אפגעפארענע קינדער, וואס איז דער ווייטאג?

[ראובן שפילער]

לאז אפ אידישקייט

א קינד האט א פליכט נישט וויי צו טוהן זיינע עלטערן!
יא, יעדע זאך וואס קען זיי וויי טוהן, אפי' זיי זענען פאנאטיש וכו'
א קינד קומט אויף די וועלט, געבן זיינע עלטערן זיך אפ מיט אים מיט אן אויסטערלישע געטריישאפט, און אלץ הכרת הטוב, דארף מען זעהן זיי נישט מצער צו זיין
וואס דו טוסט ביי דיך הא קערס,
אבער אין גאס, אדער פארנט פון דיינע עלטערן, דארפסטו זיכער מאכן זיי נישט צו ברענגען קיין עגמת נפש
יעדער קען זיינע עלטערן, און ווייסט וואס שטערט זיי, און מיט דעם דארף ער זיך רעכענען

Click to shrink...

וויפיל דארף מען זיך צושטעלן צו איינער וואס איך האלט איז נאריש

 

[פערפל]

די תורה הייסט מחלל זיין ביי פיקוח נפש נישט די גוף

Click to shrink...

אפילו ביי א פרייע איד.

קוקט ער דייקא יא אין די תורה

Click to shrink...

און ער זעט… אז די תורה אליינס פארשטייט אז ס׳איז דא א נפקה מינה.

 

[פערפל]

לאז אפ אידישקייט

א קינד האט א פליכט נישט וויי צו טוהן זיינע עלטערן!
יא, יעדע זאך וואס קען זיי וויי טוהן, אפי' זיי זענען פאנאטיש וכו'
א קינד קומט אויף די וועלט, געבן זיינע עלטערן זיך אפ מיט אים מיט אן אויסטערלישע געטריישאפט, און אלץ הכרת הטוב, דארף מען זעהן זיי נישט מצער צו זיין
וואס דו טוסט ביי דיך הא קערס,
אבער אין גאס, אדער פארנט פון דיינע עלטערן, דארפסטו זיכער מאכן זיי נישט צו ברענגען קיין עגמת נפש
יעדער קען זיינע עלטערן, און ווייסט וואס שטערט זיי, און מיט דעם דארף ער זיך רעכענען

Click to shrink...

גערעכט.

אבער דער קינד איז אויך נישט שולדיג אז מ׳האט איהם אראפגעברענגט אויף די וועלט.

אז די עלטערן האבן אפגעמאכט אראפצוברענגען א נשמה דארפן זיי (די עלטערן) צוזאגן און זיך באשווערן צו טוהן אלעס פאר זייער קינד.

(ס׳בעצם אן עקסטערע שמועס פאר זיך)

 

[ראובן שפילער]

אפילו ביי א פרייע איד.

און ער זעט… אז די תורה אליינס פארשטייט אז ס׳איז דא א נפקה מינה.

Click to shrink...

אבער ער האלט די תורה הייליגער ווי די לעבן ווייל עס ווענדט זיך וואס די תורה לאזט און טאקע ביי די ג' חמורות וועט ער (לדעתו) נישט מחלל זיין

א פרייע איד האט א נפש

 

[אפענער]

לאז אפ אידישקייט

א קינד האט א פליכט נישט וויי צו טוהן זיינע עלטערן!
יא, יעדע זאך וואס קען זיי וויי טוהן, אפי' זיי זענען פאנאטיש וכו'
א קינד קומט אויף די וועלט, געבן זיינע עלטערן זיך אפ מיט אים מיט אן אויסטערלישע געטריישאפט, און אלץ הכרת הטוב, דארף מען זעהן זיי נישט מצער צו זיין
וואס דו טוסט ביי דיך הא קערס,
אבער אין גאס, אדער פארנט פון דיינע עלטערן, דארפסטו זיכער מאכן זיי נישט צו ברענגען קיין עגמת נפש
יעדער קען זיינע עלטערן, און ווייסט וואס שטערט זיי, און מיט דעם דארף ער זיך רעכענען

Click to shrink...

וואס איז די גבול? דער וואס איז אויפגעוואקסן אין העלבראנץ טאר אויך נישט ארויסגיין פון דארט אויב עס שטערט פאר זיינע עלטערן?

 

[א איד]

אנטשולדיגט אבער דיין צוגאנג דא איז עקסטרעם און די מהלך המחשבה נישט נאר ס'העלפט נישט נאר ס'מאכט שאדן, אסאך שאדן. ס'קען טאקע זיין אז דו האסט א שטארקע לאגישע טענה אבער לאגיקע העלפט בכלל נישט אין אזאנע פעלער. נאר היילן די פילינגס העלפט ווען ס'קומט צו פילינגס. ווען דו וועסט פארשטיין אז די קינדערס אויפפירונג האט אויך נישט מיט לאגיקע גארנישט צו טוהן נאר בלויז פילינגס דאן וועסטו פארשטיין פאר דיין לאגיקע קען נאך מער שאדן מאכן.

Click to shrink...

מ'דארף קענען מחלק זיין צווישען וואס די עלטערען מעגן/קענען עקספעקטען און דאס וואס אן ערוואקסענע קינד זאל עסקפעקטען פון זיך נישט צו זיין אזאוי סעלפיש און גערעכט.

 

[קליינע צדיק'ל]

איך ווייס נישט אויב עס קומט ממש דא אריין
אבער למעשה האב איך דער שאלה אסאך מאל
איז עס טאקע ריכטיג אז א טאטע זאל בכלל וועלן באופן פארלאנגען נישט סתם אין קאפ א רצון, נאר מער א רצון מיט א באפעל און פרעשור אא"וו
אז א קינד זאל טון כך וכך און ער זאל גיין אנגעטון אזוי און אזוי וכהנה פילע משלים
אדער קען מען עס אנקוקן אז מ'מעג אפשר האבן א רצון און פראבירן איידלערהייט דאס צו פראמאויטן אבער די רגע די קינד וויל נישט אדער שטיפט צוריק
דארף מען אפלאזן און פארשטיין אז למעשה איז ער א אייגענע מענטש מיט א אייגענע רצון, מחשבה, און נפש......
(פינקט אזוי ווי איר וואלט געפילט כלפי אייער טאטע)

 

[דער גאלדענער אדלער]

מ'דארף קענען מחלק זיין צווישען וואס די עלטערען מעגן/קענען עקספעקטען און דאס וואס אן ערוואקסענע קינד זאל עסקפעקטען פון זיך נישט צו זיין אזאוי סעלפיש און גערעכט.

Click to shrink...

שוין ווייטער לאגיק! וויפיל משפחות ווערן צופליקט און צודריקט, וויפיל קינדער קושן די ערד צו פרי פון אזויפיל לאגיק, ממש א ווייטאג! מ'וועט מאכן רולס אין שטוב.... יא יא ביטע ווייז מיר נומבערס, סטאטיסטיקס, וויפיל פון אזעלכע שטיבער מיט אנגעווייטאגטע קינדער זענען געהיילט געווארן ווען מ'האט געמאכט רולס און מ'האט געארבייט מיט לאגיקע, נאמבערס האבן א נאטור אז זיי באהאלטן זיך נישט זיי זענען אפן פאר יעדן צו זעהן.

 

[לאז לעבן...]

די פעין איז זייער פארשטענדליך אזויווי אנדערע האבן שוין דא געשריבן. די פראבלעם איז נאר און נישט סתם א פראבלעם נאר א גרויסער פראבלעם (נוסח מהר"א) וואס קען מען דען אויפטוהן מיט די פעין? וואס קען עס אויפטוהן אויפן קינד? בעסער צו מאכן דעם מצב המשפחה, פון די אנדערע קינדער אינדערהיים? און דער ביטערער ענטפער דערפאר איז, נישט נאר גארנישט, נאר ס'גייט גאר אסאך ערעגער מאכן די מצב סיי מיט דעם דעם קינד און סיי פאר די גאנצע משפחה. ענערגיע, סיי גוטע און סיי שלעכטע זענען ווי א ונתנו, ס'גייט אהין און צוריק. און די איינציגסטע עצה איז, טאקע נישט גרינג און נישט ביליג נאר צו זוכן הילף פון דרויסן צו קענען מענעדזשען די פעין און קענען מאכן פון לעמען, לעמען דזשוס.
און דאס איז טאקע וואס אבי פישהאף, קשר נפשי מיט נאך אנדערע יחידים צדיקים בדורנו טוהן, זיי זוכן נישט צוריק צו ברענגן די קינדער נאר פשוט געזונט צו מאכן די עלטערן דורך דעם וואס די עלטערן זאלן זיך נישט שעמען מיט זייערע קינדער נאר אינדזשויען זייערע קינדער, מיט שפירן זייערע הנאות און ווייטאגן זייערע ווייטאגן.

עלטערן כדי זיך צו היילן פון זייער פארשטענדליכע פעין, די ערשטע זאך איז זיך צן לאזן היילן, צו מאכן עקספאזשור טערעפי, ס'בכלל נישט גרינג אבער איינמאל די עלטערן שפירן שוין נישט די דרוק פון די ארומיגע גאס ווייל יעדער ווייסט שוין עניוועי זענען שוין זאכן אסאך אסאך גרינגער און דאס איז טאקע א גרויסע חלק וואס אבי פישהאף טוהט, ער גיבט גרופ טעראפי ווי צוואנציג-דרייסיג קאפּלס מיט אזעלכע קינדער קומען זיך צוזאם ביינעם און ער שטעלט צו פראפענעסיאלע טערעפיסטן מיט א גאנצע שטאב, מיט וועם מ'קען רעדן, און יעדער קען דערציילן פאר'ן ציבור זיין/איר אייגענע עקספיריענס, דאס איז נישט קיין גרינגע פראגראם, דאס איז א צוויי טאגיקע פראגראם וועלכעס צודריקט דעם איגאו און עפענט אויף דעם מענטש'ס וואלנערביליטי. נאך אזא פראגראם איז מען כמעט ווי א קאר נאך א פסח קלינינג.

עלטערן ברויכן אויך געדענקן אז פאר קינדער צו מאכן א טויש און טוהן אנדערש ווי די עלטערן האבן זיי פארגעשריבן און עווענטואל ארויסגיין פון דערהיים אלץ טינעידשזאר ווען מ'ברויך האבן די עלטערן פאר גיידאנס און ליבשאפט איז בכלל נישט גרינג פאר'ן קינד מילד גערעדט, ווי אנגעווייטאגט די עלטערן זענען, זענען די קינדער אסאך אסאך מער אנגעווייטאגט און דאס קען זיין מחמת כמה וכמה סיבות, ביי יעדעם איינעם אנדערש, און די קינדער זענען יונג, משא"כ די עלטערן זענען שוין אדאלטס ליגט אויף די עלטערן א חיוב זיך צו לאזן היילן ערשט און נאר אזוי וועט זיין א רפואה פאר די גאנצע משפחה.

Click to shrink...

Moshe told me that if he would realize that what's really bothering him is the fear of judgment and social pressure, he would never deal with it the way he did and he would make sure to deal with his children's emotional problems first.
Moshe had some other stuff in his life where people looked down at him and he never ever let this effect his kids, but here he lost himself, since he didn't realize what it was.

 

[א איד]

שוין ווייטער לאגיק! וויפיל משפחות ווערן צופליקט און צודריקט, וויפיל קינדער קושן די ערד צו פרי פון אזויפיל לאגיק, ממש א ווייטאג! מ'וועט מאכן רולס אין שטוב.... יא יא ביטע ווייז מיר נומבערס, סטאטיסטיקס, וויפיל פון אזעלכע שטיבער מיט אנגעווייטאגטע קינדער זענען געהיילט געווארן ווען מ'האט געמאכט רולס און מ'האט געארבייט מיט לאגיקע, נאמבערס האבן א נאטור אז זיי באהאלטן זיך נישט זיי זענען אפן פאר יעדן צו זעהן.

Click to shrink...

ר' איד איך בין נישט דא דעקומען מיט לאגיק, שכל אדער רגש
עמרם האט געזאגט א סברה וואס דו האסט פראבירט די אפפרעגען האב איך גענטפערט מיט א יש לחלק
ווען ס'קומט למעשה פארשטייט זיך איז עפעס אנדרע, אויב דו וועסט איבער ליינען וואס איך האב געשריבען [האף איך אז] דו וועסט אז איך האב נישט גערעדט פון למעשה נאר פון עמרם'ס פוינט.
ווער נישט אזוי געטריגערט פון יעדע ווארט

 

[דער גאלדענער אדלער]

ר' איד איך בין נישט דא דעקומען מיט לאגיק, שכל אדער רגש
עמרם האט געזאגט א סברה וואס דו האסט פראבירט די אפפרעגען האב איך גענטפערט מיט א יש לחלק
ווען ס'קומט למעשה פארשטייט זיך איז עפעס אנדרע, אויב דו וועסט איבער ליינען וואס איך האב געשריבען [האף איך אז] דו וועסט אז איך האב נישט גערעדט פון למעשה נאר פון עמרם'ס פוינט.
ווער נישט אזוי געטריגערט פון יעדע ווארט

Click to shrink...

קען זיין ביסט גערעכט, טוה מיר פליז א טובה און היילייט מיר די ווערטער אדער קאליר עס מיט אנדערע קאלירן אויף וואס דו שפירסט אז איך ברויך מער אריינקוקן און אויב איך שפיר אז דו ביסט גערעכט וועל איך נישט האבן קיין שום פראבלעם דיר מודה זיין על האמת

 

[אנטוישטער יונגערמאן]

די פעין איז זייער פארשטנעדליך
- ווי איך פארשטיי איז די עיקר נושא אויב מ'קען למעשה האבן א טענה אדער א תביעה אויף יענעם קינד אדער נישט.
- ווי אויך ווען מ'האט א תביעה אדער פעין וואס איז מובן און פארשטענדליך זאל מען עס אבער איידענטיפייען אלס פריוואטע ווייטאג און פראסטרעישין
וואס די פילינגס (פריוואטע) זענען זאכן וואס מ'קען פראבירן צו ארבעטן אויף למחצה לשליש ולרביע, על אף וואס עס איז זייער שווער און פיינפול.
אבער עס נישט אנהענגן פאלשערהייט אז עס באדערט באמת פאר די באשעפער'ס וועגן און פאר זיין כבוד נעמט מען זיך אן און מ'פייניגיט רודפ'ט אד"ג..
וואס אויסער דעם וואס עס איז פשוט רובי דרובי מאל נישט אמת איז עס זיכער זיכער נישט עפפעקטיוו און ברענגט די פארקערטע תוצאות.

א שטיקל הבחנה איז אז אויב מיינסטו ממש ריין לשם שמים וכבוד שמו יתברך פארוואס באדערט דיר עס נאר ביי דיין קינד און נישט ביי יענעם, ופשוט הוא.

אז מ'רעדט שוין וויל איך דערמאנען א ווארט וואס איך האב נאכגעהערט פון ר' יעקב יוסף טווערסקי זון פון סקווירא'ער רבי, האט ער געזאגט בנוגע קשר נפשי מיט אבי פישהוף'ס מהלך, כלפי די אלע וואס האבן טענות אז עס איז נישט די ריכטיגע וועג וכדו', אז עס קען אפשר זיין אז אלעס איז אמת, אבער די מציאות איז אז פון טון די אנדערע מהלכים, נישט עקסעפטן אא"וו קומט מען זיכער נישט אן, משא"כ מיט די מהלך איז דא א טשענס

Click to shrink...

א טשענס אויף וואס?

אז דאס קינד זאל צוריקקומען/טון מער וואס די עלטערן ווילן ער זאל פּערפארמען?

 

[פערפל]

א טשענס אויף וואס?

אז דאס קינד זאל צוריקקומען/טון מער וואס די עלטערן ווילן ער זאל פּערפארמען?

Click to shrink...

אז די קשר מיט די עלטערן זאל בלייבן שטאנדהאפטיג.

 

[מצליח]

יוצר שטיסל:​

בדיעבד אתה מצטער על הדרך שעשית מהעולם החרדי החוצה ובחזרה?

"לא, לא הייתי מחליף פסיעה אחת מתוך הדרך הזו, אבל תמיד יש דברים שאתה מצטער עליהם. אני בעיקר מצטער על הצער שגרמתי להורים שלי".

 

[קליינע צדיק'ל]

אז די קשר מיט די עלטערן זאל בלייבן שטאנדהאפטיג.

Click to shrink...

וואס דאס ריזאלט אסאך מאל אז די קינד פראבירט זיין נישט ווי צו טון
אבער נאר ווען מ'טוט עס נישט מיט די כוונה על מנת לקבל פרת

 

[אנטוישטער יונגערמאן]

אז די קשר מיט די עלטערן זאל בלייבן שטאנדהאפטיג.

Click to shrink...

נישט אלעמאל איז עס א תועלת
צומאל זענען ביידע צדדים, די עלטערן און דאס קינד אין נישט א געזונטע פלאץ עמוישינעלי צו קענען האבן א גוטע קשר, און ס׳איז ווי אויפרייסן א וואונד פונדאסניי יעדעס מאל זיי שטויסן זיך אן אין איינע דעם צווייטנס פארשידארטיגע מהלכים (צו ס׳איז מהלך המחשבה, מהלך החיים, וואס אוממער ס׳פילט פאר די עלטערן ווי א דאָרן אין אויג), קען זיין אין אנפאנג בעסער צו לאזן דאס קינד אויסוועהלן זייער preference אויב מ׳זאל בכלל זיין בקשר, אדער אפילו ווען יא, ווי אפט און אויב מ׳זאל נאר קאנטאקטן אויפ׳ן פאון אדער אויך זיך טרעפן in person

פארשטייטצעך אזא מהלך איז נאר געזונט אויב דאס קינד האט וואו צו עסן און שלאפן און האט א געהעריגע support system אים ארויסצוהעלפן כסדר. Human connection איז צומאל נאך אפילו וויכטיגער ווי וואסער פאר survival.

 

[אנטוישטער יונגערמאן]

@לאז לעבן... איך האב געהאט זייער ענדליכע שמועס מיט א נאנטע משפחה מיטגליד.
בדר"כ ווען מען גראבט אביסל אונטער די אידישקייט טענות טרעפט מען א פארוואונדעטע איגאו וואס האט געכאפט א מיאוס'ע שטאך. דאס איז די סיבה פארוואס עס טוט אזוי וויי

Click to shrink...

איך מיין ס׳איז נישט ביי יעדן אזוי פשוט. ווען די זעהסט א טאטע וואס פירט זיך אויף ווי א חי׳ צו זיין קינד דעמאלס פארשטייטצעך אז ער איז א קנעכט צו זיין איגא און מסתם א נארסיסיסט

אבער איך ווייס פון וואוילע עלטערן וואס עסן זיך דאס געזונט, פשוט ווייל אין אונזער קרייז איז עס אזוי אויסגעשטעלט אז אויב א קינד גייט ארויס פונ׳ם סיסטעם באשולדיגט מען די עלטערן אנשטאט די סיסטעם (און זיי גלייבן נעבעך אויך אז זיי זענען at fault דא)

ממילא ווי קען קען בארוהיגן א צובלוטיגט הארץ וואס האט א גאנץ לעבן זיך צוריסן און זיך אוועקגעגעבן בלב ונפש צו פאלגן אלעס וואס מ׳האט זיי געהייסן און די סיסטעם האט זיי פאר׳סם׳ט דאס לעבן פון זייערע קינדער מיט זיי בענאזאם, ס׳איז א הארץ רייסעניש indeed

 

[א איד]

קען זיין ביסט גערעכט, טוה מיר פליז א טובה און היילייט מיר די ווערטער אדער קאליר עס מיט אנדערע קאלירן אויף וואס דו שפירסט אז איך ברויך מער אריינקוקן און אויב איך שפיר אז דו ביסט גערעכט וועל איך נישט האבן קיין שום פראבלעם דיר מודה זיין על האמת

Click to shrink...

thats an option, or a better option is to look if I am quoting someone and what the subject was before jumping to conclusions

 

[א איד]

אבער איך ווייס פון וואוילע עלטערן וואס עסן זיך דאס געזונט, פשוט ווייל אין אונזער קרייז איז עס אזוי אויסגעשטעלט אז אויב א קינד גייט ארויס פונ׳ם סיסטעם באשולדיגט מען די עלטערן אנשטאט די סיסטעם

Click to shrink...

(און זיי גלייבן נעבעך אויך אז זיי זענען at fault דא)

Click to shrink...

דו זאגסט צוויי שטארקע נקודות בנשימה אחת, צוטייל איך עס לתועלת

 

[קהל׳ס נער]

לאמיר עס אנקוקן עקסטרעם.
שטעל דיך פאר אז א ראטשילד אייניקל וואס שטאמט פון דורי דורות אריסטאקראטן, איז איין טאג מחליט אז ער האט שוין נישט קיין נערוון פאר די קרעפ, און ער מופט אוועק פונעם סיטי אריין אין עפעס א פארעם (מיט א פתח פ'). ביים עק פארעם געפינט זיך דער שטאל פון חזירים, פון וועמען יעדער איינער שטייט זייער ווייט וויבאלד דער גערוך איז ערגער פון א סוער. דארט האט ער געטראפן א מקום מנוחה, און ער פארברענגט דארט זיינע טעג...
וואס איז פשט פון זייער פעין? ער איז דאך אזוי באקוועם!?

Click to shrink...

נו וואס טאקע? אז ס׳איז עם באקוועם דארט איז דאך גוט!
פארוואס מוז א יעדער אריין פיטן אין אונזער באקס פון ״גוט״ און ״באקוועם״?
נאר וואז׳שע דען? דער אייניקעל מאכט בושות פאר די שיינע רוטשילד משפחה, די וואויל בארימטע משפחה אן קיין איין גע׳גטע פעטער אדער אנדערע פעלערס, קומט דא איין אייניקעל און זעצט זיך אריין ציווישן די חזירים, ס׳בושות איך האלט עס נישט אויס, פארשטייט זיך אז מען מיינט עהעם…. זיין טובה אמער זיצען אין חזירים אפּפאל איז דאך נישט געזינט, און ס׳קען ברענגען מחלות…..

שאָט די ף׳ אָפּ די שקרן, די געסט נישט קיין שיט פאר זיין געזינט, ס׳איז די בושות וואס עסט דיך! שלינג עס אראפּ און קאנטראל נישט יענעמס לעבען…

נו ארי, וואס איז די נמשל?!

המבין יבין!