וויאזוי כ׳האב אנגעהויבן גליטשן ארויס פונ׳ם סיסטעם

אלס תמימות׳דיגע טאהש׳ע ווייבל, ערצויגן דורך געטרייע פרומע עלטערן, האב איך קיינמאל נישט געהאט קיין סיבה צו האבן ספיקות אין גאט אדער זיין תורה,
אלעס וואס מ׳האט מיט מיר געלערנט האב איך געגלייבט באמונה שלימה און אלעס אין מיין חינוך האב איך אפגעקויפט פאר גוט געלט.

ביז … איין שיינעם טאג, ווען דער גאנצער בנין האט אנגעהויבן צאמפאלן…
און כ׳האב געמוזט אנהייבן פריש פון א׳ - אונטערזוכן יעדע זאך וואס מ׳האט איינגעבאקן אין מיר, אויב ס׳שטימט טאקע מיט׳ן אמת.

וואס האט מיר געמאכט פארלירן צוטרוי?

איך וועל דא אביסל מיטטיילן פאר ווער ס׳וויל וויסן.
ס׳געווען א השתלשלות פון אסך יאר - און איך וועל פרובירן עס מאכן בקיצור

מיין האפענונג איז, אז ס׳וועט אפשר צוניץ קומען פאר איינעם דא.

איך וויל רעספעקטירן יעדן׳ס boundaries, און אזויווי די קרעמל גרינדער האבן איינגעפירט אזא מחי׳דיגע סיסטעם דא אז יעדער קען האבן שמועסן וועגן כפירה אין מאחורי, וועל איך זיך אוודאי האלטן ביי דעם גדר.

וואס האט פאסירט וואס האט מיר געמאכט איבערלאזן אלע גליקן און ארויסגיין וואנדערן אין א פרעמדע וועלט?

איינע פון די חשוב׳ע טאהש׳ע תלמידות, וועלכע האט פארנומען א גרויסע פּאָסטן אין שטעטל, האט אנגעהויבן ליידן רדיפות פון די הנהלה. איך בין נאך דעמאלס געווען גאר נאיוו און זיך זייער דערשראקן.

וואס איז פשט אז א פרוי וואס איז אין די פארגאנגענהייט געווען מיין היי-סקול לערערין פון אני מאמין און אריינגעבאקן אזויפיל אמונה אין מיר - ווי איז מעגליך אז די הנהלה לאזט ארויס שמועות אויף איר אז זי פארשפרייט אפיקורסוס און מ׳טאר נישט מער האבן קיין שיכות מיט איר?

איך האב זיך אריינגעלייגט אויסצופארשן די נושא און איך בין נבהל ונשתומם געווארן פון וואס ס׳האט זיך אנטפלעקט: די גאנצע מעשה איז נישט געשטויגן נישט געפלויגן און די ליגנט האט געהאלטן אין איין וואקסן, מ׳האט אנגעפאנגען ארויסלאזן קלאנגען אויף איר אז זי איז געגאנגען צו א בית זונות…

וואס איז געשעהן?
זי האט פארנומען גאר א הויכע פלאץ אין די חינוך פון בית צירל (די טאהש׳ע סקול) און מ׳האט איר אפגעזאגט אין אן אופן וואס זעהט אויס זי האט געפילט blindsided.

וואס האט זי געטאן? זי איז געפארן קיין אמעריקע צו עפעס א גרויסע סעלף-העלפּ פלאץ וואס איז אוודאי נישט א פרומע פלאץ (ס׳ניטאמאל געווען עוועילעבל אין יענע צייט קיין self development programs פאר די היימישע עולם)

וואס זי האט דארט אויסגעפינען האט איר זייער באצויבערט און זי האט געפילט ווי ס׳העלפט איר האבן א געזונטערע בליק אויפ׳ן לעבן וואו זי דארף נישט זיין א וויקטים און פילן א קרבן פון דאס וואס האט פאסירט צו איר, און די פיין וואס זי איז דורך קען איר לערנען גאר טיפע זאכן וועגן זיך און אפילו וועגן די וועלכע האבן איר פלוצלונג אוועקגענומען איר פּאסטן.

זי האט אזוי ליב געהאט די רעזאלטאטן אין איר לעבן וואס זי האט געהאט פון דעם נייעם פראגראם, זי האט געפילט ווי א נייע חיות איז אין איר געווארן אריינגעבלאזן און געוואלט מהנה זיין אירע חבר׳טעס: אפשר וועט עס זיי אויך העלפן פארבעסערן זייער לעבן…

מער האט נישט אויסגעפעהלט… די הנהלה וואס האט דעמאלס געפירט טאהש מיט א שטארקע האנט האט נישט געוואלט זי זאל האבן א ווארט אויסער זיי. ס׳האט געפילט ווי זייער מאכט הייבט זיך אָן צוברעקלען, און אוודאי האבן זיי אנגעהויבן נעמען אלע מיטלען איר צו שטעלן חוץ למחנה.

איך האב אבער נאך דעמאלס נישט געהאט קיין אהנונג וועגן דעי אינערליכע קאמפּעטישן. וואס איך האב געמיינט, איז אז די פרוי וואס פארשפרייט שרעקליכע לשון הרע אויף מיין לערערין איז באמת פארנארט געווארן דורך איר מאן, און זי גלייבט נעבעך אז ס׳אמת.

איך האב געשיקט א בריוו צו איר און זיך געבעטן זי זאל אויפהערן פארגיסן אומשילדיג בלוט. אבער אוודאי האט עס נישט געהאלפן, פארקערט! יעצט בין איך געווארן א דארן אין אויג פאר די פירער, ווייל איך שטעל זיך (אומוויסנדיג) אנטקעגן זייער אגענדע…

ווען איך האב זיך אויפגעוועקט פון שלאף און געכאפט אז יענער איז בכלל נישט תמימות׳דיג, נאר זי האט אויך דא א נגיעה אז מיין לערערין זאל ווערן ארויסגעטריבן פון שטעטל - ווייל זי האט שוין יארן געהאט א שטיקל קאמפעטישן מיט איר, דעמאלס האט עס מיר אויפגעשאקלט ביז די טיפענישן פון מיין נשמה.

ביז היינט האב איך געמיינט, אז יעדער איז אזוי ערליך און אמת׳דיג ווי מיינע עלטערן.
ווען א קינד זעהט נישט פאר זיך קיין היפאקריטיע אינדערהיים און וואקסט אויף אין א פארמאכטע פלאץ, איז נישטא פארוואס חושש צו זיין אז אנדערע וואס זעען אויס פרום און עהרליך זאלן זיין סתם שפילער וואס זיכן כבוד און מאכט און זיי ווייסן אז אזוי איז עס גרינג צו באקומען. ווייל ווי פרומער און הייליגער דו שפילסט-אלס א העכערע מדריגה פארעכנט מען דיר…

אבער דא האט זיך ארויסגעשטעלט א נייע בילד פלוצלונג, וואס האט מיר געעפנט די אויגן צו א קארופציע וואס איך האב קיינמאל נישט גע׳חלומ׳ט: די זעלבע פרוי, וועלכע האט געהאלטן פייערדיגע דרשות וועגן דינען דעם באשעפער לשם שמים, און וועמען איך פלעג באטראכטן מיט אזא עהרע, האט סתם געפלאפערט וואס ס׳האט זיך איר געלוינט, און ווען איך בין געקומען צו איר פרעגן וויאזוי מ׳קען טון אזא פארברעכן און מוציא שם רע זיין אויף מיין לערערין האט זי בכלל נישט געקעירט וואס ״רצון ה׳׳ איז נאר ווייטער אנגעגאנגען צו העלפן באגראבן די לערערין 💔

המשך יבוא.
 
לעצט רעדאגירט:
נו זיי מסביר פארוואס יא? סתם זיכן פראבלעמען? טוט וואס די פ׳ די ווילסט און גענדיגט, פארוואס דארף מעו זיך סתם אנהייבן מיט משפחה חבירים מוסד וכו׳ עס איז א Win Win סיטואציע אויב מען בלייבט אין די סיסטעם.
מ'דארף אליינס ארויסשרייבן אויפ'ן פאפיר, די מעלות און חסרונות פון בלייבן, און נישט בלייבן אינסייד.

ווייל יעדער האט א אנדערע מציאות, אנדערע אומשטענדן, וואס טוישט די תוצאה, אויב יא אדער נישט. איינעם לוינט זיך עס בעסער אזוי צו אזוי, און מ'דארף קלויבן דאס בעסטע וואס איז יעצט שייך.
 
נו זיי מסביר פארוואס יא? סתם זיכן פראבלעמען? טוט וואס די פ׳ די ווילסט און גענדיגט, פארוואס דארף מעו זיך סתם אנהייבן מיט משפחה חבירים מוסד וכו׳ עס איז א Win Win סיטואציע אויב מען בלייבט אין די סיסטעם.
נישט יעדעמס מוח איז געווייערט צו קענען לעבן מיט סתירות.
 
און טאמער דארפסטו עס בעסער ארויסזאגן, לייג עס אויס אזוי

איך בין געהעריג אין די סיסטעם און איך טי וואס איך וויל, ממילא פארשטיי איך נישט פארוואס מען דארף ארויסגיין פון די סיסטעם.
גיי ארויס פון סיסטעם וועסטו פארשטיין וואס איך מיין
 
WoW שפרה! ס'איז א כבוד פאר אונז אייך צו האבן, און א פארגעניגן צו ליינען! מיט די זאפטיגע אידיש נאך!

איך בין אויף מיין אייגענע דשורני און ס'איז אזוי אינטערסאנט ווי יעדע'ס עקספירענס איז אזוי אנדערש אין די קאמיוניטי פארט אבער, ענליך אויף געוויסע געביטן.

ס'איז גאר אינטערסאנט גלייב איך פאר רוב ליינער צו הערן מער איבער די אינערליכע טאהש'ע פאליטיק די גאנצע קאמיוניטי איז מיר פרעמד. און אויך איז אינטערסאנט ווי די חרדישע ציניזם עקסזיסטירט, אבער געווענליך נישט אין די ריכטיגע פלאץ, נאר אויף די מענטשן וואס די אויטאריטעיט "זאגט" יעצט אז פון זיי דארף מען שטיין ווייט, און נישט אויף די מענטשן אדער אגענדעס ווי ציניזם איז טאקע נוגע...

למשל יונתן שווארץ איז יעצט ביי די חסידים פון די מערסט צינישע כאראקטערן ווייל ער רעדט פון געזונט זאכן און ווי איך הער צוריק איז א נארמאלע מעינסטריעם סקול אף טאטה אז די מענטש האט אן אגענדע קעגן "וועיפן" און נאר וועגן דעם האקט ער דערויף... נישט אז ער האט נישט וואס צו ווערן אראפגעריסן מיט זיינע קליינקעפיגע שידוכים רעפארם... איך זאג נאר, וואס איז מיר אויפגעקומען ליינענדיג דיין שילדערונג אז אונזערע קאמיוניטיס ווייסן נישט וויאזוי צו זעהן די גוטס פון א מענטש וואס האלט אנדערש... זיי ווייסן נאר וויאזוי ס'שטייט און וואס מ'האט אין זיי אריינגעבאקן דאגמע, אויב איז דא א דעבאטע איז נארמאל צו זיין ציניש... און גלייבן קאנספיראציעס, ווייל פון וואו נעמען זיי די אינפארמאציע איבער דיין לערערין? קיינער האט נישט איר פעיסבוק ווי זי קען זיך אליין פארענטפערן, אדער אן אינטערוויא ווי זי זאגט איר זייט, סא אינפארמאציע איז גאר קאנטראלירט צו איין זייט ממש ווי אין נארט קארעא.

פאר דעם אליין האב איך מיר קיינמאל נישט געפינען דאס פלאץ פון ווי איך קום...

שרייב נאך און מער! און kudos to you פארן שרייבן דא מיט דיין עכטע נאמען!
 
מיר קעננע גיין אין אישי, אבער מען קען שמועסן דא אויך, ס'זיכער דא נאך אין מיין מצב און קענען הנאה האבן פון די שמועס.

דער אמת איז אז איך זיך איר נישט צו טוישן, מצידי קען זי זיין ערליך ביז די דאך. די עיקר וואס איך זיך איז אז זי זאל מיר לאזן לעבן מיין לעבן, און דאס קען פארשטייט זיך נישט ארבעטן אן דעם וואס זי ווערט אויפגעקלערט.

אז זי איז ערליך און פרום, וויאזוי קען זי לעבן מיט א מאן וואס האט ספיקות אין אמונה? וואס דאוונט נישט געהעריג, וכ' וכ' זי ברענגט כסדר ארויף וואס וועט זיין מיט די קינדער? אביסל ווארימקייט, נו...? קיצור, ס'ארבעט נישט.

וועגן שלאגן האב איך נישט אזוי שטארק מורא, היינטיגע צייטן שלאגט מען שוין על פי רוב נישט.
האסט אמאל פרובירט צו רעדן צו פוטסטעפס? אליינס אדער צוזאמען?
 
כ'פארשטיי דיין פראסטערעישן און כ'שפיר עס.
אבער מיט לאגיקע גייסטו דאס קיינמאל אין דער וועלט קענען מסביר. לאגיקע קענסטו פייטן אדער מסביר זיין מיט לאגיקע. אבער דיין ווייב'ס הנהגה האט גארנישט צו טוהן מיט לאגיקע און אויך נישט מיט עהרלייכקייט אדער פרומקייט, וואס דאס וואלסטו נאך געקענט איבערווייזן. דאס האט פשוט צוטוהן מיט די קאלטור און טראדיציע מיט וואס זי איז אויפגעוואקסן אין איז געווארן איינגעווארצעלט ביי איר אין איר DNA נאך פון אירע עלטערן און עלטערן'ס עלטערן. און אפילו אז אחיה השילוני אדער אליהו הנביא וועט זיך אנטפלעקן צו איר און איר אויפקלערן אז די ריכטיגע וועג אין אידישקייט איז דיינס גאר גייט זי זיך אויך ווייטער האלטן ביי אירס.

דאס זיך נישט וועלן טוישן איז אסאך שטערקער ביי פרויען ווי ביי מענער און ס'קענען זיין אסאך סיבות, איינער פון סיבות וואס איך האב באמערקט במשך פון די יארן איז, אז די מיידלעך האט מען בדרך כלל מער גפּעטשעט און געספויעלט ווי די אינגלעך, ביי די מיידלעך איז נישט געווען אזא פענאמענאן ווי שובבי"ם, משפטים הויזן, שטרענגער מנהל, שלעכטע מלמדים, אדער סתם מכות במילא איז כמעט נישט פארהאן סיבות פארוואס זיי זאלן רוקן מן הקצה אל הקצה. און די קאלטור האט זיי געדינט מיט א נעימות. און זיי שפירן זייער באקוועם אין די פלאץ ווי זיי געפונען זיך.

אוודאי קענסטו געפונען עטליכע יוצא מן הכללס אבער בדרך כלל וועלן רוב מיידלעך פארן אויף די זעלבע טרעק כל ימי חייהם און ס'איז אשאד די ענערגיע פון "מסביר" זיין אבער כ'בין זיכער אז עס זענען פארהאן גענוג אנדערע וועגן און אזוי ווי @שפרה לאווען האט שוין ארויסגעברענגט. כ'ווינטש דיר אז עטס זאלטס יא קענען געפונען עפעס אן עמק השוה צווישען ענק און אדרבה אויב האסטו עפעס א מהלך און שפירסט אז ס'ארבייט ביטע שער עס מיט אונז
גאלדענע, זייער אמת וואס דו ברענגסט ארויס איבער די חינוך דיפרענס.

און איך האב אויך ליב די ווארט לאגיקע... ס'מאכט עס אויסקוקן ווי א קאליקע עפעס אזא אנטיק ווארט וואס מ'דארף זאגן ווי א פראנצויזישער וויין מבין... נישט יעדער מעג עס זאגן...

כ'קען צולייגן מיינע שוועסטער און ניכטע'ס רעדן אין ענגליש מיט זייערע עלטערן בשעת וואס די יונגלעך רעדן אין בלויז אידיש.
שוין אלס קינד בין איך געווען סענסיטיוו צו דעם, קען זיין ס'איז א בארא פארקע זאך... אבער ס'קוקט אויס ווי די מיידלעך ווערן אויפגעצויגן אויף א פיל מער פעמיניסיטישע אופן און בחורים - ווי עלטער זיי ווערן - ווי חיות רעות און די שטופן שוויצן שרייען לעבן צודריקט אין דארמיטאריס און דער בחור ווערט אנדערש ווי זיין טחינת הנפש, געוויסע ווערן אפילו גאר כאניאקיש מיט די שידוכים ענקזייעטי משא"כ די פרויען בלייבן פיל מער גראונדעד. אויך פארשטייט זיך איז דא די קאנדישאנינג פון ווערן מאמע'ס און סערווירן די מענער, פעמפערן און באדן די קינדער גיט זיי סטרוקטור און האלט זיי פארנומען בעת די יונגל איז אדער א חיה וואס בורדעט און איז ביזי זיין א יונגל, אדער טוט גארנישט, מ'נורטשערט נישט זיין טאלאנט, די מאמע גייט קיינמאל נישט מיטהאלטן זיין פלעי אדער זיין גרעדזועישן... איין חומש סעודה דאס דארף אים וועלידעיטן אזוי ביז די חתונה...
די מיידל וועט מען געבן און געבן און היטן ווי א שווארץ אפל ווייל זי איז דאך די קומענדיגע אם הבנים שמחה... איי ביידע זענען היומענס? ביידע היטן פיובערטי און מ'דארף צו זיי רעדן? ניין, א מיידל דארף וויסן א יונגל איז דאך א גרויסע עבירה אז ער ווייסט...

כ'וועל די מאדנע דזשענדער בייעס/פארדרייטע סעטאפ אין מיין לעבן נישט פארשטיין.
 
לעצט רעדאגירט:
מיט וואס איז עס דאבעל. די סיסטעם דינט זיינע אינטערעסן. און עס שטערט איהם נישט צו זיין אין דעם סיסטעם, און נאך אלץ טוהן כל מה שליבו חפץ.
דאס איז ווען ס'איז דא א סיסטעם to begin with...

איך לאך אלס פון דעם אויסדריק.

די וואס גייען אוועק, און איך אריינגערעכנט טענה'ן אז זיי זעהן אין דעם לייף נישט קיין פונקציאנירנדע סיסטעם.
ס'איז אזוי ווי זאגן אז חרדית אפערירט אונטער Windows 11 אבער מיר אלע ווייסן אז ס'איז אינפעסטירט מיט טראודזשן וויירוסעס פון קליין ביז גרויס, וואס קארופטירט פיילס און קאמפראמייזט דער וואס נוצט עס, און בלייבט אנטשעקט און קיינער פארעכט זיי נישט. אבער פונדרויסן קוקט עס אויס ווי א סיסטעם, כ'מיין מ'דארף אבער קיינעם אין 2025 נישט אויפקלערן אז דער סיסטעם איז קאמפראמייזט! און שניידט שטיקער יעדן טאג... סואיסיידס לרבות....

וואלסטו דאס גערופן א סיסטעם? פארשטייט זיך ס'האט אפאר בובוס אבער ס'איז א סיסטעם!!! ממש אינטעל, ענווידיע, עי עם די נישט דא קיין וויירוסעס דארט...? ;):cool: די גאנצע שפראך איז ביי מיר נאריש גערעדט. ס'איז א שטיק טעראר און אביוז ווי אמאליגע איטאליענישע גענגסטערס... נאר ווייל נישט יעדער שפירט עס מיינט דאס אז דאס איז א פונקציאנירנדע סאסייעטי. אדער ארבעט עס אדער נישט.
 
לעצט רעדאגירט:
מ'דארף אליינס ארויסשרייבן אויפ'ן פאפיר, די מעלות און חסרונות פון בלייבן, און נישט בלייבן אינסייד.

ווייל יעדער האט א אנדערע מציאות, אנדערע אומשטענדן, וואס טוישט די תוצאה, אויב יא אדער נישט. איינעם לוינט זיך עס בעסער אזוי צו אזוי, און מ'דארף קלויבן דאס בעסטע וואס איז יעצט שייך.
I agree

מ'קען נישט פארשטיין וואס עמיצן פעלט אויב פילט מען דאס נישט.
אויב דו פילסט עס יא, און דו האלסט טאקע אז ס'איז בעסער אזוי - זייער גוט פאר דעם איז יעדער ענטייטלד צו די אייגענע מיינונגען, אבער קענסט נישט זיך אליין איינרעדן אז לעבן ווי א קנעכט/דינסט איז בעסער. יא קאסטאדי נישט קינדער....

איך האלט דאס א מיטל פון זיך אליין פאפן.

די פרייז פון פרידאם האט ביי מיר נישט קיין ווערט און קיין מאס! וואס איז די שאלה?
למשל איך קען מיך יעצט זעצן צו א סדר טיש און קייען מצה און כורך סענדוויטשעס, און זיך באמת קאנוויסן ווי א עקטער אז ס'איז געשמאקער ווי קוקן סוטס אויף נעטפליקס, איך קען עס טוהן! פארוואס אין די וועלט זאל איך?

איך פארשטיי אויך און עמפעטייז מיט מענטשן וואס זענען סטאק, און אז זיי קענען נישט געבן א טראג אפ אבער זיך נאר'ן אז אזוי מאכט סענס און ס'איז נישט אזוי געפערליך? דאס קען איך נישט.
מ'רעדט דאך ווען דו האסט יא א בחירה... סא וואס @שכל הנעלם זאגט בעסיקלי איז ווען די טאליבאן לאזט ווען זיין געי און טרענס וואלט ער אויך ארויסגעקומען אבער למעשה איז נישט אזוי איז שוין בעסער צו בלייבן?
correct me if I'm wrong וויאזוי ס'איז אנדערש?

אמאל כאפט מיר אן אזא זאך פון נעמען אזא שנירל און עס טראנלעיטן צו א נישט איד פון פילי און זעהן וויאזוי ער וועט עס אויפנעמען... האלסט ער וועט רוט'ן אז מ'זאל בלייבן??
 
לעצט רעדאגירט:
אויב מעג איך פרעגן מה נשתנה, וויאזוי טאקע איז עס צו זיין אינדרויסן פונעם סיסטעם, איז עס למעשה בעסער אדער ערגער ווי פארגעשטעלט, אדער קען גאר זיין עס בלייבט די זעלבע?
 
אויב מעג איך פרעגן מה נשתנה, וויאזוי טאקע איז עס צו זיין אינדרויסן פונעם סיסטעם, איז עס למעשה בעסער אדער ערגער ווי פארגעשטעלט, אדער קען גאר זיין עס בלייבט די זעלבע?
איך האב זייער ליב דיין שאלה.

עס דערמאנט מיר: קורץ נאכ'ן אוועקגיין פון טאהש (ווען כ'בין נאך געווען אין די חסידישע וועלט, און געוואוינט אין Outremont אין מאנטריאל) האט מיר א חבר'טע פון טאהש געפרעגט "איז עס טאקע בעסער? האט זיך דיר געלוינט אוועקצומופן? ווייל די וועלט זאגט א ווארט: דו קענסט פרובירן צו אנטלויפן פון דיינע פראבלעמען, אבער די צרה איז אז וואו אימער דו גייסט ברענגסטו זיך מיט…"

(אין אנדערע ווערטער האט זי גע'טענה'ט אז מיר זענען די גרעסטע יסוד פון אונזערע פראבלעמען).

דער אמת איז, אז איך האב געפילט אויפגעלעבט די מינוט איך בין ארויס פון דאס פלאץ וואס האט געפילט פאר מיר at the time ווי א קעסטל וואס איז דערשטיקנד און איך קען קוים אטעמען דארט.

אנדערש ווי מיין חבר'טע האט געמיינט, זענען אונז נישט די שולד פון אונזערע פראבלעמען. (אוודאי דארף מען וויסן די כח פון פערספעקטיוו און ווי ווייט פאקוסן אויף וואס גייט שלעכט קען אמאל ווערן כמעט א מאגנעט פאר זאכן צו גיין מער אין די ריכטונג וואס מ'וויל נישט. אזוי אויך ווען מ'פאקוסט אויף די זאכן וואס דערפרייט דיין הארץ קען עס ברענגען מער פון אזעלכע עקספיריענסעס אין דיין לעבן). אבער ווען דו געפינסט זיך אין א גרוב פון צואה - ווי ר׳ יצחק נחום׳ל -דער רבי פון שפּעטיווקא רופט עס, איז זייער שווער צו ערווארטן אז א מענטש זאל קענען כסדר פאקוסן אויף גוטס און דורכאויס פארבעסערן זיין לעבן.

ממילא די מינוט וואס איך האב זיך ארויסגעזעהן פון די סביבה וואו מיין לעבן האט געפילט אזוי מיזערעבּל - האב איך געפילט ווי א פויגל וואס מ'האט באפרייט פון שטייג, ווי איך קען ענדליך אטעמען! און ס'געווען אסך גרינגער צו האבן א פרייליכע לעבן (פארשטייטצעך אז ס'האט נאר געדויערט א קורצע וויילע: ביז מיין קינד האט אנגעהויבן ליידן פון א מלמד א שלעגער, און ער איז אנטלאפן פון חדר… דעמאלס האב איך איינגעזעהן צוביסלעך אז איך מוז אינגאנצן ארויס פון די חסידישע סיסטעם. איך האב געגלייבט אז איך בין שולדיג בעסער פאר מיינע קינדער, און אז איך קען נאך איין טאג ביטער חרטה האבן אויב איך לייג נישט יעצט אריין די effort צו טוהן השתדלות.)

היינט, כמעט 18 יאר שפעטער נאכ'ן פארלאזן טאהש (און כמעט 16 יאר נאכ'ן ארויס פונ'ם סיסטעם), קען איך פארשטיין סיי מער וועגן זיך און וועגן מיין רייזע ווי אויך וועגן די גאנצע חרדי'שע סיסטעם, ממילא פאדערט דיין שאלה אן ענטפער מיט אסך מער אריכות ווי מ'קען מסביר זיין דא אין איין קאמענט

ווי כ'האב שוין פריער דערמאנט, ארבעט איך שווער צו שרייבן די נעקסטע קאפיטל אין מיין געשיכטע, עס וועט דיר האפנטליך געבן מער קאנטעקסט צו פארשטיין וואס זענען די מעלות און חסרונות - ווי אויך די טעותים וואס טייל מענטשן קענען מאכן ווען זיי פארלאזן די חסיד'ישע וועלט.
 
איך בין געהעריג אין די סיסטעם און איך טו וואס איך וויל, איך פארשטיי נישט פארוואס מען דארף ארויסגיין פון די סיסטעם.
ס'דא מענטשן וואס ווילן זיך אפשניידן בארד און פיאות, גיין אן א קאפל, וואס ווילן נישט היטן געוויסע חלקים פון תורה ומצוות, נישט גיין אין ביהמ"ד, וכו' וכו', וואס איז שווער זייענדיג אין די סיסטעם.

נישט אז איך רעקאמענדיר עס... איך טריי נאר צו זעהן זייער צד.

אגב -- הרב אינטעליגענט -- דו שיינסט צו האבן געהאט א שווערע אפברינגינג, דו האסט עפעס א שרעקליכע העיט אין דיינע ווערטער, יעדע זאך וואס קען ווערן אויסגעטייטשט שלעכט וועסטו אפלערנען כולו נעגאטיוו, דיין מויל שפריצט ממש פונקען פייער ווען אימער דו רעדסט פון די סיסטעם... איך בין מודה אז עס האט אסאך חסרונות, אבער עס איז נישט אזוי שוידערליך שלעכט ווי דו לייגסט עס אראפ אין כמעט יעדע איינציגסטע תגובה וואס דו שרייבסט.....
 
אגב -- הרב אינטעליגענט -- דו שיינסט צו האבן געהאט א שווערע אפברינגינג, דו האסט עפעס א שרעקליכע העיט אין דיינע ווערטער, יעדע זאך וואס קען ווערן אויסגעטייטשט שלעכט וועסטו אפלערנען כולו נעגאטיוו, דיין מויל שפריצט ממש פונקען פייער ווען אימער דו רעדסט פון די סיסטעם... איך בין מודה אז עס האט אסאך חסרונות, אבער עס איז נישט אזוי שוידערליך שלעכט ווי דו לייגסט עס אראפ אין כמעט יעדע איינציגסטע תגובה וואס דו שרייבסט.....
אויב ס'נישט אזוי שלעכט פאר דיר - דעמאלס אפשר שאץ זיך גליקליך. איך וואלט אפשר געטראכט פונקט ווי דו ווען נישט כ'האב געהאט א געלעגנהייט צו זעהן די underbelly פונ'ם סיסטעם.

(און אויב האסטו געהערט סיי וועלכע פון מיינע 30+ לידער ווייסטו מן הסתם אז איך האב שטארק געגלייבט און זיך געפילט ווי א באגליקטער פאר'ן געהערן צו דאס "אויבערשטע פון שטייסל" - ווי אונזער מנהלת האט אונז אויסגעלערנט: א פלאץ וואו מ'קען דינען דעם באשעפער גרינג - אפגעזינדערט פון די זינדיגע שמוציגע וועלט).

פונקט ווי מ'האט אונז געלערנט: מי שלא ראה שמחת בית השואבה לא ראה שמחה מימיו - קען מען ליידער זאגן פארקערט: ווער ס'האט נישט טועם געווען די טעם פון די dark side פונ'ם חרדי'שן סיסטעם ווייסט נישט בכלל פון וואס מ'רעדט.
 
אברהם אבינו ע''ה האט זיך אויך ארויסגעגליטשט פונעם סיסטעם.... די פראגע איז צו וואס מ'טוישט עס אויף.
אויב מ'וויל זיין ככל הגוים, בלויז ווייל מ'וויל זיין אזויווי יעדן נישט אנדערש. קענסטו נישט לאכן פון ווער ס'לויפט נאך די חסידות צו מקום אנע טראכטן טיף, ווייל ס'איז פראצענטיש די זעלבע זאך.

איך פערזענליך קלער, אז רוב רובם פון אפגעפארענע בלע''ז... זענען באמת יא מאמינים, כאטש אמאל נישט גענוי בני מאמינים... זיי גלייבן אבער אויך לפי דרגתם אין גאט ב''ה און אין געוויסע גוטע זאכן.
נאר די שאור שבעיסה, אדער די שיעבוד הגלות הפרטי והכללי, שטופט זיי צו נעמען א אייגענעם צוגאנג. גענוי ווי איינער וואס איז געשעדיגט געווארן פון עפעס וואס 'יעדער' טוהט, אבער ער איז נישט פאסיג דערצו יעצט, און ס'האט אים געשאדט. אזא איינער נעמט אויך א אייגענע צוגאנג, וואס ער טוהט, וואס ער עסט, וויאזוי ער לעבט.
 
אויב ס'נישט אזוי שלעכט פאר דיר - דעמאלס אפשר שאץ זיך גליקליך. איך וואלט אפשר געטראכט פונקט ווי דו ווען נישט כ'האב געהאט א געלעגנהייט צו זעהן די underbelly פונ'ם סיסטעם.

(און אויב האסטו געהערט סיי וועלכע פון מיינע 30+ לידער ווייסטו מן הסתם אז איך האב שטארק געגלייבט און זיך געפילט ווי א באגליקטער פאר'ן געהערן צו דאס "אויבערשטע פון שטייסל" - ווי אונזער מנהלת האט אונז אויסגעלערנט: א פלאץ וואו מ'קען דינען דעם באשעפער גרינג - אפגעזינדערט פון די זינדיגע שמוציגע וועלט).

פונקט ווי מ'האט אונז געלערנט: מי שלא ראה שמחת בית השואבה לא ראה שמחה מימיו - קען מען ליידער זאגן פארקערט: ווער ס'האט נישט טועם געווען די טעם פון די dark side פונ'ם חרדי'שן סיסטעם ווייסט נישט בכלל פון וואס מ'רעדט.

איך פארשטיי דיר זייער שטארק! כאטש איך פערזענליך בין נישט פון די וועלכע האבן אזוי שטארק געליטן פון די סיסטעם ווי דו אדער אנדערע, האב איך אויך געהאט מיין share פון שוועריגקייטן, און איך זאג קלאר אז עס איז א קארופטירטע סיסטעם אין מערערע הינזיכטן, און אלמלי איך וואלט געפירט די סיסטעם 😉 וואלט עס גאר אנדערש אויסגעזען, אבער נאך אלעם איז די מציאות אז יעדע סיסטעם — אפגעזען וועלכע סארט עס זאל נישט זיין — האט אין זיך מעלות און חסרונות.

די סיבה פארוואס נישט יעדער גייט ארויס פון דעם סיסטעם איז ווייל כ'גלייב אז די סיסטעם אליין איז נישט 100% שלעכט. הגע בעצמך, אויב איז די סיסטעם אזוי שרעקליך וואלט דאך יעדער אוועקגעגאנגען!

נאר וואס דען? דער סיסטעם איז לכתחילה אוועקגעשטעלט געווארן אלס א נארמאלע וועג פון לעבן. אבער מיט די צייט האט מען צוגעלייגט איסורים וחרמות, חומרות און כללים, און דערמיט איז מיטגעקומען א שרעקליכע פיער פרעשור, ביז עס איז געווארן כמעט אוממעגליך פאר'ן דורכשניטליכן מענטש דאס צו אדורכטראגן, באופן שכמעט אין רוב הציבור יכולים לעמוד בה. עכ"ז איז די סיסטעם גאנץ גרעי, און מען זעהט אז א ריזיגע חלק עולם קען עס אדורכשטופן.

און דא קומט די פאנטש ליין: די סיסטעם אליין פאר זיך איז נישט גענוג מעסטער צי ס'איז גוט אדער נישט. די חילוק איז דורך וועמען די סיסטעם ווערט איבערגעגעבן און אימפלעמענטירט. איינער וואס האט געהאט פרייליכע, ווארימע און פארשטענדליכע עלטערן, וואוילע מלמדים און געטרייע מגידי שיעור אדער טיטשערס וואס ווילן אמת'דיג די טובה פון זייערע תלמידות — דער קען אויפוואקסן אין די סיסטעם מיט א גוטע געשמאקע געפיל, און אפילו אויב עס שטערט אים געוויסע פרטים דא און דארט (ווייל נאך אלעם איז אוממעגליך אז טויזענטער מענטשן זאלן אריינפיטן אין די זעלבע באקס) קען ער נאך אלץ אננעמען די כלליות.

משא"כ איינער וואס איז אויפגעוואקסן אין א ביטערע ענווייראנמענט — מיט אביוסיוו עלטערן, מחנכים וואס האבן פארשעמט, אדער סתם מענטשן וואס האבן אריינגעלייגט ביטערקייט אין יעדע אידישע זאך — דער וועט פיל מער שפירן די dark side פון די סיסטעם. עס איז שוין מער נישט בלויז די סיסטעם אליין, נאר עס איז פיל מער ווי דעם, מיט אסאך סטרינגס אטעטשטד. אזא איינער וועט שעלטן די סיסטעם מיט אלע כוחות...

עס איז נישט אייביג דער כלל, אבער אין אלגעמיין מיין איך אז אזוי איז דער מציאות.

איך האף אז איך האב מיך גענוג גוט ארויסגעברענגט.
 
איך פארשטיי דיר זייער שטארק! כאטש איך פערזענליך בין נישט פון די וועלכע האבן אזוי שטארק געליטן פון די סיסטעם ווי דו אדער אנדערע, האב איך אויך געהאט מיין share פון שוועריגקייטן, און איך זאג קלאר אז עס איז א קארופטירטע סיסטעם אין מערערע הינזיכטן, און אלמלי איך וואלט געפירט די סיסטעם 😉 וואלט עס גאר אנדערש אויסגעזען, אבער נאך אלעם איז די מציאות אז יעדע סיסטעם — אפגעזען וועלכע סארט עס זאל נישט זיין — האט אין זיך מעלות און חסרונות.

די סיבה פארוואס נישט יעדער גייט ארויס פון דעם סיסטעם איז ווייל כ'גלייב אז די סיסטעם אליין איז נישט 100% שלעכט. הגע בעצמך, אויב איז די סיסטעם אזוי שרעקליך וואלט דאך יעדער אוועקגעגאנגען!
דאס איז אן אלטע נארישע ליגנט וואס מ׳האט איינגעבאקן וואס מענטשן כאפן גארנישט ווי לעכערליך ס׳איז.

בעפאר שלום דין האט מסביר געווען באריכות אין זיין בוך ״כל באיה לא ישובון״ (All Who Go Do Not Return) וואלט איך געדארפט זיך פלאגן דיר מסביר זיין וויאזוי די פרומע סיסטעם fucks people over
אין א premeditated אופן-
נישט צופעליג.
די רע-בנים האבן שוין יארן לאנג א סיסטעם פון סטראטעגיעס אין פלאץ, צו מאכן זיכער אז קיינער זאל זיך נישט וואגן ארויסצוגיין.
You are lucky אז דו האסט נישט געהערט האלב פון די שוידערליכע מעשיות וואס איך האב אלס צוגעזעהן און ערשט-האנטיג געהערט.
אז נישט וואלסטו קיינמאל נישט אפגעקויפט דעי בּאבּקעס אז ״פון דעם וואס נישט יעדער גייט ארויס איז שוין גאר א ראי׳ אז זיי ווילן באמת נישט״

גראדע איז יארן צוריק געווען געדריקט אין ישראל א רעזאלטאט פון א סערוועי וואס האט שאקירט אסך מענטשן: לויט די פארשונג וואלטן 98% פרומע אין ישראל פארלאזט די פרומע וועלט אויב זיי וואלטן געהאט די מעגליכקייט.
 
גראדע איז יארן צוריק געווען געדריקט אין ישראל א רעזאלטאט פון א סערוועי וואס האט שאקירט אסך מענטשן: לויט די פארשונג וואלטן 98% פרומע אין ישראל פארלאזט די פרומע וועלט אויב זיי וואלטן געהאט די מעגליכקייט.
🧐🤔🤣😉
וועם פינקטליך האבן זיי געפרעגט
 
די רע-בנים האבן שוין יארן לאנג א סיסטעם פון סטראטעגיעס אין פלאץ, צו מאכן זיכער אז קיינער זאל זיך נישט וואגן ארויסצוגיין.
You are lucky אז דו האסט נישט געהערט האלב פון די שוידערליכע מעשיות וואס איך האב אלס צוגעזעהן און ערשט-האנטיג געהערט.
Wow... איך וואלט יא געוואלט הערן מעשיות. איך רעד אויך אסאך צו מענטשן, אויך אפגעפארענע, פארט וויל איך הערן די "שוידערליכע" מעשיות פון די רבנים. ווי איך האב שוין פריער געשריבן, איז מיין טעאריע טאקע נישט אייביג דער פאקטאר צו שטויסן אינעם סיסטעם, נאר רוב מאל.

קוק, איך דיעל אויך מיט רבנים. פאראן אזעלכע וואס זענען טאקע געפערליך און לדעתי וועלן זיי אפגעבן דין וחשבון פאר זייער רשעות אונטער די פרומע שלייער, אבער עס זענען אויך פאראן צענדליגער רבנים וועלכע געבן אוועק זייער לעבן צו העלפן אנדערע אידן, צי מיט חינוך, שלום בית, גיטין, זעהן די קינדער, מוסדות, און וואס נישט? אלעס לשם מצוה שלא על מנת לקבל פרס, איך האב שוין מיטגעהאלטן אזויפיל מעשיות פירסט הענד... אויף זיי קענסטו נישט זאגן אז זיי האבן א סיסטעם פון סטראטעגיעס.

דו האסט געהערט "שוידערליכע" מעשיות פון רבנים, און איך מאך עס נישט אוועק. טאקע די געליטענע וועלן מעגליך ארויספוצן פונעם סיסטעם. אבער נישט יעדער האט געדיעלט מיט יענע סארט רבנים, אסאך האבן געשמאקע רבי'לעך אדער בכלל נישט קיין רבי, זיי לעבן און לאזן לעבן.

יעצט איך קען אויך מערערע אפגעפארענע וואס זענען סתם "געקומען צום שכל" (משכילים בלע"ז...) און טראץ זיי האבן נישט קיין ווייטאג אויף קיינעם וועלן זיי נאך אלץ טון וואס זיי ווילן. אבער די סארט מענטשן וועלן זיך ענדערש בייזערן אויף די "פאלשע" עדיוקעישאן וואס זיי האבן באקומען, נישט אויף די "סיסטעם".
 
שלום דין און זיינע בעסטע משלים, זענען סך הכל א רעאקציע פון זיין אייגענעם מהות.
שוין אפגערעדט אז א שיינעם פארציע פון זיינע שילדערונגען איז פאלש געשילדערט דורכאויס. וואס איך האב באשטעטיגט נאכ'ן אויסהערן זיינע פולע דרשות נאכ'ן ארויסגעבן דעם בוך.
ועל כולם, אויב איינער ווייסט גרונטליך זיין בעקראוינד, איז דאס די תירוץ אויף דאס גאנצע ''באיה און ישובון'' בארזאם.

סך הכל איז דווקא זיין פיגור צוזאמען מיט זיין ביכל און דרשות, גארנישט קיין ראיה אויף סיי וועלכע דראפאויט, ווייל רוב רובם פון דראפאוטס האבן אנגעהויבן זייער לעבן גראד. און די פאקטאר פון זייער טויש איז געווען א סאבדזשעקט נישט די אבדזשעקט.
 
Back
Top