נא' - מדרגת רחמים לדין
גם מקורו של פירוש זה הוא ברמב"ן (בראשית י"ב, ח'): "אם כצעקתה הבאה אלי במדת הדין, עשו כלה".
בזוהר פרשת וירא (ק"ו ע"א): "'הכצעקתה' מיהי "הכצעקתה"? זוהי גזרת הדין התובעת דין בכל יום".
ג.
הכצעקתה כגזרת דין
פתגם זה שאול מכתבי רבי עזריאל ב'פירושי האגדות' (עמ' ק"ד), שם נאמר: "אין רצונו של מלך להזכיר את הסיגים במקום הכסף".
בזוהר פרשת וירא (ק"ו ע"א): "במקום שזהב שורה, לא נזכר פסולת לפניו.
ד. 'סיגים אצל הכסף'
רש"י, באותו מקום, מפרש: "כי ירא לשבת בצוער - לפי שהייתה קרובה לסדום".
בזוהר פרשת וירא (ק"ח ע"ב): "ויעל לוט מצוער וישב בהר? משום שראה שהיה קרוב לסדם ועלה משם".
ה. לוט ירא לשבת בצוער
זוהי קושיית האבן עזרא, (בראשית כ"ב, ה): "ורבותינו ז"ל אמרו שהיה יצחק כאשר נעקד בן שלושים ושבע שנים. ואם דברי קבלה [הם], נקבל. ומדרך סברה אין זה נכון, שהיה ראוי שתהיה צדקת יצחק גלויה, ויהיה שכרו כפול משכר אביו שמסר עצמו ברצונו לשחיטה, ואין בכתוב מאומה על יצחק".
בזוהר פרשת וירא (קי"ט ע"ב): "כאן יש להסתכל: "והאלהים נסה את אברהם"? את יצחק היה צריך, שהרי יצחק היה בן שלושים ושבע, והרי אביו לא היה בר עונש שלו שאלמלא אמר יצחק "איני רוצה", לא היה נענש אביו עליו. מה הטעם: "והאלהים נסה את אברהם" ולא כתוב "נסה את יצחק"?"
ו. האלהים נסה את אברהם
בפירושו זה, הזוהר מפרש שטעם העגלה הערופה הוא שהיא נעשית עבור השטן, כדי שלא יקטרג. בדומה לכך, הרמב"ן פירש (דברים כ"ט, ד'): "ולפי דעתי, יש בו טעם כעניין הקרבנות הנעשים בחוץ - שעיר המשתלח ופרה אדומה, ולפיכך מנו חכמים עגלה ערופה מכלל החוקים". וידוע כי טעם זה פירש הרמב"ן גם שם (ויקרא ט"ז, ח') – שהוא למנוע קטרוג השטן: "דברים שיצר הרע מקטרג בהם" אבל בשעיר המשתלח.. וכן בפרה אדומה מפני שהיא נעשית מחוץ למחנה וענינה דומה לענין שעיר המשתלח להעביר רוח הטומאה.
בזוהר פרשת וירא (קי"ד ע"א): "ובא וראה, הרי כתוב (דברים כ"א): "כי ימצא חלל וגו". - לא כך! אלא, מי שהורג אותו, הוציא את נשמתו בטרם הגיע זמנו שישלוט בו אותו מלאך המוות. לכן: "ולארץ לא יכפר וגו" - לארץ שלנו. ולא די להם שעומד הוא להטות את העולם לחינם ולקטרג תמיד, כל שכן שגוזלים ממנו מה שיש לו לקחת. והקדוש ברוך הוא חס על בניו, ולכן מקריבים את העגלה הזו, כדי לתקן עמו את מה שנלקחה אותה נשמה של האדם ממנו, ולא יימצא מקטרג על העולם".
ז. עגלה ערופה כתשלום לשטן
 
הזוהר מביא דיון בין רבי יצחק, רבי חזקיה ורבי ייסא בנוגע לפסוק "וירא לוט וירץ לקראתם", ומשווה זאת לפסוק "וירץ לקראתם מפתח האוהל" אצל אברהם, כדי להוכיח שלוט ראה שכינה (חלק א', ק"ו ע"ב). אולם, בפסוק המקורי (בראשית י"ט, א') לא נאמר "וירץ", אלא "וירא לוט ויקם לקראתם". הזוהר משנה את לשון הפסוק שלוש פעמים במאמר רצוף, כדי להתאים אותו לדרשה.

הזוהר הקדוש - ספר בראשית
אָמַר רַבִּי יִצְחָק אַמַּאי רָהַט לוֹט אֲבַּתְרַיְיהוּ, (אלא בגין) דִּכְתִיב וַיַּרְא לוֹט וַיָּרָץ לִקְרָאתָם. רַבִּי חִזְקִיָּה וְרַבִּי יֵיסָא. חַד אָמַר דִּיוּקְנָא דְּאַבְרָהָם חָמָא עִמְהוֹן. וְחַד אָמַר שְׁכִינְתָּא אַתְיָא עֲלַיְיהוּ. כְּתִיב הָכָא וַיַּרְא לוֹט וַיָּרָץ לִקְרָאתָם, וּכְתִיב הָתָם וַיָּרָץ לִקְרָאתָם מִפֶּתַח הָאֹהֶל. מַה לְהַלָּן חָמָא שְׁכִינְתָּא, אוּף הָכָא חָמָא שְׁכִינְתָּא.

וַיַּרְא לוֹט וַיָּרָץ לִקְרָאתָם וַיֹּאמֶר הִנֶּה נָּא אֲדֹנַי בָּאָלֶ''ף דָלֶ''ת נוּ''ן יוּ''ד. סוּרוּ נָא, גְּשׁוּ נָא מִבָּעֵי לֵיהּ, מַאי סוּרוּ נָא. אֶלָּא לְאַהֲדָרָא לוֹן סַחֲרָנֵיהּ דְּבֵיתָא בְּגִין דְּלָא יֶחמוּן לוֹן בְּנֵי מָתָא, וְלָא יֵעֲלוּן בְּאוֹרַח מֵישָׁר לְבֵיתָא, וּבְגִין כָּךְ סוּרוּ נָא.
 
לעצט רעדאגירט:
הזוהר מביא דיון בין רבי יצחק, רבי חזקיה ורבי ייסא בנוגע לפסוק "וירא לוט וירץ לקראתם", ומשווה זאת לפסוק "וירץ לקראתם מפתח האוהל" אצל אברהם, כדי להוכיח שלוט ראה שכינה (חלק א', ק"ו ע"ב). אולם, בפסוק המקורי (בראשית י"ט, א') לא נאמר "וירץ", אלא "וירא לוט ויקם לקראתם". הזוהר משנה את לשון הפסוק שלוש פעמים במאמר רצוף, כדי להתאים אותו לדרשה.

הזוהר הקדוש - ספר בראשית
אָמַר רַבִּי יִצְחָק אַמַּאי רָהַט לוֹט אֲבַּתְרַיְיהוּ, (אלא בגין) דִּכְתִיב וַיַּרְא לוֹט וַיָּרָץ לִקְרָאתָם. רַבִּי חִזְקִיָּה וְרַבִּי יֵיסָא. חַד אָמַר דִּיוּקְנָא דְּאַבְרָהָם חָמָא עִמְהוֹן. וְחַד אָמַר שְׁכִינְתָּא אַתְיָא עֲלַיְיהוּ. כְּתִיב הָכָא וַיַּרְא לוֹט וַיָּרָץ לִקְרָאתָם, וּכְתִיב הָתָם וַיָּרָץ לִקְרָאתָם מִפֶּתַח הָאֹהֶל. מַה לְהַלָּן חָמָא שְׁכִינְתָּא, אוּף הָכָא חָמָא שְׁכִינְתָּא.

וַיַּרְא לוֹט וַיָּרָץ לִקְרָאתָם וַיֹּאמֶר הִנֶּה נָּא אֲדֹנַי בָּאָלֶ''ף דָלֶ''ת נוּ''ן יוּ''ד. סוּרוּ נָא, גְּשׁוּ נָא מִבָּעֵי לֵיהּ, מַאי סוּרוּ נָא. אֶלָּא לְאַהֲדָרָא לוֹן סַחֲרָנֵיהּ דְּבֵיתָא בְּגִין דְּלָא יֶחמוּן לוֹן בְּנֵי מָתָא, וְלָא יֵעֲלוּן בְּאוֹרַח מֵישָׁר לְבֵיתָא, וּבְגִין כָּךְ סוּרוּ נָא.
אויף די דיוק,קען מען ענטפערן -ווי דער תלמוד זאגט
ביי א גזירה שוה ,און די ווערטער זענען נישט פונקט
אייניג-זו היא שיבה זו היא ביאה - דאס האט מחדש גיוועהן רבי ישמעאל (רש״י איז עס מעתיק אין פרשת מצורע) אז מען לערנט ארויס א גזירה שוה
׳ושב הכהן פון ובא הכהן ,כאטש די ווערטער זענען
נישט די זעלבע ,איז אבער דע כוונה אייניג , און מען
קען דן זיין די גזירה שוה ,דא אויך -ויקם און וירץ-
זענען גענוג סימילער, צו דן זיין גזירה שוה -דער פירוש איז צוגעצייכענט פון דרך אמת .
 
אַ געוויסער רב א עם הארץ האָט געפֿרעגט פֿאַרוואָס שטייט געשריבן "וְהָיָה כִּי תֵצֵא לַמִּלְחָמָה" דאָך, "וְהָיָה" איז אַן אויסדרוק פֿון שמחה, און וואָס האָט שמחה צו טאָן מיט מלחמה?

איינער פֿונעם עולם האָט געענטפֿערט: עס שטייט ניט געשריבן "וְהָיָה", נאָר בלויז "כִּי תֵצֵא".

דער רב האָט זיך ניט ניט דערשראָקן און האָט געענטפֿערט: דאָס איז אַ שיינער תירוץ . אָבער עס איז דאָ אַן אַנטפֿער וואָס איז טיפֿער, פֿאַרוואָס עס שטייט "וְהָיָה", און ער האָט אָנגעהויבן צו פּלפּלען אין דער לענג...

בשלמא משה ליאון לא זכר לשון הכתוב, אך מה אשמה נפל על רבי יצחק ורבי חזקיה ורבי ייסא...
 
לעצט רעדאגירט:
Back
Top