חלב ישראל פרשה —- דרך כלל

[ריבי]

עס איז אויסגעקומען צוהערן א דרשה פון א חשוב׳ען
רב, ווי ער האט מעורר גיוועהן אין דעם ענין כשרות הבשר אז מען דארף נזהר זיין פון ריפעקעדזשט פלייש,אפילו מיט השגחה,ווייל די מציאות איז אז דארט ווי די ריפעקעדזשינג קומט פאהר, איז כמעט נישט מעגליך אז עס זאל זיך נישט אויסמישען פון איין סארט שחיטה צו אן אנדערע , וועסטו פרעגן מאי כולי האי, אלע פליישען קומען דאך פון כשר׳ע שחיטות, איז ער מסביר אז טריפות איז שטארק שכיח ביי די ריאה-לונגען-מיט סירכות וואס מען שיילט אוועק,און מען דארף זיין א ירא שמים,צו וואוסען אז עס איז בדרך היתר וואס נאר גאט ווייס וואס ער טהוט דארט ביי די בדיקת פנים ,איז איינער
וואס זוכט כשר׳ס,דארף דוקא קויפען פון די שחיטה
וואס ער האט אהנגינומען אז עס איז אהקעי ,
און ער דארף זיך אפשיידען פון אנדערע , עד כאן דבריו, איז שווער א קשיא , אויב טריפות איז אזוי
שכיח עס איז מער ווי א מיעוט המצוי , רוב בהמות
וואס מען שחט׳ט נעמט מען נישט,ווייל זיי האבען א
חשש טריפות , איז ווי אזוי טרינקען מיר מילך אז מיר ווייסען פעקטשועל אז אויב מען וועט שחט׳ן די
מעלק קיען, וועלן רוב זיין נישט כשר ,עד כאן הקושיא
מען מוז זאגען, אז הלכה האט כללים וואס שטימט נישט מיט די מציאות , דאס מיינט אז די הלכה איז
קובע, רוב בהמות כשרות , קען מען טרינקען מילך ביז עס איז נישט דא א ריעותא, וואס מען זעהט ערשט נאך שחיטה , אויב איינער האט א קלאהרער
הסבר איז -פתח פיך ויאירו דבריך

 

[סמולנסקין]

איך האב געהערט זאגן אז ר' הערשל שעכטער טרינקט טאקע נישט קיין מילך וועגן אט דער פראבלעם! ער טענה'ט אז מ'זעהט בחוש אז היינטיגע צייטן זענען רוב בהמות נישט כשרים.

 

[מרחשון]

הלכה קען נישט קובע זיין קיין מציאות בשום פנים ואופן.
דער מציאות איז קובע די הלכה. ופשוט הוא.
דאס אז מען טוישט נישט פאקטיש די הלכה אין די השגחות, איז א קשיא אויף זיי, נישט אויף די הלכה.

 

[ריבי]

איך האב געהערט זאגן אז ר' הערשל שעכטער טרינקט טאקע נישט קיין מילך וועגן אט דער פראבלעם! ער טענה'ט אז מ'זעהט בחוש אז היינטיגע צייטן זענען רוב בהמות נישט כשרים.

Click to shrink...

אויב אז רבי הערשל שעכטער טרינקט נישט מילך
איז דאך א סימן אז די קושיא איז ריכטיג , כלל ישראל טרינקט דאך יא מילך און עסט גבינות , דארף מען דאך א תירוץ .

 

[סמולנסקין]

מיין חבר טענה'ט אז רב שעכטער איז נישט גערעכט. ווייל דער בהמות וואס מ'שיקט צום שחיטה זענען שוין לכתחילה שוואכע און אפילו קראנקע בהמות ממילא איז דא אזא סעלעקציע נויגונג דא.

 

[ריבי]

מיין חבר טענה'ט אז רב שעכטער איז נישט גערעכט. ווייל דער בהמות וואס מ'שיקט צום שחיטה זענען שוין לכתחילה שוואכע און אפילו קראנקע בהמות ממילא איז דא אזא סעלעקציע נויגונג דא.

Click to shrink...

לכאורה קען זיין פונקט פארקערט א סברא , אז די בהמות וואס מען ברענגט צו שחיטה זענען רעלאטיוו
יונג,און עס דארף וועהן זיין ווינציגער טריפות,משא״כ
די מעלק קיען, האלט מען פאר לאנגע יאהרן, איז מסתבר אז זיי דעעועלאפן מער ריאה פראבלעמען ,
מיט סירכות אין די לונגען .

 

[ריבי]

מיין חבר טענה'ט אז רב שעכטער איז נישט גערעכט. ווייל דער בהמות וואס מ'שיקט צום שחיטה זענען שוין לכתחילה שוואכע און אפילו קראנקע בהמות ממילא איז דא אזא סעלעקציע נויגונג דא.

Click to shrink...

אויס צוקלאהרען די זאך , מען ברענגט נישט שוואכע קראנקע בהמות לשחיטה , מען ברענגט דייקא געזונטע אויס גיפאשעטע יונגע בהמות וואס ווערן גיהאדעוועט לשחיטה , די קיען וואס מען נוצט פאר מעלק איז א מין בפני עצמו, די האלט מען יאהרן פאר מעלקן , עס איז באקאנט גיווארען 25 יאהר צוריק אז א גרויס חלק גייען אדורך אפעראציעס ביי די וועטערינער דאקטוירים, ווייל זיי דעוועלאפן גאז וואס זאמעלט זיך אין די מאגען , און עס מאכט א חשש טריפות , און זייט דעמאהלטס האט מען מבדיל גיוועהן די בהמות ,און מען האט גיטוישט די וועג פון די פראצעדור, אז עס זאל ווערן גימאכט אויף אן אופן , אז עס זאל נישט זיין די פראבלעם,פון נקרע הכרס ברובו.

 

[המן טאש]

איך האב געהערט פון מיין רב אז רוב בהמות זענען בעצם כשר מילא איז נישטא קיין פראבלעם צי טרינקען מילך. איי מען זעט דאך בשעת שחיטה אז רוב בהמות זענען נישט כשר? דאס איז וויבאלד אונז קענען נישט גענוג גוט די מציאות פון די בהמות במילא פסל׳ט מען אפ יעדע מידענסטע חשש, אבער ווען אונז וואלטן עכט גוט געקענט די מציאות וואלטן רוב בהמות געווען כשר.

 

[ריבי]

איך האב געהערט פון מיין רב אז רוב בהמות זענען בעצם כשר מילא איז נישטא קיין פראבלעם צי טרינקען מילך. איי מען זעט דאך בשעת שחיטה אז רוב בהמות זענען נישט כשר? דאס איז וויבאלד אונז קענען נישט גענוג גוט די מציאות פון די בהמות במילא פסל׳ט מען אפ יעדע מידענסטע חשש, אבער ווען אונז וואלטן עכט גוט געקענט די מציאות וואלטן רוב בהמות געווען כשר.

Click to shrink...

יא , מיר האט מען אויך ענדליך ממליץ גיוועהן עטליכע מורי הוראה, אבער עס בלייבט סוף כל סוף, שווער און תמיהה ,אויב איז די מציאות אז מען נוצט נישט די פלייש,פארוואס טרינקט מען די מילעך,
חלב פון טריפה איז אסור מן
התורה , ועדיין צריך יישוב.

 

[המן טאש]

יא , מיר האט מען אויך ענדליך ממליץ גיוועהן עטליכע מורי הוראה, אבער עס בלייבט סוף כל סוף, שווער און תמיהה ,אויב איז די מציאות אז מען נוצט נישט די פלייש,פארוואס טרינקט מען די מילעך,
חלב פון טריפה איז אסור מן
התורה , ועדיין צריך יישוב.

Click to shrink...

איך מיין האסט נישט געכאפט די פוינט.

ווען איך נעם ארויס מילך פון א קוה, האב איך נישט קיין צד צי זאגן אז די קוה איז טריפה, מילא גיי איך נאך רוב און די מילך איז כשר.
משא״כ ווען איך טרעף א חשש טריפה אין א בהמה קען איך נישט גיין נאך רוב, ווייל עס איז דא א שטארקע צד אז דעי בהמה איז א טרפה.

 

[ריבי]

איך האב געהערט פון מיין רב אז רוב בהמות זענען בעצם כשר מילא איז נישטא קיין פראבלעם צי טרינקען מילך. איי מען זעט דאך בשעת שחיטה אז רוב בהמות זענען נישט כשר? דאס איז וויבאלד אונז קענען נישט גענוג גוט די מציאות פון די בהמות במילא פסל׳ט מען אפ יעדע מידענסטע חשש, אבער ווען אונז וואלטן עכט גוט געקענט די מציאות וואלטן רוב בהמות געווען כשר.

Click to shrink...

דאס וואס מען זאגט אז יעדע מינדעסטער חשש נעמט מען נישט איז נישט פעקטשועל , מען נעמט נישט די בהמות וועגן סירכות וואס מאכט א חשש טריפות מן התורה , איז דאך דא א פראבלעם פון חשש טריפות,איז פארוואס זאל מען נישט חושש זיין
ביי די מילעך, האט דאך דענסטמאהל רבי הערשעל שעכטער א שטארקע טענה .

 

[ריבי]

איך מיין האסט נישט געכאפט די פוינט.
ווייל רוב בהמות אויף-איינמאל זענען כשר מילא איז די מילך כשר, משא״כ ווען עס קומט צי א ספעציפישע בהמה און עס קומט ארויף א חשש און אונז קענען נישט די מציאות צי דאס הייסט א פסול, גייט מען לחומרא, און מען קען עס נישט כשרן מיט רוב, וויבאלד עס איז דא א חשש אויף דעי ספעציפישע בהמה.
אבער מיט די מילך האב איך נישט קיין ספעציפישע חשש, מילא גייט מען מיט רוב בהמות זענען כשר.

Click to shrink...

יעצט הער מען מער א מילתא בטעמא ,

 

[ריבי]

יעצט הער מען מער א מילתא בטעמא ,

Click to shrink...

דאס וואס מען זאגט אז יעדע מינדעסטער חשש נעמט מען נישט איז נישט פעקטשועל , מען נעמט נישט די בהמות וועגן סירכות וואס מאכט א חשש טריפות מן התורה , איז דאך דא א פראבלעם פון חשש טריפות,איז פארוואס זאל מען נישט חושש זיין
ביי די מילעך, האט דאך דענסטמאהל רבי הערשעל שעכטער א שטארקע טענה .

Click to shrink...

עס דארף מער הסבר , וועלן מיר זאגען אזוי , עס איז דא צוויי מינים ביי רוב - רובא דאיתא קמן אזוי ווי ביי אחרי רבים להטות , רוב פון סנהדרין זאגט פטור, מיעוט זאגט חייב גיי נאך רוב , פון דא לערנט מען ארויס אז א חתיכת נבילה מישט זיך אויס אין צוויי חתיכות כשר, ווערט עס בטל און מען מעג עסן אלע דריי ( עס איז דא א רשב״א וואס זאגט אז נישט איין מענטש זאל עסן די דריי ווייל דענסטמאהל עסט ער זיכער דעם איסור, דער רא״ש איז מיקל )- די הלכה איז נאר ווען די תערובת האט פאסירט יבש ביבש ווי עס איז נישט דא קיין נותן טעם-איז אזוי,ביטול ביטול ברוב לערנט מען פון אחרי רבים להטות , די תלמוד אין מסכת חולין איז דן פון וואנען ווייס איך, אז מען גייט נאך רוב ביי א רובא דליתא קמן, למשל ווען מען שחט א בהמה איז מען נישט בודק די י״ח טריפות, כמה לימודים ווערט פארגישלאגען דארט , און די מסקנא איז, אז מען גייט נאך רוב אפילו ליתא קמן, דאס מיינט אז מען איז נישט בודק נאך שחיטה, די אלע מיני טריפות ווייל אונז האבען א כלל אז ״רוב בהמות כשרות ״
פארלאזט מען זיך אויף רוב , דאס מיינט אפילו ווען אין מציאות קען זיין אז די פארטיקולער בהמה איז טריפה , ווי לאנג איך זעה נישט קיין טריפות, איז עס כשר ,דער חת״ם סופר איז מסביר אז לויט די מסקנא איז דער רוב פון ליתא קמן שטארקער ווי דער רוב פון איתא קמן ,ווייל דארט ביי איתא קמן איז דאך שוין איתחזק איסורא , איך פארלאז מיך אויף ביטול ( מען זעהט דאך דער רשב״א וואס זאגט אז איין מענטש זאל נישט קאנסומען די גאנצע תערובת ) אבער ביי רובא דליתא קמן איז היתר גמור און מען דארף נישט קוקען נאך טריפות ,
קומט אבער רש״י בשם הלכות גדולות און ער ווארפט אריין א פלאק , אז אזוי ווי עס זענען מצוי אין
די ריאה סירכות וואס מאכען א חשש טריפות, דארף
מען בודק זיין די לונגען פון א בהמה , איז דא ווערט דער פראבלעם ווייל די סירכות זענען מצוי כהיום אויף אזוי ווייט אז רוב בהמות וואס ווערן גישחט׳ן גיט מען פאר גוים וועגן די סירכות, וואס ברענגען א חשש טריפות, אבער דאס איז נאר נאך די שחיטה ווען מען איז בודק און מען טרעפט דעם פראבלעם .
איז אבער ביי די מילעך פון די בהמות , בלייבען מיר ביי דער כלל אין די הלכה,אז רוב בהמות כשרות , און מען נוצט די מילעך , איי , איך ווייס דאך אז אויב וועל איך שחט׳ן די מעלק קיען, וועלן רוב נישט זיין כשר לאכילה , איז אבער בהמה בחייה, כאטש עס האט א חזקת אבר מן החי און א איסור שאינו זבוח
איז אבער לגבי טריפות בחזקת כשר,מכח פון דעם כלל- רוב בהמות כשרות- פון די הלכה , היוצא לנו מזה אז הלכה מוז נישט זיין פארבונדען דוקא מיט
מציאות , יקוב הדין את ההר.

 

[חול המועד]

איך פארשטיי נישט איין פשוט'ע זאך. אויב קוקט מען להלכה, ווייל רוב קיען זענען נישט כשר, קען מען דאך מיט די זעלבע גלעזער קיקן אויף די פאקט אז די אלע קיען לעבן אסאך מער פון 12 חדשים, וואס איז איז אמתדיג וואס מאכט עס טריפה להלכה.

 

[מרחשון]

די ראשונים רעדן שוין דערפון.
טייל האלטן אז ווען עס לעבט לענגער, איז עס א יוצא מן הכלל, אזויווי א נס, און נישט בדרך הטבע.
איך פארשטיי אז דו פרעגסט אבער אז דאס איז בכלל נישט קיין יוצא, נאר דער כלל גופא.
דארף מען וויסן צי עס איז טאקע אזוי.

 

[חול המועד]

די פוינט איז אז אויב ווערט בטל די הלכה פון רוב בהמות כשרות ווייל די מציאו איז אנדערש, איז אפשר דא שוין אויך די מציאות אנדערש אין די קיען קענען לעבן לענגער - והא ראי' אז זיי קענען לעבן פאר זייער זייער לאנג

 

[מרחשון]

איך פארשטיי.
ס'איז אבער צוויי באזונדערע סוגיות.
דאס אז רוב בהמות כשרות איז נישט קיין הלכה. עס איז (געווען) דער מציאות. און אז דער מציאות טוישט זיך, איז געטוישט.

וואו זעסטו אבער אז דער מציאות פון די י"ח טריפות האט זיך געטוישט?
ווען האסטו לעצט געמאכט אן עקסרעי אויף א קוה מיט א "געלעכערטע" לונג, נישט קיין בלויזע סירכה, און געזען ווי עס לעבט לענגער פון י"ב חודש?
אויב דו האסט אזוינס געזען, איז עס נאך א אלס קאנסידערט א נס, ביז די באווייזט טאקע אז "אסאך" קוען קענען אזוי לעבן.

 

[ריבי]

איך פארשטיי.
ס'איז אבער צוויי באזונדערע סוגיות.
דאס אז רוב בהמות כשרות איז נישט קיין הלכה. עס איז (געווען) דער מציאות. און אז דער מציאות טוישט זיך, איז געטוישט.

וואו זעסטו אבער אז דער מציאות פון די י"ח טריפות האט זיך געטוישט?
ווען האסטו לעצט געמאכט אן עקסרעי אויף א קוה מיט א "געלעכערטע" לונג, נישט קיין בלויזע סירכה, און געזען ווי עס לעבט לענגער פון י"ב חודש?
אויב דו האסט אזוינס געזען, איז עס נאך א אלס קאנסידערט א נס, ביז די באווייזט טאקע אז "אסאך" קוען קענען אזוי לעבן.

Click to shrink...

כדי להעיר , אז די אהנגינומענע כלל אז טריפה אינה
חיה , איז נישט קיין 100% פראצענטיגע פאקט, ווייל אין תלמוד איז עס א מחלוקת צו טריפה אינה חיה און עס איז פונקט אזוי דא א מאן דאמר אז טריפה חיה, אז אפילו א בהמה איז טריפה קען עס לאנג לעבן - די הלכה האט אהנגינומען אז טריפה אינה חיה - לגבי א ספק טריפה וואס איז נולד גיווארען מחיים און עס האט גילעבט איז א סימן אז עס איז נישט טריפה , טאמער איז דא א וודאי טריפה און עס לעבט שטייט ארויס אין די פוסקים אז עס בלייבט טריפה ,אויך איז דא תוספות אין חולין בשם רבינו תם,ער פרעגט א קשיא מען זעהט מענטשן וואס על פי הלכה זענען זיי טריפה און זיי לעבן לאנג , זאגט ער אדם אית ליה מזלא, א מענטש קען האבען מזל צו לעבן , קען דאך שוין זיין אז די בהמות האבען אויך מזל מכח דעם מענטשען וואס זייער מזל איז צו האבען פרנסה פון די קיען, אויסער דעם איז ידוע אז פאר 25 יאהר צוריק ווען עס איז גיוועהן די שערוריה פון די אפעראציעס אויף די בויך פון די קיען אז עס איז נקרע רוב הכרס, און מען האט מסלק די אלע בהמות, כאטש די אלע בהמות האבען לאנג גילעבט, ווייל דאס איז א דבר פשוט אז אויב איז א בהמה טריפה על פי הלכה, קען מען נישט זיך פארלאזען אויף דעם וואס די בהמה לעבט ,אויך איז ידוע די תוספות אז ביז ווי לאנג עס איז נישט עשטעבלישט אז עס איז דא די ספק טריפות ,און נאכדעם הייבט מען אהן די 12 חדשים, איז עס בכלל נישט אין חשבון, ווייל דאס ווערט אהנגירופען א חזקה שלא נתבררה,און עס האט נישט קיין האפט. למעשה האט מען דערמאנט
אז רבי הערשעל שעכטער נוצט נישט מילעך,מחמת די פאקט אז רוב בהמות ווען מען שחט זענען נישט
בחזקת כשרות, וואס דאס איז פעקטשועל, אפילו מען זאל זאגען (אויב מען קען אזוי זאגען ) אז דאס איז נאר וועגן חומרא, בלייבט די קשיא פארוואס נוצט מען די מילעך , פאר מיר קומט אויס אז די עיקר היתר איז, ווייל ביז מען זעהט נישט די טריפות פאר די אויגען, בלייב איך מיט די הלכה רוב בהמות כשרות, ועדיין צריך יישוב

 

[מרחשון]

קען דאך שוין זיין אז די בהמות האבען אויך מזל מכח דעם מענטשען וואס זייער מזל איז צו האבען פרנסה פון די קיען,

Click to shrink...

אזא חידוש וואלא געדארפט ערגעץ שטיין...

ווייל דאס איז א דבר פשוט אז אויב איז א בהמה טריפה על פי הלכה, קען מען נישט זיך פארלאזען אויף דעם וואס די בהמה לעבט

Click to shrink...

איך פארשטיי.
עס איז אבער לכאורה יא גאר א שטארקע ראי' צום תנא וואס האלט טריפה חיה.

 

[ריבי]

אזא חידוש וואלא געדארפט ערגעץ שטיין...


איך פארשטיי.
עס איז אבער לכאורה יא גאר א שטארקע ראי' צום תנא וואס האלט טריפה חיה.

Click to shrink...

ויש ליישב אויף א שטארקער אופן און מיט הלכה , נאר מען דארף א הקדמה , עס איז דא א משנה גיטין , המביא גט והניחו זקן או חולה נותן לה בחזקת שהוא קיים ,אז א שליח ברענגט א גט פון א
קראנקען אדער אלטער מאן קען ער עס איבערגעבן ווייל ער האט א חזקת חי, די גמרא פרעגט פון א דין
אז איינער זאגט פאר זיין פרוי הרי זה גיטך שעה אחת קודם מיתתו טאהר זי מער נישט עסן תרומה אויב דער מאן איז א כהן ווייל איך בין חושש אפשר איז יעצט פאר זיין שטארבן - איז דאך א סתירה,קומט רבא און איז מחדש שמא מת לא חיישינן שמא ימות חיישינן , -דאס מיינט אזוי,לגבי איבערגעבן דעם גט ווי די חשש איז אז ער איז גישטארבן זאג איך ער האט א חזקת חי,פונקט אזוי ווי ער האט גילעבט פריער, זאג איך ער לעבט יעצט אויך- , אבער לגבי תרומה ווי דער חשש איז אפשר גייט ער שטארבן איז נישט דא די חזקה ווייל יעדער גייט שטארבן טאר זי נישט מער עסן די תרומה , עיי״ש ,איז יעצט אזוי , דא ביי די בהמות פון מעלק
רוב בהמות ווערן גיבוירן כשר - רוב בהמות כשרות-
נאך היינט אויך ביי די לידה ,שפעטער מאכען זיך די סירכות, איז ביז ווי לאנג די בהמה לעבט און אין איך זעה נישט קיין שינוי, זאג איך עס האט די חזקת כשרות,כאטש איך ווייס עס גייט אפשר טריפה ווערן שפעטער,-זאג איך שמא נטרף לא חיישינן, פונקט ווי רבא זאגט שמא מת לא חיישינן, כאטש איך ווייס ער גייט שפעטער שטארבן - נאכמער די גמרא זאגט דאך אפילו זקן אפילו חולה - שמא מת לא חיישינן
דאס קען זיין א היתר מורווח , מיט דבש וחלב תחת לשונך .