די דזשורני פון משה רבינו א לעקציע לדורות
אין דער מעשה פון משה רבינו’ס יוגנט ווי עס איז דערציילט אין ספר שמות זעט מען א וויכטיגע מאמענט וואס ווייזט די רעזולטאטן פון א טעמפארערע סעלושאן ווען מען גייט נישט צום שורש. משה’ס אימפולסיווע מעשה פון הרגענען א מצרישער שלעגער געטריבן דורך זיין רחמנות און ישרות איז ווי א באַנדאַדזש־צוגאַנג וואס גרייפט נישט אן די ברייטערע סיסטעם פון אונטערדריקונג. דער רעזולטאט דערפון איז ווי אראפדריקן א פראבלעם אין איין ארט נאר בכדי די פראבלעם זאל אויפשפרינגען ערגעץ אנדערש פיל שטערקער. דאס צווינגט משה צו אנטלויפן און ער באגרייפט דערנאך דעם טשאלאנדזש אז נאר א היילונג ביים שורש איז א ענדגילטיגע היילונג. דורך קוקן שליסל־פסוקים פון שמות זעהן מיר משה’ס וועג פון א אימפולסיווע איינצעל־אַקט צו א ענדגילטיגע באפרייונג פון גאנץ כלל ישראל.
משה רבינו’ס מיסיע אנהייב: זען די פיין פון גאנץ כלל ישראל
משה’ס ערשטע באגעגעניש מיט זיין פאלקס פיין ווערט געבראכט אין שמות ב יא — ויצא אל אחיו וירא בסבלותם. דאס לשון סבלותם מיינט א לשון רבים די צרות פון גאנץ כלל ישראל. משה ווערט קאנפראנטירט מיט דער סיסטעמאטישער אונטערדריקונג פון זיין פאלק אבער זיין ענטפער איז באגרענעצט בלויז צו דער עוולה וואס ער זעט מיט זיינע אויגן
א באַנדאַדזש
משה’ס רעאקציע ווערט באשריבן אין שמות ב יא–יב — וירא איש מצרי מכה איש עברי… ויך את המצרי. פאקוסירט אויף אן איינצעלע פאל פון גרויזאמקייט טוט משה אן אימפולסיוון שריט און הרג’עט די מצרי. דאס איינצעלע שריט איז ווי א באַנדאַדזש א צייטווייליגע סעלושאן וואס נעמט נישט צום קאור־פראבלעם
די שוואכקייט פון באהאַלטונג
די שוואכקייט פון משה’ס צוגאנג ווערט קלאר אין שמות ב יב — ויטמנהו בחול. דורך באהאַלטן דעם גוף פרובירט משה אפצוהאַלטן די קאנסעקווענצן פון זיין אקט. אויב דאס וואלט געווען די ענדגילטיגע סעלושאן וואלט ער געדארפט גיין ווייטער און הרגענען אלע מצריים פארוואס דעמאלט זיך פארנעמען מיט באהאַלטן דעם טויטן גוף אויב דאס איז די סעלושאן
די פראבלעם שפרינגט ערגעץ אנדערש פילפאכיג - אויפדעקונג און אנטלויפן
די קאנסעקווענצן פון משה’ס באַנדאַדזש־אַקט קומען גיך ארויס ערגעץ אנדערש. אין שמות ב יד — הלהרגני אתה אמר כאשר הרגת את המצרי. די אויפדעקונג פון זיין אקט ווייזט די פעלער פון זיין צוגאנג. דורך אראפדריקן די אקט ויטמנהו בחול מאכט משה נאר אז די פראבלעם שפרינגט ארויף ערגעץ אנדערש פילפאכיג שטערקער ווייל זיין אקט ווערט באוווסט און זיין מיסיע ווערט אוממעגליך צו פירן ווייטער. ווי עס שטייט שמות ב טו — וישמע פרעה… ויברח משה. משה’ס אנטלויף קיין מדין ווייזט אויף דעם סוף פון זיין ערשטע ביסל עסקנות וואס ער האט יא געטון. אין זיין נישט־זיין אין מצרים לאזט ער איבער די אידן אן קיין שום העלפער
גלות - השגות, אין די ענדגילטיגע סעלושאן
משה’ס גלות אין מדין ווערט א צייט פון השגה ווי ער דערלערנט זיך אז אראפדריקן איין חלק פון א פראבלעם קען נישט צעשטערן די גאנצע פראבלעם. עס שטופט עס נאר אפ און מאכט עס אבער פיל ערגער. אין ער באגרייפט אז א פולקאמער סעלושאן פאסירט נאר ווען מען כאפט אן א פראבלעם ביים שורש. ווי געזאגט אין שמות ג ז–י — ראה ראיתי את עני עמי… והוצא את עמי בני ישראל ממצרים — נישט ווי זיין פריערדיקער באַנדאַדזש־אַקט נאר אויף דער גאנצער סיסטעם פון די אונטערדריקונג. משה פארשטייט יעצט אז אראפדריקן איין סימפטאם פון א אישו מאכט נאר אז עס קומט ארויס אנדערש. אין א סעלושאן צו א פראבלעם, דארף א גאנצער צוגאנג דיירעקט צום שורש פונעם פראבלעם, אין וואס ענדיגט זיך טאקע ווי ער לייזט אויס גאנץ כלל ישראל אלע אויפאמאל.
לעקציע
א באנדאדזש אין טיילענאול העלפט טאקע אויף די מינוט, אבער עס מאכט די סיטואציע פיל ערגער, מען דארף גלייך גיין צום שורש פון א פראבלעם אויב דיין ציל איז עס צו פארעכטן
א גוט שבת!
אין דער מעשה פון משה רבינו’ס יוגנט ווי עס איז דערציילט אין ספר שמות זעט מען א וויכטיגע מאמענט וואס ווייזט די רעזולטאטן פון א טעמפארערע סעלושאן ווען מען גייט נישט צום שורש. משה’ס אימפולסיווע מעשה פון הרגענען א מצרישער שלעגער געטריבן דורך זיין רחמנות און ישרות איז ווי א באַנדאַדזש־צוגאַנג וואס גרייפט נישט אן די ברייטערע סיסטעם פון אונטערדריקונג. דער רעזולטאט דערפון איז ווי אראפדריקן א פראבלעם אין איין ארט נאר בכדי די פראבלעם זאל אויפשפרינגען ערגעץ אנדערש פיל שטערקער. דאס צווינגט משה צו אנטלויפן און ער באגרייפט דערנאך דעם טשאלאנדזש אז נאר א היילונג ביים שורש איז א ענדגילטיגע היילונג. דורך קוקן שליסל־פסוקים פון שמות זעהן מיר משה’ס וועג פון א אימפולסיווע איינצעל־אַקט צו א ענדגילטיגע באפרייונג פון גאנץ כלל ישראל.
משה רבינו’ס מיסיע אנהייב: זען די פיין פון גאנץ כלל ישראל
משה’ס ערשטע באגעגעניש מיט זיין פאלקס פיין ווערט געבראכט אין שמות ב יא — ויצא אל אחיו וירא בסבלותם. דאס לשון סבלותם מיינט א לשון רבים די צרות פון גאנץ כלל ישראל. משה ווערט קאנפראנטירט מיט דער סיסטעמאטישער אונטערדריקונג פון זיין פאלק אבער זיין ענטפער איז באגרענעצט בלויז צו דער עוולה וואס ער זעט מיט זיינע אויגן
א באַנדאַדזש
משה’ס רעאקציע ווערט באשריבן אין שמות ב יא–יב — וירא איש מצרי מכה איש עברי… ויך את המצרי. פאקוסירט אויף אן איינצעלע פאל פון גרויזאמקייט טוט משה אן אימפולסיוון שריט און הרג’עט די מצרי. דאס איינצעלע שריט איז ווי א באַנדאַדזש א צייטווייליגע סעלושאן וואס נעמט נישט צום קאור־פראבלעם
די שוואכקייט פון באהאַלטונג
די שוואכקייט פון משה’ס צוגאנג ווערט קלאר אין שמות ב יב — ויטמנהו בחול. דורך באהאַלטן דעם גוף פרובירט משה אפצוהאַלטן די קאנסעקווענצן פון זיין אקט. אויב דאס וואלט געווען די ענדגילטיגע סעלושאן וואלט ער געדארפט גיין ווייטער און הרגענען אלע מצריים פארוואס דעמאלט זיך פארנעמען מיט באהאַלטן דעם טויטן גוף אויב דאס איז די סעלושאן
די פראבלעם שפרינגט ערגעץ אנדערש פילפאכיג - אויפדעקונג און אנטלויפן
די קאנסעקווענצן פון משה’ס באַנדאַדזש־אַקט קומען גיך ארויס ערגעץ אנדערש. אין שמות ב יד — הלהרגני אתה אמר כאשר הרגת את המצרי. די אויפדעקונג פון זיין אקט ווייזט די פעלער פון זיין צוגאנג. דורך אראפדריקן די אקט ויטמנהו בחול מאכט משה נאר אז די פראבלעם שפרינגט ארויף ערגעץ אנדערש פילפאכיג שטערקער ווייל זיין אקט ווערט באוווסט און זיין מיסיע ווערט אוממעגליך צו פירן ווייטער. ווי עס שטייט שמות ב טו — וישמע פרעה… ויברח משה. משה’ס אנטלויף קיין מדין ווייזט אויף דעם סוף פון זיין ערשטע ביסל עסקנות וואס ער האט יא געטון. אין זיין נישט־זיין אין מצרים לאזט ער איבער די אידן אן קיין שום העלפער
גלות - השגות, אין די ענדגילטיגע סעלושאן
משה’ס גלות אין מדין ווערט א צייט פון השגה ווי ער דערלערנט זיך אז אראפדריקן איין חלק פון א פראבלעם קען נישט צעשטערן די גאנצע פראבלעם. עס שטופט עס נאר אפ און מאכט עס אבער פיל ערגער. אין ער באגרייפט אז א פולקאמער סעלושאן פאסירט נאר ווען מען כאפט אן א פראבלעם ביים שורש. ווי געזאגט אין שמות ג ז–י — ראה ראיתי את עני עמי… והוצא את עמי בני ישראל ממצרים — נישט ווי זיין פריערדיקער באַנדאַדזש־אַקט נאר אויף דער גאנצער סיסטעם פון די אונטערדריקונג. משה פארשטייט יעצט אז אראפדריקן איין סימפטאם פון א אישו מאכט נאר אז עס קומט ארויס אנדערש. אין א סעלושאן צו א פראבלעם, דארף א גאנצער צוגאנג דיירעקט צום שורש פונעם פראבלעם, אין וואס ענדיגט זיך טאקע ווי ער לייזט אויס גאנץ כלל ישראל אלע אויפאמאל.
לעקציע
א באנדאדזש אין טיילענאול העלפט טאקע אויף די מינוט, אבער עס מאכט די סיטואציע פיל ערגער, מען דארף גלייך גיין צום שורש פון א פראבלעם אויב דיין ציל איז עס צו פארעכטן
א גוט שבת!
לעצט רעדאגירט:
