ווער האט געשריבן דעם זוהר הק'

[ערליכער]

איך ווייס נישט וויאזוי מ'שעמט זיך נישט אראפ צוברענגען אזא שטיקל פאר א ראי' צו עפעס.

Click to shrink...

איך פארשטיי נישט דיין טענה אין אז בזמן חז''ל האט מען עס נישט אזוי געריפען איז עס עכ''פ א ראיה אז בזמן הרמב''ן ור''מ די ליאון האט מען עס אזוי געריפן

 

[Yesh]

איך פארשטיי נישט דיין טענה אין אז בזמן חז''ל האט מען עס נישט אזוי געריפען איז עס עכ''פ א ראיה אז בזמן הרמב''ן ור''מ די ליאון האט מען עס אזוי געריפן

Click to shrink...

ווייל אז די זוהר איז נישט די זוהר הק' פארוואס זאל שמחת תורה זיין שמחת תורה? זאל ער ברענגן א רמב"ן.

 

[אפענער]

דאס איז א פענאמאנען וואס חזר'ט זיך איבער כסדר אז מ'ברענגט די זוהר אלס די ערשטע מקור פאר מנהגים און די צווייטע מקורות זענען אנגעבליך אפאר הונדערט יאר שפעטער. אבער אין רעיאליטעיט זענען יענע מקורות עלטער ווי די זוהר, און די זוהר ווערט אומריכטיג צוגעטיילט אלס די ערשטע מקור פאר אן א שיעור זאכן.

 

[Yesh]

דאס איז א פענאמאנען וואס חזר'ט זיך איבער כסדר אז מ'ברענגט די זוהר אלס די ערשטע מקור פאר מנהגים און די צווייטע מקורות זענען אנגעבליך אפאר הונדערט יאר שפעטער. אבער אין רעיאליטעיט זענען יענע מקורות עלטער ווי די זוהר, און די זוהר ווערט אומריכטיג צוגעטיילט אלס די ערשטע מקור פאר אן א שיעור זאכן.

Click to shrink...

למשל אויף שמחות תורה, איז דא פריערדיגע מקורות?

 

[אפענער]

למשל אויף שמחות תורה, איז דא פריערדיגע מקורות?

Click to shrink...

יא

 

[אלטע שרייבער]

איך בין נישט זייער אויסגעקאכט אין די זאכן, אבער איך האב באמערקט עפּעס מערקווירדיק.
יעצט שמחת תורה האב איך אביסל געזיכט די מקור פון די מנהג פון שמחת תורה, האב איך געזען אז יעדער ברענגט נאך די זוהר.
וְנוֹהֲגִין לְמֶעְבַּד יִשְׂרָאֵל עִמָּהּ חֶדְוָה, וְאִתְקְרִיאַת שִׂמְחַת תּוֹרָה. וּמְעַטְּרָן לְסֵפֶר תּוֹרָה בְּכֶתֶר דִּילֵיהּ
תרגום: ונוהגים לעשות ישראל עימה שמחה, ונקראת שמחת תורה. ומעטרים לספר התורה בכתר שלו
— זוהר חלק ג' רנו, ב
זאגט ער דא אז מ'רופט עס שמחת תורה, אבער וואס איז זיכער אז אין די צייטן פון די גמרא אין אפילו אין די צייטן פון די גאונים און אפילו אין רש"י'ס צייטן, האט מען עס נאר נישט געריפן שמחת תורה.

איך ווייס נישט וויאזוי מ'שעמט זיך נישט אראפ צוברענגען אזא שטיקל פאר א ראי' צו עפעס.

Click to shrink...

הייסטס אזוי. ווען דער זהר ברענגט עפעס וואס האט שוין א פריערדיגע מקור, איז עס א ראיה אז עס איז פארפאסט געווארן דורך ר' משה די ליאון וואס האט גענומן פון אנדערע.

וועןו דער זהר ברענגט עפעס וואס האט נישט קיין מקור אין ערגעץ נישט, איז עס א ראיה אז עס איז פארפאסט געווארן דורך ר' משה די ליאון וואס האט עס ממציא געווען פון ארבעל.

דאס איז די לאגיק פון די גרויסע חכמים וואס ווייסן בעסער. אמונות טפלות במיטבן.

 

[ריבי]

הייסטס אזוי. ווען דער זהר ברענגט עפעס וואס האט שוין א פריערדיגע מקור, איז עס א ראיה אז עס איז פארפאסט געווארן דורך ר' משה די ליאון וואס האט גענומן פון אנדערע.

וועןו דער זהר ברענגט עפעס וואס האט נישט קיין מקור אין ערגעץ נישט, איז עס א ראיה אז עס איז פארפאסט געווארן דורך ר' משה די ליאון וואס האט עס ממציא געווען פון ארבעל.

דאס איז די לאגיק פון די גרויסע חכמים וואס ווייסן בעסער. אמונות טפלות במיטבן.

Click to shrink...

אין טור שטייט שוין דער לשון וקורין אותו ״שמחת תורה״ ער איז גיוועהן אין איין צייט,מיט רבי משה די ליאון בערך , און ער האט נישט מחדש גיוועהן דעם
נאהמען , ער זאגט פעקטשועל,אז מען רופט עס אזוי
-אזוי ווי דער זוהר איז אזוי נתקדש ביי כלל ישראל
און פיעל נעמען עס אהן אלץ די ווערטער פון רשב״י,
איז נאטירליך אז עס ווערט גיקוואוטטעט,ענדערש ווי די ווערטער פון רבינו יעקב בעל הטורים .

 

[אפענער]

הייסטס אזוי. ווען דער זהר ברענגט עפעס וואס האט שוין א פריערדיגע מקור, איז עס א ראיה אז עס איז פארפאסט געווארן דורך ר' משה די ליאון וואס האט גענומן פון אנדערע.

וועןו דער זהר ברענגט עפעס וואס האט נישט קיין מקור אין ערגעץ נישט, איז עס א ראיה אז עס איז פארפאסט געווארן דורך ר' משה די ליאון וואס האט עס ממציא געווען פון ארבעל.

דאס איז די לאגיק פון די גרויסע חכמים וואס ווייסן בעסער. אמונות טפלות במיטבן.

Click to shrink...

זיין טענה איז אז די טאג איז נישט גערופן געווארן שמחת תורה ביז די תקופת הראשונים. און דאס קען מען זעהן וויאזוי מ'האט גערופן דעם טאג. איך זאג נישט אז דאס איז זייער א שטארקע קשיא אבער דו פארדרייסט זיין טענה.

בכלל, ווען מ'ברענגט שטארקע ראיות דעמאלטס ווערסטו פארשוואונדן, נאר ווען עס איז דא א שוואכע ראי' כאפסטו דיך ארויף מיט דיין "זעהסט! אזוי ארבעט זייער לאגיק".

 

[אלטע שרייבער]

איך האב באמת אויפגעהערט רעאגירן אין די שנירל, ווייל איך זעי אז דער עולם האט א שטארקע אמונה אין גרשום שלום, און מ'טאר נישט אוועק נעמן די אמונה פשוטה פון אידן.
איך האב מיר באמת געדארפט זיך איינהאלטן פון ארויס ברענגן די אבסורד פון די טענה, אבער נאך א לאנגע צייט פון זיך איינהאלטן בין איך אריין געפאלן.

 

[כספי]

איך בין נישט זייער אויסגעקאכט אין די זאכן, אבער איך האב באמערקט עפּעס מערקווירדיק.
יעצט שמחת תורה האב איך אביסל געזיכט די מקור פון די מנהג פון שמחת תורה, האב איך געזען אז יעדער ברענגט נאך די זוהר.
וְנוֹהֲגִין לְמֶעְבַּד יִשְׂרָאֵל עִמָּהּ חֶדְוָה, וְאִתְקְרִיאַת שִׂמְחַת תּוֹרָה. וּמְעַטְּרָן לְסֵפֶר תּוֹרָה בְּכֶתֶר דִּילֵיהּ
תרגום: ונוהגים לעשות ישראל עימה שמחה, ונקראת שמחת תורה. ומעטרים לספר התורה בכתר שלו
— זוהר חלק ג' רנו, ב
זאגט ער דא אז מ'רופט עס שמחת תורה, אבער וואס איז זיכער אז אין די צייטן פון די גמרא אין אפילו אין די צייטן פון די גאונים און אפילו אין רש"י'ס צייטן, האט מען עס נאר נישט געריפן שמחת תורה.

איך ווייס נישט וויאזוי מ'שעמט זיך נישט אראפ צוברענגען אזא שטיקל פאר א ראי' צו עפעס.

Click to shrink...

פונקט געטראכט די זעלבע, זענדיג די מקור אין די הקדמה צו סידור המפורש. (געוואלט עס ברענגען דא, אבער מלאכתו נעשית על ידי אחרים...)

 

[אפענער]

איך האב באמת אויפגעהערט רעאגירן אין די שנירל, ווייל איך זעי אז דער עולם האט א שטארקע אמונה אין גרשום שלום, און מ'טאר נישט אוועק נעמן די אמונה פשוטה פון אידן.
איך האב מיר באמת געדארפט זיך איינהאלטן פון ארויס ברענגן די אבסורד פון די טענה, אבער נאך א לאנגע צייט פון זיך איינהאלטן בין איך אריין געפאלן.

Click to shrink...

נאר ביי די שוואכע טענות קענסטו דיך נישט איינהאלטן?

 

[שפן הסופר]

איך האב באמת אויפגעהערט רעאגירן אין די שנירל, ווייל איך זעי אז דער עולם האט א שטארקע אמונה אין גרשום שלום, און מ'טאר נישט אוועק נעמן די אמונה פשוטה פון אידן.
איך האב מיר באמת געדארפט זיך איינהאלטן פון ארויס ברענגן די אבסורד פון די טענה, אבער נאך א לאנגע צייט פון זיך איינהאלטן בין איך אריין געפאלן.

Click to shrink...

מען דארף נישט צוקומען צו גרשום שלום צו האבן ערנסטע ספיקות אינעם אויטענטישקייט פונעם זוהר.

אני הקטן האב אויפגעהערט גלייבן אין "רשב"י-זוהר" נאך פאר כ'האב געוואוסט אז ס'האט עקזיסטירט א גרשום שלום.

 

[איצטרוביל]

שקר וכזב ודברי לעג ופתי יאמין לדבריו, לעולם לא היה כדבר בזה שלא היה חשוב מי מחבר הספר אלא בכמה ספרי קבלה בימי הביניים, וכמה מדרשים חיצונים, ורוב גדולי ישראל לא החשיבום כלל.

כמה קולמוסים נשברו בתלמוד לדעת כל מימרא מאיזה בית מדרש יצאו וכמו שאמרו סתם מתניתין ר"מ וכו' וכו'. וגם בזמן הגאונים והראשונים לא היה כדבר הזה הפקר ואנו יודעים מי חתם את התלמוד ומי חיבר את הרס"ג והרמב"ם והרמב"ן והאבן עזרא ורבינו יונה וכו'.

הזוהר התקבל דייקא כי גדולי המקובלים הרמ"ק והמהרח"ו והגר"א אמרו שרשב"י עצמו כתב רובו או כולו.

וז"ל הרמ"ק אודות המייחסים את "ספר הקנה" לתנא רבי נחוניא בן הקנה: "לא הרביתי עתה, אלא כדי שלא ידמה שום אחד להחזיק בזה כדבריו, ויאמר תנא הוא ופליג. לכבוד ה' אשר בראנו והנחילנו תורתו אנו חייבים שלא לשאת פני איש אלא לכבוד האמת כי אחרון הוא, ואת אחרונים הוא נמנה האיש הזה וספריו".

מהרח"ו (רבי חיים ויטאל), בהקדמה לעץ חיים, כתב בזה הלשון:

"והנה יש מוציאי דיבה על ספר הזוהר באומרם: הנה בריש הקדמת התיקונים (דף ב' ע"ב) כתב שם אותו מאמר של אותו אמורא שהיה נקרא רבה בר חנה, 'דהוה קאזל בחדא ספינתא וחזא חד צפור' וכו'. וכן בפרשת פנחס ברעיא מהימנא (דף רפ"ג ע"ב), וזה לשונו: 'והא אתמר דאיהו צפרא דבר בר חנה' וכו'. עוד שם בפרשת פנחס (דף רי"ו ע"ב) עניין ר' אלעזר בן פדת האמורא וכאלה רבות. ומי פתי יסור הנה, ישגיח ויראה כי כל דברי הרשב"י עליו השלום הם ברוח הקודש, והיה רואה בעיניו את כל נשמות החכמים....

הגר"א

יהל אור על רע"מ פנחס: (בראשית דף ל ע"ד) קמו תנאים ואמוראין (ואמרו לרע"מ): דגם בדורות הראשונים היו תנאים ואמוראין אף בימי יהושע ברייתות ומימרות וגם הם היו מסדרים אלו הברייתות ומימרות. רעיא מהימנא. דבכל דור ודור ניצוץ ממשה רבע"ה מאיר לחד בדור, והוא מאיר לכל בני דורו, אך דהרשב"י זכה לדבר עמו היינו עם הניצוץ וכל העומדים אצלו בשעה שסדרו התיקונים, כי רעיא מהימנא שייך לתיקונים.

למשל הרמח"ל חיבר תקונים חדשים , ואף אחד אינם מחשיבם לתורת משה על אף שסבר שקבל השראה מנשמתו.

בדומה לכך, הרמב"ם כתב לגבי ספר "שיעור קומה", אותו ייחסו, כביכול, לרבי ישמעאל התנא: "לא חשבתי מעולם שהוא מחיבורי החכמים, וחלילה שהוא להם, ואינו אלא חיבור אחד מדרשני אדום ולא יותר. ושם אלוהים אחרים לא תזכירו". הרמב"ם מסיים את דבריו בחריפות רבה: "והרי מי שיש לו "שיעור קומה" [בוודאי כי] הוא אלוהים אחרים בלא ספק". כאן, הרמב"ם לא רק פוסל את ייחוס הספר לחכמים, אלא רואה בתוכנו עניין של עבודה זרה, בשל התיאורים הגשמיים של הקב"ה המופיעים בו.

וז"ל ר' מאיר המעילי בספרו מלחמת מצוה כת"י: ושמענו כי כבר חבר אליהם ספר קראו שמו בהיר שהזכרנוהו למעלה ובו לא ראו אור, וכבר הגיע אותו ספר לידינו ומצאנו בו שתלו אותו בר' נחוניא בן הקנה, חס ושלום לא היה ולא נברא ולא נכשל בו אותו צדיק ואת פושעים לא נמנה, ולשון הספר ההוא וכל עניניו מוכיחים כי היה מאיש שלא היה יודע שפת ספר ואמרי שפר, ויש בו דברי מינות וכפירה. כתבנו כל זאת בהסכמת אדוננו הרב הגדול נר ישראל מורינו ר' משלם בן הרב הגדול ר' משה נ"ר ושאר חכמי הארץ, מקצתם שידעו בצנעה שרש הענין אשר הביאנו לכתוב, והמשכילים יזהירו וכו', ע"כ.

Click to shrink...

וואס איז מוט חזקיהו וסייעתו אויף שיר השירים?

 

[ריבי]

וואס איז מוט חזקיהו וסייעתו אויף שיר השירים?

Click to shrink...

חזקיהו איז גיוועהן ארום 100 יאהר פאר חורבן הבית ,חזקיהו וסייעתו קען בשופי כולל זיין עזרא
מיט חגי זכריה מלאכי , די ערשטע פון אנשי כנסת הגדולה , סאו, וואס איז דער פראבלעם .

 

[וחי בהם]

די סיבה פארוואס די וואס זעהן דעם זוהר אלס א פעלשונג קומען צום אויספיר אז אלעס איז א פעלשונג שטאמט פון צוויי סיבות:

א. זיי זעהן אז די גאט באשיצטנישט דאס פאלק ישראל הקדושים כדי זיי זאלן נישט דינען גאט, חלילה, אין א ליגן. דער זוהר גייט אריין אין די ערטער און צייטן וואס זענען דאס הייליגסטע פארן יידישן פאלק. פארן בלאזן שופר אויף ראש השנה, ליינט מען א לאנגן ארטיקל פון זוהר. פאר "כל נדרי", די העכסטע צייט פון יאר, ליינט די גאנצע קהילה א שטיקלן זוהר. סוכות נאכט ווערן די אשפיזין איינגעלאדן צוליב דעם זוהר. שבועות נאכט שלאפן זיי שוין נישט צוליב דעם זוהר. און ווער רעדט בכלל וועגן די לידער וואָס מען זינגט אין אַ ליגן צום רשב"י, "גילה מדרש הנעלם, עשה שבעים תיקונים (עיין ביעב"ץ...) און די פֿײַערונגען וואָס מען האַלט אויף ל"ג בעומר צוליב דעם זוהר.

ב. זיי זעהן אז די זאך פון טראדיציע האט נישט קיין באזיס. סוף־כל־סוף, דער זוהר איז אנטדעקט און אנגענומען געוואָרן אין אַ דור דעה, אין וועלכן יעדערער האָט געקענט לייענען און שרײַבן און דאָס לאַנד איז געווען פֿול מיט תלמידי חכמים, און בשעת רובֿ תלמידי חכמיםר האָבן געקענט זען מיט זייערע אייגענע אויגן אַז דאָס איז אַ בוך פֿון מיטל־עלטער און פֿאַרשידענע צוגאָבן ((הויפּטזעכלעך ווייל זיי האָבן פֿאַרטרויט אַנדערע צדיקים, וואָס האָבן קלאָר געהאַט דעם רוח הקודש און דאָס איז נאָך אַלץ אַ באַווייַז וויפֿל מען קען פֿאַרטרויען דעם רוח הקודש...) נו, וואָס קען מען זאָגן וועגן דעם דור פֿון דער תּנ"ך אין וועלכן רובֿ מענטשן האָבן נישט געקענט לייענען און שרײַבן און די מלכים האָבן געקענט, מיט דער הילף פֿון די כהנים, ענדערן און אָנווענדן צו יעדן דור ווי זיי האָבן געוואָלט.

דאָ איז אַ בייַשפּיל פֿון די פּעדאַנטישע שבטים וואָס באַהויפּטן צו זײַן די אייניקלעך פֿון די צען שבטים. דער קאָפּ פֿון שבט האַלט אַ 700־יאָריק בוך מיט אַ ליניע פֿון בן אַהר בן ביז קעניג שאול. מינוט 25

View: https://www.youtube.com/watch?v=3mBUk_vLO8o



אזוי בערך האט אויסגעזען די איבערגעבונג פון טראדיציע אין אלטע צייטן. דאס בוך איז אפשר ריכטיג, אבער אין דער זעלבער צייט קען דער הויפט פונעם שבט, וואס איז דער איינציגסטער וואס פארשטייט די שפראך, צולייגן ווי ער וויל און עס איז נישטא קיין פראבלעם.

זאָגץ מיר, מיינסטו אַז אַזאַ שבט־פירער וואָלט געהאַט אַ פּראָבלעם צו לייגן צו נאָך 57 יאָר צו מתושלח? אדער רעדוצירן די צאל מענטשן אין דעם צווייטן שבט מיט א פאר נומערן? אין יענער צייט איז נישט געווען קיין געזעץ פון עזרא, וואס האט פארלאנגט אז יעדער זאל לייענען דעם זעלבן ספר יעדן שבת...

ג. מיט דעם אלעם, איבערחזר איך אז די תורה פון גאט איז אן אויטענטישער און לעבעדיקער פראדוקט וואס טראגט גוטע פרוכט. אזוי איז עס אין אונזער שיינער און גרויזאמער וועלט. יעדער סארט פון די מיליאנען סארטן אין דער וועלט האט איבערגעלעבט ווייל זיי זענען געווען שטארק און אריגינעל, עסט און הנאה האָט פון די פירות וואָס זענען געוואַקסן פון דעם בוים. קולטיווירט אייערע וואָרצלען און אייער טראַדיציע. אפשר וועט איר אויך קענען זיי עסן אין גן עדן.

 

[וחי בהם]

אפילו ווען איר מיינט אז איר פארשטייט די אמת וועגן דער וועלט, (עס איז נישטא קיין אמת, אלעס איז רעלאטיוו...) זאל גאט אייך באהיטן צו דערקלערן עפנטלעך אז איר גלייבט נישט. עס איז נישט גענוג אז אייערע עלטערן און אייערע רבנים האבן אייך געלערנט זאכן וואס זענען נישט אינגאנצן אמת (און עטליכע האבן אפילו אריינגעלייגט זייערע שלעכטע אייגנשאפטן אין דעם צו זיין שטרענג מיט אייך...) איר פארדינט נישט די שטראף פון זיין אן אויסגעווארפענער און טראגן די שענדלעכע טיטלען פון "כופר" און "אפיקורס", נאר גייט מיט דער אמת ווי איר פארשטייט אז די תורה איז אן ארגאניזירטער גייסטיקער אנקער פארן מענטש וואס גיט ארדענונג און באדייטונג צום לעבן. איר זענט אויך ערלויבט צו האָבן "אייגנאַרטיק שטאָלץ." רובֿ פון די וועלט'ס רעליגיעס זענען גענומען פון אונדזער תורה.

אין יעדן פאל, רוב זאכן אין דער תורה וואס סתירות זיך מיט לאגיק זענען מער נישט אין באנוץ היינט דורך גאט'ס חסד. עבדים, בן סורר ומורה (שלא היה ולא נברא...)... אלע קרבנות, די וואך לייענען מיר וועגן עקדת יצחק... שטעלט זיך פאר אויב דער סאמטאר רבי וואלט אויפגעוואכט אין דער פרי און געזאגט אז דער מלאך האט אים געהייסן שחט'ן זיין זון, אין יענעם מאָמענט וואָלטן די דינער אים גענומען אין אַן אַלטערן-היים.

רוב פון די זאכן וואס בלייבן איבער זענען עכטע אינטערעסן וואס העלפן א מענטש אין דער וועלט. שבת אין די טעג פון א יום טוב, גיי צו מעריב מנחה און הער א שיינע שיעור אין מיטן, און ווער רעדט וועגן די פארגעניגן פון קינדער (פרו ורבו...) די הויפט זאך איז אן כעס און אן זיין שטרענגער ווי עס דארף זיין, ווי די חכמים האבן געזאגט, "אל תהיה צדיק הרבה"..)

דו האסט נישט געהאט צייט צו זאגן קרבנות אדער קידוש לבנה (ויהי רצון שיהיה אור החמה שבעתיים .. דאן וואלטסטו נישט געקענט איינשלאפן, און דיין אונטערוועש וואלט געברענט) עס איז גוט, גיי ווייטער.

 

[ריבי]

די סיבה פארוואס די וואס זעהן דעם זוהר אלס א פעלשונג קומען צום אויספיר אז אלעס איז א פעלשונג שטאמט פון צוויי סיבות:

א. זיי זעהן אז די גאט באשיצטנישט דאס פאלק ישראל הקדושים כדי זיי זאלן נישט דינען גאט, חלילה, אין א ליגן. דער זוהר גייט אריין אין די ערטער און צייטן וואס זענען דאס הייליגסטע פארן יידישן פאלק. פארן בלאזן שופר אויף ראש השנה, ליינט מען א לאנגן ארטיקל פון זוהר. פאר "כל נדרי", די העכסטע צייט פון יאר, ליינט די גאנצע קהילה א שטיקלן זוהר. סוכות נאכט ווערן די אשפיזין איינגעלאדן צוליב דעם זוהר. שבועות נאכט שלאפן זיי שוין נישט צוליב דעם זוהר. און ווער רעדט בכלל וועגן די לידער וואָס מען זינגט אין אַ ליגן צום רשב"י, "גילה מדרש הנעלם, עשה שבעים תיקונים (עיין ביעב"ץ...) און די פֿײַערונגען וואָס מען האַלט אויף ל"ג בעומר צוליב דעם זוהר.

ב. זיי זעהן אז די זאך פון טראדיציע האט נישט קיין באזיס. סוף־כל־סוף, דער זוהר איז אנטדעקט און אנגענומען געוואָרן אין אַ דור דעה, אין וועלכן יעדערער האָט געקענט לייענען און שרײַבן און דאָס לאַנד איז געווען פֿול מיט תלמידי חכמים, און בשעת רובֿ תלמידי חכמיםר האָבן געקענט זען מיט זייערע אייגענע אויגן אַז דאָס איז אַ בוך פֿון מיטל־עלטער און פֿאַרשידענע צוגאָבן ((הויפּטזעכלעך ווייל זיי האָבן פֿאַרטרויט אַנדערע צדיקים, וואָס האָבן קלאָר געהאַט דעם רוח הקודש און דאָס איז נאָך אַלץ אַ באַווייַז וויפֿל מען קען פֿאַרטרויען דעם רוח הקודש...) נו, וואָס קען מען זאָגן וועגן דעם דור פֿון דער תּנ"ך אין וועלכן רובֿ מענטשן האָבן נישט געקענט לייענען און שרײַבן און די מלכים האָבן געקענט, מיט דער הילף פֿון די כהנים, ענדערן און אָנווענדן צו יעדן דור ווי זיי האָבן געוואָלט.

דאָ איז אַ בייַשפּיל פֿון די פּעדאַנטישע שבטים וואָס באַהויפּטן צו זײַן די אייניקלעך פֿון די צען שבטים. דער קאָפּ פֿון שבט האַלט אַ 700־יאָריק בוך מיט אַ ליניע פֿון בן אַהר בן ביז קעניג שאול. מינוט 25

View: https://www.youtube.com/watch?v=3mBUk_vLO8o



אזוי בערך האט אויסגעזען די איבערגעבונג פון טראדיציע אין אלטע צייטן. דאס בוך איז אפשר ריכטיג, אבער אין דער זעלבער צייט קען דער הויפט פונעם שבט, וואס איז דער איינציגסטער וואס פארשטייט די שפראך, צולייגן ווי ער וויל און עס איז נישטא קיין פראבלעם.

זאָגץ מיר, מיינסטו אַז אַזאַ שבט־פירער וואָלט געהאַט אַ פּראָבלעם צו לייגן צו נאָך 57 יאָר צו מתושלח? אדער רעדוצירן די צאל מענטשן אין דעם צווייטן שבט מיט א פאר נומערן? אין יענער צייט איז נישט געווען קיין געזעץ פון עזרא, וואס האט פארלאנגט אז יעדער זאל לייענען דעם זעלבן ספר יעדן שבת...

ג. מיט דעם אלעם, איבערחזר איך אז די תורה פון גאט איז אן אויטענטישער און לעבעדיקער פראדוקט וואס טראגט גוטע פרוכט. אזוי איז עס אין אונזער שיינער און גרויזאמער וועלט. יעדער סארט פון די מיליאנען סארטן אין דער וועלט האט איבערגעלעבט ווייל זיי זענען געווען שטארק און אריגינעל, עסט און הנאה האָט פון די פירות וואָס זענען געוואַקסן פון דעם בוים. קולטיווירט אייערע וואָרצלען און אייער טראַדיציע. אפשר וועט איר אויך קענען זיי עסן אין גן עדן.

Click to shrink...

פון אן אנדערן קוק ווינקעל , שוין נאכדעם ווי עס איז
נישט געבליבן א ספק, אין א לב חוקר ודורש אל
האמת , אז די ספרי הזוהר- דער זוהר איז דאך
א קאמפענדיום פון מערער חיבורים ווי באוואוסט טהוט עס כולל זיין די תיקוני זוהר , רעיא מהימנא,
ספרא דצניעותא,אידרות, חכמת הפרצופים , און נאך
-די זענען אלע נתחבר גיווארן בדורות מאוחרים ,פון
די ראשונים , זעהט מען אבער אז כל הקדוש לנו,די
גדולים וטובים מבני עמנו , גייען אהן מיט קוואוטען
פון זוהר , און די ווייסען דאך אז עס איז א חיבור מאוחר , און זיי נעמען עס אהן בתוך כלל ישראל -
פאר ספר קדוש ,ממילא איז עס א מקור נאמן פאר יראי אלהים , עס איז דא ספרים וואס איז אהנגינומען אלץ א מקור פאר חידושים , און מען בויעט אויף זייערע מאמרים ממש אזוי ווי אויף מדרשים , אונז קען מען נעמען לדוגמא מהר״ל מפראג, רמ״ע מפאנו, מהרש״א , אור החיים , חת״ם סופר , גר״א, רבי צדוק הכהן , עס איז דאך דא נאך, אטו כרוכלא ליזל וליחשב , אין די צייטען פון די אלע גדולים זענען גיוועהן פיעל אנדערע , וואס זייער תורה איז נשתכח , און אפילו אויב עס איז גיבליבען חיבורים, זענען זיי מונחים בקרן זוית ולית מאן דאשגח בהון ,
זאגן דאךדי חז״ל הכל תלוי במזל אפילו ספר תורה שבהיכל , און מסתבר איז , אז די מחברים וואס זענען גיבליבען קלעסיקעל און פאפולער, האבען אין זיך א געוויסע צוגאנג , וואס איז חודר אל הלב ,צו מיט די טיפקייט, צו מיט די זיסקייט , אדער א פיעלינג פון קדושה און ערהויבענקייט וואס רעדט צו דעם מח פון מענטש ,אדער צו די סטרונעס פון הארץ , עס ערהויבט דעם מענטש עמאשיאנעלי און ספיריטואליטי ,
דער זוהר איז אב לכולנה , ער איז מעורר די פארשלאפענקייט פון די מצות אנשים מלומדה , אויף אזוי ווייט אז אפילו סתם זאגען א דף אין זוהר אהן א ספעשל הבנה , איז בוקע די מסגרות הלבבות , דאס איז עמפיריקעל סייענס , יעדער ייד וואס זעצט זיך אוועק אין זאגט א שטיק זוהר - יהיה מי שיהיה - פיהלט עפעס העכערס האט איהם גיטאטשט , עפעס ריהרט עס אהן זיין רוח ונשמה
און עס איז טאקע גיבליבען פאר א תפילה, נאך כל
נדרי , -דער יעב״ץ אדער להבדיל גרשם שלום,קומען
נישט אריין די פיקטשור- דער מאמר זאגט מען מיט פחד פון יום הקדוש און מיט צפיה לישועה , מיט די רמ״ח אברים , מיטען גאנצער וועזען וואס איז א בן אדם מזרע א אברהם ויצחק .
די ספרי זוהר זענען קדוש מרחם מי שילדן,און עס איז א נחלה לעדת בני ישראל , כתורה מפי הגבורה.

 

[וחי בהם]

איך בין מסכים מיט רוב פון וואָס איר האָט געזאָגט (כאָטש איך האָב גערעדט מיט אַ סך מענטשן און רובֿ מענטשען מיינען אַז דער רשב"י האָט דאָס געשריבן).

איך האָב צוגעגעבן אַ פּאָר ווערטער פֿאַר באַטאָנונג.

פון אן אנדערן קוק ווינקעל , שוין נאכדעם ווי עס איז
נישט געבליבן א ספק, אין א לב חוקר ודורש אל
האמת , אז די ספרי הזוהר- דער זוהר איז דאך
א קאמפענדיום פון מערער חיבורים ווי באוואוסט טהוט עס כולל זיין די תיקוני זוהר , רעיא מהימנא,
ספרא דצניעותא,אידרות, חכמת הפרצופים , און נאך
און מסתמא אויך חלקים פון תנ"ך" -די זענען אלע נתחבר גיווארן בדורות מאוחרים ( פון וואָס איז אנגענומען) ,פון
די ראשונים , זעהט מען אבער אז כל הקדוש לנו,די
גדולים וטובים מבני עמנו , גייען אהן מיט קוואוטען
פון זוהר , און די ווייסען דאך אז עס איז א חיבור מאוחר , און זיי נעמען עס אהן בתוך כלל ישראל -
פאר ספר קדוש ,ממילא איז עס א מקור נאמן פאר יראי אלהים , עס איז דא ספרים וואס איז אהנגינומען אלץ א מקור פאר חידושים , און מען בויעט אויף זייערע מאמרים ממש אזוי ווי אויף מדרשים , אונז קען מען נעמען לדוגמא מהר״ל מפראג, רמ״ע מפאנו, מהרש״א , אור החיים , חת״ם סופר , גר״א, רבי צדוק הכהן , עס איז דאך דא נאך, אטו כרוכלא ליזל וליחשב , אין די צייטען פון די אלע גדולים זענען גיוועהן פיעל אנדערע , וואס זייער תורה איז נשתכח , און אפילו אויב עס איז גיבליבען חיבורים, זענען זיי מונחים בקרן זוית ולית מאן דאשגח בהון ,
זאגן דאךדי חז״ל הכל תלוי במזל אפילו ספר תורה שבהיכל , און מסתבר איז , אז די מחברים וואס זענען גיבליבען קלעסיקעל און פאפולער, האבען אין זיך א געוויסע צוגאנג , וואס איז חודר אל הלב ,צו מיט די טיפקייט, צו מיט די זיסקייט , אדער א פיעלינג פון קדושה און ערהויבענקייט וואס רעדט צו דעם מח פון מענטש ,אדער צו די סטרונעס פון הארץ , עס ערהויבט דעם מענטש עמאשיאנעלי און ספיריטואליטי ,
דער זוהר איז אב לכולנה , ער איז מעורר די פארשלאפענקייט פון די מצות אנשים מלומדה , אויף אזוי ווייט אז אפילו סתם זאגען א דף אין זוהר אהן א ספעשל הבנה , איז בוקע די מסגרות הלבבות , דאס איז עמפיריקעל סייענס , יעדער ייד וואס זעצט זיך אוועק אין זאגט א שטיק זוהר - יהיה מי שיהיה - פיהלט עפעס העכערס האט איהם גיטאטשט , עפעס ריהרט עס אהן זיין רוח ונשמה
און עס איז טאקע גיבליבען פאר א תפילה, נאך כל
נדרי , -דער יעב״ץ אדער להבדיל גרשם שלום,קומען
נישט אריין די פיקטשור- דער מאמר זאגט מען מיט פחד פון יום הקדוש און מיט צפיה לישועה , מיט די רמ״ח אברים , מיטען גאנצער וועזען וואס איז א בן אדם מזרע א אברהם ויצחק .
די ספרי זוהר זענען קדוש מרחם מי שילדן,און עס איז א נחלה לעדת בני ישראל , כתורה מפי הגבורה.

Click to shrink...

 

[ריבי]

אפילו ווען איר מיינט אז איר פארשטייט די אמת וועגן דער וועלט, (עס איז נישטא קיין אמת, אלעס איז רעלאטיוו...) זאל גאט אייך באהיטן צו דערקלערן עפנטלעך אז איר גלייבט נישט. עס איז נישט גענוג אז אייערע עלטערן און אייערע רבנים האבן אייך געלערנט זאכן וואס זענען נישט אינגאנצן אמת (און עטליכע האבן אפילו אריינגעלייגט זייערע שלעכטע אייגנשאפטן אין דעם צו זיין שטרענג מיט אייך...) איר פארדינט נישט די שטראף פון זיין אן אויסגעווארפענער און טראגן די שענדלעכע טיטלען פון "כופר" און "אפיקורס", נאר גייט מיט דער אמת ווי איר פארשטייט אז די תורה איז אן ארגאניזירטער גייסטיקער אנקער פארן מענטש וואס גיט ארדענונג און באדייטונג צום לעבן.

אין יעדן פאל, רוב זאכן אין דער תורה וואס סתירות זיך מיט לאגיק זענען מער נישט אין באנוץ היינט דורך גאט'ס חסד. עבדים, בן סורר ומורה (שלא היה ולא נברא...)... אלע קרבנות, די וואך לייענען מיר וועגן עקדת יצחק... שטעלט זיך פאר אויב דער סאטאר רבי וואלט אויפגעוואכט אין דער פרי און געזאגט אז דער מלאך האט אים געהייסן שחט'ן זיין זון, אין יענעם מאמענט וואלטן זיי די גבאים גענומען רות אין א שוועסטעריי אדער געצוואונגען איר אין א שפיטאל...

רוב פון די זאכן וואס בלייבן איבער זענען עכטע אינטערעסן וואס העלפן א מענטש אין דער וועלט. שבת אין די טעג פון א יום טוב, גיי צו מעריב מנחה און הער א שיינע לעקציע אין מיטן, און ווער רעדט וועגן די פארגעניגן פון קינדער (פרו ורבו...) די הויפט זאך איז אן כעס און אן זיין שטרענגער ווי עס דארף זיין, ווי די חכמים האבן געזאגט, "אל תהיה צדיק הרבה"..)

דו האסט נישט געהאט צייט צו זאגן קרבנות אדער קידוש לבנה (ויהי רצון שיהיה אור החמה שבעתיים .. דאן וואלטסטו נישט געקענט איינשלאפן, און דיין אונטערוועש וואלט געברענט) עס איז גוט, גיי ווייטער.

Click to shrink...

ריכטיגע ווערטער , וואס די ברענגסט ארויס ,
די עניינים ווערן אדרעסירט פון די ראשונים ,
איז אזוי לגבי קרבנות איז דאך ידוע דעת רמב״ם, אז די קרבנות זענען גיבעיסט אויף די מנהגים פון די אומות בשעת מתן תורה , וואס עס איז גיוועהן אהנגינומען הקרבת קרבנות - אפילו מענטשליכע- פאר די עבודה זרה- און גאט האט גימאכט א סדר און מיט די תורת כהנים עס אריין גיברענגט אין קדושה-
ווי אזוי דער גאנצער סדר קרבנות וועט אריין פיטען
- אין די היינטיגע ציוויליזירטע וועלט - איז תשבי יתרץ-
דאס זעהט מען נאך, אז אין די צייט פון חורבן האבען נאך די רוימער געשיקט א קרבן צום בית-המקדש , וואס מען האט נישט מקריב גיוועהן וועגן א מום בדוקין שבעין - און עס האט זיי גישטערט , אז זיי האבען געשיקט א מיליטער , און עס האט אויס גיבראכען די רעוואלוציע וואס האט גיברענגט די חורבן בית,
די עקדת יצתק איז א שווערע פרשה - כמה קולמוסים נשתברו - עס איז דא דרך צוזאגען, אז
גאט האט עקספעקטעט אז אברהם זאל ענטפערן
אנטשולדיגט גאט-!, א טאטע קען דאס נישט טהון-
אבער אברהם דער ראש המאמינים - איז גיווארן
נתלהב צו טהון גאט׳ס באפעהל, אז די נארמאלע
עמאושען איז ביי עהם בטל גיווארן - און פארדעם
התלהבות דערמאן מען אונז עקידת יצחק , ודו״ק

 

[וחי בהם]

און ווער רעדט ווען אַ בחור צו איונגערמאַן שאָקלט זיך צו די קלאַנגען פֿון שבת־זמירות, "יחבק לה בעלה ביסודה דילה" זײַנע האָרמאָנען זענען ווילד, אָבער זײַן צונג רעדט הויך.