@זית רענן שטעלט אן א פנים ווי א שאינו יודע לשאול, און שניידט אריין אין הארץ פונעם דעבאטע ווי א חכם...
-----
כ'בין נישט זיכער וואס די יבמות תוס' טשעלענדזש איז אלל עבאוט, אבער מ'דארף אויך מאכן א פארקערטע טשעלענדזש, דהיינו, נעם דיין גרעסטע תלמיד חכם און בעט איהם צו לייזן אן
איינשטיין פעלד איקוועיזשן.
כ'גלייב ס'מעגליך דא תלמידי חכמים וואס קענען דאס (מסתמא נישט דער תלמידי חכמים וואס דו וואלסט ארויפגעקוקט), אבער כ'ווייס אויך וועלכע איז שווערע. א תוס' אין יבמות קען אפילו אזא נאר ווי איך. ס'איז זיכער גרינגער צו ווערן א תלמיד חכם/דיין/פוסק ווי באקומען א PhD אין פיזיקס.
ווען די תלמוד חכם לערנט ווען אלגעברע אלס קינד, און פיזיקס אין היי סקול, גייט אין קאלעדזש, וואלט ער מעגליך געקענט זיין א phD, אבער דאס איז די פוינט, פאר אונז איז גרינגער צו לערנען א תוס' אין יבמות ווייל אונז לערנען דאס שוין פון אלס קינד, נישט ווייל אונז זענען קלוגער ווי יעדער חוקר אין די וועלט.
קיינער וואלט נישט געמאכט אן ארגומענט צו זאגן אז די סיבה פיזיקס איז אמת, איז ווייל ס'שווער פאר א דרויסענדיגע צו פארשטיין. די זעלבע וועג ווערט גמרא נישט מער אמת ווייל ס'שווער פאר א גוי צו עס לערנען. (אויב דאס איז בכלל געווען דיין פוינט).
כ'גלייב אין סייענס, נישט ווייל ס'גרינג אדער שווער, נאר ווייל ס'ארבעט; די אטאם באמבע האט אויפגעריסן, אפאלאו 11 האט געלאדענט אויפ'ן לבנה, און מיין דזשי פי עס ווייזט מיר ווי איך בין.
דער וואס כ'ווייס, אז ער ווייסט קלאר מער ווייניגער דאס אלעס און נאכמער פון וואס מ'שטודירט אין בית ספר למדע, יענע וויל איך נישט פרעגן, מתוך כבוד התורה, איך האב רעספעקט זיי נישט צו פרעגן די זאכן, ווייל זיי ווילן נישט כ'זאל זיי שטערן מיט דעם, און אפי' כ'זאל וויסן אז זיי ווייסן.
ווייל אויך די קליינע אותיות קענען זיי פון ארבל ארויס, ווי כ'וואלט זיי אויפגעוועקט פלוצלינג און זיי וואלט געווען קלאר דערמיט. הגם זיי שלאפן נישט קיין סאך אפילו אין א בעט...
ווידער די אלע ת''ח און לומדי תורה, וואס ווייסן טאקע אסאך תורה, ווייסן לכאורה נישט וואס מיר דא ווייסן.
אבער כ'האב נייעס אויב דו ווייסט נישט. ס'איז שווערער צו לערנען ש''ס ופוסקים ראשונים ואחרונים מיט די נושאי כלים, ווי ווערן א טאפ דאקטאר ביי זיי.
דאס איז גערעדט פון נגלות התורה. און נסתר איז שוין א קליינע קיבוץ וואס זענען בקיא, און אויך די גואישע קאבאליסטן, בעבלען נאך וואס זיי האבן געלעיזט מיט די האלבע גלעזער פון איבערגעטייטשטע חיבורים.
יא! אויך די שטודירטע ישראלים בכלל! וואס זיי קענען איז א שפיי און א אמעראצעס, ווי וואס ס'זענען בקיא די קומץ קבלה יודען וואס דו זעסט קיינמאל נישט אויפ'ן שאו ווינדאו פון די בילדער אויסגאבעס... ווייל די חכם'מים וואס מ'טרעפט אויפ'ן דעקל פון משפחה, בין איך ווייניג איבערצייגט אז זיי ווייסן כאטש וואס דו ווייסט...
כ'וועל דיר מגלה סוד זיין, אבער נישט עס העיקר. יעך האב גארנישט געלערנט אלץ קינד, אלץ בחור, און היינט האב איך משלים געווען מיט א שמיץ אריבער.
[פארוואס כ'האב נישט געלערנט דעמאלטס איז פשוט און פארשטענדליך, אבער דא איז נישט דאס פלאץ]
ואין הכי נמי, נישט ווייל ס'שווער איז עס אמת, נאר ס'איז במציאות שווערער, ווייל ס'רעדט נישט דעם מאטעריאליסטישער שפראך, כאטש ס'קוקט אויס אמאל אז יא.
ווי איינס פון די גרעסטע צדיקים פונעם פריערדיגער דור האט געזאגט. ווען מ'לערנט נגלה א שטיקל גמרא ''מיינט'' מען אז מ'פארשטייט וואס מ'זעט. אבער אז מ'לערנט אגדתא, דארף מען זיין א פאלנער שוטה, צו קלערן אז מ'פארשטייט עפעס - מיט די איינפאכע באדייט.
[ווייל אויב איר ווייסט נישט; דאס גאנצע תלמוד בבלי וירושלמי, וואס מיר לערנען כסדר אין נגלה, ווערט געלערנט על פי נסתר, אויף א סדר וואס די וואס לערנען די סודות, ווייסן. און דערפאר הייסן זיי נסתרים, ווייל מ'זעט זיי נישט ביי די שאו ווינדאוס, און ביי די מייקריפאונס... מעגליך ווען זיי ווערן איינגעפאקט אינעם קיטל בדרך החיים הבא, כאפט מען זיך עטוואס ווער זיי זענען ''געווען''.]
דיין לעצטע ארגימענט האב איך בטעות געשריבן ביי א פריערדיגע תגובה.
ובקיצור נמרץ, דער אטאם ארבעט, אמאל יא אמאל נישט. דיין GPS ארבעט, ווייסטו דאך אויך, אמאל יא אמאל נישט, אבער ווילאנג ארבעט עס... און וואס גאט ב''ה האט באשאפן אנע מענטשן הענט פארמישט, ארבעט אנדערש, קונצליכער, לענגער, פאר בחינם, און דרך ניסים ממש יעדע ספליט סעקאנד.
כ'וויל צו לייגן מיין שטענדיגע ווארט.
ווען משיח וועט קומען בקרוב ממש, [מ'האלט דאך שוין נענטער ווי ווייטער], וועט שלמה המלך זינגן דעם פסוק 'אז ימלא שחוק פינו' - מיט אזא פשט.
איר האט זיך געמוטשעט צו שיסן ראקעטן מיט געזעלין און די וועלטס געלטער. און זיך אויפגעטון אז ס'קיין קלוגערס פון אייערע פאטענטן נישט דא.
ניין?
איך בין שוין געפלויגן אין די הייעך טויזענטע יארן פאר אייך, אנע עלעקטריק און געז, און נוקלעארע אנערגיע. א אדלער מיט א שטיק נבילה האט מיר געהויבן היבש הויעך און געטראגן און געוויזן וואס כ'האב געוואלט.
למשל אז איך צייג אייך אז [כ'זאג מיין אייגענע משל] טאמאטן זאפט מיט לאווא, האט דריי מאל די כח פון נוקלעאר. אדער ווייסע זאמדט מיט פאפיטעס געמאלענע שולעכטס היילט 'אלעס'! ואתם לא ידעתם...
דאס איז נאר א משל, אבער שלמה המלך האט געקענט שפראכן פון א דומם, וואס ווער קען עס היינט, נעכטן צו סיי ווען?
כי אלוקים נתן חכמה לשלמה... ווייל דער באשעפער דער זיסער פאטער אין הימל האט אזוי געוואלט!
