סאטמאר מהר"א שליט"א

לעולם וואלט קיינער ניטאמאל געדארפט וויסן
מיינסט צי זאגן, לעולם וואלט ער נישט געדארפט האבן קיין 24 hour photographer און קיין פול סטעף סאושעל מידיע טיעם, צי פארשפרייטן יעדע ריר פאר די שווענץ
 
איז דאך אן אנדערע מציאות , דער רבי דארף ווען פארהאלטן פארוואס מען האט נישט געזונגען די פיוט -מי בן שיח - וואס יסודתו מהררי קדם , רבי אביגדור בעל הקנה , נישט זאגן אז דער פראבלעם איז אז מען האט געזונגען און גיבעטן רחמנות פון רבש״ע , קען זיין מען האט געדיטעט דעם קליפ .
רבי דארף ווען? ער איז די רבי אין זיין שטאט און פאר זיינע חסידים, ער טוט וואס ער האלט און פארשטייט, אז דו גלייכסט אים נישט אלס רבי, דאן הער אים נישט אויס
 
just for the record
מען האט ביי די חופה בכלל נישט געזינגען "מי בן שיח" - און די קליפ איז פון נאכן חופה
ס'שווער צי גלייבן אז די הייליגע שטאט איז די ערשטע פלאץ ווי מ'האט אפישעלי געדיטשט "מי בן שיח..."
 
מען קען מעיר זיין - אז א חתן כלה שטייען אונטער
די חופה -האופפולי איינמאהל אין זייער לעבן - און זיי ווילען מען זאל זינגען עפעס התעוררות,עפעס הארציג,און דער עולם האט גיוועהנליך אויך הנאה,
וואס באדערט דעם סאטמאר רבי,בעל לב אהרן,
אז ער דער דארף עס מבטל זיין , עס איז א פלא
וצריך יישוב,אפשר האט דער רבי גיהאנדעלט אהן
יישוב הדעת

עס איז א פלא
וצריך יישוב,
בכלל נישט קיין פלא🤣
 
וואס איז טייטש די ווערטער מי בן שיח? פון וואס רעדט זיך עס? מ'זינגט עס מיט אזא ערנסטקייט.
 
מווייסט נישט די מקור פונעם פיוט
 
מווייסט נישט די מקור פונעם פיוט
וואס איז די טייטש?
 
מווייסט נישט די מקור פונעם פיוט
וואס איז די טייטש?

פון טשעט GPT

להלן הפיוט "מי בן שיח שושן חוחים" מאת ר׳ ישראל נג׳ארה,
עם פירוש שורה־שורה בלשון ברורה, כדי להבין את עומק המשמעות — הן כפשוטו (שמחת החתן והכלה) והן ברובד הסמלי (קשר ה׳ וישראל):


---

🌸 מי בן שיח – פיוט לחופה

מחבר: ר׳ ישראל נג׳ארה (המאה ה־16)


---

🕊️ בית א׳

מִי בֶּן שִׂיחַ שׁוֹשַׁן חוֹחִים,
אַהֲבַת כַּלּוֹתָיו יוֹנָתִי בְּחֵיקוֹ.

פירוש:
מי הוא זה הצעיר הענוג, בן השיח, כמו שושנה בין קוצים?
הוא החתן, שחיבוקו שמור לכלתו, ליונתו.

> רמז: “כשושנה בין החוחים כן רעייתי בין הבנות” (שיר השירים ב׳, ב׳).
הנמשל: הקב״ה וישראל — עם ישראל אהוב בתוך עמים קשים.




---

💍 בית ב׳

לִבִּי וְנַפְשִׁי יוֹצְאָה לִקְרָאתוֹ,
בְּאָהֳלֵי חֲתָנִים קוֹל שָׂשׂוֹן וְקוֹל שִׂמְחָה.

פירוש:
הלב והנפש יוצאים בשמחה לקראת החתן.
האוהלים מלאים קולות רינה ושמחה.

> נמשל: כל הבריאה שמחה בקשר שבין ה׳ וישראל.




---

🌟 בית ג׳

יִשְׂמְחוּ שָׁמַיִם וְתָגֵל הָאָרֶץ,
וְיֹאמְרוּ כֻּלָּם: "אָמֵן, אָמֵן".

פירוש:
השמיים והארץ משתתפים בשמחת הנישואין, וכל היקום עונה “אמן”.

> רמז: "ישמחו השמים ותגל הארץ" (תהילים צ״ו, י״א).
הנמשל: שמחת הגאולה — חיבור רוח וארץ, שמיים ועם ישראל.




---

🌹 בית ד׳

נִשָּׂא קוֹל רִנָּה וְקוֹל תּוֹדָה,
בְּתוֹךְ יְרוּשָׁלַיִם קוֹל חָתָן וְקוֹל כַּלָּה.

פירוש:
העיר ירושלים מתמלאת בקול שמחה והודיה, בקול חתן וכלה.

> רמז: נבואת ירמיהו (ל"ג, י"א): “קוֹל חָתָן וְקוֹל כַּלָּה... כִּי אָשִׁיב אֶת שְׁבוּת הָאָרֶץ.”
הנמשל: גאולת ירושלים והשבת השכינה לציון.




---

💫 בית ה׳

תִּשְׁכֹּן בְּתוֹךְ עַמֵּךְ שְׁכִינָה נֶאֱמָנָה,
וּתְמַלֵּא הָאָרֶץ דֵּעָה וְשִׂמְחָה.

פירוש:
בקשה שהשכינה (נוכחות ה׳) תשרה בין בני האדם,
ושהעולם יתמלא דעת ה׳ ושמחה שלמה.

> הנמשל: איחוד חתן וכלה כסמל לשכינה בעולם.




---

🌾 חתימה

הפיוט מסתיים בדרך כלל במילים של ברכה ואיחול:

> “מהרה ישמע בערי יהודה ובחוצות ירושלים קול ששון וקול שמחה...”



ומיד אחר כך עוברים לטקס החופה או לשירת “עוד ישמע”.


---

💡 רעיון כללי

הפיוט “מי בן שיח” פועל בשני רבדים:

1. פשוטו: תיאור פיוטי של יופי החתן והכלה, שמחתם וקדושת החופה.


2. נמשלו: רמז לקשר הנצחי בין הקב״ה לישראל, בדומה לנישואין רוחניים.
 
זעי נאך פון טשעט GPT


שאלה
אני מחפש המקור להפיוט
"מי בן שיח שושן חוחים אהבת כלה משוש דודים הוא יברך את החתן ואת הכלה"


תשובה
הנוסח שאתה מצטט —

> "מי בן שיח שושן חוחים, אהבת כלה משוש דודים, הוא יברך את החתן ואת הכלה"



— הוא גרסה עממית־מודרנית מקוצרת של הפיוט הקדום "מי בן שיח" מאת ר׳ ישראל נג׳ארה, אך אינו מופיע במדויק במקורו של נג׳ארה.

נבהיר את הדברים בצורה מסודרת 👇


---

📜 הפיוט המקורי

הפיוט המקורי של ר׳ ישראל נג׳ארה נקרא:

> "מי בן שיח שושן חוחים"



והוא כולל עשרות בתים (לפי סדר א״ב), כל אחד מתאר את החתן, הכלה והשכינה בלשון שירית־סמלית.
הפתיחה שלו:

> "מי בן שיח שושן חוחים, אהבת כלולותיו יונתי בחיקו"



אין שם את השורה "הוא יברך את החתן ואת הכלה", שהיא תוספת מאוחרת.


---

🌹 הנוסח שאתה מביא

נוסח זה:

> "מי בן שיח שושן חוחים, אהבת כלה משוש דודים, הוא יברך את החתן ואת הכלה"



הופיע לראשונה במאה ה־20, והוא נוצר כחלק מפיוט חתונות עממי, שמבוסס על נגינת הפיוט המקורי.
הוא מושר בקהילות ספרדיות וירושלמיות, לעיתים גם בקרב אשכנזים, בעיקר בזמן כניסת החתן והכלה לחופה.

זהו בעצם עיבוד מודרני לפיוט העתיק, שמטרתו – לברך את הזוג בקצרה, בנוסח קליט ומוזיקלי.


---

🕍 שימוש ומנהג

בגרסה זו שרים רק בית אחד או שניים, בדרך כלל לפני החופה.

לעיתים מוסיפים "עוד ישמע בערי יהודה..." מיד אחריו.

המנגינה זהה לזו של "מי בן שיח" המסורתי.



---

🧾 לסיכום

פריטמידע

שם הפיוטמי בן שיח שושן חוחים
המחבר המקוריר׳ ישראל נג׳ארה (צפת, המאה ה־16)
הנוסח שאתה הבאתגרסה עממית מודרנית שנוצרה על בסיס הפיוט
שימושפיוט לחופה – כניסת החתן/כלה
משמעותבקשה לברכת שמיים על הזוג, ודימוי אהבת ה׳ וישראל
 
דאס וואָס איך האב פריער געשריבן אז מווייסט נישט קיין מקור, דאס איז אויפן פיוט "מי אדיר".
 
עכ"פ, מיט וויינען האָט דער פיוט זיכער נישט קיין שייכות.. אולי מיט דמעות של רגש ושמחה..
 
מִי בֶּן שִׂיחַ שׁוֹשַׁן חוֹחִים,
אַהֲבַת כַּלּוֹתָיו יוֹנָתִי בְּחֵיקוֹ.

פירוש:
מי הוא זה הצעיר הענוג, בן השיח, כמו שושנה בין קוצים?
הוא החתן, שחיבוקו שמור לכלתו, ליונתו.
איך האב מורא אז chat gpt האט דשאסט שפעקולירט וואס די טייטש איז... ווייל די נוסח איז מי בָן שיח מיט א קמץ, נישט מי בֶּן שיח. ס'טייטשט ווער ס'האט פארשטאנען (לשון בינה) די תפילות פון די אמהות וכו'.

דער גולם רעדט דארט פון שושנה בין הקוצים... פשוט געזוכט אין גאנץ תנ"ך עפעס ענליך....
 
האמיר יעצט קאנפירמד מיט איינעם וואס איז דארט געווען ביים חתונה.

די מעשה איז געווען אז די זינגערס זענען געווען אינעם זאל בשעת'ן זינגען ביים חופה און ווען די כלה האט זיך ארומגעדרייט דעם חתן האבן זיי געזינגען 'רבוש"ע האב שוין רחמנות'. מהר"א האט געפרעגט די ארומיגע אויב מ'האט שוין געזינגען 'מי בן שיח' ווען מ'האט אים געזאגט אז נישט האט ער באפוילן דעם עולם צו זינגען מי בן שיח (בשעת די זינגער האט ווייטער געזינגען רבוש"ע). נאכן חופה איז ער ספעציעל אריינגעגאנגען אין זאל געבן א פסק פאר די זינגערס.
 
האמיר יעצט קאנפירמד מיט איינעם וואס איז דארט געווען ביים חתונה.

די מעשה איז געווען אז די זינגערס זענען געווען אינעם זאל בשעת'ן זינגען ביים חופה און ווען די כלה האט זיך ארומגעדרייט דעם חתן האבן זיי געזינגען 'רבוש"ע האב שוין רחמנות'. מהר"א האט געפרעגט די ארומיגע אויב מ'האט שוין געזינגען 'מי בן שיח' ווען מ'האט אים געזאגט אז נישט האט ער באפוילן דעם עולם צו זינגען מי בן שיח (בשעת די זינגער האט ווייטער געזינגען רבוש"ע). נאכן חופה איז ער ספעציעל אריינגעגאנגען אין זאל געבן א פסק פאר די זינגערס.
לויט דעם איז דער סאטמאר רבי גערעכט, אז מען דארף נישט משנה זיין פון א מנהג וואס איז טראדיציע, הגם ער וואלט געקענט זאגן כפשוטו צום פוינט, מען זאל זאגן ווי דער מנהג. דאס וואס ער האט מוסיף געווען "דער רבש"ע האט סיי ווי רחמנות" איז סתם צו זיין קיוט, א גוט ווערטל.

די סאטמאר רבי'ס האבן א חוש צו ווערטלעך וואס עס בלייבט לדורות,
לדוגמא דער ערשטער רבי האט אמאל געזאגט "ושניים יסעו", די יאהרן פליען,
ער האט געזאגט די וועג אויף בארא פארק וואס געדויערט 18 מינוט איז א שיעור חימוץ (יענע צייטן איז די וועג געווען 18 מינוט),
ער פלעגט זאגן רוב סיפורים זענען שקר, און האט זיך געברענגט א ראיה אז דער זעלבער מספר זאגט איבער די עובדא, איז יעדעס מאל דא עפעס א שינוי,
דער פריערדיגער רבי האט אמאל געזאגט אויף א דעוועלאפמענט פון דירות, ווי אלע דירות זענען געווען טרעילערס וואס מען האט צוזאם געשטעלט,
און די הויז ווי דער דעוועלאפער האט פאר זיך דארט געבויעט איז געווען כדבעי, אזוי ווי עס פאסט, אריח על גבי לבינה, א בית בתפארתו, האט ער ממליץ גיוועהן "ויבן לו בית ולמקנהו (פאר די בהמות, די קונדן) עשה סוכות",

דער היינטיגער רבי זאגט אויך ווערטלעך, עס מוז אבער האבן חן, דעס איז עפעס לעקינג.
 
ער האט אפשר א נקודה. אבער איך מיין אז אלס א רבי וואלט ער ווען זיך געקענט נוהג זיין א משהו מער בדרכי נועם. קיינער האט נישט געמיינט דא קיין שלעכטס. מען מוז נישט אריינזינגען בשעת וואס דער זינגער זינגט, די קידושין וועט חל זיין אָן דעם. און מען קען אויפמערקזאם מאכן מיט א שמייכל און נעימות און אביסל ווייניגער זלזול.
 
Back
Top