נישט אינגאנצען ריכטיג. עטוואס יא און דאס איז די הסבר אויפן הייליגן בנ''י
די תקיפת צדוקים האט זיך אנגהויבן 70 יאר משנת הספירה. יוחנן כה''ג איז געווען פון 134 יאר ביז 104 לפני הספירה וואס דאס איז פונקט 80 יאר פאר די תקופה הצדוקים האט זיך אנגעהויבן. אבער !!
די מימרא דערמאנט מיר גאר א גוטער מעשה וואס האט זיך אפגעשפילט ביי איינע פון די חסידישע קרעמליך, ווי מוצש''ק איז דער מנהג צו פארציילן די באקאנטע אלעקסיי מעשות פונעם הייליגן בעש''ט. און טאמער גלייבט מען נישט אז דער גוי אלעקסיי איז געפלויגן איבער בערג אין טאל פון מעזעבוז קיין אמעריקא אהין און צוריק אינעם זעלבן מוצש''ק ביסטו ממש א כופר באלוקיי ישראל.
פארציילט די ראש חבורה א מעשה אזוי. עס איז באקאנט אז ר' משה'לע פשעווארסקער איז געווען אן אויסגערופענער סופר סת''ם א יעדעס אות און א יעדעס תג האט געהאט הויעכע כוונות מיט שמות און צירופים, און אזויווי א יעדעס סופר האט ער זיך שרעקליך געמוטשעט פאר פרנסה און ממש נישט געהאט קיין לחם לאכול צו שפייזן זיין משפחה.
מאכט זיך אמאל, דער הייליגער ר' משה'לע האט געשריבן פאר זיך א ספר תורה וואס האט גענומען גאר אסאך יארן צו ווערן פארטיג. גאר גרויסע כוחות, און שמות האט ער אין די ספעציעלע ספר תורה אריין געלייגט אז א יעדעס שם וואס איז נאר שייך צו מכוון זיין אויף א יעדעס אות זאל ווערן מצורף און נתכוון בשעתן שרייבן.
נאך גאר אסאך יארן ענדליך גרייטן מען זיך פאר א ריזיגער הכנסת ספר תורה, אזא ספר האט די וועלט נאך נישט געזעהן ער הנה. אבער קיין געלט האט ער דאך נישט געהאט, האט מען טאקע צו דעם הכנסה נישט צו-געגרייט קיין ווייסע פערד, פאקלען און א צען מאנעדריגע מוזיקאלישע פרעזענטאציע, נאר א קליינער מאגערע אויסגעשפארטע לקח קידוש מיט אביסעלע שמאלץ הערינג, וואס איז דאן נאך געווען א ביליגער מאכל (לאפיקי די היינטיגע עקזאָטישע פיש באורדס).
אבער וואונדער איבער וואונדער, עס גייט ארויס א קול אין שטאט פשעווארסק אז דער הייליגער ר' משה'לע זאגט ער וויל די ספר תורה זאל זיין 100 פראצענט מוגה פון טעותים, איז ווער עס קען טרעפן א טעות אינעם ספר בעפאר די הכנסה וועט באקומען מהונו (וואס ער האט נישט געהאט) א גרויסער סכום געלט.
פארשטייט זיך, יעדער וואס האט נאר געטראכט אז אפשר האט ער איצטערט א געלעגנהייט צו מאכן א שיינע סכום זלאטע'ס האט זיך אנגעטראגן צו זיין א מגיה, און האט זיך געזעצט מגיה זיין דעם אויסגערופענער ס''ת. און אזוי ווי פאראויסגעזאגט האט קיינער אפי' בטעות קיין צעשמירטע אות נישט געקענט טרעפן אינעם ספר ממש ווי א קאמפיוטער האט דאס געדריקט. אן איידעלקייט פון כתב די וועלט האט ביז דאן אזאנס נאך נישט געהאט געזעהן.
טראכט זיך יענקל דער אויבער חכם, ער גייט מאכן דא א גוט געשעפט. ער גייט נעמען א קליינער נִדעל ער וועט אויך זיין א מגיה, און ווען קיינער וועט נישט באמערקן וועט ער מאכן א קליינעם קריץ מיטן נאדל און אזוי וועט ער כאילו טרעפן א קליינער פסול וואס מען קען פארעכטן, אבער בינו לבינו וועט ער פארדינען אן אפותיקי און וועט האבן אפאר גראשן פאר אפאר חדשים צום לעבן.
אומר ועושה ער טראגט זיך אן מגיה צו זיין, און פארשטייט זיך ר' משה'לע לאזט איהם צו צום ספר און ער הייבט אן באטראכטן א יעדעס אות שטייט בראשית ברא את השמים, שטייטערהייט, ווארט ביי ווארט מיט אן ערנסטקייט, אזוי קוקט ער זיך ארום און ווארט אז מען זאל פון איהם אראפנעמען די אויבען ער זאל קענען האבן די געלעגענהייט צו מאכן דעם פסול אינעם ספר.ענדליך אין פרשת מצורע איז שוין דער עולם נמאס געווארן פון איהם נאך קוקען, עס האט איהם גענומען זייער לאנג. אות ביי אות דאס נעמט צייט, דער יענקל באמערקט קיינער קוקט נישט. ער כאפט די געלעגנהייט און אין די ווארט נגע מאכט ער קריץ אינעם ''ג'' טיילט אפ דעם ''י'' פונעם ''ו'' אונטען ביים אות און שרייט ספאנטאניש אויס איך האב געטראפן א טעות די ''ג'' איז צוויי אותיות און מן הדין איז דאס נישט כשר.
א שרעק האט אנגעכאפט אלע באטייליגטע וואס ווארטן פאר די פייערליכע הכנסה. אלע זענען געווארן אזוי דערשראקן מען וועט נישט קענען מאכן די הכנסה איצטערט ביז מען פארעכט דאס, אבער ר' משה'לע איז ווייס ווי די וואנט געווארן. און זאגט עס קען נישט זיין ער דענקט קלאר וואספארא כוונה ער האט געהאט ביים שרייבן דעם ''ג'' ביים קאנעקטן דעם ''י'' מיטן ''ו'' עס קען נישט זיין אז עס איז געווען אפגעטיילט נאר איין מעגליכקייט איז דא. דער ספר איז געווארן סאבאטאזשירט !!!
אבער צוגעזאגט איז צוגעזאגט אז איינער טרעפט א טעות קומט איהם דעם גרויסען סכום געלט, זאגט ער פאר דעם מגיה בזה הלשון. האסטו עפעס געטוהן מיטן ''ג'' פונעם ווארט נגע זאלסטו ווערן א נגע פון קאפ ביז פיס. און דא איז דיין באצאלדינג וואס מען האט דיר צוגעזאגט.
לא היב רגעים מעטים, דער איד איז געווארן איין שטיק נגע, און נתגלה קלונו אז ער האט פשוטו כמשמעו געוואלטבאגאנווענען דעם ארעמען ר' משה'לע ווייל ער האט געוואלט דאס געלט. דער איד האט זיך אויף געהויבן און אפגעגאפעלט פון שטח כדי ער זאל נישט ווערן באפאלן פון די באטייליגטע. און איז גלייך געפארן צום הייליגן ישמח משה זי''ע קיין איהל וואס איז געווען באוואוסט צו היילן אלע חולאים מיט זיינע הייליגע קמיעות.
קומט יענקל אריין צו הייליגן ישמח משה זי''ע און בעט איהם א קמיעה פאר זיין אויסשלאג, און דער הייליגער ישמח משה נעמט זיך תיכף ומיד שרייבן א קמיעה עס זאל זיין א רפואה פאר דעם יענקל וואס פלאגט זיך מיט אזא שרעקליכער נגע.
ווי נאר דער ישמח משה גיבט איבער די קמיעה אינעם האנט אריין פון יענקל און ער לאזט זיך צום טיר געזעגענענדיג פונעם ישמח משה מיט א ווארעמע ברכה. גוט דער ישמח משה זי''ע א פרעיג יענקל, זאג נאר וואס איז די מעשה מיט די נגע, ווי אזוי האסטו דאס באקומען?
יענקל זעהט כלתה עליו הרעה ער מוז פארציילן וואספארא שגץ שטיק ער האט דא אפ געטוהן אבער נישטא קיין ברירה, ער מוז דאך אויס געהיילט ווערן. פארציילט ער וואס דא איז געשעהן און בעהט א דרך פון תשובה. זאגט דער ישמח משה צו יענקל איי עם סארי איי קענט העלף יו, נאר ר' משה'לע קען דאס אוועק נעמען גיי צו איהם פאל איהם צו די פיס און אולי וועט ער אויף דיר רחמנות האבן.
עד כאן איז די מעשה פון די ראש חבורה, און ברענגט ארויס די גרויסקייט פון ר' משה'לע פשעווארסקער מיט אט די מעשה.
געוואלד רופט זיך אן א אינגערמאן די מעשה איז נישט אמת, עס האט קיינמאל נישט פאסירט. דער ראש החבורה ווערט דערשראקן פון אזא כפירה, לייקענען א מעשה פון א צדיק ווער דערוואגט זיך צו טוהן אזא זאך, עס איז דאך ממש כפירה.
ער קוקט אן דעם אינגערמאן און פרעגט וואס האסטו געזאגט? און דער אינגערמאן זאגט איבער די מעשה איז נישט געשעהן, דער רב פרעגט דעם אינגערמאן. פון ווי ווייסטו מיט אזא זיכערקייט, וואס איז דיין הכרח ? זאגט דער אינגערמאן פשוט.
ר' משה'לע פשעווארסקער איז געבוירען בערך 60 יאר שפעטער ווי דער ישמח משה איז אוועק פון די וועלט.
ר' משה'לע פשעווארסקער איז געבוירען אין יאר תרנ''ד און דער ישמח משה זי''ע איז אוועק אין יאר תק''ט (אייר) ווי אזוי קען זיין, אז דער איד איז געקומען פון ר' משה'לע צום יש''מ ?
דער רב פארטראכט זיך א רגע און זאגט מען דארף טאקע איבער קוקען די יארן. זאגט דער אינגערמאן מען דארף פשוט איבער קוקן די מעשה.
ווי קומט עס דא אריין
אה יא נישט אינגאנצען ריכטיג מען דארף פשוט איבער קוקען די יארן חחח.
ברש"י (ד"ה דמתניתא) ותוספות (ד"ה האי) בשם סדר עולם, דשנת קע"ב אחר חורבן הבית נשלמו ד' אלפים לבריאות עולם. וחשמונאים כשנצחו ליוונים היו מאתיים וששה שנים קודם החורבן, דהיינו מאה ושלש מלכו הם, ואחריהם הורדוס מלך מאה ושלש, עד שחרב הבית, עולה ג' אלפים תרך"ב לבריאת עולם.
