מיין שווער און ניקאלאס קאפּערניקוס (מייסטערווערק)

[מי אני]

לגבי די געדאנק אז מ׳קען נישט מאטעמאטיש נארמאליזירן די פּראַבּעבּיליטיס פונעם פיין-טוּניִנג ארגומענט צו מאכן דערפון א מאטעמאטישע ארגומענט, האב איך געקלערט (בדרך צחות) אז דאס קען זיין א רמז אינעם פסוק (קהלת ז כט) אשר עשה האלקים את האדם ישר והמה בקשו חשבנות רבים. והיינו, אז לגבי די ראיה פון ״אשר עשה האלקים את האדם״, אז די בריאה וואס ה׳ האט געמאכט איז פיין-טוּנד פאר׳ן אדם, איז אבער, ״ישר והמה בקשו חשבנות רבים״, עפ״י די חשבונות ביי אינפיניט ו״רבים״, האט דאס א שוועריקייט מיט׳ן ווערן נארמאליזירט/״ישר״.

***

דר. בּרוּנאָ דזשיארדאני שרייבט אז עס זענען פארהאן פיר וועגן וויאזוי זיך מתמודד צו זיין מיט דאס וואס מ׳זעהט די פיין-טוּניִנג פון די פיזישע קאנסטענטס וואס דערלאזן (קארבּאן-בּעיסד) לעבן:

1). די שטארקע ווערסיע פונעם אנטראפּיק פּרינציפּ, וועלכעס לויטעט אז אלס א הנחה קדומה בתוך סייענס, אזוי ווי אַקעם׳ס רעיזאר וכדומה, אז די יוּניווערס (מאיזה סיבה) מוז האבן מעיקרא קאַנסטענטס וועלכעס דערלאזן לעבן.

2). אז דאס איז ביי די לימיטס פון אונזער מדע פון קאסמאלאגיע, און מ׳וועט קיינמאל נישט אָנקומען דאס פותר צו זיין, אזוי ווי די שיטה פון (נייע) מיסטעריעניזם וועלכעס לויטעט אז עס איז אוממעגליך און מ׳וועט קיינמאל נישט פותר זיין די חידה פון קאַנשׁעסנעס.

3). אז עס איז דא א טעלעלאגישע סיבה מחמת סופה וועלכעס ברענגט דאס אפיר. דאס קען זיין א טעאיסטישע/דעאיסטישע סיבה, אדער אפילו א פּאַנטעאיסטישע וואו די יוּניווערס/יקום אליינס ווערט צוביסלעך מער קאַנשׁעס/עוועיר פון זיך אליינס און ברענגט אזוי אפיר קאַנסטענטס צו דערלאזן לעבן. דאס קען אויך גיין אין איינקלאנג מיט דר. דזשאַן אַרטשיבּאָלד וויעלער׳ס פּאַרטיסיפּעטאָרי ענטראפּיק פּרינציפּ וועלכעס לויטעט אז עס פעהלט אויס א קאַנשׁעס אַבּזערווער וועלכעס זאל קאלעפּסן די וועיוו-פאָנקשען פונעם גאנצן יוּניווערס אז עס זאל בכלל זיין א יקום, וואס דאן וועט זיך עס אויסשטעלן לויט אלעס וואס שטימט ביז אהין אז דער אַבּזערווער זאל זיין און דאס טאקע קענען אַבּזערווירן. ונמצא מזה אז די יוּניווערס מוז האבן די קאַנסטענטס צו דערלאזן דעם אַבּזערווירער, ווייל די יוּניווערס איז פונקט אזוי אָנגעוואוזן אין אים ווי ער אין איר.

4). די מאָלטיווערס מיט אירע פארשידענארטיגע נוסחאות.

ער זאגט אז די מאָלטיווערס איז די בעסטע פון די אפציעס, זייענדיג אז די אנדערע גייען בעצם קעגן די פילאזאפישע הנחות אויף וועלכעס די סייענטיפיק ענטערפּרייז איז געבויט. אבער מאידך גיסא איז נישט זיכער אז אט די טעזע איז טעסטעבּל און פאָלסיפייעבּל, וואס איז ווייטער א יסוד אין סייענס. ווי אויך קען מען טענה׳ן אז מ׳רוקט פשוט ארויף די פיין-טוּניִנג פון די יוּניווערס צו די מאָלטיווערס: עס איז פיין-טוּנד ארויסצוגעבן א יוּניווערס בתוך אנדערע וועלכעס דערלאזט לעבן. ער ענטפערט דערויף:

There are three possible answers to this question. We may find in the future that one, and only one, fundamental theory is self-consistent and possible. But why would it be this specific theory that makes bio-friendly universes possible? Or we may find that several or many theories are self-consistent and possible. Maybe all these theories exist in reality, in the spirit of the “ultimate ensemble theory” (Tegmark 1998), there is no choice, and everything exists. Or maybe only one of these possible overarching theories actually exists, and we are led to understand why this one rather than another one: there has been a “choice,” which it is difficult to attribute to randomness, because randomness presupposes a process for the realization of random outcomes, and, by definition, there is no physical process over the fundamental law

Of course, it is very difficult to guess whether we shall have hints toward one or the other of these three answers in the future. At this stage of bold speculations, the preferred option is a matter of faith. In any case, we shall always face the issue raised by Leibniz: why is there something rather than nothing? And why is there this “something” rather than another one? Or, in other words: what is the origin of the substance that makes the world (Haeckel 1900)? What puts the “fire in the equations” that transforms mathematics into matter (Ferguson 2004)? Is it the mere logic of the only possible solution? Or does all what is logically possible have a correspondence in matter? Or is there a still unknown metaphysical process or reality that triggers/makes a choice?​

Click to shrink...

ער ענדיגט צו בנוגע די פערמי פּאראדאקס:

 

[מי אני]

ווי ארויסגעברענגט ארבעט די פיין-טוּנינג ארגומענט עפ״י בּעיס׳ טעארעם אין פּראַבּעבּיליטי: די פּראַבּעבּיליטי פון דאס אז עס איז דא א דיזיינער/ג-ט גיווען אז עס איז פיין-טוּנד פאר לעבן, איז די פּראַבּעבּיליטי פון דאס אז עס איז פיין-טוּנד פאר לעבן גיווען אז עס איז דא א דיזיינער/ג-ט, טיימס די פּראַבּעבּיליטי פון דעם אליינס אז עס איז דא א דיזיינער/ג-ט, דיוויידעד ביי די פּראַבּעבּיליטי פון דאס אז עס איז פיין-טוּנד. (דאס איז דאס זעלבע ווי זאגן אז די פּראַבּעבּיליטי פון פון דאס אז עס איז דא א דיזיינער/ג-ט גיווען אז עס איז פיין-טוּנד פאר לעבן, דיוויידעד בי די פּראַבּעבּיליטי פון דעם אליינס אז עס איז דא א דיזיינער/ג-ט, איז דאס זעלבע ווי די פּראַבּעבּיליטי פון דאס אז עס איז פיין-טוּנד גיווען אז אז עס איז דא א דיזיינער/ג-ט, דיוויידעד ביי די פּראַבּעבּיליטי אז עס איז פיין-טוּנד פאר לעבן.)

די פראבלעם איז אבער אז אין בּעיס׳ טעארעם איז דא די פראבלעם פון אלטע עווידענס. והיינו, אז טאמער איז שוין די ערשטע ״גיווען״ חלק שוין מבורר מעיקרא, איז דאך דאס בעצם א פּראַבּעבּיליטי פון (כמעט) 100%, און וועט מיר געבן אויף די לינקע זייט א פּראַבּעבּיליטי פון (כמעט) 100% ברור בכל אופן. און דאס זעלבע איז דא לגבי די פיין-טוּנינג וואס איז דאך מבורר שוין מעיקרא.

דר. בּרעדלי מאנטאן ענטפערט אז מ׳מוז טאקע זאגן אז מ׳רעכענט ״אור-פּראַבּעבּילטיס״, והיינו אז וואס וואלט ווען א מענטש געטראכט ווען ער ווייסט דאס אלעס נישט מעיקרא.

און ווי צוגעברענגט, טענה׳ט דר. דזשען נארוועסאן אז די בּעיסיען ארגומענט דערין טענה׳ט אז עס איז מער פּראַבּעבּל פאר די פיין-טוּנינג פאר לעבן גיווען אז ג-ט עקזיסטירט, ווי די פּראַבּעבּיליטי פאר די פיין-טוּנינג פאר לעבן גיווען אז ג-ט עקזיסטירט נישט. אבער דאס באדייט אז מ׳פארשטייט אז טאמער ג-ט עקזיסטירט וואלט ער געמאכט לעבן. אין אנדערע ווערטער, אז מ׳קען משיג זיין די מחשבות ורצונות פון ג-ט. אבער דאן קען מען נישט פלוצלינג טענה׳ן לגבי הרעות בעולם אז דארט זענען זיינע וועגן פלוצלינג אומפארשטענדליך.

 

[ההוא גברא]

והיינו, אז טאמער איז שוין די ערשטע ״גיווען״ חלק שוין מבורר מעיקרא, איז דאך דאס בעצם א פּראַבּעבּיליטי פון (כמעט) 100%, און וועט מיר געבן אויף די לינקע זייט א פּראַבּעבּיליטי פון (כמעט) 100% ברור בכל אופן. און דאס זעלבע איז דא לגבי די פיין-טוּנינג וואס איז דאך מבורר שוין מעיקרא.

Click to shrink...

איז דאס די זעלבע זאך ווי די אנטראפיק פרינציפל? פארוואס איז עס נאר 'כמעט' הונדערט פראצענט?

דא האב איך פראבירט צו wrap'ן מיין מוח ארום דעם, כ'בין נייגעריג אויב וואס כ'האב געשריבן איז טאקע ריכטיג.

'מי אני' להכניס ראשי, אבער אז מ'פרעגט איז כאטש דא א שאנס פון פארשטיין..

 

[מי אני]

איז דאס די זעלבע זאך ווי די אנטראפיק פרינציפל?

Click to shrink...

מ׳קען עס טאקע באטראכטן ווי א מאטעמאטישע פארמולעישאן פונעם אנטראָפּיק פּרינציפּ. עס איז אבער נישט ממש דאס זעלבע, ווייל די אַנטראָפּיק פּרינציפּ באציהט זיך צו דעם ביחס צו אונז אלס אַבּזערווירערס: אזא סארט בּעיסיען ריִזענינג וואו די דיון איז די פיין-טוּנינג גיווען אז אונז אבּזערווירן דאס. משא״כ די קשיא פון אלטע עווידענס דא איז מער לגבי דאס אז עס איז למעשה לייף סופּארטינג אפגעזעהן פון אַבּזערווירערס.

פארוואס איז עס נאר 'כמעט' הונדערט פראצענט?

Click to shrink...

איך שרייב די ״כמעט״ בסוגריים אלס די מאטעמאטישע פראבלעם דערין. מיינענדיג, אז אויב איז די עווידענס שוין לאנג דא מקודם, איז דאך דער סייענטיסט וכו׳ איבערצייגט דערין מיט א פּראַבּעבּיליטי פון 1, אדער ״כמעט״ און גאר נאנט צו 1. אין אזא פאל ברענגט דאס אונטער די מאטעמאטישע דיון דערין, וויבאלד לפי בּעיס׳ טעארעם קומט אויס אז די פּראַבּעבּיליטי מיין דיון גיווען די עווידענס, איז דאס זעלבע ווי די פּראַבּעבּיליטי מיין דיון דיוויידעד ביי די פּראַבּעבּיליטי מיין עווידענס. און אויב איז די פּראַבּעבּיליטי פון די עווידענס 1 אדער כמעט 1, טוישט דאס דאך (כמעט) נישט די פּראַבּעבּיליטי פון די דיון אליינס וואס ווערט דיוויידעד ביי די פּראַבּעבּיליטי פון די עווידענס וואס איז (כמעט) 1. און זייענדיג אז דאס אלעס איז די זעלבע ווי די פּראַבּעבּיליטי פון די דיון גיווען די עווידענס, וואס העלפט מיר די עווידענס. אין אונזער ספּעציפישע דיון, וואט די עווידענס איז דאס יכולת פאר לעבן, איז די פּראַבּעבּיליטי דערפון טאקע 1 אינגאנצן.

דר. טעאדאר דרעינדזש שרייבט טאקע די פירכא דו דערמאנסט אויפ׳ן צושטעל צו די צילשיסער:

I find this to be a very bad analogy to the case of the universe’s physical constants. There is nothing in the case of the universe that corresponds to a scheduled execution by firing squad. We know perfectly well how firing squads operate, based on how they have operated in the past. We know that if they are intent on doing their job, then they simply do NOT all miss! But there is no corresponding information about the process by which universes might acquire their physical constants. We would need to be aware of some connection between the process of physical-constant formation and the presence or absence of life forms in the universe. But we simply do not have any such information, and that in turn destroys the analogy. Those who put forward such bad analogies are simply showing their confusion about the issue at hand​

Click to shrink...

 

[מי אני]

דר. דזשאן ראַבּערטס טענה׳ט אז די פראבלעם פון אלטע עווידענס איז נישט עכט א פראבלעם ביי די פיין-טוּנינג ארגומענט. דאס איז ווייל די ארגומענט איז נישט אזוי ווייט באזירט אויף דאס אז די יוּניווערס דערלאזט לעבן, וואס דאס איז טאקע אלטע עווידענס. נאר די ארגומענט איז באזירט אויף דעם אז כדי אז עס זאל דערלאזן לעבן מוזן אסאך פיזיקס וועליוּס זיין אין א שמאלע רעינדזש (וביחס איינע צום צווייטן) וואס וואלטן לכאורה ווען געקענט זיין אייניג, די פונקטליכע פיין-טוּנינג, וואס דאס איז רעלאטיוולי ״נייע״ מדע.

אבער ענליך צו דר. האנס האלבערסאן׳ס טענה, טענה׳ט דר. יונתן ווייסבערג אז דאס פרעגט גאר אפ די פיין-טוּנינג ארגומענט! ווארום אויב איז די עיקר דיון וראיה פון די וועליוּ פון די קאַנסטענטס, דאן אויב וואלטן אט די עצם (מעטאַ) געזעצן פון די קאַנסטענטס וואס דערלאזן לעבן געווען לויזער, וואלט דער דיזיינער וואס וויל דוקא דערלאזן לעבן, די ״אלטע״ מדע, דאס דאך אויסגעשטעלט מיט לויזערע געזעצן. משא״כ אויב איז עס במקרה אזוי, קען מען זאגן אז עס איז במקרה אויסגעשטעלט מיט שטרענגערע/שמעלערע געזעצן צו דערלאזן לעבן. ער צייגט דאס מיט דעם:

דאס ווייזט אז עס איז אסאך מער יתכן אז לעבן זאל דערלאזט ווערן אויפ׳ן רעכטע זייט וואו די געזעצן זענען לויזער. איז אויב וועהלט מען במכוון, וואלט מען געדארפט צו זעהן אז די געזעצן זענען לויזער.

(וי״ל כדתירץ דר. וויליאם לעין קרעיג אז צו דערלאזן לעבן מחומר מיט לויזערע געזעצן איז א לאגישע סתירה מיניה וביה וואס איז נמנע אף מכל יכול. וממילא גייט לעבן מיט די קאַנסטענטס האנט-אין-האנט, און די חלק פון די קאַנסטענטס איז ״נייע״ מדע.)