טשערנאבלער מגיד'ס שטעקן

לשון פון רמב"ן פר' תולדות:


אז ס'ארבעט פאר עשיו קען עס ארבעטען פאר אונז..
ער רעדט פון א געבן א ברכה מיטן גאנצן הארץ און מיט רוח הקודש (-א גוטע מאאד).
כ'מיין אז ס'ארבעט נישט למפרע צו ווערן גוטע פריינט און א גוטע מאאד ווייל איינער פארקויפט למפרע דעם זכות פון געלט.
 
געבליבן אפאר אנגעזעצטע חברה וואס אידישקייט מיינט ביי זיי דעפרעסיע.

די אנדערע זענען אדער געווארן חסידים אדער גוים.
חוץ די חסידים גלייבט קיינער נישט די אלע מעשיות.

ס'האט מיר אמאל געזאגט אן ערליכע איד א ליטוואק, פארוואס פארציילן די חסידים מעשיות מוצאי שבת? ווייל עס שטייט דאך אז שבת האבן אפילו די עם הארצים מורא צו זאגן ליגנט. קומט אבער מוצ"ש נאכן זיך איינהאלטן פון זאגן ליגנט א גאנצע מעת לעת, קענען זיך שוין די עם הארצים נישט איינהאלטן און מען לויפט שנעל פארציילן מעשה'לעך.

איך געדענק בימי חורפי, ווען כ'האב נאך געגלייבט אין די אלע זאכן, נאך פאר כ'בין געקומען צום דעת, האב איך אמאל נאכגעזאגט פאר א גרופע ליטוואקעס א מקובל'דיגע מעשה וואס די מנחת אלעזר פלעגט פארציילן, (וויאזוי די גר"א האט געדארפט דורכגיין א תיקון אחר מאה ועשרים פארן זיך טשעפען מיט די חסידים, אז ער האט געמוזט הערן תורה פאר א יאר צייט פון עפעס א חסידישע רבי, איז געקומען די תורה, און ארומגעוויקלט די גר"א און אים אריינגעשלעפט אין גן עדן - עפעס אזוי גייט די מעשה - כ'האב עס שוין נישט נאכגעקוקט פאר יארן לאנג, קען זיין איך פארדריי אביסל) ווי נאר כ'האב געענדיגט פארציילן די מעשה מיט אן ערנסטקייט האבן זיי אלע אזוי אויסגעשאסן אין א געלעכטער, אזש זיי האבן זיך שיעור נישט דערשטיקט.
 
איך רעד נישט פון חסיד'ישע ווארימקייט, איך רעד פון די אמונה אין מופתים והמסתעף. איך קען נישט קאמענטן אויף יעדן פערעזנליך אבער ארטור גרין גלייב איך אז ער גלייבט נישט דערין (מסתם @יששכר כץ אויך נישט)
"אמונה" אין "מופתים" איז בולשיט.

אמונה מיינט בכלל נישט "איך גלייב", ווייל נישט גאט און נישט צדיקים ווערן גרויס פון הבטחות, און אוודאי איז דאס נישט זייער מעלה, און אויב יא זענען זיי אויך ווערדלאז. א גאט וואס דארף "הבטחות" איז קיין גאט נישט. אזוי אויך אמונת צדיקים, ס'מיינט נישט pledge of allegiance, ווייל אויב יא איז ער גאר ווייניג א געטליכער מאן, און זיין גאט נאך ווייניגער געטליך.

אמונה מיינט קאנעקשאן, וויפיל א מענטש וויל עקספיריענסן די עצם געטליכקייט, און וואס אמת'ע געטליכקייט מיינט פאר אים, ווי נאנט ער וויל זיין צו דעם, דאס איז אמונה, אזוי ווי ביי משה שטייט בכל ביתי "נאמן" הוא, דאס מיינט א נאנטקייט דורך זיך טשאטשקענען מיט די געטליכע געדאנק, פונקט ווי ס'שטייט ויהי "אומן" את הדסה. אזוי אויך אמן וואס מ'ענפערט מאך את ברכה, איז נישט קיין סטעמפל פון אפראוועל, ס'איז מער אזא איך הער, אל מלך נאמן, איך טראכט דערפון. אזא טייטש פון אמונה איז די איינציגסטע זאך נוגע ווען מ'וויל אינפיוז'ען ספיריטואליטי אין מאטעריאליזם.

ווען מ'האט א פראבלעם און מ'גייט צום רבי'ן, אז מ'קומט צו איינקויפן magic, וועט עס אייביג זיין א פראבלעם מיט ריעליטי. האסט אמאל געהערט ווען א צדיק בעהט אויס א חולה צום לעבן, זאל יענער בלייבן לעבן אויף אייביג? און אז די ברכה לעסט נאר א האלבע יאר און דערנאך פאקט די חולה פעק, הייסטעס אז די צדיק'ס magic איז אויסגעלאפן די ליעס? און אז די קוויטלער וועט שרייען העכער, וועט דער חולה לעבן פאר נאך פינף יאר וועגן אזוי גערופענע "אמונת" צדיקים? דאס איז ריין מאטעריאליזם, אזא אמונה ענדיגט זיך זייער שנעל, ווייל שקר אין לו רגלים.

נאר "מופתים" פון צדיקים ענדיגט זיך נישט מיט די "מופת". אז ס'דא א התעוררות פון בטחון אין באשעפער, מ'דערקענט מער ספיריטואליטי אלס מציאות, הייבט מען אן מיט עפעס, און וואס בעסער אלס מער. די "מופת" גרעניצט זיך מיט דער מענטש, ס'האט גארנישט מיט די תוצאות, ווייל בטחון איז מצד די בוטח נישט מצד דער מבטיח. די "אזוי גערופענע מופתים" איז גוט פאר מעשה ביכלעך. אז דער צדיק איז אין real life אן אפגעהיטענער מויל, אן אפגעהיטענער מח, טראכט נישט און רעדט נישט קיין שמוץ אויף קיינעם, איז וויליג זיך אפגעבן מיט צובראכענע יודן, איז ער די אדרעס פאר געטליכע awareness, און פון דארט און ווייטער איז הכל ריוח.

יעצט אז מ'נוצט גלייבן מיט מופתים אין די ריכטיגע וועג, קען זיין אז ארטור גרין'ס גלייבן אסאך מער ווי סתם בלינדע אמונה. אז ער טשאטשקעט זיך מיט טיפע געדאנקען איז זיין געדאנקנעגאנג מער ריין ווי מופתים בולשיט, אוודאי גלייבט ער נישט אין מופתים בעלאוני, ער שטודירט כאטש חסידות בעצם. וואס ער טוט אין פריוואטע לעבן איז זיין אייגענע דורכגאנג און נישט אונזער מעסטער, ס'קען גאר זיין אז ער איז דער עכטער מאמין לפי האמת. די זעלבע מיט הרב @יששכר כץ. אז מ'בולשיט נישט איז דער מענטש מער קאנעקטעד, אפשר פלאציר די אמונת מופתים דארט, ווער ווייסט אפשר ארבעט זייער וויי פיי בעסער, נאך אלעם האבן זיי גוטע "קאנעקשן", און "ווארימקייט" בלייבט טאקע די גרעסטע מופת.
 
לעצט רעדאגירט:
חוץ די חסידים גלייבט קיינער נישט די אלע מעשיות.

ס'האט מיר אמאל געזאגט אן ערליכע איד א ליטוואק, פארוואס פארציילן די חסידים מעשיות מוצאי שבת? ווייל עס שטייט דאך אז שבת האבן אפילו די עם הארצים מורא צו זאגן ליגנט. קומט אבער מוצ"ש נאכן זיך איינהאלטן פון זאגן ליגנט א גאנצע מעת לעת, קענען זיך שוין די עם הארצים נישט איינהאלטן און מען לויפט שנעל פארציילן מעשה'לעך.
די ליטווישע-מתנגדים גלייבן אפשר נישט אין די אלע חסידישע מעשיות, זיי דערוואגן זיך אבער נישט צו רעדן-שרייבן אויף הייליגע צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פארן אויבערשטן מיט זייער עבודה מיט אזא פרעכע זלזול ווי דיר.
 
ליין איבער די רמב"ן און פרוביר צו פארשטיין די "געדאנק" זיינע.
ער רעדט פון א געבן א ברכה מיטן גאנצן הארץ און מיט רוח הקודש (-א גוטע מאאד).
דאס מיינט אז ער structure'ט די אינטערעקשאן מיט יענעם אויף אן אופן אז ער זאל קענען זיך אוועקגעבן וואס מער.
That's a pretty nice attitude ער מאכט א געלעגנהייט צו טוהן גוטס פאר יענעם.
כ'מיין אז ס'ארבעט נישט למפרע צו ווערן גוטע פריינט און א גוטע מאאד ווייל איינער פארקויפט למפרע דעם זכות פון געלט.
די למפרע ארבעט אויך אזוי, ער זיכט א וועג ווי אזוי ער זאל דארפן "שולדיג" זיין פאר יענעם, מ'רעדט נישט פון cash deposits, מ'רעדט נישט פון "פארקויפן" זכותים, מ'רעדט פון אויף זיכען פון "אינטערען" טיש צו טוהן גוטס פאר א צווייטן.

ר' מאטעלע טשערנאבלער איז קיין סקעמער נישט געווען, היסטאריש גערעדט. איי די מעשה פון אויבן? ס'דא אסאך באבע מעשיות, מיין יונגעל דערציילט גרעסערע מופתים אויף אונזער רבי'ן, ווי לאנג ער זעהט נישט ווי איך לאך, לאז איך עס לויפן, ער וועט מעטשיורן מיט די יארן, ס'געשענט פון זיך אליינס
 
די ליטווישע-מתנגדים גלייבן אפשר נישט אין די אלע חסידישע מעשיות, זיי דערוואגן זיך אבער נישט צו רעדן-שרייבן אויף הייליגע צדיקים וואס האבן זיך מוסר נפש געווען פארן אויבערשטן מיט זייער עבודה מיט אזא פרעכע זלזול ווי דיר.
דו דארפסט רעדן מיט מער ליטוואקעס.

אז איינער איז געווען א גדול בתורה, ער האט ארויסגעגעבן א חדושי רע"א, א דרשות חתם סופר, אדער אפילו א ספר המקנה אדער שו"ע הרב, האט מען פאר אים דרך ארץ. אז האסט געקענט לערנען, יא חסיד נישט חסיד ביסטו ווערט עפעס, סתם א "צדיק" ווייל ער האט געפירט טיש מיט א ווייסע בעקיטשע און געגעסן געפילטע פיש און געהאט פארגלייבטע חסידים וואס פארציילן מורא'דיגע מעשה'לעך, דאס איז גארנישט ווערט.

בכלל איך בין נישט קיין ליטוואק, איך מאך חוזק פון זיי אויך...
 
דו דארפסט רעדן מיט מער ליטוואקעס.
ליטוואקעס מיט חסידים זענען אלע אייניג מיט וועם זיי ווילן גלייבן און פון וועם מ'וויל לאכן. די לצים פון ביידע זייטן וועלען אייביג לאכן, און די ערענסטע סיי דא און סיי דארט וועלען פון קיינעם נישט לאכן.
אז איינער איז געווען א גדול בתורה, ער האט ארויסגעגעבן א חדושי רע"א, א דרשות חתם סופר, אדער אפילו א ספר המקנה אדער שו"ע הרב, האט מען פאר אים דרך ארץ. אז האסט געקענט לערנען, יא חסיד נישט חסיד ביסטו ווערט עפעס, סתם א "צדיק" ווייל ער האט געפירט טיש מיט א ווייסע בעקיטשע און געגעסן געפילטע פיש און געהאט פארגלייבטע חסידים וואס פארציילן מורא'דיגע מעשה'לעך, דאס איז גארנישט ווערט.
איך וואלט דיך מציע געווען צו קוקן אין ספר ליקוטי תורה פון רבי מאטעלע טשערנאבלער.

איך גלייב אז סוועט נישט גרינג זיין די ערשטע פאר מאל, און קען זיין קבלה רעדט נישט צו דיר, אבער דאס איז קלאר אז דער מענטש איז געווען solid מלא וגדוש תוכן., די לעצטע זאך וואס ער איז געווען איז "סתם א צדיק" ווייל ער האט "געפירט טיש" אדער "געהאט פארגלייבטע חסידים". אזוי ווי דו זאגסט דאס איז טאקע גארנישט ווערד. אז מ'קוקט אבדזשעקטיוולי אז מעשה ביכלעך זענען נישט קובע ווערד, "האט מען פאר עם דרך ארץ" פונקט אזוי ווי די חת"ס און דער הפלא"ה.

ס'איז א יעדען'ס פריוואטע טשאויס פון ווי ער וויל נעמען זיין אינפארמעישן. אדער פון די תורה און חכמה פון די מענטש אליינס, אדער פון די מעשה ביכלך און גליונות.

גוגל עם, ערלויב דיך אביסל ריסוירטש. זיין פולע נאמען איז מרדכי טווערסקי, זיין טאטע האט געהייסן מנחם נחום, ער האט געהאט א שטעלע אין שטאט טשערנאביל, געבױרן 1770 אוועק 1837.

בכלל איך בין נישט קיין ליטוואק, איך מאך חוזק פון זיי אויך...
אמת ויציב...
 
לעצט רעדאגירט:
רוב ליטוואקעס האבן קיינמאל נישט געהערט פון ר' מאטעלע טשערנאבילער. אפשר נאר אלס די רבי פון דער בת עין, וואס לכבוד אים ווען מ'פאלט אריין אין א ספרד סמעדרש ערגעץ אין חשון, ווערט דארט סערווירט גוטע עסן. אחוץ דעם איז ער נישט קיין ארטיקל. ווען איך האב דערציילט פאר מיין חברותא אז דער לבושי שרד איז א תלמיד פון דער בע"ש, האט ער מיר נישט געוואלט גלויבן.

אבער די הערצה וואס חסידים האבן פאר דער טשערנאבילער מגיד האט אויך גארנישט מיט זיין גדלות צוטון. אפשר איז ער געווען גאר גרויס, אבער דאס איז א מקרה.
 
זלמן שעכטער
זלמן שעכטער׳ס עיקר אויפטו איז געווען סייקאדעליקס, וואס איז דעמאלט געווען א נייע זאך אין דער אלגעמיינער גאס, אריינגעברענגט דורך די היפי באוועגונג אין די שפעטע זעכציגער און פרי זיבעציגער יארן. דער שפיץ פון דער היפי באוועגונג איז געווען דער גרויסער פעסטיוואל אין וואודסטאק 1969, וואו דער עולם דארט האט געטריפט צוזאמען פאר עטלעכע טעג. אין די דאזיגע עקספיריענס האט שעכטער׳ן אינספירירט.
 
לעצט רעדאגירט:
זלמן שעכטער׳ס עיקר אויפטו איז סייקאדעליקס
בכלל נישט.

ער איז געווען אן עולם מלא און זיין אייגענארטיגע וועג, א מהלך פאר זיך, וואס ער האט פאר צענדליגער יארן משפיע געווען. ער איז געווען זייער "אריגינעל", ער אליינס געווען א חידוש, אן קיין אמצעים.

קוק זיין אוטובייטגרעפי, און זיינע צענדליגער ספרים, דרשות, וכו'. סיקאדעליקס ווערט אפשר דערמאנט דא אין דארט, און בכלל נישט די עיקר.
 
ס'כדאי צו לערנען אביסל ר' נחמן, ער איז גאר די מבין אין culinary arts תיקונים:




דאס הייסט נחל נובע מקור חכמה...
שוין יעצט זעה איך שוין פון וואנעט דו האסט גענומען דיין טשולענט רעסעפי
 
זלמן שעכטער׳ס עיקר אויפטו איז געווען סייקאדעליקס, וואס איז דעמאלט געווען א נייע זאך אין דער אלגעמיינער גאס, אריינגעברענגט דורך די היפי באוועגונג אין די שפעטע זעכציגער און פרי זיבעציגער יארן. דער שפיץ פון דער היפי באוועגונג איז געווען דער גרויסער פעסטיוואל אין וואודסטאק 1969, וואו דער עולם דארט האט געטריפט צוזאמען פאר עטלעכע טעג. אין די דאזיגע עקספיריענס האט שעכטער׳ן אינספירירט.
דאס איז נאר אן אמצעי פאר זיינע השגות, און דאס קען זיין זיין "עיקר" אמצעי.

סייקעדעליקס איז נישט קיין אינספירעישאן, סייקעדעליקס איזה נישט קיין השגה, שיטה, און אודאי נישט קיין "עיקר".

ער האט אנגעהויבן זיין קארעיר פאר סייקאדעליקס און גענדיגט אסאך ווייטער. אז מ'ווערט באקאנט מיט זיין חכמה זעהט מען וואס זיין "עיקר" איז געווען.
 
ליטוואקעס מיט חסידים זענען אלע אייניג מיט וועם זיי ווילן גלייבן און פון וועם מ'וויל לאכן. די לצים פון ביידע זייטן וועלען אייביג לאכן, און די ערענסטע סיי דא און סיי דארט וועלען פון קיינעם נישט לאכן.

איך וואלט דיך מציע געווען צו קוקן אין ספר ליקוטי תורה פון רבי מאטעלע טשערנאבלער.

איך גלייב אז סוועט נישט גרינג זיין די ערשטע פאר מאל, און קען זיין קבלה רעדט נישט צו דיר, אבער דאס איז קלאר אז דער מענטש איז געווען solid מלא וגדוש תוכן., די לעצטע זאך וואס ער איז געווען איז "סתם א צדיק" ווייל ער האט "געפירט טיש" אדער "געהאט פארגלייבטע חסידים". אזוי ווי דו זאגסט דאס איז טאקע גארנישט ווערד. אז מ'קוקט אבדזשעקטיוולי אז מעשה ביכלעך זענען נישט קובע ווערד, "האט מען פאר עם דרך ארץ" פונקט אזוי ווי די חת"ס און דער הפלא"ה.

ס'איז א יעדען'ס פריוואטע טשאויס פון ווי ער וויל נעמען זיין אינפארמעישן. אדער פון די תורה און חכמה פון די מענטש אליינס, אדער פון די מעשה ביכלך און גליונות.

גוגל עם, ערלויב דיך אביסל ריסוירטש. זיין פולע נאמען איז מרדכי טווערסקי, זיין טאטע האט געהייסן מנחם נחום, ער האט געהאט א שטעלע אין שטאט טשערנאביל, געבױרן 1770 אוועק 1837.


אמת ויציב...
ווי געשריבן, א ליטוואק וועט נתפעל ווערן פון א שטארקע קאפ וואס האט געלערנט פלייסיג און געשריבן גרויסע חידושים, בנגלה צי בנסתר.

איך ווער נתפעל פון ווער עס האט עפעס צוגעגעבן צו יומעניטי דא אויפן וועלט און געמאכט די וועלט, אדער כאטש א קהילה וכדומה פאר א בעסערע פלאץ. אז אלעס וואס מען האט פון אים איז א ספר געבויעט אויף קבלה (וואס איז זעלבסט א קוועסטשענעבל מקצוע), א שטעקן וואס מען האט מורא פון און פרויערישע גענייעטע סחורה מעג עס נישט צורירן, מיט נאכפאלגערס וואס פארציילן אז ער האט נאר געקענט א טובה טון פאר זיינע פיפל וואס האבן אים געגעבן געלט, דאן זע איך נישט פארוואס איך זאל אים ריספעקטירן מער ווי אהרן טייטלבוים. הרה"ג רבי משה מענדלסאון זצ"ל, וואס האט גענומען א פארמאכטע צוקוועטשטע כלל ישראל און איר מאדענעזירט און ארויפגעברענגט אויף א העכערן ניווא, אים טו איך ריספעקטירן.
 
לעצט רעדאגירט:
חוץ די חסידים גלייבט קיינער נישט די אלע מעשיות.

ס'האט מיר אמאל געזאגט אן ערליכע איד א ליטוואק, פארוואס פארציילן די חסידים מעשיות מוצאי שבת? ווייל עס שטייט דאך אז שבת האבן אפילו די עם הארצים מורא צו זאגן ליגנט. קומט אבער מוצ"ש נאכן זיך איינהאלטן פון זאגן ליגנט א גאנצע מעת לעת, קענען זיך שוין די עם הארצים נישט איינהאלטן און מען לויפט שנעל פארציילן מעשה'לעך.

איך געדענק בימי חורפי, ווען כ'האב נאך געגלייבט אין די אלע זאכן, נאך פאר כ'בין געקומען צום דעת, האב איך אמאל נאכגעזאגט פאר א גרופע ליטוואקעס א מקובל'דיגע מעשה וואס די מנחת אלעזר פלעגט פארציילן, (וויאזוי די גר"א האט געדארפט דורכגיין א תיקון אחר מאה ועשרים פארן זיך טשעפען מיט די חסידים, אז ער האט געמוזט הערן תורה פאר א יאר צייט פון עפעס א חסידישע רבי, איז געקומען די תורה, און ארומגעוויקלט די גר"א און אים אריינגעשלעפט אין גן עדן - עפעס אזוי גייט די מעשה - כ'האב עס שוין נישט נאכגעקוקט פאר יארן לאנג, קען זיין איך פארדריי אביסל) ווי נאר כ'האב געענדיגט פארציילן די מעשה מיט אן ערנסטקייט האבן זיי אלע אזוי אויסגעשאסן אין א געלעכטער, אזש זיי האבן זיך שיעור נישט דערשטיקט.
קומסט מיר פאר ווי יענער וואס פארשטייט נישט פארוואס דער עולם ווערט נתפעל פון קאסאוויצקי ער זינגט אפ-טון הייזעריג קען נישט זינגען וכו' און ווען מ'פרעגט צו ער האט אים שוין געהערט זאגט ער ניין מיין שכן האט מיר נאכגעזונגען.......
ברענגסט א ראיה פון ליטווישע אפיקורסים.....
 
ס'כדאי צו לערנען אביסל ר' נחמן, ער איז גאר די מבין אין culinary arts תיקונים:




דאס הייסט נחל נובע מקור חכמה...
אוי מאכסטו דא א טשאלנט, מ'רעדט דא פון ר' מאטעלע טשערנאבילער, וואס מישטו דא אריין ר' נחמן...?!
 
איך רעד נישט פון חסיד'ישע ווארימקייט, איך רעד פון די אמונה אין מופתים והמסתעף. איך קען נישט קאמענטן אויף יעדן פערזענליך אבער ארטור גרין גלייב איך אז ער גלייבט נישט דערין (מסתם @יששכר כץ אויך נישט)

Hasidism Without Supernaturalism
זייער פיין אבער נישט דאס אזי די חסידות פונעם בעש"ט
מופתים והמסתעף איז געוועהן אפגעפרעגט בדרך כלל
היינט מאכן מענשטען עס פאר א עיקר בשעת ס'איז אפילו נישט קיין טפל
 
אינטערעסאנט ווי אזא גרויסע חלק פון די עם חכם ונבון איז געפאלן פאר אפאר שוי שפילערס, און פון די גאר קלוגע מתנגדים איז גארנישט געבליבן.
וואס הייסט עס איז גאר ניט געבליבען?? עס איז דא מער מתנגדים ווי חסידים פרעג סיי וועלכע חסיד וואס ער זאגט וועגען א אנדערע רבי ער רעדט ערגער ווי א מתנגד און דער ליטע ווער רעדט נאך אויב פרעגסט עם וואס ער האלט פון זיין אייגען רביס ברודער.
 
המשך איבער כוחות פון צדיקים איז דא
 
היינט איז דאך קיין חסידות כלל נישט דא, נשתכחה תורת הבעש"ט
 
Back
Top