נאכן איבערטייטשן די סעריע ארטיקלען פון הרב דונער איבער די מחלוקה קעגן ר' יונתן אייבשיץ, בלייבט איין גרויסע שאלה הענגן אין די לופטן, זענען די חשדות געווען אמת? האט ר' יונתן אייבשיץ טאקע געגלייבט אין שבתי צבי אלס משיח? דאס איז קלאר אז די עיקר פאקטאר וואס האט אויפגעפלאקערט די מחלוקה איז געווען די קמיעות פון ר' יונתן וואס ר' יעקב עמדין האט גע'טענה'ט אז דארט שטייט קלארע רמזים צו שבתי צבי, אסאך פון די קמיעות זענען געדרוקט געווארן אינעם ספר "שפת אמת ולשון זהורית". אבער אייביג קומט ארויף די ספק אז אפשר זענען די קמיעות פאלש? דארף מען צום ערשט טרעפן קראנטע קמיעות, און דערנאך קען מען דן זיין אויף זייער אינהאלט.
אז מ'רעדט פון קראנטע קמיעות, שווימען צום ערשט ארויף די מעץ קמיעות, דאס זענען די פינף קמיעות וואס ר' שמואל הילמאן – ר' יהונתן'ס פארגייער אלס רב אין די שטאט מעץ - האט צוזאמגענומען און זיי געלאזט נאטאריזירן ביי די אפעציעלע נאטארן מטעם הקהילה, ווי הרב דונער האט אונז פארציילט אין זעקסטן טייל. אבער פאר מיר גייען אנאלאזירן די קמיעות, וועל מיר איבערגעבן די ווארט פאר פראפעסער שניאור לעהמאן וואס האט אנדעקט די ארגינעלע נאטאריזירטע דאקומענט פון מעץ, און לייגט קלאר אראפ ווי אזוי דאס איז צושטאנד געקומען.
עד כאן איז מער ווייניגער די ווערטער פון פראפעסער לעהמאן.
יעצט אז מיר האבן אן הודאת בעל דין פון ר' יונתן אז ער האט טאקע געשריבן די קמיעות מער ווייניגער כמות שהיא, בלייבט נאר איבער צו אריינקוקן אין די העתקות און זעהן וואס דארט שטייט. מיר וועלן מעתיק זיין די נוסח הקמיע וויאזוי עס געפינט זיך אין די ניי אנדעקטע דאקומענט, און דערנאך אנגעבן וויאזוי עס ווערט אפגעליינט אינעם ספר שפת אמת. מ'דארף בכלל נישט זיין א גרויסע בקי און קבלה צו קענען אפליינען די קמיעות, מ'דארף בלויז וויסן וויאזוי מטוישט אויף אותיות בא"ת ב"ש, כדי צו פארגרינגערן לייג איך דא א טבלה פאר רעפערענס:
די ערשטע קמיע
די קמיע האט ר' יונתן געגעבן פאר די ערשטע ווייב פון הקצין ר' יזובל בן פו"מ [=פרנס ומנהיג] ר' פייבש הכהן פון מיץ, די גוף הקמיע ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם יצוה אכהי יבראל הבוכנ בתפארת עוזף יחיד ממציא כך מציתות אהלי מביחף גאונו קבבתיקא הביק אשג ברוח פיף ימיא גשעל אכהי כל עולמימ נאהלים ברפאימ יהורים בר ברו עשוים וכל יתדות המשכן נחשת ברזל אני גוזג ופוקק על כך רוחין נגעי ופגעי בנמ תדמ וכל ס סטרא מסתבת נחשימ שלא יזידו בשומ נזק וכאב וצער ונחש וקסמ להאשה נובאא קמיע זף למעט יתגדל ויתדדש שמ אכהמיבראך ושמ הבית בבתיק בעולמ כל נבובכי לומפאי אחיקיע איל העל שעס שת מעי לקר רק שברא בר אל אל מלת כאח שי פהה
די קמיע איז געשריבן געווארן א חלק אותיות מיט א"ת ב"ש און עס ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם ידו"ד אלהי ישראל השוכן בתפארת עוזו יחיד ממציא כל מציאות אלהי משיחו נאמנו (ק) שבתי (קא) צבי (ק) אשר ברוח פיו ימית רשע (ל) אלהי כל עולמים נאצלים ברואים יצורים בדברו (אין די העתק הקמיע שטייט ברברו מיט א ר' אבער דאס איז כמעט ברור א ד וואס אדער ר' יונתן האט אדער פארטוישט בטעות אדער די מעתיקי הקמיע) עשוים וכל יתדות המשכן נחשת ברזל אני גוזר ופוקד על כל רוחין נגעי ופגעי בני אדם וכל (ם) סטרא מסאבא נחשים שלא יזיקו בשום נזק וכאב וצער ונחש וקסם להאשה נושאת קמיע זו למען יתגדל ויתקדש שם אלהי ישראל ושם צבי (ת) שבתי (ק) בעולם
אינעם המשך פונעם קמיע שטייט די פסוק "כי לא נחש ביעקב וקסם בישראל כעת יאמר ליעקב ולישראל מה פעל אל" אבער די אותיות זענען צומישט, קודם די ערשטע אות פון יעדע ווארט און נאכדעם די צווייטע אות און אזוי ווייטער ביז צום סוף, חוץ איינצעלנע אותיות וואס זענען בטעות ארויסגעפאלן. און נאכדעם האט ער געטוהן די זעלבע זאך מיטן פסוק "מכשפה לא תחיה".
(דער שפת אמת טענה'ט אז די אותיות אריינגעווארפן דא און דארט וואס האבן נישט קיין הסבר זענען דירעקט אריינגעלייגט געווארן צו צומישן די מענטשהייט אז מ'זאל נישט קענען אויסליינען די קמיע, דאס איז עפעס וואס חזר'ט זיך איבער אויך אין די אנדערע קמיעות, און בפרט ארום די נאמען פון שבתי צבי. נאך שרייבט ער אז דאס וואס אין די אויספיר שטייט צבי פאר שבתי איז בכוונה "כי כך מקובל מליבלי פרוסטיץ ימ"ש נביא שקר של אותו הכת, וכן נמצא בכתבים שלו שהביאו ליד הגאונים וז״ל: שכשיתגדל שמו יהיה שם צבי עיקר ושבתי טפל, יעקר משורש גזעם וימח זכרם מהארץ".)
די צווייטע קמיע
די קמיע האט ר' יונתן געגעבן פאר ר' משה בן פו"מ ר' פייבש שפייאר פון מיץ, די גוף הקמיע ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם יהפה אכהם יבראך הבוכט בתפאגת עוזף יחיד מיוחד ביחפד עכיונ ובשרב הנעלם אכהם מבמחף זבבתי הבםי אשר בחברתו נרפת לנף וברוח פמף ימית רבע אני גוזג על כך רוחיט מזידיט נגעם ופגעם בני אדי שלת יזיקפ בשומ נזד צער פחק בהלה וכובד לבב שבעולם לנושת קמיע זף מבצ בן מרמם וכה כשינעו מרל אים הקלי מארורירך וצה או
אויך די קמיע איז געשריבן טיילווייז אין א"ת ב"ש און ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם ידו״ד אלהי ישראל השוכן בתפארת עוזו יחיד מיוחד ביחוד עליון ובשורש הנעלם אלהי משיחו (ז) שבתי צבי (י) אשר בחברתו נרפא לנו וברוח פיו ימית רשע אני גוזר על כל רוחין מזיקין נגעי ופגעי בני אדם שלא יזיקו בשום נזק צער פחד בהלה וכובד לבב שבעולם לנושא קמיע זו משה בן מרים
נאכדעם איז געשריבן די פסוק "וראו כל הארץ כי שם ה' נקרא עליך ויראו ממך" אויפן זעלבן מהלך ווי די פאריגע קמיע, און אויך דא פעלן איינצעלנע אותיות.
אינמיטן די מגן דוד שטייט: חותם מבד זשב אמל הן ם בם, וואס די שפת אמת איז מפענח אלס חותם מ'שיח ב'ן ד'וד (ז) שבתי (ל) צ(ןם)בי
די דריטע קמיע
די קמיע האט ר' יונתן געגעבן פאר ר' אברהם בן אורי ווייבש חלפון פון מיץ, די גוף הקמיע ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם יצוה אכהם יבראל הבוכט בתפתרא עוזף יחיד ומיוחד בברב העליפן ונעלם לעולם אכהימ משמחף ק בתי ל הבי ן הקדוש אני גוזר עך כל ממונים על הפחד ושהכה שלא יבהילף ושלת יעשו ויגרמו פחק בשום זמנ הן ביום וצנ בלילה לנושא קממע זף אבגצמ בט אורמ פויישב למען יתקדש שי אכהי ישרתל אכהם יק בבתי ן ל הבי ג לתמלויי אי פי מעו רחל חומ אדה צפם
אויך די קמיע איז געשריבן געווארן בא"ת ב"ש און ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם ידו"ד אלהי ישראל השוכן בתפארת עוזו יחיד ומיוחד בשרש העליון ונעלם לעולם אלהי (מ) משיחו (ק) שבתי (ל ) צבי (ן) הקדוש אני גוזר על כל ממונים על הפחד ובהלה שלא יבהילו ושלא יעשו ויגרמו פחד בשום זמן הן ביום והן בלילה לנושא קמיע זו אברהם בן אורי ווייבש למען יתקדש שם אלהי ישראל אלהי (יק) שבתי (ן) (ל) צבי (ג)
נאכדעם שטייט די פסוק "לא תירא מפחד לילה ומחץ יעוף יומם" מיטן אויבדערמאנטן סדר.
אין די מגן דוד שטייט חותם אכהמי ישראל וואס מיינט חותם אלהי(י) ישראל, ביי די צוויי זייטיגע אונטערשטע שפיצן שטייט הבין בבתיל וואס מיינט צבי (ן) שבתי (ל) און אונטן שטייט מביד וואס מיינט מ'שיח ב'ן ד'וד מיט אן איבעריגע יוד.
די פערטע קמיע
די קמיע האט ר' יונתן געגעבן פאר הילד אברהם בן מאיר טרעני פון מיץ, די גוף הקמיע ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם יצוה אכהי יבראך אכהם מבמחף ה בבתמ ל הבמ יל אשר ברוח פיף ימית רשע ע אני גוזר עך כך ממונימ ורוחיט ופגעים ונגעים בישין ויתדות המשכן נחשת אל יזידו בשום נזק ועיט הרע לילד הזה נושא דמיע זף למעט יתגדל שמף שך אבהי יבראך ומביחף בבתמ י הבמ י בעולם
אויך די קמיע איז געשריבן געווארן בא"ת ב"ש און ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם ידו"ד אלהי ישראל אלהי משיחו (ה) שבתי (ל) צבי (יל) אשר ברוח פיו ימית רשע (ע) אני גוזר על כל ממונים ורוחין ופגעים ונגעים בישין ויתדות המשכן נחשת אל יזיקו בשום נזק ועין הרע לילד הזה נושא קמיע זו למען יתגדל שמו של אלהי ישראל ומשיחו שבתי (י) צבי (י) בעולם
אין די מגן דוד שטייט בבתי הבבתמה וואס מיינט שבתי צב(בת)י(ה)
די פיפטע קמיע
די קמיע האט ר' יונתן געגעבן פארן קינד פון ר' מרדכי לוי די שמש פון די גובים פון מיץ, די קמיע האט נישט קיין לענגערע נוסח נאר א מגן דוד מיט ווערטער אינדערמיט.
אנדערש ווי די אנדערע קמיעות האט דער שפת אמת דא פרובירט אריינצולערנען פשט אויך אין די איבערגעבליבענע אותיות, אזוי אז יעדע אות פון דעם קמיע זאל ווערן פארטייטשט.
גלייך מיטן ערשטן בליק איז קלאר אז די איינצעלנע ווערטער אין און ארום די מגן דוד זענען די שוואכערע זייט פון די הוכחה, טאקע וויבאלד זיי זענען איינצעלנע ווערטער איז גרינג זיך צו דינגען איבער זייער ריכטיגע באדייט. אבער די לענגערע נוסח ליינט זיך ווי איין המשך און עס איז נישט שייך צו מסופק זיין וואס די כוונת הכותב איז געווען. און דערפאר איז נישט קיין וואונדער אז ווען ר' יונתן האט זיך געוואלט פארענטפערן האט ער דייקא אויסגעוועלט די פיפטע קמיע ווייל דארט וועלן זיינע ווערטער ווערן די גרינגסטע מתקבל.
גאנצע זיבעצן בלעטער האט ער אוועקגעגעבן צו מסביר זיין די פיפטע קמיע, און איך בין נישט די מומחה אין קבלה צו קענען זאגן אויב די שמות וואס ער דערמאנט זענען אמת אדער אייגן פאבריצירט (ווי גרשום שלום האט גע'טענה'ט). אבער אפילו ביי די קמיע איז די שקר בולט, ווייל לויט ווי ער שרייבט האט ער בכלל נישט מכוון געווען צום פסוק אין ישעיה ילד יולד וכו' נאר די אלע ווערטער זענען שמות וכדו'. היעלה על הדעת כזאת? ער האט געמיינט פארשטופטע שמות און פערצופאל איז אויסגעקומען א גלאטע פסוק? מ'דארף זיין א היפשע תמים אזאנס צו גלייבן. נאר ער וויל א גאנצע צייט אויפבויען די יסוד אז מ'קען נישט אויסליינען די קמיעות כאילו עפעס וואלט געשטאנען אין זיי און איין ווארט איז מקושר צום צווייטן, נאר יעדע ווארט איז פאר זיך און איז מרמז צו געוויסע שמות. אבער די מציאות אז מ'קען די קמיעות הערליך אויסליינען ווייזט אז ר' יונתן זאגט נישט דעם אמת.
באמת איז דאס אלס גענוג צוצוקומען צו די מסקנא וואס ר' יונתן האט באמת געשריבן אין די קמיעות. ליתר שאת וועט נאך נאכפאלגן א באשרייבונג אויף נאך א קמיע וואס ר' יונתן האט ערקלערט די באדייט, און וויאזוי מ'דארף זיין ממש בלינד נישט צו זעהן אז די אפטייטש פון די צד שכנגד איז די ריכטיגע.
אז מ'רעדט פון קראנטע קמיעות, שווימען צום ערשט ארויף די מעץ קמיעות, דאס זענען די פינף קמיעות וואס ר' שמואל הילמאן – ר' יהונתן'ס פארגייער אלס רב אין די שטאט מעץ - האט צוזאמגענומען און זיי געלאזט נאטאריזירן ביי די אפעציעלע נאטארן מטעם הקהילה, ווי הרב דונער האט אונז פארציילט אין זעקסטן טייל. אבער פאר מיר גייען אנאלאזירן די קמיעות, וועל מיר איבערגעבן די ווארט פאר פראפעסער שניאור לעהמאן וואס האט אנדעקט די ארגינעלע נאטאריזירטע דאקומענט פון מעץ, און לייגט קלאר אראפ ווי אזוי דאס איז צושטאנד געקומען.
די מחלוקת
ר' יונתן אייבשיץ, א בארימטער מקובל, האט געשריבן קמיעות צו העלפן אפהיטן פון בייזע רוחות, צו באשיצן די וואס זענען אין געפאר - באזונדערס טראגעדיגע פרויען - און צו היילן די קראנקע. שוין אין 1743 (תק"ג), בשעת ער האט געדינט אלס הויפט רב פון מעץ, איז ער ברייט באקאנט געווען אלס א בעל שם, ד.ה. אלס א מייסטער פון די סודות פון דער קבלה וואס שרייבט קמיעות. אין מעץ גופא, און דורכאויס די ארומיגע אידישע קהילות פון עלזאס-לאטרינגען, האט ר’ יונתן געשריבן קמיעות.
ווען ער האט פארלאזט מעץ אין 1750 (תק"י) און זיך געלאזט צו צפון דורך דעם ריינלאנד, האט ער געשריבן און פארשפרייט קמיעות אין די פארשידענע אידישע קהילות ביים רהיין, אריינרעכענענדיג עטליכע אין פראנקפורט. ווען ער איז אנגעקומען קיין אלטאנא (וואס האט דעמאלט געהערט צום קעניגרייך פון דענמארק) און האמבורג (א פרייע שטאט אין דייטשלאנד) אין סעפטעמבער 1750, האט ער קוים אויסגעפאקט זיינע זעק ווען קלאנגען האבן זיך שוין פארשפרייט וועגן דעם נייעם הויפט רב'ס שבתאי'שע נייגונגען. ווי עס שיינט, זענען עטליכע פון די קמיעות געשריבן אין פראנקפורט געוויזן געווארן צו פירנדע רבנישע געלערנטע אין יענער שטאט, וועלכע האבן זיי באלד באצייכנט אלס שבתאי'ש אין כאראקטער. בריוו פון פראנקפורט זענען געשיקט געווארן צו פריוואטע מענטשן אין אלטאנא און האמבורג, ווארענענדיג זיי וועגן די אפיקורסישע נייגונגען פון זייער נייעם הויפט רב. ווען די קלאנגען זענען געקומען צו ר’ יונתן'ס אויפמערקזאמקייט, האט ער אפגעווארפן די באשולדיגונגען אלס א ווידער-באנוץ דורך זיינע שונאים פון ענליכע באשולדיגונגען וואס זענען געמאכט געווארן קעגן אים אין די 1720ער יארן (תק"פ-צ). ר’ יונתן האט באהויפטעט אז זיי זענען געווען פאלשע באשולדיגונגען דעמאלט, אזוי ווי זיי זענען יעצט. פונדעסטוועגן, זענען עטליכע מיטגלידער פון דער טריפל-קהילה יעצט געווארן אויפמערקזאם אויף א מעגליכער פראבלעם, און זיי האבן באשלאסן צו באאבאכטן ר’ יונתן'ס קמיעות ווי ווייט מעגליך. עס האט נישט גענומען לאנג ביז א קמיע געשריבן דורך ר’ יונתן אין האמבורג איז געפאלן אין זייערע הענט. עס האט זיי אויסגעזען צו זיין שבתאי'ש אין כאראקטער, און זיי האבן זיך סוף-כל-סוף באראטן מיט ר’ יעקב, וועלכער האט צוגעשטימט. די טריפל-קהילה איז נאכאמאל געווען פול מיט קלאנגען. דער הויפט רב, ווען מען האט אים צוערשט געפרעגט, האט דערקלערט אז דאס וויכטיגע ווארט וואס האט אויסגעזען צו פארשטעלן דעם נאמען שבתי אין קאוד-פארם איז באמת געווען א ראשי תיבות פאר א סעריע פון נאכאנאנדיגע ווערטער פון א פסוק. ווען מען האט אים ווייטער געדרוקט, האט ער באהויפטעט אז ער האט געשריבן דעם טעקסט אזוי ווי ער האט עס געלערנט פון א בעל שם, אן פארשטיין זיין אמת'ן באדייט. צום סוף האט ער געלייקנט אז ער האט געשריבן די באטרעפנדע קמיע.
די זאכן זענען געקומען צו א שפיץ ווען ר’ יעקב איז גערופן געווארן צו א טרעפונג מיט פארשטייער פון דעם אידישן ראט פון דער טריפל-קהילה אין אלטאנא דינסטאג, דעם 2טן פעברואר 1751 (ז' שבט תקי"א). א צווייטע טרעפונג איז באשטימט געווארן פאר דאנערשטאג, דעם 4טן פעברואר (ט' שבט). זי האט זיך קיינמאל נישט פארזאמלט. ר’ יעקב האט פארשטאנען אז ער גייט קעגן א פאראויס-באשטימטע שפיל קארטן; די טריפל-קהילה האט געצילט צו ריינוואשן איר הויפט רב. און אזוי האט ר’ יעקב באשלאסן צו גיין עפנטליך אין יענעם שיקזאלדיגן דאנערשטאג אינדערפרי. די געפלאנטע טרעפונג, פארשטייט זיך, איז אפגעזאגט געווארן.
דעם נעקסטן טאג, פרייטאג, דעם 5טן פעברואר (י' שבט), האט דער אידישער ראט אפיציעל אויפגעלעהזט דעם פריוואטן מנין וואס האט זיך פארזאמלט אין ר’ יעקב'ס היים פאר כמעט צוואנציג יאר. קורץ דערנאך, איז ר’ יעקב געשטעלט געווארן אונטער הויז ארעסט; אלע סאציאלע פארבינדונג מיט ר’ יעקב איז פארבאטן געווארן. מען האט אים מודיע געווען אז אין זעקס חדשים וועט ער מוזן פארלאזן אלטאנא פערמאנענט. יענעם פרייטאג גופא, האט ר’ יעקב באוויזן ארויסצושיקן בריוו צו עטליכע פון די פירנדע רבנישע אויטאריטעטן פון יענער צייט: ר' יעקב יהושע פאלק (דער פני יהושע) פון פראנקפורט, ר' שמואל הילמאן פון מעץ, און ר' אריה לייב פון אמסטערדאם. יעדער האט באקומען א סך הכל פון די פאסירונגען וואס זענען פארגעקומען - ענליך צו דער סך הכל וואס איז דא פארגעשטעלט - און א דרינגנדע בקשה פאר הילף. ר’ יעקב'ס בקשה איז נישט געפאלן אויף טויבע אויערן.
דער ערשטער וואס האט רעאגירט איז געווען ר’ שמואל. נאך פאר די עמדין-אייבשיץ מחלוקת האט אויסגעבראכן, איז ר’ שמואל געווען פארנומען מיט זאמלען קמיעות געשריבן דורך ר’ יונתן. ר’ שמואל האט שוין לאנג פארדעכטיגט ר’ יונתן פון זיין א שבתאי, און האט געפונען באשטעטיגונג פון זיינע חשדות אין די קמיעות. אין ר’ שמואל'ס ענטפער צו ר’ יעקב'ס בקשה פאר הילף, דאטירט דעם 21סטן פעברואר 1751 (כ"ו שבט תקי"א), שרייבט ער (עדות ביעקב דף 31):
פון דעם אויבנדערמאנטן בריוו איז קלאר אז די מעץ קמיעות זענען שוין געזאמלט געווארן אין פעברואר 1751 (שבט תקי"א). דער אימפעט איז געקומען פון ר’ שמואל אליין, וואס האט געוואלט רייניגן מעץ פון אירע אומריינע קמיעות. עס איז אויך ווארשיינליך אז ר’ שמואל האט געצילט צו זאמלען די באווייזן מיט וועלכע ער האט געהאפט אראפ צו ברענגען ר’ יונתן.
די נאטאריזירטע קמיעות
דעם 24סטן פעברואר 1751 (כ"ט שבט תקי"א), האט ר’ שמואל געווענדט א בקשה צו ר' אריה לייב פון אמסטערדאם, דרינגנדיג אים אריינצוגיין אין דעם קאמף. צוגעלייגט צום בריוו זענען געווען קאפיעס פון די מעץ קמיעות. דאס שיינען צו זיין די ערשטע קאפיעס פון די מעץ קמיעות געשיקט אין דער פרעמד. מען קען פארדעכטיגן אז ארום די צייט, אפשר פרי אין מערץ, האט ר’ שמואל פארשטאנען (אדער: איז געראטן געווארן) אז עס וואלט געווען קלוג צו נאטאריזירן אלע קאפיעס פון די מעץ קמיעות וואס ווערן געשיקט אין דער פרעמד. סיידן נאטאריזירט, וואלט ר’ יונתן שטענדיג געקענט טענה'ן אז די מעץ קמיעות זענען פעלשונגען. טאקע, ר’ יעקב האט שוין אנגעוויזן אז ר’ יונתן האט געהאט די געוואוינהייט צו נוצן די סטראטעגיע ווען עס האט אים געלוינט. ר’ שמואל האט קלוגערהייט נאטאריזירט פינף פון די מעץ קמיעות דורך די צוויי אפיציעלע נאטארן פון דעם אידישן ראט פון מעץ, יצחק איצק קאבלענץ און מרדכי גומפריך ביריע. ביידע זענען געווען באעהרער און הייסע שטיצער פון ר’ יונתן בשעת זיין טערמין אין מעץ. ר’ יונתן וואלט נישט געקענט טענה'ן אז ער איז אריינגעפאלן דורך זיינע שונאים.
דער אקט פון נאטאריזאציע האט פאסירט מיטוואך, דעם 17טן מערץ 1751 (כ' אדר תקי"א). אין דער אנוועזנהייט פון די נאטארן, האט א שרייבער קאפירט אויף אן איינציגן בלאט די טעקסטן פון פינף קמיעות געשריבן דורך ר’ יונתן, און געצייכנט א קרייז ארום די טעקסטן פון די באזונדערע קמיעות כדי זיי אפצוטיילן און צו היטן קעגן סיי וועלכע מאניפולאציע מיט די טעקסטן. דריי קמיעות זענען געצייכנט געווארן, איינע אונטער דער אנדערער, אויף דער רעכטער זייט פון דעם בלאט. צוויי קמיעות זענען געצייכנט געווארן, איינע אונטער דער אנדערער, אויף דער לינקער זייט פון דעם בלאט. די נאטארן האבן צוגעלייגט עטליכע צייכענונגען, נומערירנדיג די קמיעות, און אנווייזנדיג צווייפלהאפטע לייענונגען. אונטער די צוויי קמיעות אויף דער לינקער זייט פון דעם בלאט האבן זיי געשריבן אין העברעאיש:
די ארגינעלע נאטאריזאציע פון די מעץ קמיעות נאטאריזירט דורך די נאטארן פון מעץ כ' אדר תקי"א, א איבערזעץ פון די קמיעות געפינט זיך אנהייב פונעם ספר שפת אמת
ארום דער זעלבער צייט וואס ר’ שמואל האט איינגעארדנט די נאטאריזירטע קאפיעס פון די פינף מעץ קמיעות, האבן ר' אריה לייב פון אמסטערדאם און ר' יעקב יהושע פאלק געשריבן בריוו צו ר’ שמואל, באטאנענדיג די נויטווענדיקייט פאר נאטאריזירטע קאפיעס פון די מעץ קמיעות. אין א בריוו פון י"א אדר תקי"א, האט ר' אריה לייב געשריבן (שפת אמת דף 42):
ענליך, אין א בריוו פון ה' ניסן תקי"א, האט דער פני יהושע אנגעוויזן ר’ שמואל ווי פאלגנד (שפת אמת דף 43):
עס זעט אויס אז ר’ שמואל האט געוואוסט וואס ער דארף טון נאך איידער ער האט באקומען די בריוו. מיר האבן איצט פאר אונז די אריגינעלע קאפיע פון די מעץ קמיעות באשטעטיגט דורך די אפיציעלע נאטארן פון דער אידישער קהילה אום 17טן מערץ 1751 - מיט א צוגאב. ווען עס איז קלאר געווארן אז די עמדין-אייבשיץ מחלוקת וועט זיך נישט שנעל אויסלייזן, און אז איר סוף וועט מסתמא פארקומען אין ציווילן געריכט (מעגליך אריינציענדיג די רעגירונגען פון דענמארק, דייטשלאנד, אדער פראנקרייך), איז געווארן נויטיג צו נאטאריזירן די מעץ קמיעות פאר א מעגליכן ציווילן געריכט פראצעס. דאס איז געטון געווארן מיטוואך אינדערפרי, כ"ט חשון תקי"ב. די צוויי אפיציעלע נאטארן פון דער אידישער קהילה אין מעץ, יצחק קאבלענץ און מרדכי גומפריך ביריע, האבן נאכאמאל באשטעטיגט די אויטענטישקייט און פונקטליכקייט פון דעם 17טן מערץ דאקומענט, ווי אויך פון א צווייטער קאפיע "אויף געשטעמפלטן פאפיר" וואס האט, ווי עס שיינט, נישט איבערגעלעבט.
די לעגאלע נאטאראזאציע פונעם דאקומענט אין פראנצויזיש, גע'חתמ'ט כ"ט חשון תקי"ב
קאפיעס פון די נאטאריזירטע קמיעות זענען ברייט פארשפרייט געווארן דורך ר’ שמואל. א קאפיע איז אנגעקומען צו ר' אריה לייב פון אמסטערדאם ביים אנהייב פון אפריל 1751 (ניסן תקי"א). אנדערע קאפיעס זענען געשיקט געווארן קיין האמבורג, פראנקפורט, און אנדערע ערטער. די ווירקונג איז געווען באלדיג און צעשמעטערנד. ר’ יעקב'ס באשולדיגונגען האט מען מער נישט געקענט אפלייקענען. נאך מער צעשמעטערנד איז געווען די דערשיינונג אין דרוק פון די נאטאריזירטע מעץ קמיעות אין "שפת אמת ולשון זהורית", [מסתמא] אמסטערדאם, 1752 )כאטש די ספר ווערט אפט צוגעשריבן צו ר' יעקב עמדין, איז דער נאמען פון דעם מחבר/רעדאקטאר פון "שפת אמת" אומבאקאנט. לעצטנס פארעפנטליכע מאטעריאלן טוען פארשלאגן אז דער מחבר איז געווען נחמיה ריישער, א אנטוישטער אייבשיץ אנהענגער וואס איז געווארן א באוואונדערער פון ר' יעקב עמדין). דער גאנצער אריגינעלער דאקומענט איז געדרוקט געווארן אויף א צוזאמענגעלייגטן בלאט צווישן די ערשטע בלעטער פון דעם באנד. דערנאך איז געקומען א דעשיפרירטע טראנסקריפציע פון דעם טעקסט פון יעדער קמיע, מיט פירושים. דער אנגעבליכער שבתאי'שער כאראקטער פון די קמיעות איז איצט געווארן אנטפלעקט פאר אלעמען צו זען.
די נאטארן
אין זיין פרואוו צו אונטערגראבן דעם צוטרוי פון די קעגנער פון ר’ יונתן (און נייטראלע אבזערווירער) אין די נאטאריזירטע מעץ קמיעות, האט ר’ יונתן באהויפטעט אז די צוויי אידישע באאמטע וואס האבן נאטאריזירט די קמיעות האבן דאס געטון קעגן זייער ווילן. באמת זענען זיי טאקע געצוואונגען געווארן דאס צו טון קעגן זייער ווילן א צווייטן מאל אין דער אנוועזנהייט פון דעם פראקוראר du Roy. עטליכע בריוו ווערן געברענגט אין "לוחות עדות" וואס זאגן אז מרדכי גומפריך איז "געצוואונגען געווארן" צו נאטאריזירן די מעץ קמיעות (לוחות עדות דף 3, 5, 15-16). אין דעם טענה איז געווען באהאלטן א רמז אז גומפריך האט נאטאריזירט א טעקסט וואס ער האט געוואוסט איז פאלש אדער געפעלשט. ר’ יעקב, אין זיין קריטיק אויף "לוחות עדות", האט ריכטיג באמערקט אז די נאטארן זענען געווען באעהרער פון ר’ יונתן וואס האבן אים זיכער נישט געוואלט שעדיגן. זיי האבן פולקאם פארשטאנען די באדייט פון די מעץ קמיעות און, טאקע, האבן זיי נאטאריזירט קעגן זייער ווילן. זיי האבן נישט מאניפולירט די טעקסטן פון די קמיעות; זיי האבן אויך נישט געמיינט אז עמיצער אנדערש האט דאס געטון. זיי האבן פשוט געפאלגט די באפעלן פון דעם הויפט רב און די באאמטע פון דעם אידישן ראט פון מעץ, און האבן נאטאריזירט די קמיעות. זיי האבן דאס געטון ערליך און פונקטליך.
אז ר’ יעקב האט ריכטיג פארשטאנען דעם "געצוואונגענעם" כאראקטער פון דער אקטיוויטעט פון די אידישע נאטארן איז קלאר פון א פריער אומפארעפנטליכן בריוו פון גומפריך (גחלי אש ח"ב דף 117-118). אין איבערזעצונג לייענט זיך דאס אזוי:
אין דער אמת'ן, גומפריך'ס זכרון איז געווען אומפעלערדיג. זיין אריגינעלער בריוו צו לייב פרעסבורג איז פארעפנטלעכט געווארן אין 1755 דורך ר’ יונתן אליין! (לוחות עדות דף יו) עס מאכט, פארשטייט זיך, קיין דערמאנונג נישט פון זיין "געצוואונגען" (אנוס) צו נאטאריזירן די קמיעות.
די טראנסקריפציע פון די נאטאריזירטע מעץ קמיעות אין "שפת אמת"
וויבאלד, ווי מיר וועלן זען, האט ר’ יונתן מטיל ספק געווען אין די פונקטליכקייט פון דער טראנסקריפציע פון די נאטאריזירטע מעץ קמיעות, ווי פארשפרייט דורך ר’ שמואל און ווי געדרוקט אין "שפת אמת", איז אונזער באלדיגע אויפגאבע צו פארגלייכן דעם אנטדעקטן אריגינעלן טעקסט פון די נאטאריזירטע מעץ קמיעות מיט דער געדרוקטער ווערסיע. די געדרוקטע ווערסיע אנטהאלט אסאך דרוקער-טעותים, כמעט אלע פון זיי זענען פארראכטן געווארן אין דער רשימה פון פארריכטונגען געדרוקט אין סוף פון דעם באנד. ווען די פארריכטונגען ווערן אריינגעשטעלט - און די פארריכטונגען געפינען זיך אין יעדער קאפיע פון דעם געדרוקטן באנד - זענען די חילוקים צווישן דעם אנטדעקטן אריגינעלן טעקסט און דער געדרוקטער ווערסיע אומבאדייטנד. טאקע, די אנטדעקונג פון דעם אריגינעלן טעקסט ערלויבט אונז צו זאגן קלאר און דייטליך אז די רעפראדוקציע פון די נאטאריזירטע מעץ קמיעות אין "שפת אמת" איז, פאר אלע פראקטישע צוועקן, א פולקאמע קאפיע פון דעם אריגינעלן דאקומענט. דאס איינציגע וואס מען קען קריטיקירן - טאקע, ווי ר’ יונתן וועט טענה'ן - איז געווען די אריגינעלע טראנסקריפציע דורך דעם שרייבער וואס האט קאפירט די קמיעות אויף איין בלאט דעם 17טן מערץ 1751. ליידער, די אריגינעלע קמיעות עקזיסטירן שוין נישט מער, און די באזונדערע טענה פון ר’ יונתן קען נישט באוויזן אדער אפגעווארפן ווערן. דאס איינציגע וואס מען קען זאגן איז אז די אידישע באאמטע וואס האבן נאטאריזירט דעם דאקומענט זענען איבערצייגט געווארן אז עס איז א פונקטלעכע טראנסקריפציע פון די אריגינעלע קמיעות.
ר’ יונתן'ס רעאקציע צו די מעץ קמיעות און די באשולדיגונג פון אפיקורסות
דער מערסט אנגעזעענער מיטגליד פון די קעגנער פון ר’ יונתן איז געווען נישט ר' יעקב עמדין פון אלטאנא, נישט ר' שמואל הילמאן פון מעץ, און נישט ר' אריה לייב פון אמסטערדאם. כאטש זיי האבן געפירט דעם קאמף קעגן ר’ יונתן אין זיינע ערשטע שטאפלען, האבן זיי עווענטועל אפגעטרעטן פאר ר' יעקב יהושע פאלק פון פראנקפורט - באקאנט אלס דער פני יהושע. פון אפריל 1751 (ניסן תקי"א) ביז זיין פטירה דעם 16טן יאנואר 1756 (י"ד שבט תקט"ז), האט דער פני יהושע געפירט די קאמפף קעגן ר’ יונתן. זייענדיג א קלוגער סטראטעגיסט, האט ער אנגעהויבן דורך שאפן א קאאליציע פון דייטשע רבנים קעגן ר’ יונתן. דער ציל איז געווען צו אפזונדערן ר’ יונתן, און דאן אים צווינגען צו ערשיינען פאר א אידישן בית דין. דארט וואלט ער אדער באפרייט געווארן אדער געפונען געווארן שולדיג. אויב געפונען שולדיג, וואלט ער געקענט רעהאביליטירט ווערן. מיט "רעהאביליטירט" האט דער פני יהושע געמיינט אז ר’ יונתן וואלט באקומען די געלעגנהייט תשובה צו טון, ד.ה. אויסדריקן אמת'ע חרטה פאר די זינד פון זיין פארגאנגענהייט און אננעמען אויף זיך די תשובה וואס דער בית דין וואלט פארגעשריבן. אבער ר’ יונתן האט נישט געאיילט צו ערשיינען פארן געריכט. אנשטאט דעם האט ער זיך אריינגעלאזט אין א קאמף פון שארפזיניקייט קעגן דער פני יהושע און זיין רבנישער קאאליציע. צום סוף האט דער פני יהושע פארעפנטליכט א סעריע פון בריוו און פלאקאטן קעגן ר’ יונתן , דראענדיג אים "אראפצונעמען די סמיכה" אויב ער וועט ווייטער זיך אנטזאגן צו ערשיינען פאר א רבנישן בית ד. אין זיי האט דער פני יהושע קלאר דערמאנט די נאטאריזירטע מעץ קמיעות, זאגנדיג אפן אז זיי באווייזן ר’ יונתן'ס שולד. נאכמער, האט דער פני יהושע געטענה'ט, אויב די קמיעות קענען ערקלערט ווערן, פארוואס האט ר’ יונתן דאס נישט געטון אין דרוק?
אין 1755, נאכדעם וואס ר’ יונתן איז "אראפגענומען געווארן די סמיכה" דורך דער פני יהושע, האט ער ענדליך באשלאסן אנצונעמען דער פני יהושע'ס אויפפאדערונג אין דרוק. ער האט פארעפנטליכט "לוחות עדות" אין אלטונא. דאס איז דאס איינציגע בוך אדער פאמפלעט וואס ר’ יונתן האט פארעפנטליכט וועגן דער מחלוקת. אונזער אינטערעס דא וועט זיין אויסשליסלעך מיט זיינע באמערקונגען וועגן די פינף נאטאריזירטע קמיעות פון מעץ. ר’ יונתן האט מודה געווען אז ער האט זיי געשריבן, אבער האט שטארק געלייקנט זייער שבתאי'שן כאראקטער. וועגן דעם טעקסט פון די קמיעות, האט ר’ יונתן באמערקט אז אין דער צייט ווען ער האט זיי געשריבן האט ער געליטן פון אן אויגן-קראנקהייט, און האט קוים געקענט זען וואס ער שרייבט. אויך זענען די קמיעות געשריבן געווארן אין מרובע'דיגע העברעאישע אותיות, א שריפט וואס ער איז נישט געווען געוואוינט צו ניצן. די אפניצונג פון די קמיעות וואס זענען אריבער פון האנט צו האנט און זענען געטראגן געווארן אויף פארשידענע טיילן פון קערפער האבן אויך געהאט א ווירקונג אויף דעם געשריבענעם טעקסט. צוליב אלע די סיבות, איז עס נישט קיין וואונדער אז דער שרייבער וואס האט קאפירט די קמיעות האט פאלש פארשטאנען געוויסע העברעאישע אותיות, ספעציעל די וואס זעען אויס ענליך, למשל, ב און כ, ד און ר, און ענליכע. טייל פון די פארדרייאונגען, האט ר’ יונתן פארגעשלאגן, זענען מעגליך געמאכט געווארן מיט כוונה. עס זענען געווען די פארדרייאונגען, האט ר’ יונתן באשולדיגט, וואס האבן ערלויבט זיינע שונאים צו פאלש לייענען די קמיעות ווי שבתאי'שע תפילות.
אויב מען רעכנט צוזאמען אלע פארדרייאונגען וואס ר’ יונתן האט ספעציפיש באמערקט אין "לוחות עדות", מאכן זיי אויס א האנדפול פאלש-קאפירטע אותיות. אין דער ווירקליכקייט טוט דאס אויפווייזן אז, אין רוב טיילן, שפיגלען די נאטאריזירטע מעץ קמיעות ריכטיג אפ וואס ר’ יונתן האט געשריבן. לויט ר’ יונתן'ס אייגענער הודאה האבן די נאטאריזירטע מעץ קמיעות נישט צוגעלייגט אדער אוועקגענומען פון די אריגינעלע טעקסטן געשריבן דורך ר’ יונתן, נאר ענליך-אויסזעענדע אותיות זענען פאלש פארשטאנען געווארן.
טראץ דער פני יהושע'ס פאדערונג אז אלע פינף מעץ קמיעות זאלן ערקלערט ווערן, האט ר’ יונתן אויסגעוועלט צו קאמענטירן פולשטענדיג נאר אויף איינע פון די קמיעות, קמיע נומער 5. נאכן פארשטעלן א האנט-געצייכנטע קאפיע פון דער קמיע, האט ר’ יונתן צוגעשטעלט זעכצן זייטן פון ערקלערונג פאר די פערצן ווערטער פון דער קמיע. פאר אונזערע צוועקן, איז וויכטיג צו באמערקן אז ר’ יונתן'ס האנט-געצייכנטע קאפיע פון דער קמיע איז כמעט אידענטיש מיט דער נאטאריזירטער קאפיע. נאר צוויי אונטערשיידן באווייזן זיך, איינער פון וועלכע איז אומבאדייטנד.
פיל מער באדייטנד איז געווען ר’ יונתן'ס טענה וועגן ווי אזוי די קמיעות זאלן געלייענט ווערן. די מעץ קמיעות (און אלע אנדערע וואס ער האט געשריבן) האבן נישט געזאלט געלייענט ווערן ווי פארבונדעטע טעקסטן. יעדעס ווארט איז געווען א הייליגער נאמען (שם קדוש), וואס זיין אמת'ע באדייט איז געווען באקאנט נאר צו מייסטערס פון דער קבלה; עס האט נישט געדארפט זיין פארבונדן מיט דעם פריערדיקן אדער נאכפאלגנדן נאמען. לויט ר’ יונתן זענען זיינע קעגנער וואס האבן געלייענט יעדע קמיע ווי א פארבונדעטע טעקסט (און, ספעציפיש, ווי א תפילה געווענדעט צו גאט, מיט דערמאנונג פון זיין משיח שבתי צבי) געווען פשוט אומוויסנד אין די סודות פון דער קבלה. עס איז גענוג דא צו באמערקן אז, אין איינקלאנג מיט זיין אלגעמיינעם צוגאנג, האט ר’ יונתן נישט געזען קיין פארבונדענע ווערטער אין דער איין מעץ קמיע וואס ער האט אויסגעוועלט צו קאמענטירן, קמיע 5. פונדעסטוועגן, איז עס ערשטוינענד אז ער האט נישט דערמאנט דעם פאקט אז אויב מען לייענט זייגער-ווייז פון דעם אונטערשטן דרייעק פון קמיע 5, אנטדעקט מען, אין סדר, די ערשטע זיבן ווערטער פון ישעיה ט:ה, א משיח'ישער פסוק פון נישט קליינער באדייטונג.
לבסוף, איז די פראגע פון פארבונדעטע טעקסט די הויפט פראגע בנוגע די מעץ קמיעות און דער עמדין-אייבשיץ מחלוקת. כאטש די צוריקגעפונענע אריגינעלע קאפיע פון די נאטאריזירטע מעץ קמיעות קען נישט, אליין, אויפלעהזן די פראגע, דער טעקסט וואס זי שטעלט פאר שטיצט עמדין'ס טענה אז די קמיעות האבן געזאלט געלייענט ווערן ווי פארבונדעטע טעקסטן.
עד כאן איז מער ווייניגער די ווערטער פון פראפעסער לעהמאן.
יעצט אז מיר האבן אן הודאת בעל דין פון ר' יונתן אז ער האט טאקע געשריבן די קמיעות מער ווייניגער כמות שהיא, בלייבט נאר איבער צו אריינקוקן אין די העתקות און זעהן וואס דארט שטייט. מיר וועלן מעתיק זיין די נוסח הקמיע וויאזוי עס געפינט זיך אין די ניי אנדעקטע דאקומענט, און דערנאך אנגעבן וויאזוי עס ווערט אפגעליינט אינעם ספר שפת אמת. מ'דארף בכלל נישט זיין א גרויסע בקי און קבלה צו קענען אפליינען די קמיעות, מ'דארף בלויז וויסן וויאזוי מטוישט אויף אותיות בא"ת ב"ש, כדי צו פארגרינגערן לייג איך דא א טבלה פאר רעפערענס:
| א | ב | ג | ד | ה | ו | ז | ח | ט | י | כ |
| ת | ש | ר | ק | צ | פ | ע | ס | נ | מ | ל |
די ערשטע קמיע
די קמיע האט ר' יונתן געגעבן פאר די ערשטע ווייב פון הקצין ר' יזובל בן פו"מ [=פרנס ומנהיג] ר' פייבש הכהן פון מיץ, די גוף הקמיע ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם יצוה אכהי יבראל הבוכנ בתפארת עוזף יחיד ממציא כך מציתות אהלי מביחף גאונו קבבתיקא הביק אשג ברוח פיף ימיא גשעל אכהי כל עולמימ נאהלים ברפאימ יהורים בר ברו עשוים וכל יתדות המשכן נחשת ברזל אני גוזג ופוקק על כך רוחין נגעי ופגעי בנמ תדמ וכל ס סטרא מסתבת נחשימ שלא יזידו בשומ נזק וכאב וצער ונחש וקסמ להאשה נובאא קמיע זף למעט יתגדל ויתדדש שמ אכהמיבראך ושמ הבית בבתיק בעולמ כל נבובכי לומפאי אחיקיע איל העל שעס שת מעי לקר רק שברא בר אל אל מלת כאח שי פהה
די קמיע איז געשריבן געווארן א חלק אותיות מיט א"ת ב"ש און עס ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם ידו"ד אלהי ישראל השוכן בתפארת עוזו יחיד ממציא כל מציאות אלהי משיחו נאמנו (ק) שבתי (קא) צבי (ק) אשר ברוח פיו ימית רשע (ל) אלהי כל עולמים נאצלים ברואים יצורים בדברו (אין די העתק הקמיע שטייט ברברו מיט א ר' אבער דאס איז כמעט ברור א ד וואס אדער ר' יונתן האט אדער פארטוישט בטעות אדער די מעתיקי הקמיע) עשוים וכל יתדות המשכן נחשת ברזל אני גוזר ופוקד על כל רוחין נגעי ופגעי בני אדם וכל (ם) סטרא מסאבא נחשים שלא יזיקו בשום נזק וכאב וצער ונחש וקסם להאשה נושאת קמיע זו למען יתגדל ויתקדש שם אלהי ישראל ושם צבי (ת) שבתי (ק) בעולם
אינעם המשך פונעם קמיע שטייט די פסוק "כי לא נחש ביעקב וקסם בישראל כעת יאמר ליעקב ולישראל מה פעל אל" אבער די אותיות זענען צומישט, קודם די ערשטע אות פון יעדע ווארט און נאכדעם די צווייטע אות און אזוי ווייטער ביז צום סוף, חוץ איינצעלנע אותיות וואס זענען בטעות ארויסגעפאלן. און נאכדעם האט ער געטוהן די זעלבע זאך מיטן פסוק "מכשפה לא תחיה".
(דער שפת אמת טענה'ט אז די אותיות אריינגעווארפן דא און דארט וואס האבן נישט קיין הסבר זענען דירעקט אריינגעלייגט געווארן צו צומישן די מענטשהייט אז מ'זאל נישט קענען אויסליינען די קמיע, דאס איז עפעס וואס חזר'ט זיך איבער אויך אין די אנדערע קמיעות, און בפרט ארום די נאמען פון שבתי צבי. נאך שרייבט ער אז דאס וואס אין די אויספיר שטייט צבי פאר שבתי איז בכוונה "כי כך מקובל מליבלי פרוסטיץ ימ"ש נביא שקר של אותו הכת, וכן נמצא בכתבים שלו שהביאו ליד הגאונים וז״ל: שכשיתגדל שמו יהיה שם צבי עיקר ושבתי טפל, יעקר משורש גזעם וימח זכרם מהארץ".)
די צווייטע קמיע
די קמיע האט ר' יונתן געגעבן פאר ר' משה בן פו"מ ר' פייבש שפייאר פון מיץ, די גוף הקמיע ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם יהפה אכהם יבראך הבוכט בתפאגת עוזף יחיד מיוחד ביחפד עכיונ ובשרב הנעלם אכהם מבמחף זבבתי הבםי אשר בחברתו נרפת לנף וברוח פמף ימית רבע אני גוזג על כך רוחיט מזידיט נגעם ופגעם בני אדי שלת יזיקפ בשומ נזד צער פחק בהלה וכובד לבב שבעולם לנושת קמיע זף מבצ בן מרמם וכה כשינעו מרל אים הקלי מארורירך וצה או
אויך די קמיע איז געשריבן טיילווייז אין א"ת ב"ש און ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם ידו״ד אלהי ישראל השוכן בתפארת עוזו יחיד מיוחד ביחוד עליון ובשורש הנעלם אלהי משיחו (ז) שבתי צבי (י) אשר בחברתו נרפא לנו וברוח פיו ימית רשע אני גוזר על כל רוחין מזיקין נגעי ופגעי בני אדם שלא יזיקו בשום נזק צער פחד בהלה וכובד לבב שבעולם לנושא קמיע זו משה בן מרים
נאכדעם איז געשריבן די פסוק "וראו כל הארץ כי שם ה' נקרא עליך ויראו ממך" אויפן זעלבן מהלך ווי די פאריגע קמיע, און אויך דא פעלן איינצעלנע אותיות.
אינמיטן די מגן דוד שטייט: חותם מבד זשב אמל הן ם בם, וואס די שפת אמת איז מפענח אלס חותם מ'שיח ב'ן ד'וד (ז) שבתי (ל) צ(ןם)בי
די דריטע קמיע
די קמיע האט ר' יונתן געגעבן פאר ר' אברהם בן אורי ווייבש חלפון פון מיץ, די גוף הקמיע ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם יצוה אכהם יבראל הבוכט בתפתרא עוזף יחיד ומיוחד בברב העליפן ונעלם לעולם אכהימ משמחף ק בתי ל הבי ן הקדוש אני גוזר עך כל ממונים על הפחד ושהכה שלא יבהילף ושלת יעשו ויגרמו פחק בשום זמנ הן ביום וצנ בלילה לנושא קממע זף אבגצמ בט אורמ פויישב למען יתקדש שי אכהי ישרתל אכהם יק בבתי ן ל הבי ג לתמלויי אי פי מעו רחל חומ אדה צפם
אויך די קמיע איז געשריבן געווארן בא"ת ב"ש און ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם ידו"ד אלהי ישראל השוכן בתפארת עוזו יחיד ומיוחד בשרש העליון ונעלם לעולם אלהי (מ) משיחו (ק) שבתי (ל ) צבי (ן) הקדוש אני גוזר על כל ממונים על הפחד ובהלה שלא יבהילו ושלא יעשו ויגרמו פחד בשום זמן הן ביום והן בלילה לנושא קמיע זו אברהם בן אורי ווייבש למען יתקדש שם אלהי ישראל אלהי (יק) שבתי (ן) (ל) צבי (ג)
נאכדעם שטייט די פסוק "לא תירא מפחד לילה ומחץ יעוף יומם" מיטן אויבדערמאנטן סדר.
אין די מגן דוד שטייט חותם אכהמי ישראל וואס מיינט חותם אלהי(י) ישראל, ביי די צוויי זייטיגע אונטערשטע שפיצן שטייט הבין בבתיל וואס מיינט צבי (ן) שבתי (ל) און אונטן שטייט מביד וואס מיינט מ'שיח ב'ן ד'וד מיט אן איבעריגע יוד.
די פערטע קמיע
די קמיע האט ר' יונתן געגעבן פאר הילד אברהם בן מאיר טרעני פון מיץ, די גוף הקמיע ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם יצוה אכהי יבראך אכהם מבמחף ה בבתמ ל הבמ יל אשר ברוח פיף ימית רשע ע אני גוזר עך כך ממונימ ורוחיט ופגעים ונגעים בישין ויתדות המשכן נחשת אל יזידו בשום נזק ועיט הרע לילד הזה נושא דמיע זף למעט יתגדל שמף שך אבהי יבראך ומביחף בבתמ י הבמ י בעולם
אויך די קמיע איז געשריבן געווארן בא"ת ב"ש און ליינט זיך ווי פאלגענד:
בשם ידו"ד אלהי ישראל אלהי משיחו (ה) שבתי (ל) צבי (יל) אשר ברוח פיו ימית רשע (ע) אני גוזר על כל ממונים ורוחין ופגעים ונגעים בישין ויתדות המשכן נחשת אל יזיקו בשום נזק ועין הרע לילד הזה נושא קמיע זו למען יתגדל שמו של אלהי ישראל ומשיחו שבתי (י) צבי (י) בעולם
אין די מגן דוד שטייט בבתי הבבתמה וואס מיינט שבתי צב(בת)י(ה)
די פיפטע קמיע
די קמיע האט ר' יונתן געגעבן פארן קינד פון ר' מרדכי לוי די שמש פון די גובים פון מיץ, די קמיע האט נישט קיין לענגערע נוסח נאר א מגן דוד מיט ווערטער אינדערמיט.
אנדערש ווי די אנדערע קמיעות האט דער שפת אמת דא פרובירט אריינצולערנען פשט אויך אין די איבערגעבליבענע אותיות, אזוי אז יעדע אות פון דעם קמיע זאל ווערן פארטייטשט.
- די פסוק (ישעיה ט ה) ילד ילד לנו בן נתן לנו, א פסוק וואס האט צוטוהן מיט משיח, איז צואווארפן ארום די קמיע
- אין די צענטער פונעם מגן דוד שטייט חותם מבד וואס מיינט משיח בן דוד, בבתמים וואס מיינט שבתי(ים), די צוויי איבעריגע אותיות איז די ר"ת פון מ'לך מ'שיח (י' איז בא"ת ב"ש)
- אין די רעכטע אונטערשטע שפיץ שטייט הבמן וואס מיינט צבי מיט אן איבעריגע נ'
- די איבערגעבליבענע נ איז ג בא"ת ב"ש וואס איז זיך מצרף צום נדיכש פון אויבן וואס איז צוזאמען נגדיכש די ר"ת פון נא גבור דורשי יחודך כבבת שמרם
- די שם יבק איז דא דריי מאל אין די קמיע
גלייך מיטן ערשטן בליק איז קלאר אז די איינצעלנע ווערטער אין און ארום די מגן דוד זענען די שוואכערע זייט פון די הוכחה, טאקע וויבאלד זיי זענען איינצעלנע ווערטער איז גרינג זיך צו דינגען איבער זייער ריכטיגע באדייט. אבער די לענגערע נוסח ליינט זיך ווי איין המשך און עס איז נישט שייך צו מסופק זיין וואס די כוונת הכותב איז געווען. און דערפאר איז נישט קיין וואונדער אז ווען ר' יונתן האט זיך געוואלט פארענטפערן האט ער דייקא אויסגעוועלט די פיפטע קמיע ווייל דארט וועלן זיינע ווערטער ווערן די גרינגסטע מתקבל.
גאנצע זיבעצן בלעטער האט ער אוועקגעגעבן צו מסביר זיין די פיפטע קמיע, און איך בין נישט די מומחה אין קבלה צו קענען זאגן אויב די שמות וואס ער דערמאנט זענען אמת אדער אייגן פאבריצירט (ווי גרשום שלום האט גע'טענה'ט). אבער אפילו ביי די קמיע איז די שקר בולט, ווייל לויט ווי ער שרייבט האט ער בכלל נישט מכוון געווען צום פסוק אין ישעיה ילד יולד וכו' נאר די אלע ווערטער זענען שמות וכדו'. היעלה על הדעת כזאת? ער האט געמיינט פארשטופטע שמות און פערצופאל איז אויסגעקומען א גלאטע פסוק? מ'דארף זיין א היפשע תמים אזאנס צו גלייבן. נאר ער וויל א גאנצע צייט אויפבויען די יסוד אז מ'קען נישט אויסליינען די קמיעות כאילו עפעס וואלט געשטאנען אין זיי און איין ווארט איז מקושר צום צווייטן, נאר יעדע ווארט איז פאר זיך און איז מרמז צו געוויסע שמות. אבער די מציאות אז מ'קען די קמיעות הערליך אויסליינען ווייזט אז ר' יונתן זאגט נישט דעם אמת.
באמת איז דאס אלס גענוג צוצוקומען צו די מסקנא וואס ר' יונתן האט באמת געשריבן אין די קמיעות. ליתר שאת וועט נאך נאכפאלגן א באשרייבונג אויף נאך א קמיע וואס ר' יונתן האט ערקלערט די באדייט, און וויאזוי מ'דארף זיין ממש בלינד נישט צו זעהן אז די אפטייטש פון די צד שכנגד איז די ריכטיגע.
לעצט רעדאגירט:
