כוואליעס ארטיקל וויאזוי צו זיין א טייל פון עם ישראל

דער ארטיקל איז ערשינען אין דער "כוואליעס" אויסגאבע

שניאור ריבנר

פרישער קרעמלער
זיך איינגעשריבן
אפר. 15, 2025
מעסעדזשעס
2
רעאקציע ראטע
17
@שניאור ריבנר, ביטע קום אריין מיט דיין געהעריגע ניק, דו ביזט אן אור! שיין, קלאר, טיף, פון בריסק ביז ביאליק, פון דעם חכם אין די הגדה ביז ברוך שפינוזא, אלעס ווארפסטו אזוי שיין צאם אין א הערליכן פשעטל!
די חקירה איבער די purpose פון געזעץ אין די 'ספיריט פון הלכה' וועל איך לאזן פאר א ניכטערן מאמענט, אבער דיין לעצטע פאראגראף וועט ביי מיר בלייבן פארשריבן:
"אין באצוג צום רשע וואס שטייט? לפי שהוציא עצמו מן הכלל, כפר בעיקר. וואס מאכט אים פאר א כופר? נישט אז ער גלייבט נישט אין תורת משה, דאס שטייט נישט... דער חכם און דער רשע פרעגן די זעלבע קשיא. די איינציגער נפקא מינה איז, אז דער חכם וויל נעמען א חלק אין תורת משה, ער וויל זיך צושטעלן צום אידישן גייסט... דער רשע אבער, ער וויל זיך בלויז אפשיידן דערפון"
@שניאור ריבנר דיין ארטיקל איז געווען איינס אין דער וועלט!
צאמגעשטעלט וועלטן!
דו האסט עפעס א ספעציעלע קלארן הבנה (אפשר קומט עס פון בריסק),
האסט מיט א קלארקייט מסביר געווען די ליטוואַקעס, חסידים, ס'הערליך!
האסט באמת געמאכט מיין שמחת יום טוב!❤️❤️
שכח פארן ארטיקל איך האף און איך בעט אז דו זאלסט אונז מהנה זיין מיט נאך אזעלכע!
@שניאור ריבנר האט מיר גוט געדרייט אין קאפ א גאנצן יום טוב, מורא'דיג, גוט אויפגעבויעט, הערליך!

@כספי - א הארצן דאנק פאר אייער שבחים, ס'איז מיר א גרויס פרייד אז איר האט געליינט און הנאה געהאט.

אדאנק אויך צו @מלך @מר שושני

דיין קושיא (בשם שפינאזא) איבער די תועלת פון רעליגיע האט מיר גוט צונומען.
אבער דיינע קושיות אויפן ערשטן מהלך האב איך נישט אינגאנצן ארויס, ערשטנס ברענגסטו א ראיה פון ברית החדשה, נו מ'שטיינס געזאגט, פון דארט פרעגסטו א קושיא אויף אונזער רעליגיע? ס'איז אזוי ווי זאלסט פרעגן א קושיא אויפן ויואל משה פון די מגילת העצמאות...
נאכדעם ברענגסטו פון נפש החיים, קודם כל, אונז זעמיר דאך חסידים פאר א סיבה... צווייטנס, אפילו די חסידים האבן נישט געהאלטן אז אויב איינער שפירט וכו', זאל ער - למשל - נישט האלטן שבת, אדער עסן מצה וכדו', די גאנצע היתר וועט מען נאר נוצן ביי - למשל - סוז"ת וואס ס'איז דא פוסקים וואס מ'קען זיך אויף זיי פארלאזן (אויסער אפשר און קאצק).
דריטנס ברענגסטו א שיינע ראי' פון מארטין לוטער קינג דזשר.

על כל פנים, בעצם הנושא, פרעגסטו:
״און וואס טוט מען אין אזא סארט סיטואציע וואו היטן דעם חוק איז א סתירה צו דער אריגינעלער סיבת החוק?״

די גלויבונג ביי אידן איז, אז ג-ט האט אוועקגעשטעלט א סעט פון תרי"ג חוקים +, און דאס העלפט - למעלה מדרך הטבע - צוקומען צום סיבת החוק. וויאזוי מאכט מצה (מעל און וואסער), אדער לולבים בלעטער און אתרוגים אנקומען צום סיבת החוק, וואס דאס איז דביקות בד' און מידות טובות? איז טאקע שווער צו פארשטיין. וויאזוי קען גשמיות'דיגע אביעקטן, פועל'ן אויף דיין גוף, צו זיין מער משועבד צו אן העכערן נשמה'דיגן כח? צו אפלאזן אביסל דיין חומר, און נישט זיין אזויפיל פארנומען מיט זיך? איז טאקע למעלה מהשגתינו, אבער אזוי איז אוועקגעשטעלט די גלויבונג ביי אידן (עכ"פ ביי חסידי'שע אידן, וואס גייען לאורו פון זה"ק). און דאס איז טאקע גאר א שטארקע אפאזיציע צו די קריסטליכע גלויבונג, וואו די עיקר איז די דביקות, און זיי האלטן אז גשמיות'דיגע פעולות קענען דיך נישט ברענגען אהין. און וועגן דעם פארמיאוס'ן זיי טאקע אלע גשמיות'דיגע אקטיוויטעטן, וואו לעבן מיט א פרוי, און עסן וכו'. והבן. עכ"פ.

אבער דיין אויספיר איז געוואלדיג!

בנוגע אייער פראגע, איר זענט גערעכט וויפיל מ'רעדט וועגן דער אינהאלט פון זייערע סברות. אין בעצוג צום טענה פון פאול, למשל, קען מען אוודאי ענטפערן אז ער האט א טעות געמאכט - דער ציל פונעם מצוות איז ניט כדי מ'זאל אנקומען צו אמונה. ביים אידן איז טאקע די ראלע פון אמונה אנדערש: מיר היטן ניט די מצוות כדי מ'זאל האבן אמונה, נאר פארקערט, צוליב וואס מ'האט אמונה היט מען די מצוות (לכל הפחות לויט די וועלכע האלטן אז אמונה איז נויטיג אין אידישקייט. א דיסקוסיע פאר אן אנדערע צייט...).

אבער איך בין אינטערעסירט בעיקר אין די פארמע פון זיין טענה. דאס הייסט, איך האב געוואלט פארשטעלן א פאר דוגמאות וואו מ'קען זען אז וויפיל אונזער פארשטאנד פון הלכה איז אלץ געזעץ, און ממילא גייט עס ממחשבה למעשה, מוז מען זארגן וועגן אזעלכע סארט פראבלעמען. לרוב מאכט עס קיין חילוק ניט וואס איז די סיבה וואס ס'רעדט זיך, נאר דאס אליין אז עס ווענדט זיך, איז שוין א פראבלעם פאר די הלכה'דיגע סיסטעם. דאס גייט פאר אייער צווייטע פראגע אויך. כאטש איר זענט גערעכט אז די מתנגדישער דאגות האבן ניט אויסגעפירט למעשה, די פראבלעם איז גאר א טעארעטישע.

אגב, ס'איז אויך כדאי צו באצייכענען אז פאול פון ברית החדשה איז געווען א איד וואס האט גרינטלעך פארשטאנען דעם אידישער שטאנדפונקט. ער איז אפילו געווען מתלמידי רבן גמליאל (לכה"פ לדבריו. אין אונזער מסורת דער איינסיגע זכר איז אין גמרא שבת ל' וואס שטייט אז רבן גמליאל האט געהאט א תלמיד מלגלג, וואס קען אפשר זיין א רעפערענץ צו פאול אבער שטייט ניט אזוי אפען).
 
מיר האט נישט געשמעקט דאס נאכברענגען א שטיקל פון די קריסטן אזוי כאילו מ'רעדט פון א פסוק

ס'האט געגעבן אביסל א שלעכטע טעם אויף אנצוהייבן, און האסט אביסל מקצר געווען וואס דו האסט געוואלט ארויסברענגען מיט זיינע ווערטער

איך ווייס אז קרעמל קאלירט ארויס פון די ליין און געווענטלעך האב איך עס ליב, אבער דא האב איך געפילט אז ס'קומט נישט אריין אבער שוין, סארי פאר מיין קריטיק
 
א געוואלדיגע געוואלדיגע ארטיקל! ייש״כ!

מ׳קען אביסל צולייגן דערצו אז דער לעגאלער פילאזאף פרידריך וואן סאוויגני האט גע׳טענה׳ט אז זייענדיג אז ״געזעץ״ איז למעשה פון די מוסכמות, און אז עס דעוועלאפירט זיך נאטורליך פון די אייגנארטיגע מנהגי האומה, דארף יעדעס פאלק האבן אייגנארטיגע געזעצן וועלכע זענען אנדערש פון אלגעמיינע אָנגענומענע געזעצן וועלכע היטן אויף איר יוּניִק און אייגנארטיגע רוח און נאציאנאלקייט. ועפי״ז געבט דאס א שטערקערע קנייטש צו דעם באקאנטן פתגם פונעם רס״ג אז אין אומתינו אומה אלא בתורותיה - דאס איז ממש איר אייגנארטיגע אידענטיטעט און קולטור.

אגב, לגבי די חלק פון די נוצרים וועלכע האבן זיך טאקע געקריגט אויף אט די קאנסעפּשאן, איז אינטרעסאנט צו באמערקן אז דער תוס׳ יו״ט שרייבט בשם מפרשים באבות (א טז) אז פון רבן גמליאל און ווייטער באבות שטייט שוין נישט די לשון ״קיבל״ (ביז רבן יוחנן בן זכאי אין פרק ב משנה ח), וויבאלד דעמאלטס האט זיך שוין פארמערט מחלוקת ב״ש וב״ה און עס איז שוין טאקע נישט געווען קיין קלארע מסורה ע״ש. און רבן גמליאל האט טאקע דארט מעורר געווען אין די משנה זיך מסתלק צו זיין מן הספק. און מ׳קען אולי זאגן א רמז דערין אז רבן גמליאל איז דאך געווען מער סלחני כלפי די נוצרים, און דערפאר איז פונקט ביי אין דר די רמז אז עס שטייט שוין נישט ״קיבל״ לגבי די מסורת ומנהגי וחוקי האומה, וויבאלד או דאס איז געווען די פאָקעל פונקט צווישן יהודים ונוצרים.
 
מיר האט נישט געשמעקט דאס נאכברענגען א שטיקל פון די קריסטן אזוי כאילו מ'רעדט פון א פסוק
מיר איז עס צופעליג יא געפאלן, איך האב געהאלטן אז עס איז א שרייבערישע גאונות צו טון אויפן וועג וויאזוי @שניאור ריבנר האט עס אראפגעברענגט.
און אויב האסטו א פראבלעם מיטן עס אנרופן 'פסוק', מיין איך אז די גמ' ברענגט אויך צו 'פסוקים' פון ספרים חיצונים (כגון בן סורא) מיט רעספעקט.
 
מיר איז עס צופעליג יא געפאלן, איך האב געהאלטן אז עס איז א שרייבערישע גאונות צו טון אויפן וועג וויאזוי @שניאור ריבנר האט עס אראפגעברענגט.
און אויב האסטו א פראבלעם מיטן עס אנרופן 'פסוק', מיין איך אז די גמ' ברענגט אויך צו 'פסוקים' פון ספרים חיצונים (כגון בן סורא) מיט רעספעקט.
לא הרי בן סירא כהרי ברית החדשה
 
מיר איז עס צופעליג יא געפאלן, איך האב געהאלטן אז עס איז א שרייבערישע גאונות צו טון אויפן וועג וויאזוי @שניאור ריבנר האט עס אראפגעברענגט.
און אויב האסטו א פראבלעם מיטן עס אנרופן 'פסוק', מיין איך אז די גמ' ברענגט אויך צו 'פסוקים' פון ספרים חיצונים (כגון בן סורא) מיט רעספעקט.
איך האב גראדע נישט געשריבן אז מיין פראבלעם אז ער רופט עס פסוק, נאר אז ער האט עס געמאכט אויסקוקן ווי א פסוק, און מיט א פסוק האב איך געמיינט א פסוק פון תנך.

באט ס'איז אקעי, איך האב סתם געזאגט מיין געפיל דא, מ'קען האלטן אנדערש
 
Back
Top